Kerkinformatie nr. 154, december 2007 - Kerk in Actie
Kerkinformatie nr. 154, december 2007 - Kerk in Actie
Kerkinformatie nr. 154, december 2007 - Kerk in Actie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
Nummer 132 <strong>154</strong><br />
December 2005 <strong>2007</strong><br />
Mobiliteit predikanten<br />
Intercultureel bijbellezen<br />
Boek over Luther
Inhoud<br />
Colofon<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BERICHTEN December 2005<br />
Vooraanstaand bericht met goedgevulde kop<br />
Intro<br />
Eerste tekstregel<br />
3 Bijbel Intercultureel bijbellezen<br />
4 Studiereis Uitwissel<strong>in</strong>gen tussen Zuid-Afrika en Nederland<br />
6 Kroniek<br />
7 Berichten<br />
8 Juridische Zaken ‘Kan dat nu allemaal zomaar?’<br />
9 Z<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> de kerk Geestelijke bagage aan k<strong>in</strong>deren meegeven<br />
10 Berichten<br />
11 <strong>Kerk</strong> en Kunst<br />
12 Boekbesprek<strong>in</strong>g Handboek <strong>Kerk</strong>opbouw volgt levensloop van gemeenten<br />
13 Berichten<br />
Artikel van m<strong>in</strong>der belang;<br />
kop over een kolom<br />
14 Missionair Werk Missionair werk helpt om kerk b<strong>in</strong>nenstebuiten te zijn<br />
15 Boekbesprek<strong>in</strong>g Fraai boek over Luther voorziet <strong>in</strong> behoefte<br />
Eerste 16 Beroep<strong>in</strong>gswerk tekstregel ‘Er gaat een dom<strong>in</strong>ee voorbij’<br />
18 <strong>Kerk</strong> & Media Interview met Peter Bergwerff, hoofdredacteur Nederlands Dagblad<br />
20 Migrantenkerken Vriend worden van SKIN<br />
21 Berichten<br />
22 JOP JOP-Quest, een spel van, voor en door jongeren<br />
24 Predikantenwissel<strong>in</strong>gen<br />
25 Bijbelteksten<br />
26 Advertenties<br />
Artikel van m<strong>in</strong>der belang;<br />
kop over een kolom<br />
Eerste tekstregel<br />
Nummer <strong>154</strong> <strong>december</strong> <strong>2007</strong><br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> verschijnt elf keer per jaar<br />
als officieel orgaan van de Protestantse <strong>Kerk</strong><br />
<strong>in</strong> Nederland.<br />
Algemeen adres<br />
Dienstenorganisatie Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong><br />
Nederland, Joseph Haydnlaan 2a,<br />
3533 AE Utrecht,<br />
Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,<br />
telefoon (030) 880 18 80,<br />
fax (030) 880 13 00.<br />
Abonnementenadm<strong>in</strong>istratie<br />
Abonnementsprijs € 17,50 per jaar; buitenland<br />
€ 24,–. Vanaf 35 ex.: € 15,– per jaar.<br />
U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden<br />
bij de Abonnementen-adm<strong>in</strong>istratie<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong>, Postbus 8504,<br />
3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25,<br />
abonnementen@pkn.nl.<br />
Dit blad is voor visueel gehandicapten <strong>in</strong><br />
aangepaste leesvorm verkrijgbaar. Voor<br />
nadere <strong>in</strong>formatie CBB, Postbus 131,<br />
3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.<br />
Redactie-adres<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong>, Postbus 8504, 3503 RM<br />
Utrecht, telefoon (030) 880 14 17.<br />
Fax (030) 880 14 45.<br />
E-mail: f.rozemond@pkn.nl<br />
Advertenties:<br />
kerk<strong>in</strong>formatie.advertenties@pkn.nl<br />
tel. (030) 880 14 17.<br />
Redactie<br />
Ronald Bolwijn, Mieke Brak, Lenny van den<br />
Br<strong>in</strong>k-’t Hart (hoofdredactie), Ad van Oost,<br />
Frans Rozemond (e<strong>in</strong>d redactie), Cor<strong>in</strong>th van<br />
Schaik.<br />
Basisvormgev<strong>in</strong>g<br />
Total Identity, Amsterdam<br />
Opmaak<br />
Roto Smeets GrafiServices<br />
Druk<br />
Roto Smeets GrafiServices<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> op <strong>in</strong>ternet<br />
www.pkn.nl<br />
Bij de voorplaat:<br />
De Aankondig<strong>in</strong>g. Tot en met 6 januari 2008 wordt <strong>in</strong> museum Catharijne Convent te Utrecht de tentoonstell<strong>in</strong>g<br />
‘Het geheim van Polen: Middeleeuwse Meesterwerken’ gehouden. (foto: Catharijne Convent Utrecht)<br />
Overname van artikelen wordt op prijs gesteld,<br />
mits met bronvermeld<strong>in</strong>g.<br />
Overname van foto’s <strong>in</strong> overleg.<br />
ISSN 1380-460X<br />
2
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
BIJBEL<br />
Arie Moolenaar<br />
Kleurrijk Bijbellezen<br />
December <strong>2007</strong><br />
Bijbellezen is niet vanzelfsprekend. Dit samen met anderen doen al helemaal niet. De leeservar<strong>in</strong>gen<br />
delen met mensen <strong>in</strong> een heel ander land en van een totaal andere cultuur is wel heel bijzonder.<br />
Intercultureel Bijbellezen daagt daartoe uit. Groepen uit de hele wereld en uit Nederland sturen<br />
elkaar hun leesverslag toe, bespreken dit en sturen hun reactie. Er ontstaat een echte dialoog over<br />
geloven en christen zijn <strong>in</strong> de eigen samenlev<strong>in</strong>g.<br />
Alle groepen houden zich bezig met drie aspecten:<br />
het verhaal en de eigen leefervar<strong>in</strong>g;<br />
het verstaan van het verhaal; de identificatie<br />
met de tekst. Je kunt zeggen dat zo het verhaal<br />
voor je gaat leven. Je kunt niet neutraal<br />
aan de kant blijven staan. Eigenlijk wordt je<br />
gevraagd het verhaal b<strong>in</strong>nen te stappen.<br />
Waar kom jij voor <strong>in</strong> dit verhaal? Waar is<br />
jouw plaats? Is het bijbelverhaal iets om<br />
over te praten of om uit en van te leven en<br />
dat samen te delen?<br />
De ervar<strong>in</strong>gen<br />
De ervar<strong>in</strong>gen die opgedaan zijn, zijn hart<br />
verwarmend. Het blijkt dat groepen zeer<br />
creatief zijn <strong>in</strong> het bespreken van het bijbelverhaal.<br />
Er worden gedichten en liederen bij<br />
gemaakt. Men maakt teken<strong>in</strong>gen over het<br />
verhaal. Het verhaal wordt uitgespeeld en<br />
op de video opgenomen. Vrouwengroepen,<br />
theologie studenten, groepen <strong>in</strong> de sloppenwijken,<br />
groepen die zelf niet kunnen lezen<br />
en het verhaal vers voor vers aanhoren<br />
en bespreken, allen lezen het Bijbelverhaal<br />
op hun eigen manier. Mensen lezen <strong>in</strong> de<br />
gevangenis, op het platteland, of <strong>in</strong> een stad<br />
met allemaal flats.<br />
Leesgroepen <strong>in</strong> Nederland verwoordden<br />
hun ervar<strong>in</strong>gen zo:<br />
- De partner heeft ons nieuwe <strong>in</strong>zichten aangereikt;<br />
wij <strong>in</strong> Nederland met de vele verschillende<br />
kerken. Zij daar met de erfenis<br />
van de discrim<strong>in</strong>atie.<br />
- We hebben geleerd om bewuster na te<br />
denken over de eigen manier van lezen en<br />
<strong>in</strong>terpreteren.<br />
- Het is verrijkend kennis te maken met deze<br />
nieuwe <strong>in</strong>gang van de teksten.<br />
- We hebben leren luisteren met het hart.<br />
- Eerst spraken we over ‘wij en zij’, pas later<br />
over ‘wij en wij’.<br />
‘Intercultureel Bijbellezen vraagt geduld’ (foto: Shuttersdock)<br />
Opnieuw beg<strong>in</strong>nen<br />
We willen graag opnieuw beg<strong>in</strong>nen. Er is veel<br />
ervar<strong>in</strong>g opgedaan. In 2004 is een eerste ronde<br />
afgesloten. Nu wordt een nieuwe start gemaakt<br />
met een heel bijzonder accent. We willen<br />
graag jongeren oproepen mee te gaan<br />
doen om samen de Bijbel te lezen en de ervar<strong>in</strong>gen<br />
te delen. De jeugdorganisatie van onze<br />
kerk (JOP) neemt hierbij het <strong>in</strong>itiatief. In de<br />
eerste periode heeft het boeiende verhaal van<br />
de ontmoet<strong>in</strong>g van Jezus met de Samaritaanse<br />
vrouw centraal gestaan: de vrouw bij de<br />
bron. (Johannes 4). Nu kan men een keuze<br />
maken. In overleg met het <strong>in</strong>ternationale programma<br />
is er een lijst van Bijbelgedeelten opgesteld.<br />
Dat maakt het alleen maar boeiender.<br />
Je mag daar<strong>in</strong> het eigen hart volgen.<br />
Een leesgroep kan <strong>in</strong> gesprek gaan met een<br />
groep <strong>in</strong> het buitenland. Dit kan ook <strong>in</strong> een<br />
bestaand gemeente contact zijn, b.v. met<br />
een gemeente <strong>in</strong> Oost-Europa. Men kan ook<br />
denken aan een partner <strong>in</strong> Nederland zelf.<br />
Te beg<strong>in</strong>nen b<strong>in</strong>nen de eigen gemeente.<br />
Wat is leuker dan dat een groep jongeren<br />
hun ervar<strong>in</strong>gen delen met ouderen <strong>in</strong> de gemeente?<br />
Er kan aan een andere kerk <strong>in</strong> de<br />
eigen woonplaats gevraagd worden mee te<br />
doen, een migrantenkerk, maar ook een<br />
kerk uit een heel ander deel van Nederland.<br />
Zo kan een gemeente <strong>in</strong> Drenthe een gesprek<br />
aan gaan met een gemeente <strong>in</strong> Rotterdam.<br />
Contact opnemen met een school<br />
biedt extra mogelijkheden. Vaak hebben<br />
scholen een contact met een andere school<br />
<strong>in</strong> Europa. Zo kan men creatief zijn <strong>in</strong> het<br />
v<strong>in</strong>den van een eigen partnergroep<br />
Informatie en aanmelden<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong> Interactief wil graag de gemeenten<br />
bij het missionaire en diaconale<br />
werk van de kerk betrekken.<br />
Meer dan <strong>in</strong> het verleden zal er gebruik gemaakt<br />
gaan worden van <strong>in</strong>ternet. Dit maakt<br />
het contact tussen groepen makkelijker.<br />
Ook de aanmeld<strong>in</strong>g voor het programma<br />
willen we graag laten verlopen via <strong>in</strong>ternet,<br />
uitgezonderd het contact via <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong> Interactief.<br />
Deze adviseurs willen u graag van<br />
dienst zijn. Zij beschikken over de handleid<strong>in</strong>g,<br />
die u kunt gebruiken. www.kerk<strong>in</strong>actie.<br />
nl. Dan aanklikken <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong> <strong>in</strong> uw kerk.<br />
De gegevens voor jongeren zijn te v<strong>in</strong>den op<br />
de website www.jop.nl/young. Dan aanklikken:<br />
JOP presents. Dan komt men terecht bij<br />
Intercultureel Bijbellezen. Daar v<strong>in</strong>dt u ook<br />
de handleid<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het Nederlands, Engels en<br />
b<strong>in</strong>nenkort ook <strong>in</strong> het Frans.<br />
Aanmelden en het v<strong>in</strong>den van een buitenlandse<br />
partnergroep kan ook via www.bible4all.org.<br />
Dit is een website die beheerd<br />
wordt door de Vrije Universiteit. Hier melden<br />
vanuit de hele wereld de groepen zich<br />
aan. Vraag en aanbod worden zo bij elkaar<br />
gebracht. De nieuwe handleid<strong>in</strong>g zal ook<br />
daar b<strong>in</strong>nenkort te v<strong>in</strong>den zijn.<br />
Informatie is ook via de mail te vragen:<br />
a.moolenaar@pkn.nl.<br />
Arie Moolenaar is projectmedewerker Intercultureel<br />
Bijbellezen.<br />
3
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
STUDIEREIS<br />
Hanneke Meul<strong>in</strong>k-Korf en Nel van Doorn<br />
December <strong>2007</strong><br />
Uitwissel<strong>in</strong>g tussen Zuid-Afrika en<br />
Nederland<br />
Predikanten <strong>in</strong> Zuid-Afrika worden overspoeld door verander<strong>in</strong>gen. De nood gaat niet buiten het<br />
kerkelijke erf om: aids, geweld, verslav<strong>in</strong>gen, armoede, grondteruggave, veranderende verhoud<strong>in</strong>gen<br />
<strong>in</strong> families en gez<strong>in</strong>nen, om maar iets te noemen.’Transformasies’ die nadere theologische vragen<br />
oproepen en tevens uitnodigen tot kerkverenig<strong>in</strong>g. Maar het is vaak te veel en dus lijden ook daar<br />
predikanten aan ‘uitgeblustheid’.<br />
Het is bijna nacht als we op 11 april <strong>2007</strong> <strong>in</strong><br />
Kaapstad aankomen. We zullen een cursus<br />
contextueel pastoraat gaan geven. We worden<br />
opgehaald door dr. Frederick Marais,<br />
adjunct directeur van het Buvton, het bureau<br />
voor voortgezette theologisch onderwijs<br />
en onderzoek van de Theologische Faculteit<br />
van de Universiteit van Stellenbosch.<br />
‘Een historiese dag’, vertelt hij. Voor het<br />
eerst <strong>in</strong> de geschiedenis is een niet-blanke<br />
rector magnificus <strong>in</strong>gehuldigd aan de universiteit<br />
van Stellenbosch, prof. H. Russel<br />
Botman, een bekend theoloog. Hij omschrijft<br />
zijn opdracht als: werken aan een pedagogie<br />
van hoop waar<strong>in</strong> de universiteit en<br />
het dorp uitgroeien tot een multiculturele<br />
plek die uitdrukk<strong>in</strong>g geeft aan ‘die konstitutionele<br />
mandaat vir nie-rassigheid’.<br />
Contextueel pastoraat<br />
De mogelijkheid om <strong>in</strong> Stellenbosch een<br />
cursus contextueel pastoraat voor predikanten<br />
en kerkelijk werkers aan te bieden is<br />
voortgekomen uit contacten van één van<br />
ons (Nel van Doorn) met dr. Marais en prof.<br />
Elna Mouton (decaan van de Theologische<br />
Faculteit van de Universiteit van Stellenbosch)<br />
en met andere predikanten. Er bleek<br />
behoefte te bestaan aan een vorm van pastoraat<br />
die constructief bijdraagt aan de verander<strong>in</strong>gen<br />
die kerk en samenlev<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
Zuid-Afrika momenteel doormaken. In oktober<br />
2005 volgde een verkennend onderzoek.<br />
In drie verschillende culturen onderzochten<br />
we hoe loyaliteit <strong>in</strong> families zich beweegt te<br />
midden van verander<strong>in</strong>gsprocessen tijdens<br />
en na apartheid. Vervolgens hebben we <strong>in</strong><br />
april <strong>2007</strong> een eerste cursus gegeven aan<br />
een kle<strong>in</strong>e groep predikanten en kerkelijk<br />
jeugdleiders. Juist de ‘andersheid’ van ieders<br />
culturele herkomst bracht toen een eigen,<br />
ook voor ons nieuwe, spannende dynamiek<br />
<strong>in</strong>. Het samen leren b<strong>in</strong>nen deze<br />
context bleek vernieuwend en constructief,<br />
zowel op persoonlijk familiaal gebied en<br />
voor <strong>in</strong>zichten van jongeren, als <strong>in</strong> breder<br />
pastoraal verband. In april 2008 zal deze cursus<br />
een breder vervolg krijgen.<br />
In gesprek.<br />
Naast het geven van de cursus hebben we gesprekken<br />
gehad met mensen die zich <strong>in</strong>zetten<br />
om tot een beter verstaan tussen de verschillende<br />
culturen te komen. Daarbij spelen erkenn<strong>in</strong>g<br />
voor wat geleden is <strong>in</strong> het verleden<br />
en zorg voor de toekomst een belangrijke rol.<br />
Zo onderzoekt de hoogleraar praktische theologie,<br />
dr. Llewelyn MacMaster, hoe het komt<br />
dat groepen jongeren als gewelddadige bendes<br />
(‘gangs’) op de Kaapse vlakte opereren.<br />
Fungeert de groep als een vervangende ‘extended<br />
family’? En zo ja, hebben geloofsgemeenschappen<br />
daar een plaats <strong>in</strong>? Mogelijk<br />
kunnen zij bijdragen aan een meer constructieve<br />
verbondenheid van de jongeren.<br />
In de gemeente Badhoevedorp/Lijnden<br />
Mede dankzij de contacten van haar predikant<br />
Nel van Doorn realiseerde de hervormde<br />
gemeente Badhoevedorp/Lijnden een<br />
project ten bate van de Verenigende Gereformeerde<br />
(VG) <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> George. De gemeente<br />
verzamelde een geldbedrag, dat werd<br />
verdubbeld door de landelijke organisatie<br />
Impulsis, om de bouw van een nieuw<br />
schoollokaal te realiseren. De VG <strong>Kerk</strong> bestaat<br />
hoofdzakelijk uit ‘kleurl<strong>in</strong>gen’. (Hoe<br />
lastig is het om termen van rassen te willen<br />
vermijden en toch met respect te duiden<br />
waar deze gemeente zich <strong>in</strong> bev<strong>in</strong>dt). Naast<br />
de kerk is een pre-primary-school, waar 140<br />
kansarme k<strong>in</strong>deren voorbereid worden op<br />
de lagere school. Met deze schol<strong>in</strong>g hebben<br />
ze een goede kans om het daar te redden.<br />
Armoe is troef <strong>in</strong> dit gebied en dat geldt <strong>in</strong><br />
meerdere opzichten. We hoorden dat maar<br />
20% van de k<strong>in</strong>deren hun eigen vader kent.<br />
Het is geweldig om te zien dat deze k<strong>in</strong>deren<br />
(en dus een aantal ouders en grootouders)<br />
via de kerk, althans tijdelijk, een veilige<br />
structuur krijgen aangeboden.<br />
‘Het is <strong>in</strong>spirerend om te leren dat theologische verbanden <strong>in</strong> een preek hier geen troost en perspectief<br />
bieden voor de dag van heden, maar wel het bericht dat Gods woonplaats onder de mensen is, nu al<br />
(Openbar<strong>in</strong>g 21). (foto: <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong>)<br />
De dankbaarheid aan Badhoevedorp/Lijnden<br />
krijgt onder andere gestalte <strong>in</strong> een kerkdienst<br />
met 600 mensen <strong>in</strong> feestelijke kledij, liederen<br />
en dans. Het is meer dan dank, de waarder<strong>in</strong>g<br />
getuigt van hoop. Er is <strong>in</strong> George even<br />
een venster geopend naar een wereld buiten<br />
de eigen gemeente. Niet vanwege een of ander<br />
gepassioneerd hulpaanbod, maar omdat<br />
er ergens mensen zijn die zich positief <strong>in</strong>zetten<br />
voor de meest kwetsbaren. De preek die<br />
Nel van Doorn als gastvoorganger houdt<br />
komt <strong>in</strong> een ander licht te staan, wanneer<br />
een diaken meedeelt dat die ochtend een<br />
houten huisje is verbrand, waarbij een moeder<br />
met baby zijn omgekomen. De vader ligt<br />
zwaar gewond <strong>in</strong> het ziekenhuis. Wie had er<br />
nog een bed, dekens en pannen?<br />
4
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
December <strong>2007</strong><br />
teologiese erfenis verstaan. En hoe verskillend<br />
is die kontekste nie tussen Suid-Afrika<br />
en Nederland nie. Kle<strong>in</strong>, groot, waterryk en<br />
waterarm, sekuler en Christendom, monotalig<br />
en meer-talig, oorwegend Europees en<br />
Afrika. En tog tussen dit alles loop die dun<br />
lyn van die geskiedenis wat begrip moontlik<br />
maak. Ja seker is dit nodig dat daar aan alle<br />
kante fyn geluister sal word, steriotipes afgebreek<br />
word, kontekste nie vanuit eie konteks<br />
verstaan behoort te word nie. In die proses<br />
het ons geleer ontstaan kostbare vriendskappe<br />
maar miskien belangriker: ’n verassend<br />
nuwe begrip vir eie konteks.’<br />
‘Het is geweldig om te zien dat k<strong>in</strong>deren (en dus een aantal ouders en grootouders) via de kerk een veilige<br />
structuur krijgen aangeboden.’ (foto: <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong>)<br />
Het is <strong>in</strong>spirerend om te leren dat theologische<br />
verbanden <strong>in</strong> een preek hier geen<br />
troost en perspectief bieden voor de dag<br />
van heden, maar wel het bericht dat Gods<br />
woonplaats onder de mensen is, nu al<br />
(Openbar<strong>in</strong>g 21). Het voorgaan <strong>in</strong> deze totaal<br />
andere gemeente leert je als predikant<br />
ook iets over de verhoud<strong>in</strong>g voorganger/<br />
gemeente <strong>in</strong> je eigen land. De andersheid<br />
stelt vragen aan de eigenheid. Frederick Marais<br />
noemt dit ‘vruchtbaar wegkijken’ om<br />
anders thuis te komen: decentr<strong>in</strong>g, een term<br />
die wij graag overnemen. Voor ons betekent<br />
het met nieuwe ogen kijken naar het eigen<br />
mandaat (Botman).<br />
Uitwissel<strong>in</strong>g<br />
We hebben ontdekt dat weggaan uit ons<br />
vertrouwde centrum veel <strong>in</strong> beweg<strong>in</strong>g heeft<br />
gezet. Bij het verlaten van je eigen huis, beg<strong>in</strong>t<br />
een ander soort vragen: wie is de ander,<br />
wie ben ik zelf? En wie is de eigen gemeente?<br />
Het zien van de ‘andersheid’ van de ander<br />
laat onvermijdelijk gefilterd licht vallen<br />
op de eigen cultuur, ook de kerkelijke cultuur.<br />
In de ontmoet<strong>in</strong>g wordt de ander voor<br />
mij tot vreemdel<strong>in</strong>g die geen weerstand oproept<br />
maar een nieuwe werkelijkheid ontsluit.<br />
Er is sprake van een differentiatie die<br />
niet vrijblijvend is. Immers, onder veel verschillen<br />
liggen gezamenlijke oude banden.<br />
Wanneer bijvoorbeeld 1200 jonge mensen<br />
(20-30 jarigen) <strong>in</strong> een studentendienst ‘onze’<br />
oude liederen z<strong>in</strong>gen, en wij ruim een generatie<br />
ouder al, <strong>in</strong> ons bekende taal meedoen,<br />
wordt een vreemd verlangen gewekt. Niet<br />
een naïef verlangen - verweven met louter<br />
nostalgie, maar eerder een verlangen naar<br />
herkenbare gemeenschappelijke taal die<br />
verwijst naar die ene Levende, die zichzelf<br />
gedeeld heeft en <strong>in</strong> wie wij deel zijn van een<br />
wereldwijde gemeente.<br />
Sticht<strong>in</strong>g<br />
Uitwissel<strong>in</strong>g (decentr<strong>in</strong>g) tussen predikanten<br />
en kerkelijk werkers <strong>in</strong> Zuid-Afrika en Nederland<br />
is <strong>in</strong>spirerend en her-vitaliseert. Om<br />
deze oversteekplaats te realiseren is de sticht<strong>in</strong>g<br />
Zebra opgericht met een Raad van Advies<br />
<strong>in</strong> Zuid-Afrika en Nederland. Karel Blei is<br />
voorzitter en Ploni Robbers secretaris, allebei<br />
met veel ervar<strong>in</strong>g en deskundigheid <strong>in</strong> de <strong>in</strong>ternationale<br />
oecumene. In de statuten is een<br />
verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g met de Sticht<strong>in</strong>g Contextueel<br />
Pastoraat Nederland opgenomen.<br />
In de Raad van Advies zijn er relaties met de<br />
Werkbegeleid<strong>in</strong>g predikant van de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland, <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong> en<br />
Protestantse Theologische Universiteit<br />
(PThU). De sticht<strong>in</strong>g streeft er naar om twee<br />
keer per jaar beurtel<strong>in</strong>gs uit te wisselen. Een<br />
groepje predikanten verblijft een week bij<br />
een collega <strong>in</strong> een gemeente en volgt daarna<br />
een bijschol<strong>in</strong>gscursus gericht op het gewone<br />
kerkelijke of <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gsleven. In het voorjaar<br />
van 2008 is Zuid-Afrika weer gastland.<br />
Wij bieden dan een cursus aan waarbij het<br />
(mede) zal gaan om contextuele benader<strong>in</strong>g.<br />
Als later Nederland gastland is, biedt Zuid-<br />
Afrika een cursus aan en zal het (mede) gaan<br />
om leiderschap <strong>in</strong> de gemeente (Frederick<br />
Marais). Marais schrijft over de betekenis<br />
van de uitwissel<strong>in</strong>g onder andere het volgende:<br />
‘Die geboorte van die Stigt<strong>in</strong>g het alles<br />
te make met die kosbare ervar<strong>in</strong>g om<br />
blootgestel te word aan ’n radikaal verskillende<br />
konteks met die luukse van gesprekgenote<br />
wat iets van ’n kulturele, historiese en<br />
Conferentie vrouwelijke predikanten<br />
S<strong>in</strong>ds een paar jaar denken we ook mee met<br />
de positie van vrouwelijke predikanten <strong>in</strong><br />
Zuid-Afrika. Dat gebeurt op hun eigen verzoek.<br />
Zij hebben geen gemakkelijke positie<br />
te midden van de grote meerderheid mannelijke<br />
collega’s. Zo krijgen we<strong>in</strong>ig vrouwen<br />
de gelegenheid om voltijds predikant te zijn.<br />
De ‘frustrasies’ over verhoud<strong>in</strong>gen zijn nog<br />
altijd groot. Op uitnodig<strong>in</strong>g van de decaan<br />
en de studentenpredikante Marie Brítz zal<br />
Nel van Doorn <strong>in</strong> februari 2008 een conferentie<br />
voor een tw<strong>in</strong>tigtal vrouwelijke theologen<br />
leiden. Ook dr. Anne Marijke-Spijkerboer<br />
werkt daaraan mee. Met hen zullen<br />
twee vrouwelijke predikanten mee reizen,<br />
die korte tijd bij een collega <strong>in</strong> een gemeente<br />
zullen verblijven.<br />
Betekenis<br />
Decentr<strong>in</strong>g is te omschrijven als: een wegtrekken<br />
uit het vertrouwde centrum om met<br />
nieuwe ogen te zien en beter te verstaan. Je<br />
ontdekt nieuwe d<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> zowel de context<br />
van de ander als <strong>in</strong> je eigen context. Deze<br />
her-vitaliserende betekenis is er niet uitsluitend<br />
voor de predikanten en kerkelijk werkers<br />
die aan de uitwissel<strong>in</strong>g deelnemen,<br />
maar komt ook ten goede aan de betrokken<br />
gemeenten. Er wordt een venster geopend<br />
naar de wereldwijde gemeente waartoe wij<br />
behoren. Vanuit dat geopende venster valt<br />
ander licht b<strong>in</strong>nen <strong>in</strong> de gemeente, zowel <strong>in</strong><br />
Zuid-Afrika als <strong>in</strong> Nederland. Die ervar<strong>in</strong>g<br />
kan leiden tot een hernieuwd mandaat voor<br />
de gemeenten en haar voorgangers én van<br />
haar verhoud<strong>in</strong>g tot de multiculturele samenlev<strong>in</strong>g,<br />
daar en hier.<br />
Hanneke Meul<strong>in</strong>k-Korf is universitair docent<br />
pastoraat aan de Protestantse Theologische<br />
Universiteit, vestig<strong>in</strong>g Leiden en Nel van Doorn is<br />
predikant te Badhoevedorp/Lijnden en docent voor<br />
de 2-jarige opleid<strong>in</strong>g Contextueel Pastoraat.<br />
STICHTING ZEBRA<br />
Meer <strong>in</strong>formatie over de sticht<strong>in</strong>g Zebra:<br />
Ploni Robbers- van Berkel, secretaris<br />
ploni@robbers.dhs.org<br />
5
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> KRONIEK<br />
Gerrit de Fijter<br />
December <strong>2007</strong><br />
Een kerk om van te houden<br />
In het televisieprogramma ‘Tussen kunst en<br />
kitsch’ komen mensen hoopvol aanzetten<br />
met oude vergeten spullen om die op waarde<br />
te laten schatten door een beroepstaxateur.<br />
Het spannendste moment breekt altijd<br />
aan wanneer de vraag wordt gesteld: ‘En, is<br />
het nog wat waard?’ Waarna de camera <strong>in</strong>zoomt<br />
op de afwachtende blik van de eigenaar<br />
van het voorwerp. Naast de oeh-s en<br />
aah-s bij het horen van grote geldbedragen<br />
kl<strong>in</strong>ken er ook andere stemmen, bijvoorbeeld<br />
als het stoffige schilderij, de porsele<strong>in</strong>en<br />
vaas of het horloge van oma toch niet<br />
zoveel geld opbrengt als men had gehoopt.<br />
‘Nou, maar het heeft voor mij wel veel emotionele<br />
waarde!’ is dan vaak de reactie. En<br />
kunst of kitsch, het gaat erom wat het meegebrachte<br />
voorwerp voor jou betekent, van<br />
wie je het gekregen hebt en hoe lang het al<br />
Gerrit de Fijter (foto: Protestantse <strong>Kerk</strong>)<br />
<strong>in</strong> de familie is. Ook waardevol bezit verkoop<br />
je niet – want er zit een verhaal bij. Je<br />
ziet je familie voor je, die van generatie op<br />
generatie heeft doorgegeven wat nu van jou<br />
is.<br />
Gemeenschap der heiligen<br />
Ook de kerk heeft veel emotionele waarde<br />
die niet <strong>in</strong> geld is uit te drukken. Maar gelukkig<br />
is de kerk niet een bezitt<strong>in</strong>g van ons die<br />
wij – net als een antieke zilveren kett<strong>in</strong>g -<br />
voortdurend op moeten poetsen om daarna<br />
weer zorgvuldig <strong>in</strong> de kast te leggen. Eigenlijk<br />
is het zelfs een gekke gedachte – je de<br />
kerk voorstellen als een bezit. De kerk is een<br />
gemeenschap om van te houden – niet zomaar<br />
een gebouw of een verenig<strong>in</strong>g, maar<br />
de gemeenschap der heiligen, het lichaam<br />
van Christus. Een gemeenschap waar<strong>in</strong> het<br />
draait om Hem die ons heeft liefgehad. Dat<br />
te ‘bezitten’ is one<strong>in</strong>dig veel waard – dat<br />
kunnen wij nooit <strong>in</strong> geld uitdrukken! ‘Zou<br />
een man met al zijn rijkdom liefde willen kopen,<br />
dan werd hij smadelijk veracht’.<br />
De kerk is een gemeenschap om van te houden:<br />
en dat is heel wat waard! Een kerk om<br />
van te houden: daar kijk je naar met ogen<br />
van liefde: dan zie je wat er beter kan, dan<br />
besef je wat vernieuwen moet, dan koester<br />
je alles wat er goed is. Zó kijken naar de gemeenten.<br />
Zó kijken naar alle activiteiten b<strong>in</strong>nen<br />
onze kerk.<br />
De ‘lopers’ voor <strong>Kerk</strong>balans<br />
Ik zie ze voor me, al die duizenden gemeenteleden<br />
die zich <strong>in</strong>zetten voor de actie <strong>Kerk</strong>balans<br />
2008. Jawel, het gaat bij de actie om<br />
geld. Tóch gaat het om veel meer. Dat méér<br />
is de pastorale kant van kerkbalans. Want de<br />
‘lopers’ van kerkbalans krijgen nog vaak horen:<br />
‘Ik ben helemaal geen lid’, of: ‘je hoort<br />
alleen maar wat van de kerk als ze geld nodig<br />
hebben’. Dat kan je ontmoedigen. Dan is<br />
het draadje nog heel dun bij zo’n gesprek.<br />
Maar ik hoop dat de ‘lopers’ met ogen van<br />
liefde naar de ander kijkt. Zó, dat het dunne<br />
draadje met de christelijke gemeente weer<br />
aangesponnen kan worden. Niet uitschrijven<br />
maar proberen de ander aan te spreken.<br />
En het gesprek gaande te houden, van kerkbalans<br />
naar kerkbalans...<br />
Bij het kerkenwerk voor 2008 gaat het om<br />
waarnemen, waarderen en waarborgen.<br />
Zien wat er is en dat waarderen. Zodat ook<br />
voor de komende generatie gewaarborgd<br />
wordt. Dat ook zij een kerk hebben om van<br />
te houden. Een kerk om van te houden is<br />
heel wat waard! Om deze waarder<strong>in</strong>g te<br />
waarborgen is er veel menskracht en geld<br />
nodig. Dat beseffen we met elkaar maar al<br />
te goed. Maar wie beseft wat hij heeft – die<br />
weet het op waarde te schatten. Die weet:<br />
de kerk is van blijvende waarde.<br />
Gerrit de Fijter is preses van de generale synode.<br />
6
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BERICHTEN December <strong>2007</strong><br />
Dienstencentrum zoekt vertalers<br />
De website www.protestantchurch.nl is de<br />
Engelstalige website van de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland. De site bevat <strong>in</strong>formatie<br />
voor de <strong>in</strong>ternationale contacten van de<br />
Protestantse <strong>Kerk</strong>, kerken <strong>in</strong> het buitenland,<br />
partners van <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong> & ICCO, <strong>in</strong>ternationale<br />
oecumenische organisaties, Engelssprekenden<br />
<strong>in</strong> Nederland en andere geïnteresseerden.<br />
De website biedt <strong>in</strong>formatie over de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland <strong>in</strong> het algemeen,<br />
over de visie, het beleid en het spreken van<br />
de synode, over de leden en het dagelijks<br />
bestuur van de synode, over activiteiten van<br />
de dienstenorganisatie en andere actualiteiten<br />
die relevant zijn voor de Engelstalige<br />
doelgroep.<br />
Voor de beschikbaarstell<strong>in</strong>g van berichten<br />
en rapporten is de dienstenorganisatie van<br />
de Protestantse <strong>Kerk</strong> op zoek naar vrijwilligers<br />
die teksten kunnen vertalen <strong>in</strong> het Engels.<br />
Gedacht wordt aan kerkleden die Engelstalig<br />
zijn opgegroeid, met ruime<br />
ervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong> vertaalwerk en het schriftelijk gebruik<br />
van de Engelse taal.<br />
Daarnaast wordt op prijs gesteld als medewerk<strong>in</strong>g<br />
wordt verleend aan het actueel<br />
houden van de Engelse website. De website<br />
heeft een gebruiksvriendelijk onderhoudssysteem.<br />
Enige computervaardigheid is<br />
hiervoor voldoende.<br />
Het werk kan vanuit eigen huis gebeuren,<br />
maar soms zal het gemakkelijk zijn om vanuit<br />
het Protestants Landelijk Dienstencentrum<br />
<strong>in</strong> Utrecht te werken.<br />
Vrijwilligers krijgen een vrijwilligerscontract<br />
en bijbehorende vrijwilligersverzeker<strong>in</strong>g.<br />
Voor meer <strong>in</strong>formatie kunt u contact opnemen<br />
met Lenny van den Br<strong>in</strong>k van Communicatie<br />
& Fondsenwerv<strong>in</strong>g,<br />
e-mail: h.vanden.br<strong>in</strong>k@pkn.nl, tel. (030)<br />
880 14 72 (= secretariaat: Renske Druijff of<br />
Henni Kraaijer)<br />
Kunstexpositie op Hydepark<br />
Henk Pietersma, die ook de omslag van De<br />
Nieuwe Bijbelvertal<strong>in</strong>g ontwierp, exposeert<br />
tot en met 21 <strong>december</strong> <strong>2007</strong> <strong>in</strong> conferentiecentrum<br />
Hydepark te Doorn.<br />
De schilderijen <strong>in</strong> de tentoonstell<strong>in</strong>g zijn gemaakt<br />
op paneel en geschilderd <strong>in</strong> acryl met<br />
hier en daar toepass<strong>in</strong>g van lood en/of bladgoud.<br />
Ze kenmerken zich door helder kleurgebruik<br />
en overzichtelijke composities. Pietersma<br />
realiseert <strong>in</strong> zijn werk een grote<br />
eenheid tussen tekenachtige, grafische en<br />
picturale elementen. De Bijbel is voor<br />
Pietersma een belangrijke <strong>in</strong>spiratiebron.<br />
Hij is op zoek naar nieuwe uitdrukk<strong>in</strong>gsmogelijkheden<br />
van Bijbelse thema’s en hij<br />
laat zich <strong>in</strong> zijn werk <strong>in</strong>spireren door de werk<strong>in</strong>g<br />
van christelijke waarden <strong>in</strong> de omgang<br />
tussen mensen. Een deel van zijn werken is<br />
gerelateerd aan fragmenten uit het Bijbelboek<br />
Psalmen. Meer <strong>in</strong>formatie:<br />
www.hydepark.nl en<br />
www.henkpietersma.nl<br />
Landgoed Hydepark is het conferentiecentrum<br />
van de Protestantse <strong>Kerk</strong>, dat te huur is<br />
voor vergader<strong>in</strong>gen, tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen en congressen.<br />
Bezoekadres: Conferentiecentrum<br />
Hydepark, Driebergsestraatweg 50, 3941 ZX<br />
Doorn, tel. (0343) 51 40 41,<br />
<strong>in</strong>fo@hydepark.nl<br />
U kunt Hydepark bezoeken van maandag<br />
t/m vrijdag van 9.00-17.00 uur.<br />
Landgoed Hydepark (foto: Protestantse <strong>Kerk</strong>)<br />
Studieverlof <strong>in</strong> Nes Ammim?<br />
Theologen die studieverlof willen <strong>in</strong>vullen<br />
kunnen dat komende maanden <strong>in</strong> Israël<br />
doen. Waarom niet een paar weken van het<br />
studieverlof <strong>in</strong> Nes Ammim, Israël doorbrengen?<br />
Studie van en kennismak<strong>in</strong>g met<br />
de religieuze en politieke dialoog en tria-<br />
loog, het Israëlisch-Palestijnse conflict, leven<br />
en cultuur <strong>in</strong> Israël, enz. Prof. dr. Simon<br />
Schoon woont en werkt tot 1 juni 2008 <strong>in</strong><br />
Nes Ammim en kan desgewenst studiebegeleid<strong>in</strong>g<br />
bieden.<br />
Appartement of kamer <strong>in</strong> Nes Ammim kan<br />
Wat zijn aansprekende rituelen, niet alleen<br />
<strong>in</strong> de kerk en <strong>in</strong> de liturgie, maar ook thuis?<br />
Wat zijn herkenbare symbolen?<br />
Voorwerpen, tekens die nieuwe <strong>in</strong>houd<br />
krijgen en die mensen meedragen en<br />
meenemen door het leven heen?<br />
Hierover gaat het programma op 12 april<br />
2008 te Hilversum.<br />
Centraal <strong>in</strong> de vier<strong>in</strong>gen staat het verhaal<br />
van de doop van Jezus door Johannes (de<br />
Doper) <strong>in</strong> de Jordaan (Matteüs 3:13-17).<br />
Onder meer <strong>in</strong> workshops wordt stilgestaan<br />
bij de betekenis van rituelen <strong>in</strong> onze<br />
tijd. Er is daarbij ook ruimte om te experigehuurd<br />
worden tegen redelijke tarieven.<br />
Meedoen met activiteiten van het dorp is<br />
mogelijk. Belangstell<strong>in</strong>g? Mail naar:<br />
s.schoon@hetnet.nl.<br />
Zie ook www.simonschoon.web-log.nl en<br />
website: www.simonschoon.nl<br />
Werkdag ‘Experimenten met kerkdiensten’<br />
Op zaterdag 12 april 2008 v<strong>in</strong>dt <strong>in</strong><br />
Hilversum de elfde landelijke werkdag<br />
‘Experimenten met kerkdiensten’ plaats.<br />
Het dagthema ‘Geloof <strong>in</strong> vieren’ wordt op<br />
vele manieren gepresenteerd, gespeeld,<br />
bezongen, bekeken en besproken.<br />
Bezoekers krijgen een nieuwe kijk op<br />
rituelen en symbolen, niet alleen <strong>in</strong> de kerk,<br />
maar ook thuis, op school en op straat.<br />
Mensen hebben behoefte aan momenten<br />
om stil te staan bij de hoogte- en dieptepunten,<br />
de mijlpalen <strong>in</strong> het leven. Hoe kun<br />
je gedachten en gevoelens van vreugde en<br />
verdriet op betekenisvolle manieren uiten?<br />
menteren. ’s Ochtends zal door de NCRV<br />
over het dagthema een radio-opname<br />
worden gemaakt voor het programma<br />
Schepper & Co.<br />
Meer <strong>in</strong>formatie: www.pkn.nl/experimentendag,<br />
e-mail: j.postma@pkn.nl,<br />
tel. (030) 880 14 68.<br />
7
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
KERKRECHT<br />
Gijs de Jong<br />
December <strong>2007</strong><br />
‘Kan dat nu allemaal zomaar?’<br />
Soms heb je als gemeentelid te maken met tumult <strong>in</strong> de onderl<strong>in</strong>ge verhoud<strong>in</strong>gen of met een besluit<br />
van de kerke<strong>nr</strong>aad waar je je niet <strong>in</strong> kan v<strong>in</strong>den. Dan wil je wel eens weten hoe dat kerkordelijk en<br />
juridisch ‘zit’. Moet je het over je kant laten gaan of is er iets tegen te doen?<br />
De Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland kent een<br />
aantal mogelijkheden voor geschillenbeslecht<strong>in</strong>g.<br />
Naar de rechter stappen is het uiterste<br />
middel. In de kerk geldt dat je eerst<br />
probeert ‘er samen uit te komen’. De kerkorde<br />
noemt dat ‘de roep<strong>in</strong>g die op alle leden<br />
van de gemeente rust om naar elkaar om te<br />
zien, elkaar op te bouwen, elkaar de vergev<strong>in</strong>g<br />
Gods aan te zeggen en zo nodig elkaar<br />
te vermanen en dit vermaan ter harte te nemen<br />
(ord. 10-1-2). Elders staat dat er sprake<br />
moet zijn van een ‘werkelijk belang’ om te<br />
procederen (ord. 12-3-1).<br />
Als je er samen niet uitkomt, wat kun je dan<br />
als rechtzoekend gemeentelid doen? Dat<br />
hangt allereerst af van de aard van het probleem.<br />
Voor bezwaren tegen besluiten kunt<br />
u naar een regionaal college voor de behandel<strong>in</strong>g<br />
van bezwaren en geschillen. Heerst<br />
er onvrede <strong>in</strong> de gemeente, dan kunt u het<br />
regionaal college voor de visitatie uitnodigen.<br />
En bij onbehoorlijk handelen door een<br />
gemeentelid of ambtsdrager is er wellicht<br />
aanleid<strong>in</strong>g voor een opzichtzaak.<br />
Bezwaren en geschillen<br />
Belangrijke besluiten worden <strong>in</strong> een gemeente<br />
genomen door de kerke<strong>nr</strong>aad en de<br />
colleges van kerkrentmeesters en van diakenen.<br />
Een bezwaar zal vaak de <strong>in</strong>houd van<br />
het besluit betreffen: u v<strong>in</strong>dt op grond van<br />
uw argumenten, dat er een ander besluit genomen<br />
had moeten worden. Zulke bezwaren<br />
maken niet veel kans. Het wordt anders<br />
als er procedurefouten zijn gemaakt. Er is<br />
bijvoorbeeld een besluit genomen, waarvoor<br />
de kerkorde voorschrijft, dat met de<br />
gemeente gecommuniceerd moest worden,<br />
en dat is niet gebeurd. Is er wel goede communicatie<br />
met de gemeente geweest, dan<br />
geldt meestal, dat de kerke<strong>nr</strong>aad bevoegd is<br />
om daarna te beslissen. Een bezwaar tegen<br />
de gevolgde procedure moet worden <strong>in</strong>gediend<br />
b<strong>in</strong>nen 30 dagen nadat het besluit is<br />
genomen c.q. bekendgemaakt (ord. 12-3-4).<br />
Visitatie<br />
Het kan zijn dat er bij een groep gemeenteleden<br />
onvrede heerst over het functioneren<br />
van de gemeente en haar bestuurlijke organen.<br />
Mogelijk mankeert er iets aan – <strong>in</strong> de<br />
(foto: Protestantse <strong>Kerk</strong>)<br />
woorden van ord<strong>in</strong>antie 10 – ‘het geestelijk<br />
leven van de gemeente, het gehoor geven<br />
aan haar roep<strong>in</strong>g of de vervull<strong>in</strong>g van de<br />
ambten …’. Het regionale college voor de<br />
visitatie kan dan een tussentijdse buitengewone<br />
visitatie houden. Daarvoor is nodig<br />
een verzoek van bijvoorbeeld een kerke<strong>nr</strong>aad,<br />
of ook dat er ‘feiten of omstandigheden’<br />
zijn, die ‘daartoe aanleid<strong>in</strong>g geven’. Dat<br />
kan dus ook een brief van verontruste gemeenteleden<br />
zijn.<br />
De werkwijze van de visitatoren staat beschreven<br />
<strong>in</strong> ord. 10-5. Zij brengen schriftelijk<br />
verslag uit aan het visitatiecollege zelf. Het<br />
college zendt kopieën aan het breed moderamen<br />
van de classicale vergader<strong>in</strong>g en aan<br />
de kerke<strong>nr</strong>aad. De kerke<strong>nr</strong>aad is niet verplicht<br />
de gemeente het verslag te geven,<br />
maar het is uiteraard wel geraden dat de<br />
kerke<strong>nr</strong>aad de gemeente <strong>in</strong>formeert over de<br />
visitatie.<br />
De bedoel<strong>in</strong>g is dat gemeente én kerke<strong>nr</strong>aad<br />
een spiegel voorgehouden krijgen –<br />
kritisch en opbouwend – en daar hun voordeel<br />
mee doen.<br />
Opzicht<br />
Onvrede kan ook ontstaan wanneer een gemeentelid<br />
of een ambtsdrager gedrag vertoont<br />
dat niet door de beugel kan. Of wanneer<br />
een lid van de kerk zich ‘schuldig maakt<br />
aan onchristelijke belijdenis of levenswandel<br />
of aan een andere wijze van verstoren<br />
van de orde <strong>in</strong> het leven en werken van de<br />
kerk’ dan wel een ambtsdrager zich ‘schuldig<br />
maakt aan schromelijk veronachtzam<strong>in</strong>g<br />
of misbruik van het ambt’. Daarmee komen<br />
we <strong>in</strong> de sfeer van de kerkelijke tucht. Het<br />
gaat dan altijd om het handelen van <strong>in</strong>divuele<br />
personen, niet om bestuurlijke organen.<br />
(Ord. 10, hoofdstuk III)<br />
Een tuchtprocedure kan <strong>in</strong> gang gezet worden<br />
door een gericht verzoek of doordat ‘feiten<br />
en omstandigheden ter kennis komen’<br />
van de bevoegde <strong>in</strong>stantie. Bij opzicht over<br />
gemeenteleden dat het college van predikanten<br />
en ouderl<strong>in</strong>gen. Voordat dat college<br />
een tuchtmaatregel neemt moet zij het regionaal<br />
college voor het opzicht horen. Een<br />
procedure tegen ambtdragers is <strong>in</strong> handen<br />
van het regionaal college.<br />
De uitkomst van een tuchtprocedure kan het<br />
opleggen van een tuchtmaatregel zijn, varierend<br />
van een ‘verman<strong>in</strong>g’ tot het ontnemen<br />
van bepaalde of alle bevoegdheden,<br />
maar de bedoel<strong>in</strong>g is vooral, dat betrokkene<br />
tot <strong>in</strong>keer komt.<br />
Gijs de Jong is jurist bij de afdel<strong>in</strong>g Juridische Zaken.<br />
8
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
ZINGEN IN DE KERK<br />
Klaas Touwen<br />
December <strong>2007</strong><br />
Geestelijke bagage aan k<strong>in</strong>deren meegeven<br />
Het lied van de maand<br />
Nu de Protestantse <strong>Kerk</strong> zich bez<strong>in</strong>t op haar liederenschat en onlangs zelfs tot een canon is gekomen<br />
van twaalf gezangen die ieder christenmens moet kennen, dr<strong>in</strong>gt zich de vraag op: wat krijgen<br />
k<strong>in</strong>deren aan kerkmuziek mee?<br />
In menige gemeente horen of z<strong>in</strong>gen k<strong>in</strong>deren<br />
het <strong>in</strong>tochtslied en gaan daarna naar<br />
hun eigen ruimte. Soms wordt <strong>in</strong> de dienst<br />
nog een k<strong>in</strong>derlied gezongen, soms wordt<br />
<strong>in</strong> de neve<strong>nr</strong>uimte gezongen.<br />
Welke oogst plukken k<strong>in</strong>deren daaruit? Wat<br />
bewaren ze nu en straks <strong>in</strong> hun rugzakje?<br />
Geen rijke oogst: alleen die <strong>in</strong>tochtsliederen<br />
- veelal psalmen, en daarnaast de k<strong>in</strong>derliederen<br />
die dikwijls zijn toegesneden op een<br />
‘project’ dat eenmalig is. Op school wordt<br />
doorgaans nauwelijks nog gezongen. In het<br />
PABO-onderwijs speelt muzikale vorm<strong>in</strong>g<br />
amper nog een rol van betekenis.<br />
Geestelijk bezit<br />
Eenmalige liederen zijn eendagsvliegen die<br />
een k<strong>in</strong>d zich nooit zal kunnen toe-eigenen<br />
als een geestelijk bezit. K<strong>in</strong>derliederen als<br />
die van Hanna Lam zijn dikwijls wel ‘<strong>in</strong>gedaald’.<br />
Ze zijn een hele k<strong>in</strong>derkerkcarrière<br />
lang herhaald. Maar is dat voldoende om<br />
‘later’ op terug te vallen? Een jong stel dat<br />
trouwen wil heeft behoefte aan méér dan<br />
‘Jozef zoekt zijn grote broers.’<br />
Het komt k<strong>in</strong>deren toe dat zij ook volwassen<br />
liederen leren z<strong>in</strong>gen, die wellicht hun geheimen<br />
pas gaandeweg zullen prijsgeven.<br />
Zoals een k<strong>in</strong>d het Wilhelmus leert (met allerlei<br />
onbegrijpelijkheden), zo zal een k<strong>in</strong>d<br />
zich ook een kle<strong>in</strong>e schat van kerkliederen<br />
moeten kunnen verwerven, bijvoorbeeld<br />
om te beg<strong>in</strong>nen die twaalf van de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong>.<br />
Dertig liederen<br />
In de kerkorde lezen we <strong>in</strong> artikel XI-7: ‘De<br />
catechese betreft het lezen en verstaan van<br />
de Heilige Schrift, de eredienst, de liederen<br />
en gebeden, de belijdenis en de geschiedenis<br />
van de kerk, het leven als christen <strong>in</strong> de<br />
wereld.’<br />
Het <strong>in</strong>itiatief ‘Het Lied van de maand’ wil<br />
daar<strong>in</strong> voorzien. Het wordt breed gedragen<br />
door onder meer de Nederlandse Zondagsschool<br />
Verenig<strong>in</strong>g (NZV), De eerste dag,<br />
Bonnefooi, Eredienstvaardig en anderen.<br />
Het wordt ook <strong>in</strong> brede kr<strong>in</strong>g bekend gemaakt,<br />
zowel <strong>in</strong> publicaties gericht op kerk<br />
en k<strong>in</strong>derkerk, als <strong>in</strong> methoden die zich richten<br />
op het godsdienstonderwijs op scholen.<br />
De relatie kerk-school zal daarmee gediend<br />
zijn. Het lied van de maand kan <strong>in</strong> kerkschooldiensten<br />
een vanzelfsprekende plaats<br />
krijgen.<br />
Als een lied zowel op school als <strong>in</strong> de kerk<br />
en misschien zelfs <strong>in</strong> de huisliturgie een plek<br />
krijgt, betekent dat veel. Het k<strong>in</strong>d leert het<br />
lied kennen. Het lied herhaalt zich <strong>in</strong> verschillende<br />
contexten en verb<strong>in</strong>dt zich met<br />
ervar<strong>in</strong>gen her en der.<br />
‘Het lied van de maand’ oriënteert zich op de<br />
tijd van het jaar en wordt <strong>in</strong>gegeven door<br />
bijvoorbeeld de Adventtijd en hoe vroeg Pasen<br />
valt. Daarom is een jaargang van het<br />
lied van de maand niet zondermeer te herhalen.<br />
Toch is herhal<strong>in</strong>g een belangrijk gegeven.<br />
De opzet van ‘het lied van de maand’<br />
is geslaagd als k<strong>in</strong>deren na verloop van tijd<br />
een canon van circa dertig liederen hebben<br />
leren kennen.<br />
Klaas Touwen is predikant te Arnhem.<br />
HET LIED VAN DE MAAND<br />
<strong>2007</strong>:<br />
<strong>december</strong>: Gezang 122<br />
(foto: Protestantse <strong>Kerk</strong>)<br />
2008:<br />
januari: Gezang 47<br />
februari: Tussentijds 147<br />
maart: Gezang 173<br />
april: Gezang 223<br />
mei: Gezang 247<br />
juni: Tussentijds 98<br />
juli: Gezang 479<br />
augustus: Tussentijds 64<br />
september: Gezang 482<br />
oktober: Tussentijds 37<br />
november: Gezang 299<br />
9
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BERICHTEN December <strong>2007</strong><br />
Raadpleg<strong>in</strong>g gemeenten en classes over nieuw liedboek<br />
In april 2006 stemde de generale synode<br />
unaniem <strong>in</strong> met het ontwikkelen van een<br />
nieuw liedboek, ter vervang<strong>in</strong>g van het uit<br />
1973 daterende Liedboek voor de kerken.<br />
Om de gemeenten die het liedboek straks<br />
gaan gebruiken bij de plannen te betrekken,<br />
ontvangen alle kerke<strong>nr</strong>aden beg<strong>in</strong> 2008<br />
materiaal over de opzet van het nieuwe<br />
liedboek. Ook wordt hun gevraagd om aan<br />
te geven welke liedbundels bij hen <strong>in</strong><br />
gebruik zijn en wat hun muzikale voorkeuren<br />
zijn.<br />
Volgens het besluit van de synode kan een<br />
nieuw liedboek bijdragen aan de eenheid<br />
van de Protestantse <strong>Kerk</strong>, onder andere<br />
door een breder scala van liederen op te<br />
nemen dan <strong>in</strong> het huidige liedboek het<br />
geval is. Om te peilen wat de gedachten<br />
van gemeenten en classes over deze opzet<br />
zijn, krijgen zij <strong>in</strong> 2008 de gelegenheid zich<br />
daarover uit te spreken. In een brief aan<br />
kerke<strong>nr</strong>aden en classes is hun <strong>in</strong>middels<br />
gevraagd om voor deze besprek<strong>in</strong>gen nu<br />
vast ruimte <strong>in</strong> de agenda vast te leggen. De<br />
resultaten kunnen dan <strong>in</strong> april 2009 aan de<br />
generale synode worden gemeld. Volgens<br />
de plann<strong>in</strong>g van de Interkerkelijke Sticht<strong>in</strong>g<br />
voor het <strong>Kerk</strong>lied (ISK) – die het nieuwe<br />
liedboek zal ontwikkelen – kan er dan <strong>in</strong> het<br />
daarop volgende jaar een ontwerp van het<br />
nieuwe liedboek gepresenteerd worden.<br />
Het def<strong>in</strong>itieve liedboek zou <strong>in</strong> 2012 gereed<br />
moeten zijn.<br />
De ISK heeft ds. Pieter Endedijk als projectleider<br />
aangesteld. Ook worden er redactionele<br />
werkgroepen gevormd, die zich gaan<br />
buigen over de keuze van de verschillende<br />
liederen. Leden van de Protestantse <strong>Kerk</strong><br />
kunnen zich voor deelname aan deze<br />
werkgroepen aanmelden. (zie onderstaand<br />
bericht).<br />
Nieuw liedboek: redactie en redactionele werkgroepen<br />
De Interkerkelijke Sticht<strong>in</strong>g voor het<br />
<strong>Kerk</strong>lied (ISK) is verantwoordelijk voor de<br />
ontwikkel<strong>in</strong>g van een nieuw liedboek. Het<br />
bestuur van de ISK zal de leden van redactie<br />
en redactionele werkgroepen benoemen<br />
en daartoe deskundigen van diverse<br />
discipl<strong>in</strong>es en geled<strong>in</strong>gen van de kerk<br />
uitnodigen. Daarnaast wil zij de gelegenheid<br />
bieden dat zoveel mogelijk mensen<br />
zich kunnen melden om hun belangstell<strong>in</strong>g<br />
voor deelname aan dit proces te tonen.<br />
Indien u belangstell<strong>in</strong>g heeft voor deelname<br />
aan redactie of redactionele werkgroepen,<br />
kunt u voor 1 januari 2008 een<br />
e-mail sturen naar Pieter Endedijk, coörd<strong>in</strong>ator<br />
project nieuw liedboek:<br />
pieter.endedijk@kerklied.net.<br />
U ontvangt dan een formulier waarop u<br />
nadere persoonlijke gegevens kunt <strong>in</strong>vullen.<br />
Op basis van de ontvangen formulieren<br />
zal het bestuur van de ISK de leden van<br />
de redactie en redactionele werkgroepen<br />
benoemen.<br />
Van leden van redactie en redactionele<br />
werkgroepen wordt verwacht:<br />
• door opleid<strong>in</strong>g en werkervar<strong>in</strong>g deskundig<br />
te zijn op één of meer van de volgende<br />
terre<strong>in</strong>en: theologie, hymnologie,<br />
liturgiek, kerkmuziek;<br />
• aantoonbare aff<strong>in</strong>iteit te hebben met<br />
vragen betreffende het kerklied <strong>in</strong> de<br />
participerende kerken van de ISK;<br />
• <strong>in</strong> te stemmen met de visie en procedure<br />
van samenstell<strong>in</strong>g, zoals deze verwoord<br />
zijn <strong>in</strong> de nota Een nieuw liedboek;<br />
• bereid te zijn om maandelijks tenm<strong>in</strong>ste<br />
1 á 2 dagdelen beschikbaar te hebben<br />
voor bijeenkomsten van redactie en/of<br />
werkgroepen en bestuder<strong>in</strong>g van materiaal<br />
thuis;<br />
• beschikk<strong>in</strong>g te hebben over een <strong>in</strong>ternetverb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g<br />
met een e-mail-adres.<br />
PAO-cursussen Sem<strong>in</strong>arium Protestantse Theologische Universiteit<br />
Beschadigd lichaam<br />
Opleid<strong>in</strong>g Gemeentebegeleid<strong>in</strong>g bij seksueel<br />
misbruik. Docenten: Hanneke Meul<strong>in</strong>k-<br />
Korf, Jodien van Ark, Ruard Ganzevoort.<br />
Bestemd voor: beroepskrachten, waaronder<br />
predikanten en kerkelijk werkers met<br />
een adequate basisopleid<strong>in</strong>g (theologisch<br />
en agogisch) en werkervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong> een kerkelijke<br />
sett<strong>in</strong>g.<br />
Waar en wanneer: Doorn, 3x tweedaagse:<br />
21-22 januari, 2-3 april en 16-17 juni 2008.<br />
Kampen, 4x 1 dag: 11 februari, 10 maart, 21<br />
april en 26 mei 2008<br />
Kosten: € ca. 1.900,-. Subsidie mogelijk.<br />
e<strong>in</strong>de van het seizoen hun studieverlof<br />
hebben.<br />
Waar en wanneer: Doorn, 14 januari 2008.<br />
Kosten: € 60,-.<br />
De kunst van het voorgaan<br />
Authentiek en aansprekend voorgaan <strong>in</strong> de<br />
liturgie. Docenten: Riëtte Beurmanjer en<br />
Thomas Borggrefe. Bestemd voor predikanten,<br />
geestelijk verzorgers en kerkelijk<br />
werkers.<br />
Waar en wanneer: Doorn, 16 en 17 januari,<br />
6 en 7 maart, 22 en 23 april 2008.<br />
Kosten: € 565,-.<br />
Brouwer. Bestemd voor afgestudeerde<br />
academische theologen, werkzaam <strong>in</strong> de<br />
PKN en andersz<strong>in</strong>s.<br />
Waar en wanneer: Kampen, 4 februari<br />
2008. Kosten € 60,-.<br />
Gender en diversiteit <strong>in</strong> de exegese<br />
Upgrade fem<strong>in</strong>istische exegese. Docenten:<br />
Anne-Claire Mulder, Dorothea Erbele-<br />
Küster, Magda Misset-van de Weg.<br />
Bestemd voor predikanten, kerkelijk<br />
werk(st)ers.<br />
Waar en wanneer: Doorn, 6 en 7 februari<br />
2008. Kosten: € 160,-<br />
Liturgie, spel en leven (I)<br />
Postacademiale opleid<strong>in</strong>g liturgie.<br />
Docenten: Eward Postma, met gastdocenten.<br />
Bestemd voor predikanten.<br />
Waar en wanneer: Doorn, 14 en 15 januari,<br />
14 en 15 februari, 22 en 23 mei, 1 en 2<br />
september, 30 en 31 oktober en 3 en 4<br />
<strong>december</strong> 2008. Kosten: € 1.050,-.<br />
Haal meer uit je studieverlof!<br />
Tijdige voorbereid<strong>in</strong>g, een prima <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>g.<br />
De kosten behoren tot de declarabele<br />
studieverlofkosten. Docent: Theo Witkamp.<br />
Bestemd voor: predikanten die aan het<br />
Bijbel <strong>in</strong> beeld<br />
Theatrale werkvormen voor verbeeld<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
kerkdiensten en andere vier<strong>in</strong>gen. Docente:<br />
Cilia Hogerzeil. Bestemd voor predikanten,<br />
geestelijk verzorgers en kerkelijk werkers.<br />
Waar en wanneer: Doorn, 23 en 24 januari,<br />
19 en 20 maart, 10 en 11 april, 21 en 22 mei<br />
2008<br />
Kosten € 685,-.<br />
De kerk als ‘com<strong>in</strong>g community’.<br />
Het ‘credo ecclesiam’ <strong>in</strong> de 21e eeuw -<br />
Upgrade dogmatiek. Docenten: Gerrit<br />
Neven, Akke van der Kooi, R<strong>in</strong>se Reel<strong>in</strong>g<br />
Meer <strong>in</strong>formatie over cursussen van het<br />
Sem<strong>in</strong>arium van de PThU : www.pthu.nl ,<br />
doorklikken naar Cursussen en diensten en<br />
dan via het rolmenu naar ‘postacademisch<br />
onderwijs’. Aanmelden kan via<br />
sem<strong>in</strong>arium@pthu.nl of via het aanmeldformulier<br />
op de site.<br />
10
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> KERK EN KUNST<br />
December <strong>2007</strong><br />
Kunst <strong>in</strong> het licht: Doorgang I<br />
In de komende maanden toont <strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> kunstwerken van leden van de CNV-kunstenbond.<br />
Dom<strong>in</strong>ee-dichter Alfred C. Bronswijk uit Zwolle – ook lid van deze bond – maakt er gedichten bij.<br />
Wie meer wil weten: www.cnvkunstenbond.nl<br />
(foto: CNV-kunstenbond)<br />
Doorgang I - 100x150 cm. Olieverf op l<strong>in</strong>nen.<br />
Een overgang van de ene ruimte naar de andere. Jezus noemt zichzelf de deur,<br />
waardoor je kunt b<strong>in</strong>nenkomen en behouden wordt - <strong>in</strong> en uit kunt gaan om weide<br />
te v<strong>in</strong>den (groene t<strong>in</strong>t). Johannes 10 : 9.<br />
Foke Strijbos<br />
Foke Stribos, (1949) woonachtig te Dirksland, genoot<br />
zijn opleid<strong>in</strong>gen aan diverse kunstacademia, waaronder<br />
de St. Joost Academie te Breda. Naast werkzaam<br />
te zijn als docent is hij actief als beeldend kunstenaar.<br />
Dit uit zich onder andere <strong>in</strong> schilderen, video-art, het<br />
schrijven van publicaties en het <strong>in</strong>itiëren en deelnemen<br />
aan kunstmanifestaties en het veelvuldig exposeren<br />
<strong>in</strong> gerenommeerde galerieën. Ook was hij op televisie<br />
te zien <strong>in</strong> enkele kunstprogramma’s.<br />
Doorgang naar licht<br />
Wij zoeken iemand<br />
die ons de doorgang wijst<br />
naar licht dat onze wereld<br />
<strong>in</strong> een nieuw daglicht zet.<br />
Wij zoeken iemand<br />
die de honger naar vrede en recht<br />
hemelsbreed en wereldwijd<br />
voorgoed komt stillen.<br />
Wij zoeken iemand<br />
die een bevrijdend uitzicht schenkt<br />
op goed en kwaad, dood en leven<br />
op de ander, op onszelf.<br />
Christus, leer ons ontdekken<br />
dat u het bent die wij hier zoeken:<br />
doorgang naar licht<br />
uitzicht van Advent.<br />
Alfred C. Bronswijk<br />
Meer werk van Foke Stribos is te v<strong>in</strong>den op www.arsprodeo.nl en zijn eigen website<br />
www.fokestribos.nl<br />
11
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BOEKBESPREKING<br />
December <strong>2007</strong><br />
Peet Valstar<br />
Handboek <strong>Kerk</strong>opbouw volgt<br />
levensloop van gemeenten<br />
‘Organisaties doorlopen een levenscyclus, van de k<strong>in</strong>dertijd tot de mogelijke dood. Ook voor kerken<br />
geldt dit.’ Deze uitspraak komt uit een nieuw boek over kerkopbouw/ gemeenteopbouw, getiteld<br />
Levend Lichaam. Alweer een boek over gemeenteopbouw? Hebben we er daar al niet genoeg van?<br />
Toegegeven: er zijn veel publicaties <strong>in</strong> dit<br />
werkveld verschenen de laatste jaren. Dit<br />
handboek heeft echter een aantal aspecten<br />
die het geschikt maken voor gebruik door<br />
pastores, kerkopbouwers en gemeenteadviseurs<br />
<strong>in</strong> gemeenten die heel verschillend<br />
van karakter zijn. Ik noem een viertal kenmerken.<br />
Vier kenmerken<br />
• Het boek brengt processen <strong>in</strong> geloofsgemeenschappen<br />
<strong>in</strong> kaart, laat zien hoe <strong>in</strong>gewikkeld<br />
die zijn en wil de lezers analytische<br />
handvatten aa<strong>nr</strong>eiken waarmee zij<br />
zelf aan de slag kunnen. Het is geen boek<br />
waar alles <strong>in</strong> moet staan, of dat voorschrijft<br />
hoe het moet. Wel een boek dat<br />
leert hoe je de praktijk zorgvuldig kunt<br />
waarnemen. Het ontwikkelt geen eigen<br />
model voor gemeenteopbouw en geeft<br />
geen blauwdruk voor hoe leid<strong>in</strong>g te geven<br />
aan verander<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> geloofsgemeenschappen.<br />
De auteurs realiseren<br />
zich dat de kerk meer is dan een organisatie.<br />
Het is ook een gemeenschap van<br />
mensen en heeft ook het karakter van<br />
een beweg<strong>in</strong>g. Die beweg<strong>in</strong>g kan verschillende<br />
snelheden hebben. De praktijk<br />
is weerbarstig, veranderen is <strong>in</strong>gewikkeld,<br />
de kerk is niet maakbaar;<br />
• Het boek is geschreven door vijf docenten<br />
– mannen – verbonden aan verschillende<br />
theologische (protestantse en katholieke)<br />
universiteiten <strong>in</strong> Nederland.<br />
Toch is het geen bundel geworden maar<br />
een boek met een samenhangend kader,<br />
namelijk dat van de levenscyclus. Daarover<br />
zo meteen meer. Nu alvast dit: door<br />
dit concept is er niet alleen aandacht voor<br />
revitaliser<strong>in</strong>g maar ook voor andere fases<br />
van kerk-zijn waaronder kerkplant<strong>in</strong>g<br />
en kerksluit<strong>in</strong>g. En daarover is <strong>in</strong> Nederland<br />
nog maar heel we<strong>in</strong>ig gepubliceerd,<br />
terwijl met name kerksluit<strong>in</strong>g aan de orde<br />
van de dag is.<br />
• Levend Lichaam is <strong>in</strong> ware z<strong>in</strong> oecumenisch:<br />
er is niet alleen gedachtengoed uit<br />
het brede midden van de Protestantse en<br />
Rooms-Katholieke <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> te v<strong>in</strong>den,<br />
maar ook uit de evangelische beweg<strong>in</strong>g<br />
en de nieuwe katholieke beweg<strong>in</strong>gen;<br />
• Het is een overzichtswerk dat veel kennis<br />
van de laatste decennia samenvat; er zijn<br />
veel boekenkasten omgevallen zonder<br />
dat dit de leesbaarheid stoort.<br />
Opgaan, bl<strong>in</strong>ken en verz<strong>in</strong>ken<br />
Het leidende concept <strong>in</strong> dit boek is de levenscyclus-benader<strong>in</strong>g.<br />
Populair gezegd:<br />
opgaan, bl<strong>in</strong>ken en verz<strong>in</strong>ken. Toegepast op<br />
christelijke geloofsgemeenschappen: geboorte<br />
(kerkplant<strong>in</strong>g), groei, cont<strong>in</strong>uïteit, revitaliser<strong>in</strong>g<br />
en sterven (kerksluit<strong>in</strong>g). Aan elk<br />
van deze fasen waar<strong>in</strong> een geloofsgemeenschap<br />
kan verkeren wordt een hoofdstuk gewijd.<br />
Tenslotte wordt ook aandacht gevraagd<br />
voor meer vloeibare vormen van<br />
kerk-zijn – netwerkkerken – waarbij het gaat<br />
om groepen en beweg<strong>in</strong>gen buiten het kerkelijk<br />
<strong>in</strong>stitutioneel verband, zoals jeugdkerken,<br />
bedevaarten en wereldjongerendagen.<br />
Voor leid<strong>in</strong>ggevenden aan een geloofsgemeenschap<br />
is het van groot belang dat zij<br />
analyse-<strong>in</strong>strumenten <strong>in</strong> handen hebben<br />
waarmee zij de goede vragen op het goede<br />
moment kunnen stellen. Elke fase heeft zijn<br />
eigen spann<strong>in</strong>gsvelden en vragen en vraagt<br />
om een eigen blik op:<br />
• ontwikkel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> de samenlev<strong>in</strong>g (aanpassen<br />
of ontwikkelen van een ‘tegencultuur’)<br />
• identiteit en cultuur (profiler<strong>in</strong>g ten opzichte<br />
van andere organisaties)<br />
• structuur en middelen (worden die <strong>in</strong>gezet<br />
om te veranderen of om te handhaven?)<br />
• het soort leid<strong>in</strong>g<br />
Om dit laatste te illustreren: een gemeente<br />
kan afhankelijk van de fase waar<strong>in</strong> zij verkeert<br />
vragen om een kerkplanter, een groeimanager,<br />
een <strong>in</strong>terimpastor of een rouwbegeleider.<br />
Zij hebben weer verschillende<br />
gaven en kwaliteiten nodig op het gebied<br />
van pastoraat, organisatie en beleid, toerust<strong>in</strong>g<br />
en verkondig<strong>in</strong>g. En dat veronderstelt<br />
dus weer verschillende competenties <strong>in</strong> de<br />
opleid<strong>in</strong>gen!<br />
Jaren vooruit<br />
Mijn conclusie is dat er een gemeenteopbouwboek<br />
is verschenen waarmee we <strong>in</strong><br />
kerkelijk Nederland een aantal jaren vooruit<br />
kunnen. Docenten zullen het op universiteiten<br />
als handboek gaan gebruiken. Gemeenteadviseurs<br />
nemen het mee <strong>in</strong> hun achterzak<br />
wanneer zij gevraagd worden om<br />
gemeenten te adviseren of begeleiden. Leid<strong>in</strong>ggevenden<br />
kunnen de spann<strong>in</strong>gsvelden<br />
<strong>in</strong> gemeente of parochie met behulp van dit<br />
boek bespreken en die sneller herkennen.<br />
Peet Valstar is werkzaam bij de afdel<strong>in</strong>g B<strong>in</strong>nenland<br />
voor het werkveld gemeenteopbouw. Per 1 januari<br />
2008 is hij benoemd als gemeenteadviseur.<br />
BESTELLEN<br />
Re<strong>in</strong> Brouwer, Kees de Groot, Henk de Roest,<br />
Erik Sengers & Sake Stoppels - Levend Lichaam.<br />
Dynamiek van christelijke geloofsgemeenschappen<br />
<strong>in</strong> Nederland. Kampen <strong>2007</strong>.<br />
ISBN 978 90 435 13623.<br />
Verkrijgbaar via de boekhandel.<br />
12
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BERICHTEN December <strong>2007</strong><br />
Kerstcampagne K<strong>in</strong>deren <strong>in</strong> de Knel: geboortefeest<br />
‘Welkom op het grote geboortefeest’ is het<br />
motto voor de Kerstcampagne van <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong><br />
<strong>Actie</strong>. Dit welkom wordt concreet gemaakt.<br />
Er is een uitnodig<strong>in</strong>gsfolder gemaakt voor<br />
de Kerstvier<strong>in</strong>gen, waarbij u kunt collecteren<br />
voor K<strong>in</strong>deren <strong>in</strong> de Knel. Deze keer is<br />
dat voor weesk<strong>in</strong>deren <strong>in</strong> Ethiopië, die bij<br />
pleeggez<strong>in</strong>nen een warm welkom v<strong>in</strong>den.<br />
Deze pleeggez<strong>in</strong>nen worden geholpen door<br />
partnerorganisatie Isapso. Ze krijgen een<br />
bijdrage <strong>in</strong> de kosten voor het opstarten van<br />
een eigen bedrijfje, medicijnen, schoolgeld<br />
en dergelijke. Gemeenten die collectemateriaal<br />
hebben besteld voor de Kerstcollecte<br />
voor K<strong>in</strong>deren <strong>in</strong> de Knel ontvangen een<br />
voorbeeld van de uitnodig<strong>in</strong>g met het verzoek<br />
deze (huis aan huis) te verspreiden.<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong> verspreidt de uitnodig<strong>in</strong>g dan<br />
(<strong>in</strong> overleg met u) ook <strong>in</strong> een postcodegebied<br />
<strong>in</strong> uw gemeente. Wie de huis-aan-huisuitnodig<strong>in</strong>g<br />
wil hebben kan deze bestellen<br />
bij de servicedesk van <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong>, e-mail:<br />
<strong>in</strong>fo@kerk<strong>in</strong>actie.nl. De afdel<strong>in</strong>g Fondsenwerv<strong>in</strong>g<br />
neemt dan contact met u op over<br />
de huis-aan-huis-verspreid<strong>in</strong>g door <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong><br />
<strong>Actie</strong>. Meer <strong>in</strong>formatie over deze campagne<br />
kunt u lezen op de website: www.kerk<strong>in</strong>actie.nl/geboortefeest.<br />
Meer <strong>in</strong>formatie over<br />
de collecte v<strong>in</strong>dt op www.kerk<strong>in</strong>actie.nl<br />
Materiaal: collectematerialen over Warm<br />
welkom voor weesk<strong>in</strong>deren <strong>in</strong> Ethiopië (folders,<br />
posters, collectezakjes en sjaals) kunt<br />
u bestellen per e-mail bij:<br />
brochureverkoop@pkn.nl.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Landelijk evangelisatieproject ‘Waarom Kerst?’<br />
Waarom vieren we eigenlijk Kerst? Dit is de<br />
vraag waar het <strong>in</strong> het landelijke evangelisatieproject<br />
Waarom Kerst? om draait. Waarom<br />
Kerst? is een <strong>in</strong>itiatief van Agapè Nederland,<br />
GMI Music, Alpha-cursus Nederland,<br />
Nederlands Bijbelgenootschap, uitgeverij<br />
Medema en de Evangelische Omroep. Het<br />
doel van de actie is kerken en gemeenten,<br />
door middel van producten, tips en downloads,<br />
te ondersteunen bij de opzet van hun<br />
eigen kerstevangelisatieactie. Een boekje is<br />
dit jaar het centrale product, te weten ‘D<strong>in</strong>eren<br />
met een volmaakte vreemdel<strong>in</strong>g’ van<br />
David Gregory. <strong>Kerk</strong>en kunnen de boekjes<br />
aanschaffen om deze vervolgens cadeau te<br />
(laten) doen aan niet-christenen <strong>in</strong> hun omgev<strong>in</strong>g;<br />
als kerstgeschenk of als uitnodig<strong>in</strong>g<br />
voor een kerstdienst. Daarnaast kunnen kerken<br />
terecht op de website www.waaromkerst.nl/kerken<br />
voor tips en downloads voor<br />
een persoonlijke Waarom Kerst?-actie.<br />
Kerstfeest voor jongeren: X-Mas Proof<br />
Z<strong>in</strong> <strong>in</strong> een andere kerst? Dit is de vraag die<br />
JOP aan jongeren <strong>in</strong> heel Nederland stelt.<br />
Want op 23 <strong>december</strong> <strong>2007</strong> organiseert JOP<br />
<strong>in</strong> de Pieterskerk <strong>in</strong> Leiden een wervelend<br />
event met sfeer, goede muziek, kerstverhalen<br />
en ontmoet<strong>in</strong>g met honderden andere<br />
jongeren: X-Mas Proof. Tijdens het event<br />
wemelt het <strong>in</strong> de Pieterskerk van de engelen.<br />
Ze lopen door de kerk, worden besproken<br />
<strong>in</strong> debatten, zijn te zien <strong>in</strong> filmpjes en lopen<br />
over de catwalk…Daarnaast zijn er<br />
optredens van DJ Rob van Rossum, The<br />
New Gospel Sensation, de relirappers van<br />
de Victory Outreachgemeente uit Amsterdam<br />
en als spetterend slot… Bra<strong>in</strong>power!<br />
Iedereen die z<strong>in</strong> heeft <strong>in</strong> een ander kerstfeest,<br />
is welkom <strong>in</strong> de Pieterskerk om dit<br />
event mee te beleven!<br />
Datum: 23 <strong>december</strong> <strong>2007</strong><br />
Tijd: 16.30-21.00 uur<br />
Plaats: Pieterskerk Leiden<br />
Voor wie: jongeren uit heel Nederland<br />
Tickets: € 12,50<br />
Info: www.jop.nl/xmasproof<br />
Project-∑: Stop talk<strong>in</strong>g, start act<strong>in</strong>g!<br />
Tijdens X-Mas Proof wordt er ook stilgestaan<br />
bij Project-∑, het <strong>in</strong>itiatief van NCRV,<br />
SGO, Youth for Christ en JOP. Dit zal vooral<br />
zijn <strong>in</strong> het tonen van de filmpjes die jongeren<br />
hebben gemaakt. Want dit najaar worden<br />
alle jongeren <strong>in</strong> Nederland opgeroepen<br />
om de boodschap van engelen, vrede op<br />
aarde, concreet te maken. Tijdens X-Mas<br />
Proof worden de beste acties getoond en <strong>in</strong><br />
het zonnetje gezet. Jongeren die daaraan<br />
mee willen doen, kunnen dit nog doen door<br />
een pakket te bestellen bij brochureverkoop@pkn.nl.<br />
Ieder team dat aan Project-∑<br />
meedoet, krijgt een gratis kaartje voor X-<br />
Mas Proof. Kijk voor meer <strong>in</strong>formatie op<br />
www.projectE.nl.<br />
23 DECEMBER <strong>2007</strong> | DEUR OPEN: 16.00 UUR, EINDE: 21.00 UUR<br />
PIETERSKERK LEIDEN | 12,50 | WWW.JOP.NL/XMASPROOF<br />
HGJB-Kerstconferentie ‘Exodus - op weg naar huis’<br />
Met het thema ‘Exodus – op weg naar huis’<br />
organiseert de HGJB voor de 32e keer een<br />
Kerstconferentie voor jongeren. De HGJB-<br />
Kerstconferentie is van 28 tot en met 31 <strong>december</strong><br />
<strong>2007</strong> <strong>in</strong> Dalfsen. Naast bijbelstudies<br />
uit het boek Exodus zit het programma vol<br />
met muziek, workshops en gezelligheid. Tij-<br />
dens de HGJB-Kerstconferentie zullen jongeren<br />
ontdekken dat de levensvragen van de<br />
gemiddelde Israëliet niet zo heel anders zijn<br />
dan hun eigen vragen. Jongeren die tijdens<br />
de HGJB-Kerstconferentie 17 tot 23 jaar zijn,<br />
kunnen deelnemen aan de conferentie. Het<br />
programma voorziet duidelijk <strong>in</strong> een behoefte,<br />
want s<strong>in</strong>ds de startdatum stromen de <strong>in</strong>schrijv<strong>in</strong>gen<br />
b<strong>in</strong>nen. Er zijn momenteel nog<br />
enkele plaatsen vrij. Ook zijn er nog volop<br />
mogelijkheden om <strong>in</strong> te schrijven als daggast<br />
of de conferentie mee te maken als externe<br />
gast, dus met een slaapplek elders.<br />
Aanmelden: www.kerstconferentie.nl.<br />
13
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> MISSIONAIR WERK<br />
December <strong>2007</strong><br />
Hanna van Dorssen en Janet van Dijk<br />
Missionair werk helpt om kerk<br />
b<strong>in</strong>nenstebuiten te zijn<br />
Met de slagz<strong>in</strong> ‘Er zit muziek <strong>in</strong> de kerk’ riep de Protestantse <strong>Kerk</strong> deze zomer lokale gemeenten op om<br />
rond hun eigen startzondag <strong>in</strong> september muzikaal uit te pakken, als een manier om zich te<br />
presenteren aan mensen b<strong>in</strong>nen en buiten de kerk. Daar is volop gehoor aan gegeven. Veel<br />
gemeenten maakten gebruik van het aangeboden materiaal, zoals spandoeken en huis-aanhuisfolders.<br />
De boekjes ‘De kerk daar zit muziek <strong>in</strong>!’ en ‘Top12. Canon van het protestantse kerklied’<br />
vlogen als zoete broodjes over de toonbank.<br />
De eerste christenen vormden kle<strong>in</strong>e open<br />
gemeenschappen die erg naar buiten waren<br />
gericht. Ze kwamen samen voor de maaltijd<br />
en om te delen wat hen als volgel<strong>in</strong>gen van<br />
Jezus bezielde. Er zaten vaak gasten van<br />
buiten aan tafel, bijvoorbeeld mensen die<br />
werden uitgenodigd om mee te eten omdat<br />
ze alleen waren of arm. Ook bezoekers uit<br />
andere christelijke gemeenten aten mee. Zij<br />
vertelden wat hen bezighield <strong>in</strong> hun eigen<br />
gemeente en wat hen opviel <strong>in</strong> de gemeente<br />
waar zij op bezoek waren. Deze <strong>in</strong>breng van<br />
buiten houdt een gemeenschap scherp. Het<br />
helpt om geen teruggetrokken bestaan te<br />
leiden dat alleen maar gericht is op ‘wij’, op<br />
de eigen achterban.<br />
Het missionair werk van de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland helpt plaatselijke kerken<br />
bij de opdracht om een kerk te zijn die haar<br />
deuren openzet voor een ieder die wel eens<br />
over de drempel wil stappen op zoek naar<br />
stilte, aandacht, troost, gebed en de betekenis<br />
van het christelijk geloof. Maar zeker ook<br />
een kerk die zelf de drempel overstapt en <strong>in</strong><br />
haar wijk, stad of dorp van zich doet spreken.<br />
MISSIONAIR WERK NIET LANGER<br />
ONDERDEEL VAN KERK IN ACTIE<br />
Missionair werk hoort bij de kerk, bij de opdracht<br />
om kerk b<strong>in</strong>nenstebuiten te zijn. Daarom valt<br />
het missionaire werk van de Protestantse <strong>Kerk</strong><br />
vanaf 1 januari 2008 niet langer onder <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong><br />
<strong>Actie</strong>, maar krijgt het ‘gezicht’ onder de vlag van<br />
de Protestantse <strong>Kerk</strong>. De missionaire opdracht<br />
is en blijft echter verbonden met de diaconale<br />
en pastorale taak van elke gemeente. Die drie<br />
kunnen niet zonder elkaar. Daarom zal het missionaire<br />
werk blijven samenwerken met <strong>Kerk</strong><br />
<strong>in</strong> <strong>Actie</strong>.<br />
De collecten voor missionair werk zullen vanaf<br />
2008 door de kerkrentmeesters gehouden<br />
worden. Voor het collecterooster hoeft dat geen<br />
gevolgen te hebben. Het doel van de collecten<br />
blijft gelijk.<br />
Freecard bij de Basiscursus Geloven voor jongeren (foto: Protestantse <strong>Kerk</strong>)<br />
Handen en voeten<br />
Het missionair werk ontwikkelt materiaal en<br />
ondersteunt <strong>in</strong>itiatieven waarmee plaatselijke<br />
gemeenten mensen van b<strong>in</strong>nen en buiten<br />
de gemeente welkom kunnen heten en<br />
aanspreken. Zo kunnen belangstellenden<br />
kennismaken met de kerk en de christelijke<br />
geloofstraditie en kan het evangelie zichtbaar<br />
worden gemaakt <strong>in</strong> het leven van dorp,<br />
buurt, wijk of stadsdeel.<br />
- Er is kant-en-klaar materiaal dat iets vertelt<br />
over de kerk, wat ze gelooft en wat<br />
haar beweegt. Materiaal om weg te geven,<br />
een vier<strong>in</strong>g mee voor te bereiden<br />
e.d. Denk aan materiaal bij de grote feesten<br />
zoals de adventskalender, ‘Intercity<br />
Pasen’, de p<strong>in</strong>ksterboekjes en het materiaal<br />
voor de Startzondag.<br />
- Er is materiaal om kennis te maken met<br />
de christelijke geloofstraditie, zoals het<br />
cursuspakket van de 7+1 Basiscursus Geloven<br />
en het onderdeel ‘Kennismaken’<br />
op de website van de Protestantse <strong>Kerk</strong>,<br />
bedoeld voor mensen van buiten de kerk<br />
die meer willen weten over kerk, Bijbel<br />
en de geloofstraditie.<br />
- Een aantal pioniersplekken (vaak <strong>in</strong><br />
v<strong>in</strong>exlocaties) waar wordt gezocht naar<br />
en gewerkt aan nieuwe manieren van<br />
kerkzijn en christelijke gemeenschapsvorm<strong>in</strong>g<br />
wordt ondersteund.<br />
Hanna van Dorssen en Janet van Dijk zijn b<strong>in</strong>nen<br />
de dienstenorganisatie werkzaam voor missionair<br />
werk.<br />
MEER WETEN?<br />
Meer <strong>in</strong>formatie over missionaire projecten van<br />
de Protestantse <strong>Kerk</strong> is te v<strong>in</strong>den op www.pkn.<br />
nl/ actief <strong>in</strong> de kerk/ landelijke werkterre<strong>in</strong>en/<br />
missionair werk. Voor vragen en suggesties kunt<br />
u terecht bij de auteurs van dit artikel:<br />
h.van.dorssen@pkn.nl en j.van.dijk@pkn.nl<br />
14
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BOEKBESPREKING<br />
December <strong>2007</strong><br />
Mart<strong>in</strong> van Wijngaarden<br />
Fraai boek over Luther voorziet <strong>in</strong><br />
behoefte<br />
Op de vooravond van Hervorm<strong>in</strong>gsdag <strong>2007</strong> werd <strong>in</strong> de Oude Lutherse kerk aan het Spui te Amsterdam<br />
een nieuw boek over Luther gepresenteerd: Mart<strong>in</strong> Luther: zijn leven, zijn werk. Een boek waar <strong>in</strong> de<br />
Protestantse <strong>Kerk</strong> naar uitgekeken werd.<br />
De behoefte aan een Nederlandstalig boek<br />
over Luthers leven en theologie is wellicht<br />
nog nooit zo groot geweest als op dit moment.<br />
Bij mensen die zich <strong>in</strong> de lutherse traditie<br />
verankerd weten, omdat zij zich misschien<br />
nog nooit zo sterk van deze traditie<br />
bewust zijn geweest als <strong>in</strong> deze beg<strong>in</strong>jaren<br />
van de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland. En<br />
bij de mensen die <strong>in</strong> de hervormde en/of gereformeerde<br />
tradities staan omdat zij meer<br />
over Luther willen weten. Ook de mensen<br />
die de laatste jaren overal <strong>in</strong> het land lez<strong>in</strong>gen<br />
over Luther houden, horen voortdurend<br />
dat er belangstell<strong>in</strong>g is voor Luthers persoon<br />
en zijn theologie. Maar op de vraag of<br />
er een boek is over Luther dat aanbevolen<br />
kan worden, moest iedere keer ontkennend<br />
geantwoord worden.<br />
Biografie en theologie<br />
De bijdragen <strong>in</strong> Mart<strong>in</strong> Luther: zijn leven,<br />
zijn werk zijn van de hand van lutherse, hervormde,<br />
gereformeerde en katholieke Lutheronderzoekers<br />
en weerspiegelen het oecumenische<br />
karakter van het<br />
Lutheronderzoek <strong>in</strong> Nederland. De biografie<br />
en de theologie van Mart<strong>in</strong> Luther worden<br />
chronologisch geschetst, waarbij Luther<br />
niet als de eerste moderne mens wordt gezien,<br />
maar als iemand die ten diepste geworteld<br />
was <strong>in</strong> de late middeleeuwen en<br />
van daaruit zijn eigen theologie ontwikkelde.<br />
Focuspunten zijn onder andere: Luthers ervar<strong>in</strong>g<br />
als monnik en zijn bekendheid en<br />
vertrouwdheid met de monastieke theologische<br />
tradities. De ontwikkel<strong>in</strong>g van zijn theologie,<br />
die vrijwel vanaf het beg<strong>in</strong> met veroordel<strong>in</strong>g<br />
werd bedreigd en juist van<br />
daaruit ook belangrijke impulsen kreeg. De<br />
drie sola’s: genade, Schrift, geloof, en Christus<br />
<strong>in</strong> het midden. Het crisisjaar 1525 dat<br />
Luther bewust maakt dat zijn woorden heel<br />
anders opgevat kunnen worden. Luther als<br />
pastor en zielzorger. De <strong>in</strong>teractie tussen politiek<br />
en reformatie. Luthers laatste jaren<br />
(foto: uitgeverij Kok)<br />
waar<strong>in</strong> alles nog een keer op scherp komt te<br />
staan.<br />
Deze aandachtspunten worden <strong>in</strong> dit boek<br />
<strong>in</strong> een doorlopende hoofdtekst uiteengezet<br />
en <strong>in</strong> excursen nader beschreven. Daar<strong>in</strong><br />
wordt aandacht gegeven aan thema’s die<br />
nader op het leven en het werk van Luther<br />
<strong>in</strong>gaan. Onder andere: Monastieke theologie,<br />
Vrije wil/onvrije wil, Avondmaalsleer,<br />
Augsburgse Confessie, Wet, Twee-regimentenleer,<br />
Theologia Crucis, Rechtvaardig<strong>in</strong>g,<br />
Nota Ecclesiae, Luther en de Joden, Catechismus,<br />
Bijbel, Bijbelcommentaren en Lutherse<br />
liturgie en liederen. Alsook de personen:<br />
August<strong>in</strong>us, Bernardus von Clairvaux,<br />
Kathar<strong>in</strong>a von Bora, Desiderius Erasmus,<br />
Johannes Calvijn en Lucas Cranach.<br />
Illustraties kregen een centrale plaats <strong>in</strong> dit<br />
boek. Hiermee wordt, <strong>in</strong> de lijn van Luther,<br />
de theologische boodschap van de tekst onderstreept<br />
en verdiept. De bijna 200 illustraties<br />
zijn afkomstig uit verschillende archieven,<br />
musea en Evangelisch-Lutherse<br />
gemeenten en geven een <strong>in</strong>druk van het Nederlandse<br />
erfgoed op dit gebied van de Lutherana.<br />
Met deze opzet wordt een breed<br />
publiek van niet alleen theologen (opnieuw)<br />
nieuwsgierig gemaakt worden naar de<br />
mens en de theoloog Mart<strong>in</strong> Luther.<br />
Stimulans tot samenleven<br />
Bij de presentatie <strong>in</strong> de Spuikerk waren er<br />
behalve de redacteuren nog andere sprekers.<br />
Mevrouw drs. I. Fritz, presidente van<br />
de Lutherse Synode, zei onder andere: ‘Elke<br />
eeuw, elke generatie zal deze grote theoloog<br />
op eigen wijzen moeten ontdekken, bestuderen<br />
en onder woorden brengen. Dit nieuwe<br />
boek levert hiervoor een waardevolle<br />
bijdrage: Mart<strong>in</strong> Luther voor mensen van de<br />
21e eeuw.’<br />
Hoofdspreker prof. J. Vercruysse s.j. (Lutheronderzoeker<br />
te Brussel, emeritus hoogleraar<br />
theologie aan de universiteiten van<br />
Leuven en Rome en het Oecumenische Instituut<br />
San Bernard<strong>in</strong>o, Venetië) gaf een lovende<br />
<strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g op het boek.<br />
Het voorwoord van het boek werd verzorgd<br />
door de emeriti-hoogleraren W. Balke en<br />
J.P.Boendermaker. Zij geven een actuele<br />
positioner<strong>in</strong>g: ‘Dit handboek legt getuigenis<br />
af van het besef van de kostbaarheid van<br />
deze traditie. En dat <strong>in</strong> de hoop dat het een<br />
bijdrage zal zijn tot levend houden van deze<br />
erfenis en een stimulans tot een echt samenleven<br />
en samenwerken <strong>in</strong> het verband<br />
van de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland.’<br />
Mart<strong>in</strong> van Wijngaarden is predikant te Rotterdam.<br />
BESTELGEGEVENS<br />
Mart<strong>in</strong> Luther: zijn leven, zijn werk<br />
Tekstredactie: dr. Sab<strong>in</strong>e Hiebsch,<br />
Beeldredactie: drs. Mart<strong>in</strong> L. van Wijngaarden.<br />
288 pag<strong>in</strong>a’s, gebonden met leesl<strong>in</strong>t, prijs € 29,90.<br />
Uitgeverij Kok, Kampen, www.kok.nl<br />
ISBN 978 90 435 1415 6<br />
15
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
PREDIKANTEN<br />
Frans Jan Oortgiesen Rozemond<br />
December <strong>2007</strong><br />
Over mobiliteit van predikanten en wat daarbij komt kijken<br />
‘Er gaat een dom<strong>in</strong>ee voorbij…’<br />
Beroep<strong>in</strong>gswerk is zorgvuldig werk. Het gaat om werk met vérstrekkende consequenties voor de<br />
toekomst van de kerkelijke gemeente. In de Gids voor beroep<strong>in</strong>gswerk wordt het vervullen van een<br />
predikantsvacature stap voor stap onder de loep genomen en toegelicht. Er staat ook <strong>in</strong> wat je beter<br />
niet kunt doen. In dit artikel gaan we <strong>in</strong> op de procedure en de gewenste manier van werken van<br />
kerke<strong>nr</strong>aden/beroep<strong>in</strong>gscommissies en predikanten.<br />
Een predikant draagt een ambt. Het ambt<br />
van dienaar des Woords, verbi div<strong>in</strong>i m<strong>in</strong>ister.<br />
Herder en leraar. Naast dit ‘bijzondere’ –<br />
en betáálde – ambt zijn er b<strong>in</strong>nen de reformatorische<br />
kerken ook de ambten van<br />
ouderl<strong>in</strong>g en diaken. Samen vormen de drie<br />
ambten <strong>in</strong> ons presbyteriaal-synodaal systeem<br />
de kerke<strong>nr</strong>aad, die leid<strong>in</strong>g geeft aan<br />
(het leven van) de gemeente. De kerk wordt<br />
geregeerd door de vergader<strong>in</strong>g, waar<strong>in</strong> de<br />
ambten – op collegiale wijze dus, ambtelijk<br />
coöperatief – bijeen zijn! Het algemene<br />
ambt, het (kon<strong>in</strong>klijke) priesterschap van<br />
alle gelovigen draagt elk lid van de gemeente.<br />
Omdat de predikant betaald wordt voor zijn<br />
of haar werk is het daarnaast ook een gewoon<br />
beroep, een vak, een ambacht, een<br />
professie, een functie. De herder is een ‘gehuurde<br />
kracht’. Behalve herder en leraar is<br />
zij/hij ook ‘manager’ (al v<strong>in</strong>den sommigen<br />
dat een vies woord b<strong>in</strong>nen de kerk), leider,<br />
bestuurder, (geestelijk) leid<strong>in</strong>ggevende. Zij/<br />
hij moet dus ook kunnen ‘sturen’, leid<strong>in</strong>ggevende<br />
capaciteiten bezitten om de andere<br />
werkers – betaald of onbetaald – <strong>in</strong> de gemeente<br />
te kunnen toerusten, tra<strong>in</strong>en, coachen<br />
en (bege)leiden. Predikant zijn is een<br />
relationeel en communicatief vak. Bedoeld<br />
om geloof te blijven wekken. Daarom zal zij/<br />
hij naast de taal van de Schriften ook de taal<br />
van de mensen en van deze tijd moeten<br />
kunnen lezen, kennen en verstaan. Vakbekwaam<br />
en op God en mensen van deze tijd<br />
gericht. Het predikantschap is vooral een<br />
hermeneutisch-agogisch vak.<br />
Het ambt gaat daarbij aan de professie<br />
vooraf. De geroepen en gezonden ambtsdrager<br />
is gebonden aan het Woord en aan<br />
de gemeente. De ‘vrijheid’ van het ambt is<br />
geen vrijkaartje om geen verantwoord<strong>in</strong>g te<br />
hoeven afleggen van de werkzaamheden,<br />
maar bedoeld om de vrijheid van de Woordverkondig<strong>in</strong>g<br />
te onderstrepen. Opdat het<br />
niet kan worden ‘wiens brood men eet,<br />
wiens woord men spreekt.’ De predikant<br />
moet ‘vrij’ blijven. Vrij <strong>in</strong> verbondenheid.<br />
‘Vermijd het woord solliciteren…’<br />
Geen blijvende plaats…<br />
Het is eigen aan de aard en het werk van het<br />
predikantsambt dat zij/hij niet voor altijd op<br />
dezelfde plek verblijft. De predikant blijft ten<br />
diepste lijken op een apostel <strong>in</strong> de z<strong>in</strong> van<br />
het mobiel zijn, het als gezondene gaan ‘van<br />
stad tot stad’, het Kon<strong>in</strong>krijk tegemoet. Zij/<br />
hij blijft daarbij vooral ook oog houden voor<br />
‘de schapen die niet van deze stal zijn.’ Niet<br />
altijd op dezelfde plek. Evenals de gemeente<br />
is ook de predikant steeds op trektocht. De<br />
mobiliteit is een uit<strong>in</strong>gsvorm van een apostolaire<br />
roep<strong>in</strong>g. Niet de, maar een! Vroeger<br />
of later vertrekt dus elke predikant. Naar een<br />
volgende gemeente, naar ander werk of met<br />
emeritaat. De m<strong>in</strong>imumtijd van verblijf <strong>in</strong><br />
een gemeente is door de Protestantse <strong>Kerk</strong><br />
<strong>in</strong> Nederland <strong>in</strong> haar kerkorde gesteld op<br />
vier jaar (ord. 3-4-2), al is dat <strong>in</strong> de geschiedenis<br />
van de kerken wel eens anders – korter<br />
– geweest! Het doel van het onlangs gestarte<br />
‘mobiliteitsbureau’ is de mobiliteit, de<br />
doorstrom<strong>in</strong>g van predikanten te bevorderen,<br />
te verhogen en er voor te zorgen dat<br />
mensen (het levend kapitaal van de kerk) en<br />
middelen zo adequaat mogelijk kunnen<br />
worden <strong>in</strong>gezet en hun mogelijkheden optimaal<br />
worden ‘benut’. Een predikant is niet<br />
alleen voorganger, maar ook voor-bij-ganger!<br />
Op zoek naar een dom<strong>in</strong>ee<br />
Wanneer je een kritische blik werpt op de<br />
vacature-advertenties en profielschetsen<br />
dan lijkt het wel of de relationele en sociale<br />
competenties worden onderstreept en dat<br />
de <strong>in</strong>houd er veel m<strong>in</strong>der of we<strong>in</strong>ig toe doet.<br />
Kijk maar naar de advertenties achter <strong>in</strong><br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong>. Nog steeds eist men maar<br />
al te vaak ‘vijf poten aan een schaap’.<br />
Een beroep<strong>in</strong>gscommissie die eens nauwkeurig<br />
een fl<strong>in</strong>k aantal advertenties had<br />
doorgenomen <strong>in</strong> verband met een eigen vacature,<br />
kwam tot wel 52 kernwoorden. Voor<br />
elke week van het jaar vond men een ander<br />
kernwoord: van aandacht, aansprekend, actief,<br />
authentiek, communicatief, creatief, eigentijds,<br />
evenwichtig, flexibel tot <strong>in</strong>spirerend,<br />
ondersteunend, open, samenb<strong>in</strong>dend,<br />
vernieuwend, warm en zorgvuldig (en met<br />
nog veel meer persoonlijke eigenschappen<br />
daartussen). Meer en meer wordt de persoon<br />
van de pastor belangrijk.<br />
Bij de zoektocht naar een nieuwe predikant<br />
zal de vacante kerkelijke gemeente eerst<br />
‘huiswerk’ dienen te maken: op welke wijze<br />
willen wij de komende jaren – op grond van<br />
het beleidsplan – gemeente van de Heer<br />
zijn? Wat moet vanuit die visie en missie de<br />
komende jaren meer en m<strong>in</strong>der prioriteit<br />
hebben en wat voor predikant hoort daar<br />
dan bij? Het is van groot belang voor de toekomst<br />
van de gemeente om bij dit voorbereidende<br />
proces, deze voorfase, de gemeente<br />
nadrukkelijk te betrekken. Op grond van<br />
deze bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g stelt de kerke<strong>nr</strong>aad het profiel<br />
van de nieuwe predikant vast. Vervolgens<br />
kan de door de kerke<strong>nr</strong>aad <strong>in</strong>gestelde<br />
beroep<strong>in</strong>gscommissie aan haar zoektocht<br />
naar een nieuwe herder en leraar <strong>in</strong> deze<br />
specifieke context en situatie beg<strong>in</strong>nen.<br />
De hele gemeente is nadrukkelijk betrokken<br />
de vervull<strong>in</strong>g van een predikantsvacature.<br />
Die betrokkenheid beperkt zich niet alleen<br />
tot de bovengenoemde ‘voorfase’. <strong>Kerk</strong>ordelijk<br />
dient de gemeente ook betrokken te<br />
zijn door de gelegenheid te krijgen om ‘bij<br />
de kerke<strong>nr</strong>aad aanbevel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> te dienen<br />
van personen die naar haar men<strong>in</strong>g voor<br />
verkiez<strong>in</strong>g <strong>in</strong> aanmerk<strong>in</strong>g komen’. (Ord.<br />
3-3-6) Tevens verkiest de gemeente na de<br />
kandidaatstell<strong>in</strong>g door de kerke<strong>nr</strong>aad (Ord.<br />
3-4-5 e.v.) de nieuwe predikant. Dat de gemeente<br />
verkiest heeft al heel oude kerkelijke<br />
papieren.<br />
Tips voor beroep<strong>in</strong>gscommissies<br />
Ik noem een aantal tips ter overweg<strong>in</strong>g en<br />
bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g:<br />
- ga niet met teveel predikanten tegelijk <strong>in</strong><br />
gesprek, want dat maakt de procedure<br />
16
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
December <strong>2007</strong><br />
- wees authentiek en duidelijk, en zeg open<br />
en eerlijk waar je grenzen liggen;<br />
- wees geestelijk <strong>in</strong> het zakelijke en zakelijk<br />
<strong>in</strong> het geestelijke.<br />
Ds. Jan Oortgiesen (foto: Protestantse <strong>Kerk</strong>)<br />
nodeloos uitgebreid, u maakt het uzelf<br />
lastiger en predikanten ‘bungelen’ te<br />
lang;<br />
- ga niet ongevraagd of onaangekondigd<br />
naar een predikant toe om hem/haar te<br />
‘horen’, om daarna niets meer van u te<br />
laten horen. Beluister ze ook niet alleen<br />
via het <strong>in</strong>ternet;<br />
- stel wezenlijke vragen die alles te maken<br />
hebben met het profiel van de gewenste<br />
predikant. Neem geen theologisch examen<br />
af;<br />
- overweeg heel serieus of en waarom je<br />
een advertentie wilt plaatsen. Vermijd <strong>in</strong><br />
advertenties het woord ‘solliciteren’ omdat<br />
een dom<strong>in</strong>ee op grond van de aard<br />
van het ambt niet solliciteert, maar ge- en<br />
beroepen wordt;<br />
- wees open, eerlijk en duidelijk naar predikanten<br />
toe. Maak duidelijke afspraken<br />
over voortgang of stopzetten van de contacten<br />
enzovoort.<br />
Tips voor predikanten<br />
Ook enkele aandachtspunten voor predikanten<br />
ter overweg<strong>in</strong>g en bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g:<br />
- waarom denk ik de juiste man/juiste<br />
vrouw te zijn <strong>in</strong> deze specifieke vacature<br />
(en kan ik dat helder communiceren)?<br />
- kan ik <strong>in</strong> een schriftelijk of mondel<strong>in</strong>g<br />
contact met de vacante gemeente kernachtig,<br />
dus zonder omhaal van woorden,<br />
aangeven hoe ik aansluit bij het door<br />
haar gevraagde profiel?<br />
- heb ik een duidelijke CV die ik kan overleggen?<br />
(op de website van het mobiliteitsbureau<br />
is er een format voor te v<strong>in</strong>den)<br />
‘Buiten spelen’<br />
Soms kan het goed zijn voor de motivatie en<br />
satisfactie van een predikant om eens voor<br />
een periode niet aan een kerkelijke gemeente<br />
verbonden te zijn, maar de horizon te verleggen<br />
naar de rand van de kerk of wellicht<br />
ook buiten de kerk. Daarom probeert het<br />
Mobiliteitsbureau voor predikanten en kerkelijk<br />
werkers ook kontakten te leggen met<br />
kerkelijk gelieerde en niet direct kerkelijk gelieerde<br />
organisaties, die vacatures hebben<br />
die wellicht zouden kunnen worden <strong>in</strong>gevuld<br />
door predikanten (en/of kerkelijk werkers).<br />
Interessante vacatures die we <strong>in</strong> deze<br />
categorie tegenkomen vermelden we<br />
steeds op de website van het mobiliteitsbureau<br />
onder de kop ‘bijzondere vacatures’<br />
(www.pkn.nl/mobiliteitsbureau).<br />
Een predikant die consultant werd <strong>in</strong> een organisatie-adviesbureau<br />
vertrouwde me<br />
eens toe dat hij als consultant meer predikant<br />
was dan ooit. Daarom kan het heel heilzaam<br />
en verrijkend zijn om even buiten de<br />
geijkte (kerkelijke) kaders te werken. Om jezelf<br />
en je (on)mogelijkheden te (her)v<strong>in</strong>den!<br />
Er gaat een dom<strong>in</strong>ee voorbij…<br />
Nee, niet om de dood aan te zeggen, zoals<br />
<strong>in</strong> vroeger tijden. Maar om het leven te verkondigen<br />
en voor te leven. Samen met alle<br />
andere dragers van het ambt van alle gelovigen!<br />
Ds. Jan Oortgiesen is hoofd van het<br />
Mobiliteitsbureau voor predikanten en kerkelijk<br />
werkers (waar het beroep<strong>in</strong>gswerk een onderdeel<br />
van is). Hij is bereikbaar op het telefoonnummer<br />
(030) 880 15 71 of via de e-mail: h.oortgiesen@pkn.nl<br />
of mobiliteitsbureau@pkn.nl.<br />
GIDS VOOR BEROEPINGSWERK<br />
De papieren versie van de Gids voor beroep<strong>in</strong>gswerk<br />
is te bestellen via de email:<br />
brochureverkoop@pkn.nl. De tekst is ook te downloaden<br />
via www.pkn.nl/predikanten<br />
17
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
KERK EN MEDIA<br />
Dirk Visser<br />
December <strong>2007</strong><br />
Hoofdredacteur Nederlands Dagblad<br />
Meeste nieuwe abonnees komen uit de<br />
Protestantse <strong>Kerk</strong><br />
Het grootste deel van onze nieuwe abonnees komt uit de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland, zegt<br />
hoofdredacteur Peter Bergwerff van het Nederlands Dagblad. Er zijn l<strong>in</strong>kse bonders bij, maar het zijn<br />
vooral modale hervormden en modale gereformeerden, met name van confessionele huize.<br />
‘Ik heb de tijd nog gekend dat meer dan 95<br />
procent van de abonnees vrijgemaakt was.<br />
Dat is nu ongeveer 50 procent. De overige<br />
50 procent komt uit allerlei kr<strong>in</strong>gen, vooral<br />
dus Protestantse <strong>Kerk</strong>, maar ook roomskatholieken.<br />
S<strong>in</strong>ds enige jaren is het Nederlands Dagblad,<br />
tot e<strong>in</strong>d jaren tachtig de krant van de<br />
vrijgemaakt gereformeerden, <strong>in</strong> de losse<br />
verkoop verkrijgbaar op zo’n 600 verkooppunten.<br />
De meeste kranten worden niet verkocht<br />
<strong>in</strong> de ‘Bible Belt’, want daar zitten we<br />
al. Bovendien is ons publiek niet perse <strong>in</strong> die<br />
streken gevestigd, want daar zijn de mensen<br />
vooral bev<strong>in</strong>delijk en die lezen het Reformatorisch<br />
Dagblad. Wij verkopen de<br />
meeste losse nummers <strong>in</strong> Amsterdam-Centrum,<br />
Den Haag en Nijmegen.’<br />
Waarder<strong>in</strong>g <strong>in</strong> wijde kr<strong>in</strong>g<br />
Wij zijn een vanouds gereformeerde krant <strong>in</strong><br />
de Kuyperiaanse traditie. Wij comb<strong>in</strong>eren<br />
een pessimistisch mens- en wereldbeeld<br />
met een sterk maatschappelijk engagement.<br />
Wij geloven niet <strong>in</strong> de maakbaarheid, van de<br />
mens noch van de samenlev<strong>in</strong>g. Maar tegelijkertijd<br />
staan en werken we <strong>in</strong> de wereld.<br />
Ons - laten we zeggen - conservatieve uitgangspunt<br />
comb<strong>in</strong>eren wij met een tamelijk<br />
progressieve maatschappelijke standpuntbepal<strong>in</strong>g.<br />
Dat trekt ook publiek uit hoeken<br />
waaruit je ze niet zou verwachten. Mensen<br />
voelen zich bij die comb<strong>in</strong>atie thuis zonder<br />
dat ze onze godsdienstige uitgangspunten<br />
delen.<br />
Bovendien is onze bekendheid gaandeweg<br />
groter geworden. Dat komt door reclameacties,<br />
zoals via radio en op billboards. Ook<br />
worden we tegenwoordig regelmatig <strong>in</strong> radiorubrieken<br />
genoemd. Onlangs werd het<br />
Nederlands Dagblad <strong>in</strong> het TROS-radioprogramma<br />
Kamerbreed ‘een kle<strong>in</strong>e, maar heel<br />
belangrijke krant’ genoemd. Kortom, we<br />
krijgen meer erkenn<strong>in</strong>g.<br />
Nog een voorbeeld. De overheid maakt al<br />
jarenlang voor <strong>in</strong>tern gebruik knipselkranten.<br />
Die zijn nu digitaal leverbaar. De Nederlandse<br />
Dagbladpers heeft na onderhandel<strong>in</strong>gen<br />
bereikt dat de overheid daarvoor een<br />
vergoed<strong>in</strong>g geeft. Welke kranten werden<br />
door de overheid geselecteerd? Alle landelijke<br />
ochtend- en avondbladen plus het Nederlands<br />
Dagblad. Dat zegt toch wel iets.’<br />
(foto: Nederlands Dagblad)<br />
<strong>Kerk</strong>pag<strong>in</strong>a<br />
‘Uit market<strong>in</strong>googpunt blijft pag<strong>in</strong>a 2, kerk<br />
en religie, het ‘unique sell<strong>in</strong>g po<strong>in</strong>t’ van<br />
onze krant. Die pag<strong>in</strong>a is heel erg karakteristiek<br />
voor het ND. Maar er is de laatste jaren<br />
wel wat verschoven. Het is voor mij de<br />
vraag of de hernieuwde aandacht voor religie<br />
wel <strong>in</strong> de richt<strong>in</strong>g van de kerken gaat.<br />
Dat dit volk heilbegerig naar de ogen van<br />
synode-scriba Plaisier kijkt, - die <strong>in</strong>druk heb<br />
ik niet. Verder is er m<strong>in</strong>der aandacht voor<br />
<strong>in</strong>stitutioneel kerknieuws. Ik denk dat de gewone<br />
vrijgemaakt gereformeerde geen notie<br />
heeft van wat er op ‘zijn’ synode gebeurt<br />
bijvoorbeeld.<br />
Belangrijker is dat ons karakter veel sterker<br />
dan vroeger door de hele krant tot uitdrukk<strong>in</strong>g<br />
komt. We proberen onze specifieke<br />
blikricht<strong>in</strong>g ook door te laten kl<strong>in</strong>ken op de<br />
pag<strong>in</strong>a’s met nieuws uit b<strong>in</strong>nen- en buitenland<br />
en de politiek. Vroeger waren vooral de<br />
op<strong>in</strong>ie, het hoofdartikel en de commentaren<br />
heel belangrijk. Dat is nog zo, maar nu bepaalt<br />
onze <strong>in</strong>valshoek op basis van ons religieus<br />
uitgangspunt de keuze van het nieuws<br />
en dat v<strong>in</strong>den we m<strong>in</strong>stens zo belangrijk.<br />
Neem als voorbeeld de krant van zaterdag<br />
20 oktober. Op de voorpag<strong>in</strong>a staat als open<strong>in</strong>g<br />
een <strong>in</strong>terview met m<strong>in</strong>ister Maria van<br />
18
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
December <strong>2007</strong><br />
der Hoeven (Economische Zaken) over de<br />
koopzondag, een voor onze lezers aangelegen<br />
punt. Verder een artikel over het nieuwe<br />
liedboek voor de kerken, waarbij de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> nauw betrokken is. Ook een <strong>in</strong>terview<br />
met voorzitter Frank van Dalen van<br />
het COC over de wijze waarop er b<strong>in</strong>nen de<br />
ChristenUnie naar homoseksualiteit wordt<br />
gekeken.<br />
Midden op de voorpag<strong>in</strong>a een foto van Jan<br />
Wolkers met als kop boven het artikel ‘Wolkers<br />
voor velen symbool van verplatt<strong>in</strong>g’.<br />
En <strong>in</strong> het hoofdredactioneel commentaar<br />
stel ik de vraag of de Gereformeerde Gemeenten<br />
zich aan (refo-)racisme schuldig<br />
maken nu zij vooralsnog weigeren gekleurde<br />
predikanten uit buitenlandse zusterkerken<br />
op de preekstoel toe te laten.‘<br />
Geen vrijgemaakte krant meer<br />
‘Er is <strong>in</strong> de vrijgemaakt gereformeerde wereld<br />
enorm veel veranderd. Het Nederlands<br />
Dagblad is geen vrijgemaakte krant meer.<br />
Dat hebben we e<strong>in</strong>d jaren tachtig losgelaten.<br />
Daardoor is het lezerspubliek <strong>in</strong>grijpend<br />
gewijzigd. Dat werkt door <strong>in</strong> de krant, bijvoorbeeld<br />
<strong>in</strong> de <strong>in</strong>gezonden stukken. Toen<br />
hebben we bovendien besloten dat niet alleen<br />
vrijgemaakten redacteur bij het ND<br />
konden worden. Er zitten nu mensen van<br />
allerlei pluimage op de redactie. Dat heeft<br />
<strong>in</strong>tern de zaak veranderd en ook verrijkt.<br />
Het Nederlands Dagblad weet zich gebonden<br />
aan de Heilige Schrift en de Reformatorische<br />
Belijdenisgeschriften. Wel eist de<br />
krant dat een ND-redacteur daadwerkelijk<br />
daarmee <strong>in</strong>stemt door lid te zijn van een<br />
kerk van een reformatorische belijdenissignatuur.<br />
Op dat laatste v<strong>in</strong>dt momenteel bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g<br />
plaats. Persoonlijk raak ik er steeds<br />
meer van overtuigd dat het een doodlopende<br />
weg is je identiteit door middel van formele<br />
grenspalen proberen te bewaren. De<br />
identiteit van de krant moet zo sterk zijn dat<br />
bijvoorbeeld een atheïst het niet <strong>in</strong> zijn<br />
hoofd haalt om hier te solliciteren.<br />
De gereformeerden zijn stevig ontzuild, ook<br />
de vrijgemaakten. Het GPV is weg. Het ND is<br />
niet meer vrijgemaakt. Het vrijgemaakt gereformeerde<br />
onderwijs staat voor anderen<br />
open. De vrijgemaakte organisaties zijn grotendeels<br />
gefuseerd of veralgemeniseerd.<br />
De reformatorische zuil, de bev<strong>in</strong>delijken, is<br />
er nog. Daar is sprake van een nieuwe verzuil<strong>in</strong>g,<br />
maar ook van een nieuwe verkramp<strong>in</strong>g.<br />
Het is een kwestie van tijd dat die uiteenvalt.<br />
De eerste scheurtjes zie je al. Hier<br />
werken jonge collega’s van wie de ouders<br />
het Reformatorisch Dagblad lezen, maar zij<br />
zijn opgeschoven <strong>in</strong> onze richt<strong>in</strong>g.’<br />
Evangelicaliser<strong>in</strong>g<br />
‘Het is een illusie te denken dat je net als de<br />
Amish je kunt opsluiten <strong>in</strong> een getto. Ja, dat<br />
heeft lange tijd gekund, maar nu met de <strong>in</strong>vloed<br />
van de media en vooral het <strong>in</strong>ternet, is<br />
het een illusie te denken dat je de k<strong>in</strong>deren<br />
en jezelf kunt vrijwaren van <strong>in</strong>vloeden van<br />
buiten. Het is een uitdag<strong>in</strong>g om, uitgaande<br />
van een open samenlev<strong>in</strong>g, je eigen stem te<br />
laten horen.<br />
De kle<strong>in</strong>e reformatorische kerken (de Gereformeerde<br />
<strong>Kerk</strong>en Vrijgemaakt, de Christelijke<br />
Gereformeerde <strong>Kerk</strong>en en de Nederlands<br />
Gereformeerde <strong>Kerk</strong>en) staan hevig<br />
onder <strong>in</strong>vloed van de evangelicaliser<strong>in</strong>g.<br />
Het ND probeert goede aandacht aan deze<br />
ontwikkel<strong>in</strong>g te geven maar met een zekere<br />
afstandelijkheid en door kritische vragen te<br />
stellen.<br />
Het positieve van de evangelicaliser<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
de traditioneel reformatorische wereld is<br />
dat er een sterk accent op de persoonlijke<br />
geloofsbelev<strong>in</strong>g is gekomen. Dat was soms<br />
nogal ondergesneeuwd <strong>in</strong> de Kuyperiaanse<br />
cultuur, waar vooral veel nadruk op rationaliteit<br />
lag.’<br />
‘M<strong>in</strong>der positief v<strong>in</strong>d ik de eenzijdige nadruk<br />
op emoties en gevoel als ultieme criteria.<br />
Wel speelt de evangelische beweg<strong>in</strong>g op<br />
een knappe manier <strong>in</strong> op de heersende cultuurtrends.<br />
Die proberen ze te verdisconteren<br />
<strong>in</strong> de wijze waarop ze kerk zijn.<br />
Maar, zeg ik daarbij, de cultuur en de cultuurtrends<br />
dreigen de eigenheid van de kerk<br />
te overvleugelen. Naar mijn men<strong>in</strong>g moet<br />
de kerk zijn eigenheid bewaren, ook <strong>in</strong> de<br />
vormgev<strong>in</strong>g. ‘Corrie en de Rekels’ hebben<br />
b<strong>in</strong>nen de evangelische beweg<strong>in</strong>g vaak de<br />
overhand. Dat v<strong>in</strong>d ik <strong>in</strong> strijd met dat wat<br />
de kerk van alle eeuwen <strong>in</strong> liturgisch opzicht<br />
heeft aangehangen.<br />
Er is een zekere constante <strong>in</strong> de vormgev<strong>in</strong>g<br />
van de eredienst en het kerkelijk leven. Dat<br />
geldt van de Rooms-Katholieke <strong>Kerk</strong> aan de<br />
ene kant tot bijvoorbeeld de Doopsgez<strong>in</strong>de<br />
Broederschap aan de andere kant. Dat<br />
wordt <strong>in</strong> de evangelische wereld tamelijk<br />
fundamenteel doorbroken. De religieuze<br />
feesten en party’s zijn niet de stijl die ik afleid<br />
uit wat de bijbel en de traditie ons op<br />
dat punt aanbieden.’<br />
‘Protestbeweg<strong>in</strong>g heeft altijd gelijk’<br />
‘Het evangelische christendom heeft iets<br />
maakbaars, iets dw<strong>in</strong>gends.”Jij moet dit en<br />
jij moet dat.” Het is te vergelijken met de<br />
vroegere vrijgemaakte traditie: uiterlijke<br />
kenmerken. Daar heb ik gaandeweg steeds<br />
meer moeite mee. Er wordt te we<strong>in</strong>ig reken<strong>in</strong>g<br />
mee gehouden dat de kerk altijd een<br />
gebroken gestalte heeft en dat de mensen<br />
altijd last van die gebrokenheid hebben.<br />
Dat maakbaarheidsaspect v<strong>in</strong>d ik een vorm<br />
van Doperdom <strong>in</strong> negatieve z<strong>in</strong>. In de Reformatietijd<br />
geloofden de Wederdopers dat zij<br />
<strong>in</strong> Münster het Kon<strong>in</strong>krijk Gods konden vestigen.<br />
De gereformeerden hebben dat deels<br />
geërfd <strong>in</strong> een Kuyperiaans activisme. In de<br />
evangelische wereld wordt een soort geestelijk<br />
rijk gecreëerd. Dat moet op een deceptie<br />
uitlopen. Daar ben ik van overtuigd. Een<br />
protestbeweg<strong>in</strong>g heeft altijd gelijk; alleen,<br />
op slechts één onderdeel. Als je daar alles<br />
op focust, vlieg je bij de volgende eenzijdigheid<br />
zelf uit de bocht.<br />
Waar ik ook grote moeite mee heb is de wijze<br />
waarop het liberalisme <strong>in</strong> Nederland<br />
meent het allee<strong>nr</strong>echt te hebben op wat<br />
onze normen en waarden zijn. In dat <strong>in</strong>terview<br />
<strong>in</strong> onze krant probeert de COC-voorzitter<br />
een opvatt<strong>in</strong>g dw<strong>in</strong>gend aan de samenlev<strong>in</strong>g<br />
op te leggen als de enig toegestane.<br />
Dat heeft bijna dictatoriale trekken.<br />
Die ontwikkel<strong>in</strong>g v<strong>in</strong>d ik wel eens beangstigend.<br />
Zeker als een populist als Rita Verdonk<br />
het volk achter zich probeert te krijgen.<br />
Partijen zonder leden zijn ‘broedplaatsen<br />
voor de dictatuur’, schreef redacteur Marc<br />
Chavannes laatst <strong>in</strong> NRC Handelsblad.’<br />
Dirk Visser is freelance journalist.<br />
PETER BERGWERFF<br />
(foto: Eljee)<br />
Peter Bergwerff (56) is s<strong>in</strong>ds september<br />
1993 hoofdredacteur van het Nederlands<br />
Dagblad, de krant waar hij vanaf 1973 werkt.<br />
Het Nederlands Dagblad werd <strong>in</strong> 1944 als een<br />
half illegaal blad onder de naam Reformatie<br />
Stemmen opgericht. Aanleid<strong>in</strong>g was de kerkscheur<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> de Gereformeerde <strong>Kerk</strong>en <strong>in</strong><br />
Nederland, waarbij de Gereformeerde <strong>Kerk</strong>en<br />
Vrijgemaakt ontstonden.<br />
Mede door de negatieve opstell<strong>in</strong>g van Trouw<br />
ten opzichte van de vrijgemaakten, werd de<br />
behoefte gevoeld aan een eigen vrijgemaakt<br />
dagblad. Dat was aanvankelijk om f<strong>in</strong>anciële<br />
redenen niet haalbaar. Vanaf 1959 verschijnt<br />
de krant dagelijks. Op 31 <strong>december</strong> 1967 werd<br />
de naam gewijzigd <strong>in</strong> Nederlands Dagblad.<br />
De krant, die zich op de voorpag<strong>in</strong>a ‘christelijk<br />
betrokken’ noemt, heeft ongeveer 33.000<br />
abonnees.<br />
19
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
MIGRANTENKERKEN<br />
Huub Lems<br />
Vriend worden van SKIN<br />
December <strong>2007</strong><br />
SKIN Samen <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland, de landelijke verenig<strong>in</strong>g van migrantenkerken <strong>in</strong> Nederland vierde<br />
op 10 november jl. haar tienjarig bestaan. De synode van de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland zond een<br />
welgemeende felicitatie. Intussen is SKIN op zoek naar vrienden die haar werk willen steunen.<br />
Na een bescheiden start zet SKIN zichzelf<br />
nadrukkelijker op de kaart. Zij doet dat o.a.<br />
door de e<strong>in</strong>d vorig jaar opgerichte Sticht<strong>in</strong>g<br />
Vrienden Migrantenkerken met het doel<br />
vrienden/donateurs te werven om haar belangrijke<br />
werk op gezonde f<strong>in</strong>anciële basis<br />
niet alleen te kunnen voortzetten maar ook<br />
te kunnen uitbreiden. Vriend worden is misschien<br />
wel een mooi jubileumgeschenk.<br />
Al weer tien jaar lang is de verenig<strong>in</strong>g Samen<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland actief als landelijk<br />
verband van migrantenkerken <strong>in</strong> Nederland.<br />
SKIN zag <strong>in</strong> die jaren haar ledental groeien<br />
tot ruim zeventig kerken, die het geestelijk<br />
thuis vormen van Nederlanders met wortels<br />
<strong>in</strong> andere landen. De kerken vertonen een<br />
grote variëteit. Er zijn de oudere kerken met<br />
een Indonesische, Molukse, Papoea, Sur<strong>in</strong>aamse<br />
of Antilliaanse achtergrond. Er zijn<br />
kerken met Europese achtergronden zoals<br />
de Schotse kerk of de Armeens Apostolische<br />
<strong>Kerk</strong>. En er zijn tal van Afrikaanse kerken<br />
die veel recenter zich gevestigd hebben.<br />
Ook de variatie aan kerkelijke tradities is<br />
groot. Van orthodox tot evangelisch, van<br />
broedergemeente tot doopsgez<strong>in</strong>d, van<br />
p<strong>in</strong>ksterkerk tot presbyteriaans.<br />
Van groot, enkele tienduizenden leden verspreid<br />
over het hele land, tot kle<strong>in</strong>, enkele<br />
tientallen <strong>in</strong> een huisgemeente, verzorgen<br />
de kerken hun geestelijke maar vaak ook sociale<br />
rol <strong>in</strong> een ’taal’ die de mensen letterlijk<br />
en figuurlijk aanspreekt.<br />
Het werk van SKIN<br />
SKIN vervult voor de aangesloten migrantenkerken<br />
een rol die de kerken zelf niet of<br />
m<strong>in</strong>der gemakkelijk kunnen vervullen. Zo<br />
vormt zij het gezicht van de migrantenkerken<br />
naar de landelijke overheid. Ook verzorgt<br />
zij de <strong>in</strong>breng van migrantenkerken <strong>in</strong><br />
allerlei maatschappelijke debatten. Verder<br />
is er het bevorderen van onderl<strong>in</strong>g contact<br />
tussen de migrantenkerken.<br />
SKIN is vooral ook belangrijk voor de voorlicht<strong>in</strong>g<br />
over migrantenkerken <strong>in</strong> Nederland.<br />
In de media gaat het bij migranten vooral<br />
over 850.000 moslims. Veel te we<strong>in</strong>ig is bekend<br />
dat er naar schatt<strong>in</strong>g 800.000 migranten<br />
christenen zijn die hun nieuwe thuis <strong>in</strong><br />
Nederland soms al generaties lang gevonden<br />
hebben. Aan SKIN de niet ger<strong>in</strong>ge taak<br />
dat over het voetlicht te brengen.<br />
SKIN kan niet alles<br />
Het spreekt voor zich dat SKIN niet alles kan.<br />
Plaatselijke belangenbehartig<strong>in</strong>g gebeurt<br />
o.a. door plaatselijke SKIN verenig<strong>in</strong>gen <strong>in</strong><br />
de grote steden. Voor kerkruimten zijn er organisaties<br />
zoals het <strong>Kerk</strong>huis <strong>in</strong> Amsterdam.<br />
Voor f<strong>in</strong>anciële steun kunnen migrantenkerken<br />
o.a. bij SOFAK terecht.<br />
Ondanks deze beperk<strong>in</strong>g kan de kle<strong>in</strong>e staf<br />
van SKIN die bestaat uit parttime coörd<strong>in</strong>ator<br />
June Beckx en parttime secretaresse<br />
Joke Snijders het werk nauwelijks aan.<br />
Sticht<strong>in</strong>g Vrienden Migrantenkerken<br />
Ook de f<strong>in</strong>anciële basis is nog steeds erg<br />
wankel. De meeste van de migrantenkerken<br />
zelf hebben f<strong>in</strong>ancieel grote moeite om rond<br />
te komen. Migrantenkerken kunnen het<br />
werk van SKIN daarom niet zelf kunnen bekostigen.<br />
Daarom besloot SKIN vorig jaar<br />
de Sticht<strong>in</strong>g Vrienden Migrantenkerken op<br />
te richten. Met het doel vrienden – donateurs<br />
– te werven om het werk mogelijk te<br />
maken. Hoe meer mensen een steentje bijdragen<br />
des te beter zal het gaan om de stem<br />
van de migrantenkerken <strong>in</strong> de Nederlandse<br />
samenlev<strong>in</strong>g te laten horen.<br />
Dat doel is niet onopgemerkt gebleven getuige<br />
het comité van aanbevel<strong>in</strong>g met o.a.<br />
oud politici Ruud Lubbers en Jan Pronk, kamerleden<br />
Kathleen Ferrier en Cynthia Ortega,<br />
en natuurlijk ook onze synodescriba<br />
Bas Plaisier, want de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong><br />
Nederland draagt SKIN een warm hart toe.<br />
Predikanten kunnen deze maand een speciale<br />
brief verwachten en volgend jaar zullen<br />
alle kerke<strong>nr</strong>aden er meer van horen.<br />
Alle reden dus om ook vriend – donateur –<br />
te worden voor de goede zaak van migrantenkerken.<br />
Vriend worden?<br />
Dat kan! Graag zelfs. Een briefje naar Sticht<strong>in</strong>g<br />
Vrienden Migrantenkerken, Antwoordnummer<br />
53019, 3503 RM Utrecht of een<br />
mailtje naar m.runia@pkn.nl en u krijgt de<br />
nieuwsbrief met antwoordkaart toegestuurd.<br />
Huub Lems is medewerker Treasury van de<br />
Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland<br />
Samen <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland zoekt vrienden (foto: <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> <strong>Actie</strong>)<br />
MEER WETEN?<br />
Meer <strong>in</strong>formatie over de activitetien van SKIN<br />
is te v<strong>in</strong>den op de website:<br />
www.sk<strong>in</strong>kerken.nl<br />
20
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BERICHTEN December <strong>2007</strong><br />
Museum Catharijneconvent<br />
Tentoonstell<strong>in</strong>g tot en met 6 januari 2008:<br />
Het geheim van Polen: Middeleeuwse<br />
Meesterwerken. Lang niet iedereen weet<br />
dat Polen prachtige middeleeuwse kunstschatten<br />
herbergt, waarvan het bovendien<br />
bijzonder is dat ze bewaard gebleven zijn.<br />
Niet alleen was de Tweede Wereldoorlog<br />
vernietigend voor de museumwereld, tijdens<br />
het communisme waren de Poolse<br />
kunstschatten jarenlang voor het Westen<br />
niet zichtbaar. Aangezien Museum Catharijneconvent<br />
als enige Nederlandse <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<br />
een <strong>in</strong>ternationaal befaamde Middeleeuwencollectie<br />
bezit, is het benaderd om deze<br />
schitterende, maar kwetsbare topstukken<br />
tentoon te stellen. De onbekende kunstcollectie<br />
bevat <strong>in</strong>drukwekkende altaarstukken,<br />
schilderijen en verfijnde beelden. Deze<br />
meesterwerken bewijzen dat de Middeleeuwen<br />
zeker geen eeuwen van duisternis<br />
waren. Kijk voor meer <strong>in</strong>formatie op www.<br />
catharijneconvent.nl. Verder: 7 <strong>december</strong><br />
<strong>2007</strong> t/m 6 januari 2008: ‘Z<strong>in</strong> <strong>in</strong> kerst: De<br />
Napolitaanse Kerststal’. Al vanaf 20 november<br />
<strong>2007</strong>: ‘The Mak<strong>in</strong>g Of’. Nog te zien t/m 6<br />
januari 2008: Bijbelse vrouwen <strong>in</strong> de kunst.<br />
Meesterwerk uit Polen (foto: Catharijneconvent)<br />
IKON en Protestantse <strong>Kerk</strong> loven Webfish Award uit<br />
De IKON en de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland<br />
loven volgend jaar voor het eerst de<br />
Nederlandse Webfish Award uit voor de<br />
beste christelijke websites van het jaar b<strong>in</strong>nen<br />
het Nederlandse taalgebied. De prijs<br />
richt zich op websites die passen bij het<br />
open, oecumenische karakter van de <strong>in</strong>itiatiefnemers.<br />
De IKON en de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> willen met de Webfish Award christelijk<br />
Nederland en Vlaanderen uitdagen hun<br />
<strong>in</strong>ternetsites te blijven ontwikkelen en ver-<br />
beteren. Tot 1 januari 2008 kan iedereen die<br />
een christelijke Nederlandstalige website<br />
beheert, zijn of haar site aanmelden voor<br />
deze prijs via www.webfishaward.nl. Er zijn<br />
twee categorieën: websites van particulieren<br />
en websites van organisaties. Een kritische,<br />
<strong>in</strong>terdiscipl<strong>in</strong>aire jury die gevormd<br />
wordt door Lodewijk Dros (Trouw), Mirjam<br />
Sterk (CDA), Harold Kuiper (ontwerpbureau<br />
Terralemon), Matthijs Vermoten (Wilde<br />
Ganzen & Cl<strong>in</strong>iClowns), Henkjan Ooster<strong>in</strong>k<br />
(JOP) en Marloes Keller (IKON) beoordeelt<br />
de b<strong>in</strong>nengekomen resultaten. In januari<br />
2008 komt de jury bijeen om <strong>in</strong> beide categorieën<br />
een top tien samen te stellen. Op<br />
deze top tien kan <strong>in</strong> de eerste helft van februari<br />
gestemd worden door het publiek. In<br />
de tweede helft van februari kiest de jury<br />
met <strong>in</strong>achtnem<strong>in</strong>g van de men<strong>in</strong>g van het<br />
publiek drie w<strong>in</strong>naars. Op vrijdag 29 februari<br />
2008 is de prijsuitreik<strong>in</strong>g.<br />
Aansprekend jongeren coachen<br />
Op 29 maart 2008 is het zover…. JOP organiseert<br />
JOP COACH live 2008 met als titel<br />
‘Aansprekend coachen’. Hét evenement<br />
voor iedereen die betrokken is bij het plaatselijke<br />
jeugd- en jongerenwerk. K<strong>in</strong>deren en<br />
jongeren zijn waardevol. Zoekend, vragend<br />
en soms schoppend zijn ze onderweg <strong>in</strong> hun<br />
geloof en hun leven. Onderweg ontmoeten<br />
ze hun coaches; mensen die als voorbeeld<br />
kunnen dienen, als spiegel of om je tegen af<br />
te zetten. Aansprekende coaches, met een<br />
aansprekende boodschap. Hoe kun je aansprekend<br />
coach zijn en wat houdt dat eigenlijk<br />
<strong>in</strong>? Tijdens een dagvullend programma<br />
wordt op deze vragen <strong>in</strong>gegaan. Naast lez<strong>in</strong>gen<br />
zijn er ook diverse workshoprondes.<br />
Houd de datum vrij <strong>in</strong> je agenda, want het<br />
belooft een heel waardevolle dag te worden.<br />
Locatie: Regardz Nieuwe Buitensociëteit<br />
<strong>in</strong> Zwolle. Meer <strong>in</strong>formatie en aanmeld<strong>in</strong>g:<br />
www.jop.nl/coach.<br />
De Bijbel op zak met ‘God op je iPod.nl’<br />
Waar je maar wilt naar de Bijbel luisteren.<br />
Dat kan s<strong>in</strong>ds kort met de nieuwe site www.<br />
GodopjeiPod.nl. Bezoekers van deze site<br />
kunnen hun dagelijkse bijbeltekst downloaden<br />
uit het Bijbelleesrooster van het Nederlands<br />
Bijbelgenootschap (NBG). Er is ook<br />
een podcast beschikbaar waarmee de bijbeltekst<br />
elke dag automatisch op de computer<br />
verschijnt. Een aansprekende perikoop<br />
of langere stukken bijbeltekst downloaden<br />
is ook mogelijk, want op ‘God op je iPod.nl’<br />
is de complete Bijbel <strong>in</strong> audio beschikbaar.<br />
Bron is de e<strong>in</strong>d 2004 gepubliceerde Nieuwe<br />
Bijbelvertal<strong>in</strong>g van het Nederlands Bijbelgenootschap.<br />
Destijds is op <strong>in</strong>itiatief van de<br />
IKON de complete Bijbel voorgelezen door<br />
bekende en onbekende Nederlanders. De<br />
site ‘Voorleesbijbel.nl’ die hieruit is ontstaan,<br />
is s<strong>in</strong>ds de lancer<strong>in</strong>g bijna 3 miljoen<br />
keer bezocht en wordt nu maandelijks gemiddeld<br />
55.000 keer bekeken. De variant<br />
Downloadbijbel.nl is s<strong>in</strong>ds de lancer<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
2005 1 miljoen keer bezocht en haalt nu<br />
maandelijks een gemiddelde van 16.000 bezoekers.<br />
De site ‘www.GodopjeiPod.nl’ biedt nieuwe<br />
technische mogelijkheden die aansluiten bij<br />
modern mediagebruik. De site is een gezamenlijk<br />
project van IKON, JOP, The Quench<br />
en Zendtijd voor <strong>Kerk</strong>en.<br />
21
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
JOP Quest, een spel van, voor en door<br />
jongeren<br />
JOP<br />
Friso Mout<br />
December <strong>2007</strong><br />
E<strong>in</strong>d september is er nieuw spel gelanceerd: JOP Quest. Een spl<strong>in</strong>ternieuw bordspel waar<strong>in</strong> jong en<br />
oud hun weg zoeken aan de hand van <strong>in</strong>teressante stell<strong>in</strong>gen en bijbelteksten. Het spel is ontstaan als<br />
eigen <strong>in</strong>itiatief van de jongerengroep ‘Rondom 20’ uit Stiens. De eerste JOP Bende is hiermee een feit.<br />
Mirjam (23) en Anton (23) zijn twee van de<br />
enthousiastel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> de jongerengroep<br />
‘Rondom 20’ uit Stiens. Samen met hun predikant<br />
geven zij catechese aan twaalf- tot<br />
veertienjarigen. Zij ontwikkelden een spel<br />
omdat ze zochten naar een speelse manier<br />
om deze jongere tieners te laten ontdekken<br />
wat de bijbel en het geloof voor hen kunnen<br />
betekenen. Het werd een bordspel met<br />
pionnen, stell<strong>in</strong>gen en bijbelteksten waarmee<br />
jongeren al spelend hun weg vonden<br />
door geloofsvragen en andere kwesties als<br />
verliefdheid, dood en overtuig<strong>in</strong>gsdrang.<br />
JOP Quest is een bordspel waarbij jongeren<br />
aan de hand van Bijbelteksten en stell<strong>in</strong>gen<br />
worden uitgenodigd een eigen standpunt <strong>in</strong><br />
te nemen. (foto: JOP)<br />
JOP heeft samen met ‘Rondom 20’ dit spel<br />
verder ontwikkeld tot een landelijk JOP-product,<br />
dat nu zowel door tieners, jongeren als<br />
begeleiders (coaches) kan worden gespeeld.<br />
Het spel<br />
Er zijn stell<strong>in</strong>gen als: ‘Voor mijn overtuig<strong>in</strong>g<br />
mag ik vechten’, ‘Na de dood houdt alles op’<br />
en ‘Er zijn engelen om mij heen’. Bij elke<br />
stell<strong>in</strong>g worden steeds twee bijbelverzen<br />
genoemd, die elk een andere kant van de<br />
stell<strong>in</strong>g belichten. Hierdoor wordt zichtbaar<br />
dat de bijbel vaak verschillende lijnen uitzet.<br />
De spelers zoeken beide teksten op en gaan<br />
erover <strong>in</strong> gesprek. Op speelse en praktische<br />
wijze leren jongeren zo de bijbel te ontdekken.<br />
Door telkens twee verschillende bijbelteksten<br />
aan te reiken worden spelers uitgedaagd<br />
zelf tot standpunten te komen.<br />
Behalve bijbelteksten, zijn bij alle stell<strong>in</strong>gen<br />
ook popsongs gezocht, van bijvoorbeeld<br />
P<strong>in</strong>k Floyd, Mariah Carey en Marco Borsato,<br />
die aansluiten bij de stell<strong>in</strong>g.<br />
JOP Quest kan gespeeld worden met m<strong>in</strong>imaal<br />
drie en maximaal zestien spelers. Bij<br />
het spel horen twee setjes stell<strong>in</strong>gen:<br />
YOUNG (voor jongeren) en COACH (voor<br />
begeleiders). JOP Quest is voor de <strong>in</strong>troductieprijs<br />
van € 14,50 te bestellen tot en met 31<br />
<strong>december</strong>. Vanaf 1 januari 2008 kost het<br />
spel € 15,95. Bestellen kan via<br />
brochureverkoop@pkn.nl, de webw<strong>in</strong>kel op<br />
www.pkn.nl, of (030) 880 17 24.<br />
Eigen <strong>in</strong>itiatief<br />
Beg<strong>in</strong> <strong>2007</strong> is JOP van start gegaan met het<br />
doel om een jeugdbeweg<strong>in</strong>g van onderaf te<br />
faciliteren. Eén van de belangrijkste uitgangspunten<br />
daarbij is het eigen <strong>in</strong>itiatief en<br />
de participatie van k<strong>in</strong>deren, tieners en jongeren.<br />
Jongeren dienen te worden aangemoedigd<br />
tot het <strong>in</strong>nemen van een eigen plek<br />
b<strong>in</strong>nen de formuler<strong>in</strong>g, voorbereid<strong>in</strong>g en uitvoer<strong>in</strong>g<br />
van het eigen jeugdwerk, met het<br />
oog op een volwaardig lidmaatschap van de<br />
gemeente. Zo worden tieners en jongeren<br />
als gemeenteleden serieus genomen <strong>in</strong> hun<br />
aanwezigheid en <strong>in</strong>breng. JOP is op zoek gegaan<br />
naar manieren van werken waarbij ook<br />
op landelijk gebied dit subject-zijn van de tieners<br />
en jongeren zo georganiseerd kan worden<br />
dat er werkelijk sprake is van eigen <strong>in</strong>itiatief.<br />
Dat zij werkelijk de ruimte krijgen en<br />
nemen om eigen producten en projecten te<br />
ontwikkelen of bestaande en nieuw aangeboden<br />
producten <strong>in</strong>houdelijk verder uit te<br />
bouwen en door te ontwikkelen. Zo is het<br />
idee van de JOP Bendes ontstaan.<br />
JOP Bendes<br />
JOP is via <strong>in</strong>ternet en veldbezoek actief op<br />
zoek naar <strong>in</strong>itiatieven van jongeren <strong>in</strong> heel
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> December <strong>2007</strong><br />
het land. De meest orig<strong>in</strong>ele en bruikbare<br />
<strong>in</strong>itiatieven worden samen met de groep<br />
uitgewerkt tot een landelijk te gebruiken<br />
product of project. Zo kunnen ook andere<br />
jeugdgroepen daar weer gebruik van maken.<br />
Als de activiteit of het programma<br />
daadwerkelijk een JOP-product wordt, krijgt<br />
de groep het certificaat ‘JOP Bende’ én een<br />
cheque van € 500,- om te besteden aan het<br />
doorontwikkelen van de bestaande activiteit<br />
of het starten van een ander jeugdwerk<strong>in</strong>itiatief.<br />
Natuurlijk wordt bekeken of de bestaande<br />
<strong>in</strong>itiatieven <strong>in</strong>houdelijk voldoende aansluiten<br />
bij de uitgangspunten van JOP. Daarom<br />
wordt de groepen de volgende vragen gesteld:<br />
- Hebben jongeren het programma zelf bedacht<br />
en ontwikkeld?<br />
- Heeft jullie activiteit iets met de z<strong>in</strong> van<br />
het leven te maken? Gaat het over wat<br />
jullie wel en niet van waarde v<strong>in</strong>den?<br />
Maakt de activiteit ergens duidelijk hoe<br />
jullie zelf God ervaren?<br />
STILLE AANBIDDERS<br />
In cognito een dienst bezoeken. Onherkenbaar voor de buitenwereld,<br />
maar kritisch en met humor. Dat kenmerkt JOP’s<br />
‘Stille Aanbidder’. Een Stille Aanbidder is een persoon of<br />
een groep die, gewapend met pen en papier, ‘undercover’<br />
kerkdiensten bezoekt. De Stille Aanbidder schrijft vervolgens<br />
een rapport van deze kerkdiensten waar<strong>in</strong> hij of zij een<br />
ongezouten men<strong>in</strong>g geeft over liederen, preken, dom<strong>in</strong>ees<br />
en kerkbanken. De Stille Aanbidder geeft onder andere een<br />
oordeel over de sfeer tijdens de dienst, laat weten of hij of<br />
zij gastvrij is ontvangen en of de voorganger <strong>in</strong>spirerend<br />
was. Ook onderzoekt de Stille Aanbidder welke activiteiten<br />
de gemeente met en voor jongeren heeft. De dienst die een Stille Aanbidder bezoekt kan een ‘gewone’ eredienst<br />
zijn, maar ook een k<strong>in</strong>dernevendienst, een tienernevendienst, een jongerendienst, een jeugdkerk, een<br />
jongerenvesper, een tienerkerkdienst <strong>in</strong> de veertigdagentijd enzovoorts.<br />
Tot 1 januari zijn er op www.jop.nl/young twee proefrapporten te bekijken. Vanaf 1 januari is op www.jop.nl/<br />
stilleaanbidder elke twee weken een rapport lezen. Dus predikanten en kerke<strong>nr</strong>aden zijn bij deze gewaarschuwd:<br />
Stille Aanbidders are watch<strong>in</strong>g you!<br />
Stille Aanbidders gezocht<br />
Jongeren tussen de 12 en de 23 jaar die het leuk v<strong>in</strong>den eens verder te kijken dan hun kerkneus lang is en die<br />
kritisch en met humor kunnen schrijven, kunnen Stille Aanbidder worden. Aanmelden kan bij Nelleke Quist,<br />
e-mail: p.quist@jop.nl. Meer <strong>in</strong>formatie: www.jop.nl/young.<br />
Zelf JOP Bende worden<br />
De eerste JOP Bende, uit Stiens, heeft zijn<br />
werk met het verschijnen van het spel JOP<br />
Quest afgerond. De tweede is al van start<br />
gegaan. In Zaandam wordt materiaal ontwikkeld<br />
rond <strong>in</strong>terreligieuze jongerenontmoet<strong>in</strong>gen<br />
waar jongerengroepen uit heel<br />
Nederland vanaf januari 2008 gebruik van<br />
kunnen maken.<br />
Hebben jongeren <strong>in</strong> uw gemeente zelf een<br />
activiteit bedacht, die ook leuk is voor anderen,<br />
neem dan contact op met JOP. Wordt<br />
uw jeugdgroep daadwerkelijk de nieuwe<br />
JOP Bende, dan ontvangen de jongeren ook<br />
€ 500 om te besteden aan de doorontwikkel<strong>in</strong>g<br />
van de activiteit of aan een nieuwe, zelf<br />
bedachte activiteit. Voor meer <strong>in</strong>formatie,<br />
mail of bel met JOP: j.vanden.berge@jop.nl<br />
of (030) 880 17 42.<br />
Friso Mout is medewerker van JOP.<br />
JOP Bende uit Stiens (foto: JOP)<br />
- Is jullie activiteit gericht op anderen? Willen<br />
jullie anderen ontmoeten, iets voor<br />
anderen doen of misschien iets van anderen<br />
leren?<br />
- Maken jullie je ook druk over wat er <strong>in</strong> de<br />
wereld om jullie heen gebeurt, dichtbij en<br />
veraf? Hebben jullie er een men<strong>in</strong>g over<br />
en zouden jullie er met jullie programma<br />
iets aan willen veranderen?<br />
- Wat doet jullie programma met jullie persoonlijk?<br />
Ben je nog dezelfde die je was<br />
vóór de activiteit?<br />
- Is jullie activiteit orig<strong>in</strong>eel of doen heel<br />
veel andere groepen hetzelfde?<br />
- Kan jullie activiteit gemakkelijk door andere<br />
groepen worden overgenomen?<br />
CATECHESEMETHODE BIJ DE GROEIBIJBEL<br />
JOP brengt een nieuwe catechesemethode uit<br />
voor 11- tot 13-jarigen: JOP Sw<strong>in</strong>g. Het materiaal<br />
bestaat uit een serie werkboeken bij de<br />
Groeibijbel van Piet van Midden. Het eerste<br />
deel van de serie, rond Genesis, verschijnt half<br />
november en is verkrijgbaar via brochureverkoop@pkn.nl,<br />
(030) 880 1724. De methode gaat<br />
uit van de leefwereld van de jongeren en stelt<br />
de bijbel centraal. De jongeren wordt de mogelijkheid<br />
geboden stil te staan bij thema’s van hun<br />
eigen leven en op zoek te gaan naar wat daarover<br />
wordt gezegd <strong>in</strong> bijbelverhalen. Daarmee<br />
kan de bijbel een levend boek worden, om mee<br />
op weg te gaan. De komende twee jaar zullen er<br />
nog zes delen b<strong>in</strong>nen deze serie verschijnen.<br />
Catechesemethode bij de Groeibijbel<br />
Deel 1 GENESIS<br />
23
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
Predikantwissel<strong>in</strong>gen<br />
Beroepen<br />
te Ameide-Tienhoven (herv.), ds M.J. Tekelenburg<br />
te Sprang; te Apeldoorn (herv. wijkgem.<br />
van bijz. aard), ds. A. Baas te Alblasserdam;<br />
te Bodegraven (herv. wijk 2), ds. J.<br />
Geene te Katwijk aan Zee; te Groot-Ammers<br />
(herv.), ds. A. Bloemendal te Oud Beijerland,<br />
die bedankte voor Putten (herv. 5); te Hattem<br />
(hervormd wijk 2), ds. J. Flikweert te<br />
Rijssen; te Kamperveen, proponent K. Timmerman<br />
te Genemuiden; als pred. met bijz.<br />
opdr. (staflid Bond Ned. Pred.), ds. M. Menn<strong>in</strong>ga<br />
te Nieuwe Pekela; te Putten, ds. A.<br />
Bloemendal te Oud Beijerland, die bedankte<br />
voor Genemuiden (hervormd wijk 2); te<br />
Vaassen (hervormd wijk 2), ds. mw. C.M.<br />
van der Leek-Vosmeer te Blijham (herv.; pt);<br />
te IJsselste<strong>in</strong> (hervormd, Kronenburg), ds.<br />
M.J. Tekelenburg te Sprang.<br />
Aangenomen<br />
naar Assen (prot. wijkgem. Vredeveld), ds.<br />
mw. W. van Noord te Stedum; naar Beilen<br />
(prot. Gem. i.w.), ds. R.H. Veldman te Alblasserdam;<br />
naar Den Haag (Thomaskerk), ds.<br />
J.A. Tielkemeijer te Bilthoven; naar Doorn,<br />
proponent mw. P.M. Sonnenberg te<br />
Utrecht; naar Ede (hervormd wijk 5), ds. J.<br />
de Jong te Sliedrecht, die bedankte voor ‘t<br />
Harde (herv.); naar Halfweg-Zwanenburg<br />
(prot. gem.), proponent J.P.G. van de Meeberg<br />
te Amstelveen; naar Hallum (Mariëngaarde),<br />
ds. mw. E.S. Burger te Cuijk en<br />
Gennep; naar Harkema, proponent mw.<br />
M.C. Molenaar-Dekker te Oldeboorn; naar<br />
Katwijk aan Zee (wijkgem. Maranatha), ds.<br />
E.K. Foppen te Bleiswijk, die bedankte voor<br />
L<strong>in</strong>schoten (herv.); naar Maas en Waal<br />
(streekgemeente), ds. mw. C.W. van den<br />
Berg te Oude Pekela; naar Tiendeveen-<br />
Nieuw Bal<strong>in</strong>ge (herv.), proponent M. Noorderijk<br />
te Hulshorst; naar S<strong>in</strong>t Anthoniepolder<br />
(herv.), ds. R. Veldman te IJsselmuiden-<br />
Grafhorst; naar Urk (hervormd De Bron), ds.<br />
P. van der Kraan te Bleskensgraaf; naar<br />
Westervoort (prot. gem.), proponent mw.<br />
J.P. Grev<strong>in</strong>g te Kampen; naar Wissenkerke-<br />
Geersdijk (prot. gem.), ds. mw. K. van den<br />
Broeke te Leiden (studentenpastor); naar<br />
Woudsend, proponent mw. R. Bosman-<br />
Romkema te Vleuten; naar Wijngaarden,<br />
proponent P. van de Voorde te Kaatsheuvel,<br />
die bedankte voor Polsbroek en Vlist (herv.);<br />
als pred. bijz. opdr. (pred.-staflid Bond Ned.<br />
Pred.), ds. M. Menn<strong>in</strong>ga te Nieuwe Pekela.<br />
Bedankt<br />
voor Bodegraven (herv. wijkgem. 1), ds. G.<br />
van Goch te Huizen; voor Giessendam/Neder-Hard<strong>in</strong>xveld,<br />
ds. M.J. Tekelenburg te<br />
Sprang; voor Kampen (herv. wijk 3), ds. K.<br />
van Meijeren te Barneveld; voor Oud-Beijerland,<br />
ds. A. Baas te Alblasserdam; voor<br />
Nieuwerkerk aan den IJssel (herv. wijkgem.<br />
2/3), ds. A.A. Floor te Elburg (herv.); voor<br />
Ridderkerk (herv. gem. Drievliet-Oostendam),<br />
ds. H. Russcher te Barneveld; voor<br />
Strijen (hervormd wijk 1), ds. W.G. Hulsman<br />
te Genemuiden.<br />
Beroepbaar<br />
proponent A.W.J. Theunisse, <strong>Kerk</strong>steiger<br />
34, 3311 ED Dordrecht;<br />
proponent A.A. van den Berg, Gloriantplantsoen<br />
47, 2805 XC Gouda;<br />
proponent mw. G.K.M. Smit, Hooigracht 34,<br />
2312 KT Leiden;<br />
proponent A.L. de Kwaadsteniet, Mathenesserdijk<br />
386 B1, 3026 GT Rotterdam. Tel.<br />
(010) 244 05 41.<br />
proponent mw. J.J. de Lange, Reiderland<br />
118, 3524 BB Utrecht. Tel. (030) 289 51 18.<br />
Overleden<br />
9 oktober ds. P.H. de Kleer (geb. 3 <strong>december</strong><br />
1909) ; 16 oktober ds. H. Kremer (geb. 3 september<br />
1921); 25 oktober ds. W. den Toom<br />
(geb. 9 februari 1928); 1 november ds. S.<br />
Oegema (geb. 12 april 1928); 2 november<br />
ds. A.J. Verhoog (geb. 24 mei 1938).<br />
Deze advertentiepag<strong>in</strong>a’s staan ook op www.pkn.nl<br />
Wilt u berichten over predikantswissel<strong>in</strong>gen<br />
en beroepbaarstell<strong>in</strong>gen doorgeven aan het<br />
Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ<br />
Utrecht, e-mail: jaarboek@pkn.nl<br />
Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven<br />
worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103,<br />
3770 AC Barneveld, e-mail: scheps@solcon.nl<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BERICHTEN December <strong>2007</strong><br />
Evangelisch Werkverband start ‘Lukas - 15 jaar’<br />
Het Evangelisch Werkverband wil ook<br />
komend jaar de kerk bepalen bij haar<br />
missionaire roep<strong>in</strong>g. Zij heeft 2008 uitgeroepen<br />
als het ‘Lucas 15 – jaar’, met als<br />
thema ‘Welkom thuis’. Daarbij wordt<br />
uitgegaan van de verhalen van Jezus over<br />
het verloren schaap, de verloren penn<strong>in</strong>g<br />
en de verloren zoon. Al die verhalen lopen<br />
uit op een feest. Want het is feest als kostbare<br />
mensen de weg naar huis v<strong>in</strong>den.<br />
Allerlei materialen komen beschikbaar,<br />
zodat elke gemeente haar eigen ‘Welkom<br />
thuis’ activiteiten kan ontplooien. Zo kan de<br />
‘Welkom thuis’ vlag uitgestoken worden,<br />
zijn er voor de k<strong>in</strong>deren van de zondagsscholen<br />
ballonnen, die opgelaten kunnen<br />
worden (bijvoorbeeld op de zondag van de<br />
goede herder), enzovoorts. Een zakenman<br />
stelt het EW <strong>in</strong> staat om plaatselijke<br />
gemeenten, die missionaire plannen<br />
hebben, daarvoor een ‘talent’ ter beschikk<strong>in</strong>g<br />
te stellen: een geldbedrag, waarmee<br />
de gemeente kan gaan woekeren.<br />
Verder komt er een serie van 20 concerten<br />
met gospelzanger Kees Kraayenoord en ds.<br />
Hans Eschbach <strong>in</strong> een aantal grote protes-<br />
tantse kerkgebouwen, verspreid over het<br />
hele land.<br />
Synodescriba dr. Bas Plaisier schrijft over<br />
de actie: ‘Het Evangelisch Werkverband<br />
stimuleert de Protestantse kerk om werk te<br />
maken van haar missionaire roep<strong>in</strong>g. De<br />
kerk heeft dit <strong>in</strong> het centrum van haar<br />
beleid gezet: maar is dat <strong>in</strong> de praktijk van<br />
elke gemeente ook werkelijk het geval? Van<br />
harte ondersteun ik daarom de <strong>in</strong>zet van<br />
het EW. Ik beveel de geboden mogelijkheden<br />
rond het thema ‘Welkom thuis’ zeer bij<br />
u aan. Het zou prachtig zijn als honderden<br />
gemeenten <strong>in</strong> Nederland activiteiten ontplooien<br />
<strong>in</strong> het kader van het Lucas 15 jaar.’<br />
Meer <strong>in</strong>formatie via de website www.<br />
lucas15.nl of www.ewv.nl. Of via het kantoor,<br />
Eendrachtstraat 33, 3784 KA<br />
Terschuur.<br />
24
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> BIJBELTEKSTEN RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
December <strong>2007</strong><br />
Deze teksten zijn gekozen uit de lez<strong>in</strong>gen die <strong>in</strong> het gezamenlijk gebed <strong>in</strong> Taizé worden gebruikt. Taizé<br />
is een oecumenisch klooster <strong>in</strong> Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag<br />
herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel<br />
van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene.<br />
za 1 Paulus schreef: Ik verzeker u dat het<br />
evangelie dat ik u verkondigd heb niet<br />
door mensen is bedacht – ik heb het ook<br />
niet van een mens ontvangen of<br />
geleerd – maar dat Jezus Christus mij is<br />
geopenbaard. (Galaten 1: 11-24)<br />
zo 2 Jezus zei tot zijn leerl<strong>in</strong>gen: Jullie<br />
moeten klaarstaan, want de Mensenzoon<br />
komt op een tijdstip waarop je het<br />
niet verwacht. (Matteüs 24: 42-44)<br />
ma 3 U bent licht, door uw bestaan <strong>in</strong> de<br />
Heer. Ga de weg van de k<strong>in</strong>deren van<br />
het licht. Het licht brengt goedheid<br />
voort en gerechtigheid en waarheid.<br />
(Efeziërs 5: 8-14)<br />
di 4 De Heer zegt: Ik sluit met mijn volk<br />
een vredesverbond, een verbond dat<br />
eeuwig zal duren. Mijn heiligdom zal<br />
voor altijd <strong>in</strong> hun midden staan.<br />
(Ezechiël 37: 24-27)<br />
wo 5 De weg van de rechtvaardigen is<br />
stralend als de zon, die opkomt, hoger<br />
klimt, totdat de dag zijn licht verspreidt.<br />
(Spreuken 4: 18-27)<br />
do 6 Paulus schreef: Mogen onze Heer<br />
Jezus Christus en God, onze Vader, die<br />
ons zijn liefde heeft getoond en ons<br />
door zijn genade blijvende steun en<br />
goede hoop gegeven heeft, u aanmoedigen<br />
en sterken <strong>in</strong> al het goede dat<br />
u doet en zegt. (2 Tessalonicenzen 2:16-3:5)<br />
vr 7 Christus is beeld van God, de onzichtbare.<br />
In hem is alles geschapen, alles <strong>in</strong> de<br />
hemel en alles op aarde, het zichtbare en<br />
het onzichtbare. (Kolossenzen 1: 15-20)<br />
za 8 Gezegend zij de God en Vader van<br />
onze Heer Jezus Christus, die ons met<br />
talrijke geestelijke zegen<strong>in</strong>gen heeft<br />
gezegend. (Efeziërs 1: 3-10)<br />
zo 9 Johannes de Doper kwam, zoals de<br />
profeet Jesaja gesproken had: Luid<br />
kl<strong>in</strong>kt een stem <strong>in</strong> de woestijn: “Maak<br />
de weg van de Heer gereed, maak recht<br />
zijn paden.” (Matteüs 3: 1-11)<br />
ma 10 Paulus zei: In God leven wij, bewegen<br />
wij en zijn wij. (Handel<strong>in</strong>gen 17: 22-28)<br />
di 11 Paulus schreef: Laat ieder die bezit<br />
verwerft zo leven alsof het niet zijn<br />
eigendom is, ieder die <strong>in</strong> deze wereld<br />
leeft alsof ze voor hem niet meer van<br />
belang is. Want de wereld die wij<br />
kennen gaat voorbij. (1 Kor<strong>in</strong>tiërs 7: 29-31)<br />
wo 12 Jezus zegt: Wat ik tegen jullie zeg,<br />
zeg ik tegen iedereen: wees waakzaam!<br />
(Marcus 13: 33-37)<br />
do 13 Paulus schreef: Nu kijken we nog <strong>in</strong><br />
een wazige spiegel, maar straks staan<br />
we oog <strong>in</strong> oog. Nu is mijn kennen nog<br />
beperkt, maar straks zal ik volledig<br />
kennen, zoals ik zelf gekend ben.<br />
(1 Kor<strong>in</strong>tiërs 12:31-13:13)<br />
vr 14 In een gelijkenis zei Jezus: Het zaad dat<br />
<strong>in</strong> goede grond is gezaaid, dat zijn zij die<br />
het woord horen en begrijpen. Zij dragen<br />
dan ook rijkelijk vrucht. (Matteüs 13: 1-23)<br />
za 15 De Heer zei tegen Abraham: “Trek weg<br />
uit je land, verlaat je familie, verlaat ook je<br />
naaste verwanten, en ga naar het land dat ik<br />
je zal wijzen.” Abraham g<strong>in</strong>g weg, zoals de<br />
Heer hem had opgedragen. (Genesis 12: 1-5)<br />
zo 16 Jezus zei tot de leerl<strong>in</strong>gen van<br />
Johannes de Doper: Ga vertellen wat jullie<br />
horen en zien: bl<strong>in</strong>den kunnen weer zien<br />
en verlamden weer lopen, doden worden<br />
opgewekt en aan armen wordt het goede<br />
nieuws bekendgemaakt. (Matteüs 11: 2-11)<br />
ma 17 Petrus schreef: De Heer is niet traag<br />
met het nakomen van zijn belofte, zoals<br />
sommigen menen; hij heeft alleen maar<br />
geduld met u, omdat hij wil dat iedereen<br />
tot <strong>in</strong>keer komt. (2 Petrus 3: 8-9,13-14)<br />
di 18 Paulus schreef: U wacht op de<br />
komst van onze Heer Jezus Christus. Hij<br />
is het die u tot het e<strong>in</strong>de toe zekerheid<br />
geeft. (1 Kor<strong>in</strong>tiërs 1 :4-9)<br />
wo 19 Jakobus schreef: Wees geduldig en<br />
houd moed, want de Heer zal spoedig<br />
komen. (Jakobus 5: 7-11)<br />
do 20 De Heer zei tot zijn dienaar: In<br />
gerechtigheid heb ik jou geroepen. Ik zal<br />
je bij de hand nemen en ik maak je tot<br />
een licht voor alle volken. (Jesaja 42: 1-7)<br />
vr 21 Juich, hemel! Jubel, aarde! De Heer<br />
heeft zijn volk getroost, hij heeft zich<br />
over de armen ontfermd. (Jesaja 49: 13-26)<br />
za 22 Het woord van God is dicht bij u, <strong>in</strong><br />
uw mond en <strong>in</strong> uw hart. (Rome<strong>in</strong>en 10: 5-10)<br />
zo 23 Een engel van de Heer verscheen<br />
Jozef <strong>in</strong> een droom en zei: Wees niet bang<br />
je vrouw Maria bij je te nemen, want het<br />
k<strong>in</strong>d dat ze draagt is verwekt door de<br />
heilige Geest. Ze zal een zoon baren. Geef<br />
hem de naam Jezus, want hij zal zijn volk<br />
bevrijden van hun zonden. (Matteüs 1: 18-24)<br />
ma 24 Jezus zegt: Kom naar mij. Ik ben<br />
zachtmoedig en nederig van hart. Dan<br />
zullen jullie werkelijk rust v<strong>in</strong>den.<br />
(Matteüs 11: 28-30)<br />
di 25 Het Woord was <strong>in</strong> de wereld, de<br />
wereld is door hem ontstaan en toch<br />
kende de wereld hem niet. Wie hem wel<br />
ontv<strong>in</strong>gen, heeft hij het voorrecht<br />
gegeven om k<strong>in</strong>deren van God te<br />
worden. (Johannes 1: 1-18)<br />
wo 26 Jezus zegt: Wanneer ze je uitleveren,<br />
vraag je dan niet bezorgd af hoe je moet<br />
spreken of wat je moet zeggen. Want wat je<br />
moet zeggen, zal je op dat moment worden<br />
<strong>in</strong>gegeven. Jullie zijn het immers niet zelf<br />
die dan spreken, het is de Geest van jullie<br />
Vader die <strong>in</strong> jullie spreekt. (Matteüs 10: 17-22)<br />
do 27 Johannes schreef: Dit is wat wij<br />
Christus hebben horen verkondigen:<br />
God is licht, er is <strong>in</strong> hem geen spoor van<br />
duisternis. (1 Johannes 1: 1-7)<br />
vr 28 Jezus liep over het meer naar zijn<br />
leerl<strong>in</strong>gen toe en zei: Ik ben het, wees<br />
niet bang. (Johannes 6: 16-21)<br />
za 29 Johannes schreef: God heeft ons<br />
eeuwig leven geschonken en dat leven<br />
is <strong>in</strong> zijn Zoon. (1 Johannes 5: 5-12)<br />
zo 30 Paulus schreef: Laat <strong>in</strong> uw hart de<br />
vrede van Christus heersen, want<br />
daartoe bent u geroepen als de leden<br />
van één lichaam. (Kolossenzen 3: 12-17)<br />
ma 31 Op velerlei wijzen en langs velerlei<br />
wegen heeft God <strong>in</strong> het verleden tot de<br />
voorouders gesproken door de<br />
profeten, maar nu de tijd ten e<strong>in</strong>de loopt<br />
heeft hij tot ons gesproken door zijn<br />
Zoon. (Hebreeën 1: 1-14)<br />
25
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
Advertenties<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> kent twee soor -<br />
ten advertenties: vacatureadvertenties<br />
van kerkelijke<br />
gemeenten en andere advertenties.<br />
Vacatureadvertenties van<br />
gemeenten kunnen <strong>in</strong> vier<br />
verschillende formaten geplaatst<br />
worden: Kle<strong>in</strong> (tot 65 woorden),<br />
Normaal (tot 130 woorden), Groot<br />
(tot 260 woorden) en Zeer groot<br />
(tot 520 woorden/hele pag<strong>in</strong>a).<br />
Voor deze formaten gelden resp.<br />
de volgende tarieven: € 174, € 348,<br />
€ 698 en € 1.394.<br />
Andere advertenties bestaan <strong>in</strong><br />
de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1.<br />
De prijzen zijn respectievelijk:<br />
€ 348, € 698, € 1.394, € 2.788.<br />
Aanlever<strong>in</strong>g<br />
Per e-mail aan:<br />
kerk<strong>in</strong>formatie.advertenties@pkn.nl<br />
(de kale tekst <strong>in</strong> een Wordbestand<br />
en logo’s uitsluitend<br />
apart <strong>in</strong> een jpg-bestand), per<br />
fax aan (030) 880 14 45, of <strong>in</strong><br />
papieren vorm per post aan:<br />
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> Advertenties (F.<br />
Rozemond), Postbus 8504, 3503<br />
RM Utrecht.<br />
Uiterste aanleverdata:<br />
Februar<strong>in</strong>ummer 2008:<br />
21 <strong>december</strong> <strong>2007</strong><br />
Maartnummer 2008:<br />
1 februari 2008<br />
Aprilnummer 2008:<br />
29 februari 2008<br />
De redactie van <strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
is niet verantwoordelijk voor de<br />
<strong>in</strong>houd van advertenties. Bij de<br />
opmaak zal zoveel mogelijk<br />
reken<strong>in</strong>g worden gehouden met<br />
de wensen van de adverteerder.<br />
ADVERTENTIES<br />
RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
Protestantse Gemeente te Heemstede<br />
De Protestantse Gemeente te Heemstede is<br />
een levendige geloofsgemeenschap van ruim<br />
2200 leden. Ter ondersteun<strong>in</strong>g van de vele<br />
activiteiten b<strong>in</strong>nen deze gemeenschap vervult<br />
het kerkelijk bureau een belangrijke rol. Het<br />
bureau ondersteunt de <strong>Kerk</strong>e<strong>nr</strong>aad en de werkgroepen bij de<br />
uitvoer<strong>in</strong>g van hun werkzaamheden, het verzorgt de ledenadm<strong>in</strong>istratie<br />
en de adm<strong>in</strong>istratie van de bijdragen, alsmede de<br />
f<strong>in</strong>anciële adm<strong>in</strong>istratie. Daarnaast is er een groot aantal taken <strong>in</strong> de<br />
sfeer van de dienstverlen<strong>in</strong>g, zoals de totstandkom<strong>in</strong>g en<br />
verspreid<strong>in</strong>g van het kerkblad, het maken van liturgieën, het regelen<br />
van zaken rondom doop, huwelijk en overlijden, het verzorgen van<br />
geldwerv<strong>in</strong>gsacties en de exploitatie van de gebouwen.<br />
Het hoofd van het kerkelijk bureau geeft leid<strong>in</strong>g aan de medewerker<br />
kerkelijk bureau, de kosters/beheerders van de kerkelijke<br />
gebouwen en enkele vrijwilligers, die op onderdelen<br />
werkzaamheden voor het kerkelijk bureau uitvoeren.<br />
Het hoofd is verantwoord<strong>in</strong>g schuldig aan het College van<br />
<strong>Kerk</strong>rentmeesters.<br />
In verband met de naderende pensioner<strong>in</strong>g van het huidige hoofd<br />
van het kerkelijk bureau zoekt de gemeente per 1 maart 2008 een<br />
Hoofd <strong>Kerk</strong>elijk Bureau<br />
(m/v, 32 uur/week)<br />
<strong>Kerk</strong>balans zoekt een webmaster!<br />
De actie <strong>Kerk</strong>balans Nieuwe Stijl staat steeds steviger op de rails.<br />
Veel kerkelijke gemeenten en parochies zijn bezig met<br />
vernieuwende activiteiten. Zij maken gebruik van suggesties en<br />
faciliteiten, die door de Interkerkelijke Commissie Geldwerv<strong>in</strong>g<br />
(ICG) ter beschikk<strong>in</strong>g worden gesteld (tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen,<br />
vergadertechnieken voor kerke<strong>nr</strong>aden, brochures, actiemodellen,<br />
een Dvd voor de benader<strong>in</strong>g van randkerkelijken, enz.).<br />
S<strong>in</strong>ds kort is een totaal vernieuwde <strong>in</strong>teractieve website<br />
www.kerkbalans.nl onl<strong>in</strong>e.<br />
Voor deze website zoekt de ICG een<br />
vrijwillige webmaster (m/v)<br />
die, met uitzonder<strong>in</strong>g van vakantieperioden, als regel 4 à 5 uur per<br />
week vanuit huis de website beheert. Auteurs en een redactiecommissie<br />
denken daarbij mee.<br />
Profiel:<br />
– hij/zij heeft basiskennis van en de beschikk<strong>in</strong>g over een PC,<br />
W<strong>in</strong>dows en <strong>in</strong>ternet. Hij/zij kan werken (of is bereid dat te leren)<br />
met fora en <strong>in</strong>teractieve websites.<br />
– hij/zij v<strong>in</strong>dt het leuk een website up-to-date te houden<br />
– hij/zij regelt en bewaakt het verkeer op het forum<br />
– hij/zij heeft enige HTML kennis of is bereid die zich eigen te<br />
maken<br />
Kortom: een boeiende taak voor een vrijwilliger/ster, die een deel<br />
van de vrije tijd beschikbaar wil stellen voor de kerken.<br />
Voor <strong>in</strong>formatie kunt u terecht bij de voorzitter van de ICG, de heer<br />
D.G. Bijl, tel. (0182) 50 32 69, emailadres: bijl.consultancy@caiway.<br />
nl. U kunt hem ook attent maken op namen van personen die <strong>in</strong> het<br />
gevraagde profiel passen.<br />
Zie ook: www.kerkbalans.nl<br />
Iemand die<br />
– betrokken is bij de kerk<br />
– enthousiast is<br />
– veelzijdig en flexibel is<br />
– <strong>in</strong>itiatief toont en zorgvuldig werkt<br />
– beschikt over aantoonbaar leid<strong>in</strong>ggevende capaciteiten<br />
– beschikt over uitstekende communicatieve vaardigheden<br />
– kennis heeft van en ervar<strong>in</strong>g heeft met f<strong>in</strong>ancieel-adm<strong>in</strong>istratieve<br />
processen<br />
– bedreven is <strong>in</strong> het werken met de programma’s b<strong>in</strong>nen Microsoft<br />
Office<br />
Wij bieden<br />
– een <strong>in</strong>spirerende gemeente<br />
– een professionele organisatie<br />
– een <strong>in</strong>werkperiode door het huidige hoofd van het kerkelijk<br />
bureau<br />
– honorer<strong>in</strong>g conform schaal 9 van de CAO van de Protestantse<br />
<strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland, (salaris bij een volledig dienstverband van<br />
€ 2.199 tot € 3.196 per maand, afhankelijk van kennis en ervar<strong>in</strong>g)<br />
– PGGM pensioe<strong>nr</strong>egel<strong>in</strong>g<br />
Bel voor nadere <strong>in</strong>formatie met de heer N.G. Klijn,<br />
tel. (023) 542 31 35.<br />
Meteen solliciteren?<br />
Stuur uw brief met C.V. vóór 15 <strong>december</strong> naar het <strong>Kerk</strong>elijk Bureau<br />
Protestantse Gemeente te Heemstede t.a.v. het College van<br />
<strong>Kerk</strong>rentmeesters, de heer N.G. Klijn, Camplaan 18<br />
2103 GW Heemstede, of mail uw brief naar famklijn@planet.nl<br />
Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.<br />
26
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong><br />
De Protestantse Gemeente te<br />
Vlaard<strong>in</strong>gen zoekt voor de<br />
wijkgemeente Ambacht / Oost<br />
een<br />
kerkelijk werkster/<br />
werker<br />
aan wie de kerke<strong>nr</strong>aad een deel<br />
van de pastorale arbeid met een<br />
gerust hart kan toevertrouwen.<br />
Wij bieden boeiend werk <strong>in</strong> een<br />
grote, veelkleurige wijk waar<strong>in</strong><br />
alle leeftijden vertegenwoordigd<br />
zijn.<br />
Hij/zij<br />
– heeft een warm hart voor<br />
ieder die op haar/zijn weg<br />
komt;<br />
– staat met twee benen <strong>in</strong> de<br />
realiteit van het leven en kan<br />
zich goed verplaatsen <strong>in</strong><br />
situaties waar<strong>in</strong> mensen<br />
verzeild kunnen raken;<br />
– kan zelfstandig werken;<br />
– heeft een flexibele <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g;<br />
– is bereid van harte samen te<br />
werken met predikante, en<br />
met ambtsdragers en andere<br />
vrijwilligers;<br />
– heeft aantoonbare ervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
soortgelijk werk;<br />
– heeft m<strong>in</strong>stens een door de<br />
PKN erkende HBO opleid<strong>in</strong>g<br />
theologie voltooid;<br />
– zal ook enkele uren per week<br />
aandacht besteden aan de<br />
toerust<strong>in</strong>g van het jeugdwerk<br />
<strong>in</strong> de wijk.<br />
Het betreft een aanstell<strong>in</strong>g voor<br />
24 uur per week.<br />
Reacties b<strong>in</strong>nen veertien na het<br />
verschijnen van ‘<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong>’<br />
sturen naar de voorzitter van de<br />
sollicitatiecommissie:<br />
D.B. van Heere, Rozenlaan 15,<br />
3135 XL Vlaard<strong>in</strong>gen.<br />
Nadere <strong>in</strong>formatie over het<br />
werkgebied is te v<strong>in</strong>den <strong>in</strong> de<br />
websites van de drie<br />
wijkgemeenten die <strong>in</strong> de nieuwe<br />
wijkgemeente Ambacht / Oost<br />
zijn samengekomen:<br />
www.bethelkerk.nu<br />
www.emmauskerkvlaard<strong>in</strong>gen.<br />
nl<br />
www.oosterkerk.nu<br />
ADVERTENTIES<br />
RUBRIEK<br />
Hervormde Gemeente Zuidland<br />
In onze gemeente is de predikantplaats vacant.<br />
Wij zoeken hiervoor een<br />
predikant (v/m 100%)<br />
die:<br />
– de boodschap van de Bijbel weet te vertalen naar het dagelijkse leven, <strong>in</strong> hedendaagse taal.<br />
– de gemeente stimuleert <strong>in</strong> de vier<strong>in</strong>g van de erediensten.<br />
– een duidelijke betrokkenheid heeft voor het pastoraat aan alle leeftijdsgroepen.<br />
– kan werken <strong>in</strong> een veelkleurige gemeente.<br />
Wij zijn:<br />
– een pluriforme gemeente van ± 600 pastorale eenheden<br />
– zelf actief <strong>in</strong> diverse, gemengde, Hervormd-Gereformeerde taakgroepen en commissies.<br />
In januari 2008 is de federatie met de Gereformeerde <strong>Kerk</strong> (2fte) alhier een feit, de “Protestantse<br />
Gemeente i.w. te Zuidland” gaat daarmee van start.<br />
Een <strong>in</strong>formatiepakket is op aanvraag beschikbaar bij de secretaris van de beroep<strong>in</strong>gscommissie:<br />
Mw. C. Schenk-Schaafsma, Mr. J.R. Thorbeckestraat 27, 3214XP, Zuidland tel. (0181) 45 20 61,<br />
henk_schenk@hotmail.com<br />
Voor mondel<strong>in</strong>ge <strong>in</strong>licht<strong>in</strong>gen kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroep<strong>in</strong>gscommissie:<br />
Mw. M. Mourik-Wilbr<strong>in</strong>k, tel. (0181) 45 17 37.<br />
Voor aanvullende <strong>in</strong>formatie: www.kerken<strong>in</strong>zuidland.nl<br />
December <strong>2007</strong><br />
Reacties verwachten we bij de secretaris van de beroep<strong>in</strong>gscommissie, b<strong>in</strong>nen 4 weken na de<br />
verschijn<strong>in</strong>g van dit blad.<br />
Protestantse wijkgemeente i.w. De Oase te Zoetermeer<br />
zoekt<br />
predikant(e) (1,0 fte)<br />
De Oase wil vanuit protestantse traditie, gestalte geven aan de kerk van Jezus Christus. De gemeente<br />
is een open gemeente, die ruimte biedt aan iedereen en verschillende accenten <strong>in</strong> de belev<strong>in</strong>g van<br />
het christelijk geloof respecteert. Die openheid krijgt onder andere gestalte <strong>in</strong> de oecumenische<br />
samenwerk<strong>in</strong>g met de R.-K-parochie <strong>in</strong> onze wijk.<br />
De Oase wil een gemeenschap zijn waar<strong>in</strong> omzien naar elkaar realiteit is, niet alleen <strong>in</strong> het<br />
georganiseerd pastoraat, maar ook door gemeenteleden onderl<strong>in</strong>g. Op alle terre<strong>in</strong>en worden de<br />
mogelijkheden van <strong>in</strong>dividuele gemeenteleden <strong>in</strong>gezet en benut.<br />
Onze nieuwe predikant<br />
– is een b<strong>in</strong>dende en <strong>in</strong>spirerende predikant;<br />
– wil met ons een vierende gemeente zijn en speelt <strong>in</strong> de verkondig<strong>in</strong>g van het Evangelie <strong>in</strong> op<br />
eigentijdse vragen met een aansprekend taalgebruik;<br />
– geeft stur<strong>in</strong>g aan de pastorale en diaconale werkzaamheden;<br />
– zoekt met de gemeente naar mogelijkheden om vooral de groep 25- tot 40-jarigen mee te laten<br />
bouwen aan de kerk van de toekomst;<br />
– zet zich <strong>in</strong> om de bestaande oecumenische samenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ons stadsdeel voort te zetten,<br />
<strong>in</strong>clusief gemeenschappelijke diensten;<br />
– heeft een actieve rol <strong>in</strong> het vorm<strong>in</strong>gsprogramma en de catechese;<br />
– heeft enige jaren ervar<strong>in</strong>g als gemeentepredikant.<br />
Voor meer <strong>in</strong>formatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroep<strong>in</strong>gscommissie mw.<br />
G. van der Plas, Overwater 9, 2715 BT Zoetermeer, tel. (079) 351 31 28 (na 19.00 uur) of via e-mail:<br />
beppievanderplas@cs.com.<br />
Voor meer <strong>in</strong>formatie kunt u ook onze website bezoeken: www.oase-meerzicht.nl<br />
Uw sollicitatie en cv zien wij graag voor 15 <strong>december</strong> tegemoet op bovenstaand adres.<br />
27
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> ADVERTENTIES RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
De Protestantse Gemeente Norg-Een-Veenhuizen is een gemeente<br />
die <strong>in</strong> 2004 door een federatie van de toenmalige hervormde en<br />
gereformeerde kerken tot stand is gekomen.<br />
Voor onze gemeente zoeken wij een<br />
enthousiastel<strong>in</strong>g (m/v)<br />
die zijn of haar talenten <strong>in</strong> wil zetten voor het jeugd- en<br />
jongerenpastoraat en aandacht wil geven aan jonge gez<strong>in</strong>nen.<br />
We zoeken iemand die:<br />
– dit op een <strong>in</strong>spirerende wijze wil doen;<br />
– (bege)leid<strong>in</strong>g geeft aan de jeugdcommissie die <strong>in</strong> onze gemeente<br />
werkzaam is;<br />
– <strong>in</strong>voel<strong>in</strong>gsvermogen heeft voor de problemen die jongeren<br />
hebben met het kerkzijn;<br />
– wil zoeken naar mogelijkheden om jongeren bij de kerk te<br />
betrekken.<br />
Gedacht wordt aan een jonge vrouw of man die <strong>in</strong> opleid<strong>in</strong>g is voor<br />
kerkelijk werker of dat al is.<br />
Aan tijd zal dit ongeveer 10 uur per week <strong>in</strong> beslag nemen.<br />
Gedacht wordt aan een dienstverband van 2 jaar.<br />
Verdere <strong>in</strong>formatie en nadere toelicht<strong>in</strong>g op de functie kunt u<br />
verkrijgen bij de scriba, de heer H.G. Hunse, tel. (0592) 65 63 36, of<br />
bij de jeugdouderl<strong>in</strong>g mevrouw A.C.B. Groeneveld,<br />
tel. (0592) 65 63 51.<br />
Uw schriftelijke sollicitatie kunt u sturen naar:<br />
Protestantse Gemeente Norg-Een-Veenhuizen<br />
Postbus 58<br />
9330 AB Norg<br />
t.a.v. Dhr. H.G. Hunse<br />
Drie Drentse dorpen zoeken kei van predikant<br />
jongerenwerker (m/v)<br />
De Protestantse Gemeente <strong>in</strong> Noordwijk (ZH)<br />
zoekt een<br />
voor 18 uur per week, tijdelijk 1 jaar met mogelijkheid tot<br />
verleng<strong>in</strong>g.<br />
De PGN is een vergrijzende gemeente, maar ook een gemeenschap<br />
<strong>in</strong> beweg<strong>in</strong>g.<br />
Taakomschrijv<strong>in</strong>g:<br />
De jongerenwerker richt zich met name op jongeren van 12 jaar en<br />
ouder. We denken hierbij aan de volgende taken:<br />
– Het ontwikkelen van diaconale activiteiten voor en met jongeren.<br />
– Het stimuleren en ondersteunen van wat er nu al aan jeugdwerk<br />
gebeurt: clubwerk, catechese, jongerenvier<strong>in</strong>gen, enz.<br />
– Het ontwikkelen van een “jong alternatief” voor de kerkdienst<br />
De jongerenwerker<br />
– is bij voorkeur lid van een gemeente b<strong>in</strong>nen de Protestantse <strong>Kerk</strong><br />
<strong>in</strong> Nederland<br />
– is <strong>in</strong> staat vanuit eigen overtuig<strong>in</strong>g het gesprek over geloof met<br />
jongeren aan te gaan<br />
– heeft een relevante HBO opleid<strong>in</strong>g<br />
– kan gestructureerd en zelfstandig werken<br />
– is bereid ook ’s avonds en eventueel <strong>in</strong> weekenden te werken<br />
Informatie over deze leuke en uitdagende baan is te krijgen bij:<br />
Re<strong>in</strong>ier van den Oever, tel. (06) 43 09 69 80, oever@xs4all.nl of<br />
ds. Willem Biesheuvel, tel. (071) 361 46 50, elliswillem@hetnet.nl<br />
Solliciteren kan tot 22 <strong>december</strong> <strong>2007</strong>. Stuur je CV met motivatie<br />
naar R.J. v.d. Oever, Strandplevier 53, 2201 XJ Noordwijk of<br />
oever@xs4all.nl<br />
De Protestantse Gemeente Norg-Een-Veenhuizen i.w. wil graag <strong>in</strong><br />
contact komen met belangstellenden voor de functie van<br />
predikant (m/v)<br />
<strong>in</strong> een volledige aanstell<strong>in</strong>g.<br />
Naast de predikantplaats is er ook nog een part-time pastoraal<br />
werkende.<br />
Hydepark<br />
<strong>in</strong>spirerend ontmoeten<br />
Wij zoeken iemand die:<br />
– kan <strong>in</strong>spireren, verb<strong>in</strong>den en vernieuwen;<br />
– zichtbaar is <strong>in</strong> gemeente en samenlev<strong>in</strong>g;<br />
– de nodige humor heeft.<br />
Er zijn drie wijken, elk met een eigen karakter en een eigen<br />
kerkgebouw.<br />
Voor geïnteresseerden is een beschrijv<strong>in</strong>g van de gemeente<br />
beschikbaar, op te vragen bij de secretaris van de beroep<strong>in</strong>gscommissie,<br />
mevrouw H. Egberts, Hoofdstraat 7, 9342 PA Een.<br />
E-mail: hillie.egberts@hetnet.nl<br />
Inlicht<strong>in</strong>gen worden verstrekt door de voorzitter, A.H.Doornbos.<br />
Telefoon (0592) 656604.<br />
Uw brief kunt u vóór 5 januari 2008 richten aan de<br />
beroep<strong>in</strong>gscommissie, via de secretaris.<br />
Gelegen op een unieke locatie ligt op Landgoed Hydepark het conferentiecentrum van de Protestantse <strong>Kerk</strong>.<br />
Hydepark biedt u:<br />
- een <strong>in</strong>spirerende plek voor uw vergader<strong>in</strong>g, tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g of congres<br />
- een centraal gelegen [middelgrote] accommodatie<br />
- een prachtige, <strong>in</strong>spirerende omgev<strong>in</strong>g met o.a. een kapel<br />
- eenvoudige, maar comfortabele faciliteiten<br />
- een persoonlijke service<br />
- een rustige sfeer<br />
Driebergsestraatweg 50<br />
Postbus 220, 3940 AE DOORN<br />
Tel:(0343) 51 40 41 Fax: (0343) 53 30 34<br />
<strong>in</strong>fo@hydepark.nl www.hydepark.nl<br />
28
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> ADVERTENTIES RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
Vacature Predikant Pauluskerk Rotterdam<br />
In verband met het emeritaat per 1 juli j.l. van ds. Hans<br />
Visser zoeken alle betrokkenen bij het werk van de<br />
Rotterdamse Pauluskerk naar een bezielende predikant<br />
die leid<strong>in</strong>g kan en wil geven aan alle activiteiten die daar<br />
door vrijwilligers en beroepskrachten <strong>in</strong> het kader van het<br />
Diaconaal Centrum Pauluskerk worden gedaan voor<br />
mensen <strong>in</strong> knelsituaties. Predikanten die voor de functie<br />
van <strong>in</strong>terim predikant zijn opgeleid worden nadrukkelijk<br />
gevraagd te solliciteren.<br />
Functie <strong>in</strong>houd<br />
Vanuit de huidige Noodkerk bieden wij de predikant alle<br />
ruimte om zich <strong>in</strong> deze opbouwfase <strong>in</strong> te zetten voor de<br />
diaconale opdracht: <strong>in</strong>dividuele hulpverlen<strong>in</strong>g, bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g,<br />
geloofsverkondig<strong>in</strong>g en actie. Over vier jaar staat er een<br />
nieuwe Pauluskerk die de basis vormt voor alle<br />
activiteiten.<br />
Voor de diaconale opdracht is de <strong>in</strong> de bijbel verankerde<br />
oproep tot zorg voor de gemarg<strong>in</strong>aliseerde mensen<br />
verbonden met de ontwikkel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> Rotterdam het<br />
aangrijp<strong>in</strong>gspunt. Langs de volgende lijnen zouden wij<br />
deze opdracht willen <strong>in</strong>vullen.<br />
Het Open huis met een laagdrempelige <strong>in</strong>loop en juist<br />
aandacht voor het <strong>in</strong>dividu.<br />
Een platform voor de geloofsvragen, dat een verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g<br />
maakt met de waarden en normen <strong>in</strong> onze samenlev<strong>in</strong>g<br />
en daarbij de dialoog zoekt met andere religies.<br />
Het bouwen aan een actieve geloofsgemeenschap met<br />
kerkdiensten en vorm<strong>in</strong>g en toerust<strong>in</strong>g van waaruit de<br />
diaconale opdracht concreet wordt <strong>in</strong>gevuld.<br />
Functie-eisen<br />
Wij zoeken een ervaren predikant die b<strong>in</strong>dend,<br />
<strong>in</strong>spirerend, en communicatief is met een grote<br />
studiebereidheid. Die leid<strong>in</strong>g kan geven aan een grote<br />
vrijwilligersorganisatie. Ervar<strong>in</strong>g heeft met het omgaan<br />
met gemarg<strong>in</strong>aliseerde groepen en gevoel heeft voor<br />
bestuurlijke en maatschappelijke verhoud<strong>in</strong>gen.<br />
Positie<br />
De predikant treedt <strong>in</strong> dienst bij de diaconie van de<br />
hervormde gemeente Rotterdam als predikant <strong>in</strong><br />
algemene dienst. In zijn werk wordt hij bijgestaan door de<br />
commissie van bijstand van de Pauluskerk en het bestuur<br />
van de Sticht<strong>in</strong>g Diaconaal Centrum Pauluskerk dat<br />
verantwoordelijk is voor de exploitatie van de Pauluskerk.<br />
Het werk van de Pauluskerk gaat nadrukkelijk deel<br />
uitmaken van een breed samenwerk<strong>in</strong>gsverband b<strong>in</strong>nen<br />
de Protestantse <strong>Kerk</strong> <strong>in</strong> Nederland, dat verantwoordelijk is<br />
voor de diaconale opgave voor heel Rotterdam. In de<br />
komende periode zal de bestuurlijke samenwerk<strong>in</strong>g<br />
verder worden vormgegeven.<br />
Informatie over de vacature: mevr. S. Middelkoop<br />
voorzitter van de kerke<strong>nr</strong>aad Pauluskerk.<br />
Tel. (06) 26 12 43 23<br />
Het beleidsplan Pauluskerk 2008-2011 is beschikbaar.<br />
Sollicitaties kunt u sturen aan mevrouw mr. J. Vijlbrief-van<br />
der Schaft , voorzitter van de diaconie van de hervormde<br />
gemeente Rotterdam, Zijl 10C, 3011PX Rotterdam.<br />
Wij zoeken iemand die:<br />
Op de Utrechtse Heuvelrug ligt Rhenen als een parel<br />
aan de Rijn.<br />
De Ontmoet<strong>in</strong>gskerk van de Protestantse Gemeente<br />
Rhenen zoekt een<br />
predikant (50%-75%)<br />
De Gereformeerde kerk van<br />
Krabbendam (PKN) zoekt:<br />
predikant (e) 50 %<br />
– toekomst gericht, met ons wil zoeken naar samenwerk<strong>in</strong>g met de<br />
andere kerken b<strong>in</strong>nen de regio<br />
– met toewijd<strong>in</strong>g de ondersteun<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het Pastoraat op zich neemt<br />
– jong en oud <strong>in</strong>spireert <strong>in</strong> hun verschillende opvatt<strong>in</strong>gen en<br />
geloofsbelev<strong>in</strong>g<br />
– zich herkent <strong>in</strong> onze visie “openheid en <strong>in</strong>spiratie”<br />
– open staat voor Oecumene<br />
– gericht is op gemeente opbouw en ons daar<strong>in</strong> kan stimuleren en<br />
begeleiden.<br />
Bent u diegene die zich <strong>in</strong> bovenstaande herkent, dan wordt u<br />
hierbij van harte uitgenodigd om vóór 20 <strong>december</strong> aanstaande te<br />
solliciteren.<br />
Wij zien uw reactie met belangstell<strong>in</strong>g tegemoet.<br />
Beroep<strong>in</strong>gscommissie van de Gereformeerde <strong>Kerk</strong> van<br />
Krabbendam<br />
p/a Mevrouw P. Ligthart-Rentenaar<br />
Appelv<strong>in</strong>kstraat 1<br />
1749 VL Warmenhuizen<br />
tel. (0226) 39 22 31<br />
e-mail: pim-ligthart@hotmail.com<br />
Wij zoeken een vrouw/man die als predikant ervar<strong>in</strong>g heeft b<strong>in</strong>nen m<strong>in</strong>imaal<br />
één gemeente en die zich kan verb<strong>in</strong>den met de gemeentevisie van de<br />
Ontmoet<strong>in</strong>gskerk en <strong>in</strong> staat is deze mede te blijven ontwikkelen.<br />
Interesse?<br />
Nadere <strong>in</strong>formatie over de vacature v<strong>in</strong>dt u op onze website:<br />
www.pk<strong>nr</strong>henen.nl<br />
Als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met de voorzitter van de<br />
beroep<strong>in</strong>gscommissie, de heer Rudolf van Tilborg,<br />
per e-mail: rudolf.vantilborg@pk<strong>nr</strong>henen.nl,<br />
telefoonnummer (0317) 61 73 70 / (06) 54 98 43 04<br />
Een <strong>in</strong>formatiepakket, met onder meer de sollicitatieprocedure, kunt u voor<br />
15 <strong>december</strong> <strong>2007</strong> aanvragen bij de secretaris van de<br />
beroep<strong>in</strong>gscommissie:<br />
mevrouw Fia Goedknegt, Cuneraweg 201a, 3911 RJ Rhenen,<br />
per e-mail fia.goedknegt@pk<strong>nr</strong>henen.nl, telefoonnummer (0317) 62 03 19.<br />
29
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> ADVERTENTIES RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
De PKN-gemeente Hengelo (Ov) zoekt een<br />
enthousiaste<br />
kerkelijk werker<br />
De PKN gemeente Hengelo kent drie<br />
wijkgemeenten, de wijken Noord, Centrum<br />
en Zuid. Er zijn <strong>in</strong> totaal 4 formatieplaatsen<br />
voor predikanten beschikbaar en 1,5<br />
formatieplaatsen voor kerkelijk werkers.<br />
De PKN gemeente Hengelo richt zich bij<br />
haar werk op de directe kerkelijke<br />
betrokkenen en de gemeenteleden die wat<br />
meer op afstand staan, maar ook op<br />
mensen <strong>in</strong> de samenlev<strong>in</strong>g die niet bij de<br />
kerk betrokken zijn. Deze aanpak wordt via<br />
een doelgroepenbeleid vorm gegeven.<br />
Door vertrek van een van onze kerkelijk<br />
werkers hebben wij momenteel een<br />
vacature voor:<br />
Een kerkelijk werker(m/v)<br />
met een theologische opleid<strong>in</strong>g op HBOniveau<br />
voor 18 uur per week voor de wijk<br />
Centrum.<br />
Wij zoeken iemand die samen wil werken<br />
met beide wijkpredikanten en een open blik<br />
en luisterend oor heeft voor de grote<br />
verscheidenheid aan mensen b<strong>in</strong>nen de<br />
wijkgemeente. Gedacht wordt aan de<br />
volgende werkzaamheden:<br />
– huisbezoek<br />
– pastoraat voor jong en oud<br />
– leiden van rouwdiensten<br />
– deelnemen aan pastorale raad<br />
– participatie <strong>in</strong> werkteam van predikanten<br />
en kerkelijk werkers<br />
Benoem<strong>in</strong>g zal plaats v<strong>in</strong>den voorlopig<br />
voor een periode van 3 jaar. De belon<strong>in</strong>g is<br />
<strong>in</strong> overeenstemm<strong>in</strong>g met de richtlijnen van<br />
de PKN.<br />
Voor het toezenden van een <strong>in</strong>formatieset<br />
of voor het stellen van vragen, kunt u<br />
contact opnemen met Dhr. J.H. de Rouw,<br />
tel. (074) 291 98 10 of email rouwsr@home.<br />
nl.<br />
Uw schriftelijke reactie verwachten wij<br />
gaarne voor 1januari 2008, te zenden aan:<br />
<strong>Kerk</strong>elijk bureau PKN gemeente Hengelo,<br />
Drilscholtenstraat 30, 7556 NP Hengelo<br />
onder vermeld<strong>in</strong>g Vacature.<br />
Er is ook veel <strong>in</strong>formatie te v<strong>in</strong>den op onze<br />
website:<br />
www.pkn-hengelo.nl<br />
Het Sem<strong>in</strong>arium VEG verzorgt de ambtsopleid<strong>in</strong>g<br />
van de Bond van Vrije<br />
Evangelische Gemeenten <strong>in</strong> Nederland <strong>in</strong><br />
nauwe samenwerk<strong>in</strong>g met de Protestantse<br />
Theologische Universiteit (PThU).<br />
Als academisch <strong>in</strong>stituut <strong>in</strong>vesteert het <strong>in</strong><br />
goede opleid<strong>in</strong>gs- en naschol<strong>in</strong>gsmogelijkheden<br />
voor predikanten en pastoraal<br />
werkers en <strong>in</strong> de ontwikkel<strong>in</strong>g van wetenschappelijk<br />
onderzoek. Daarnaast wil het<br />
bijdragen aan theologische bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
VEG door middel van lez<strong>in</strong>gen en gesprek.<br />
Met <strong>in</strong>gang van 1 maart 2008 vragen wij een<br />
docent (m/v)<br />
aan het Sem<strong>in</strong>arium van de Bond van Vrije<br />
Evangelische Gemeenten <strong>in</strong> Nederland<br />
U bent een theoloog die op wetenschappelijk<br />
niveau, <strong>in</strong> onderwijs en onderzoek, aandacht<br />
heeft voor ekklesiologie (congregationalisme)<br />
en missiologie (hermeneutiek). U levert een<br />
bijdrage aan de bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g op identiteit en<br />
spiritualiteit b<strong>in</strong>nen de context van Vrije<br />
Evangelische Gemeenten. U bent<br />
verantwoordelijk voor de naschol<strong>in</strong>g van<br />
predikanten en pastoraal werkers.<br />
de docent:<br />
– is bij voorkeur gepromoveerd <strong>in</strong> de<br />
ekklesiologie, missiologie of<br />
hermeneutiek<br />
– is <strong>in</strong> staat tot het ontwikkelen en uitvoeren<br />
van een onderzoeksprogramma<br />
– heeft kennis van de verschillende kleuren<br />
<strong>in</strong> de VEG en hun traditie<br />
– beschikt over <strong>in</strong>lev<strong>in</strong>gsvermogen en<br />
goede communicatieve vaardigheden<br />
– is ambitieus en resultaatgericht <strong>in</strong> het<br />
ontwikkelen van het Sem<strong>in</strong>arium, zowel<br />
<strong>in</strong>tern als extern<br />
– is meelevend lid van een VEG of van een<br />
andere kerk, waarmee de Bond een<br />
relatie onderhoudt<br />
De functie betreft een 0,6 dienstverband en<br />
wordt gehonoreerd volgens de richtlijnen<br />
van de Bond van VEG.<br />
Inlicht<strong>in</strong>gen over de vacature en<br />
benoem<strong>in</strong>gsprocedure zijn verkrijgbaar bij<br />
dhr dr L. Mietus (coörd<strong>in</strong>ator opleid<strong>in</strong>gen).<br />
Een <strong>in</strong>formatiepakket is op aanvraag<br />
verkrijgbaar. U kunt hem bereiken via email:<br />
lmietus@pthu.nl.<br />
De sollicitatiebrieven dienen uiterlijk op 19<br />
<strong>december</strong> ontvangen te zijn. U kunt uw brief<br />
richten aan het bestuur van het sem<strong>in</strong>arium,<br />
t.a.v. mw drs J. van de Kamp, Parelgras 7,<br />
3994 NS Houten.<br />
Een assessment kan onderdeel uitmaken<br />
van de procedure.<br />
Acquisitie naar aanleid<strong>in</strong>g van deze<br />
advertentie wordt niet op prijs gesteld.<br />
In verband met het vertrek van één van de<br />
twee predikanten is de gereformeerde<br />
Regenboogkerk van Epe<br />
op zoek naar een fulltime<br />
predikant (m/v)<br />
De kerkelijke gemeente telt ongeveer 950<br />
leden. Wij zijn een levende gemeente. Zij<br />
erkent dat Jezus Christus het hoofd van de<br />
<strong>Kerk</strong> is.<br />
Wij zoeken een predikant die:<br />
– zich door het Evangelie laat leiden<br />
– brede ervar<strong>in</strong>g heeft als gemeentepredikant<br />
– goed kan omgaan met de veelkleurigheid<br />
<strong>in</strong> geloofsbelev<strong>in</strong>g<br />
– blijft studeren en ons aan het denken wil<br />
zetten en die samen met ons wil zoeken<br />
naar nieuwe wegen, daar waar het gaat<br />
om geloofsgroei en de plaats van onze<br />
gemeente <strong>in</strong> de samenlev<strong>in</strong>g<br />
– een structurele bijdrage wil leveren aan<br />
het pastoraat <strong>in</strong> al zijn facetten en aan<br />
pastorale toerust<strong>in</strong>g<br />
– zich wil <strong>in</strong>zetten voor onze gemeente en<br />
een ieder op aansprekende wijze kan betrekken<br />
bij geloof en kerk<br />
– de ontmoet<strong>in</strong>g met God en elkaar tijdens<br />
de erediensten voor jong en oud creatief<br />
gestalte kan geven, met aandacht voor<br />
diverse liturgische vormen en daarbij de<br />
taal van deze tijd spreekt<br />
– openstaat voor samenwerk<strong>in</strong>g met andere<br />
kerken <strong>in</strong> Epe<br />
De Regenboogkerk beschikt over een pastorie.<br />
Voor meer <strong>in</strong>formatie kunt u contact opnemen<br />
met de voorzitter van de beroep<strong>in</strong>gscommissie<br />
de heer E. Braam,<br />
tel. (0578) 62 05 77.<br />
Spreekt bovengenoemde <strong>in</strong>formatie u aan,<br />
dan kunt u een <strong>in</strong>formatiepakket aanvragen<br />
bij de secretaris van de beroep<strong>in</strong>gscommissie,<br />
Mw. J. Koopman-Schaftenaar, Beekweide<br />
41, 8162 XP Epe.<br />
Telefoon (0578) 61 57 27.<br />
E-mail: koopman41@hetnet.nl.<br />
Uw schriftelijke reactie, voorzien van CV en<br />
motiver<strong>in</strong>g zien wij b<strong>in</strong>nen 4 weken na verschijnen<br />
van deze advertentie met belangstell<strong>in</strong>g<br />
tegemoet.<br />
30
<strong><strong>Kerk</strong><strong>in</strong>formatie</strong> ADVERTENTIES RUBRIEK<br />
December <strong>2007</strong><br />
De Protestantse wijkgemeente Bussum-West i.o.<br />
zoekt een<br />
wijkpredikant (m/v)<br />
Het volgende wordt belangrijk gevonden:<br />
– Bezielend voorgaan <strong>in</strong> de erediensten.<br />
– Pastoraat met speciale aandacht voor opgroeiende jeugd, jonge ouders en<br />
oudere gemeenteleden.<br />
– De toerust<strong>in</strong>g van vrijwilligers <strong>in</strong> de wijk.<br />
– Samenwerken, ook met Bussumse collega’s, is noodzakelijk.<br />
– Een predikant met ervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong> twee gemeenten, betrokken op God en mensen<br />
en met gevoel voor cultuur en traditie.<br />
De leden van de wijkgemeente Bussum-West wonen voornamelijk <strong>in</strong> de wijk Het<br />
Spieghel en de vlakbij gelegen Hilversumse Meent. De wijkgemeente telt<br />
ongeveer 1100 leden. Het aantal ouderen is vrij groot. Het gemiddelde aantal<br />
kerkgangers is 150.<br />
De geloofsbelev<strong>in</strong>g is zeer divers. Er loopt een bez<strong>in</strong>n<strong>in</strong>gsproces dat erop gericht<br />
is de gemeente te versterken om daarmee van betekenis te kunnen <strong>in</strong> kerk en<br />
samenlev<strong>in</strong>g.<br />
De activiteiten van de wijkgemeente v<strong>in</strong>den plaats <strong>in</strong> en vanuit de Spieghelkerk,<br />
een Rijksmonument uit 1924/1925.<br />
Indien u <strong>in</strong>teresse hebt voor deze vacature sturen wij u graag een<br />
<strong>in</strong>formatiepakket toe met gegevens over de protestantse gemeente Bussum i.o.<br />
en een profielschets. Het adres van de website is<br />
www.pknbussum.nl.<br />
De <strong>in</strong>formatie kan aangevraagd worden bij de voorzitter van de<br />
beroep<strong>in</strong>gscommissie, de heer J. Langevoord, Groot Hertog<strong>in</strong>nelaan 58,<br />
1405 EG Bussum. Tel. (06) 51 61 03 83, e-mail: jim@langevo.demon.nl.<br />
Schriftelijke reacties bij de voorzitter.<br />
De Evangelisch-Lutherse<br />
Gemeente Amsterdam<br />
zoekt twee<br />
predikanten (100% en<br />
75%)<br />
Onze gemeente is s<strong>in</strong>ds 2004 <strong>in</strong> een proces van<br />
vernieuw<strong>in</strong>g. Op een verrassende wijze willen wij<br />
gemeente zijn op vijf locaties <strong>in</strong> de stad Amsterdam,<br />
staande <strong>in</strong> de lutherse traditie. Elke locatie heeft een<br />
eigen profiel. De predikanten werken <strong>in</strong> teamverband<br />
waarvan ook de beleidsmedewerker en de algemene<br />
secretaris van de diaconie deel uit maken. Elke<br />
predikant is verbonden aan een locatie maar van hen<br />
wordt ook verwacht dat zij voor de gemeente als geheel<br />
<strong>in</strong>zetbaar zijn.<br />
Van de predikanten worden volgende competenties<br />
verwacht: spiritueel en <strong>in</strong>spirerend leid<strong>in</strong>g kunnen<br />
geven, ondernem<strong>in</strong>gsz<strong>in</strong> en kunnen anticiperen op<br />
ontwikkel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> en buiten de gemeente, planmatig en<br />
creatief werken, de bereidheid zich te specialiseren op<br />
bepaalde beleids/werkterre<strong>in</strong>en.<br />
Voor de locaties Oude Lutherse <strong>Kerk</strong> en Maarten Luther<br />
<strong>Kerk</strong> zoeken wij een predikant(100%) met ervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong>:<br />
– themadiensten (specialisatie: geloof, cultuur en<br />
samenlev<strong>in</strong>g)<br />
– begeleiden en opbouw van vrijwilligerskader<br />
– organiseren van symposia en andere evenementen<br />
– opbouw van nieuw gemeenteleven <strong>in</strong> de Maarten<br />
Luther <strong>Kerk</strong><br />
– pastoraat<br />
Voor de locatie Amsterdam Zuidoost zoeken wij een<br />
predikant (75%) die:<br />
www.vrijburg.nl<br />
De Verenig<strong>in</strong>g van Vrijz<strong>in</strong>nige Protestanten (VVP) <strong>in</strong> Amsterdam zoekt een<br />
– zich makkelijk beweegt <strong>in</strong> een multiculturele context<br />
– een jonge gemeente verder opbouwt volgens het<br />
door de kerke<strong>nr</strong>aad beoogde profiel: <strong>in</strong>ternationale<br />
gemeente<br />
– een goede netwerker is met een oecumenische<br />
houd<strong>in</strong>g<br />
Predikant m/v voor 0,5 fte.<br />
De VVP heeft een samenwerk<strong>in</strong>gsverband met de Remonstrantse Gemeente<br />
Amsterdam. Zij vormen samen Vrijburg, waar het vrijz<strong>in</strong>nige geluid <strong>in</strong><br />
Amsterdam kl<strong>in</strong>kt. Wij zoeken iemand, die dit geluid wil versterken <strong>in</strong> een<br />
levendige gemeente, waar naast kerkelijke activiteiten ook culturele activiteiten<br />
een plek v<strong>in</strong>den. Eventueel is een uitbreid<strong>in</strong>g van de werktijd mogelijk.<br />
Op www.vrijburg.nl kunt u de functiebeschrijv<strong>in</strong>g en <strong>in</strong>formatie over Vrijburg en<br />
de VVP v<strong>in</strong>den. U kunt dit en verdere <strong>in</strong>formatie ook opvragen per e-mail bij<br />
mevr. H.A. Homburg-Uitentuis, gon.homburg@planet.nl of per telefoon bij<br />
dhr. J. Sevenster, 023 5474728.<br />
Uw sollicitatie graag vóór 5 <strong>december</strong> <strong>2007</strong> sturen naar:<br />
VVP Amsterdam, p/a J. Sevenster, Paulus Potterlaan 17, 2102 CC Heemstede.<br />
In verband met de samenstell<strong>in</strong>g van het huidige team<br />
van predikanten gaat de voorkeur uit naar mannelijke<br />
kandidaten.<br />
Voor nadere <strong>in</strong>formatie kunt u zich wenden tot de<br />
voorzitter van de kerke<strong>nr</strong>aad mw.ds. I.Fritz,<br />
tel. (06) 53 75 60 44.<br />
Een <strong>in</strong>formatiepakket is op aanvraag beschikbaar bij het<br />
<strong>Kerk</strong>elijk Bureau, Handboogstraat 4, 1012 XM<br />
Amsterdam,<br />
tel. (020) 623 15 72, e-mail: elgadam@planet.nl .<br />
Uw schriftelijke sollicitatie zien we graag tegemoet<br />
uiterlijk op 20 <strong>december</strong> as. op bovenstaand adres.<br />
31
Toekomst<br />
Traditie<br />
Theologie<br />
Protestantse Theologische Universiteit<br />
Utrecht Kampen Leiden<br />
Masteropleid<strong>in</strong>gen van de PThU:<br />
Driejarige<br />
masteropleid<strong>in</strong>gen<br />
• Gemeentepredikant<br />
• Predikant-Geestelijk<br />
verzorger<br />
Eenjarige<br />
masteropleid<strong>in</strong>gen<br />
• Theologie & Educatie<br />
• Mens & Zorg<br />
• Engelstalige master<br />
Vestig<strong>in</strong>g Utrecht<br />
T (030) 253 94 03<br />
E vestig<strong>in</strong>gutrecht@pthu.nl<br />
Vestig<strong>in</strong>g Kampen<br />
T (038) 337 16 00<br />
E vestig<strong>in</strong>gkampen@pthu.nl<br />
Vestig<strong>in</strong>g Leiden<br />
T (071) 527 25 64<br />
E vestig<strong>in</strong>gleiden@pthu.nl<br />
www.pthu.nl<br />
Er zit muziek<br />
<strong>in</strong> de kerk!<br />
Erick Versloot<br />
Dichter<br />
bij het<br />
lied<br />
€19,50<br />
25 bekende liederen met<br />
achtergrond het jaar rond<br />
Voor persoolijke lez<strong>in</strong>g, naslaan van <strong>in</strong>formatie<br />
over bekende liederen, uitstekend geschikt voor<br />
voorbereid<strong>in</strong>g van een ‘dienst van het lied’, een<br />
zangdienst of een vesper. Met CD met orgelimprovisaties<br />
op de besproken liederen.<br />
Verkrijgbaar <strong>in</strong> de boekhandel en www.boekencentrum.nl<br />
KERKELIJKE WERKERS<br />
vertrouwd verzekerd<br />
verzeker<strong>in</strong>gen voor kerkelijke werkers <strong>in</strong> loondienst, zoals huis, <strong>in</strong>boedel en auto<br />
Donatus werkt zonder w<strong>in</strong>stoogmerk.<br />
Dat spreekt mij aan.<br />
<br />
<br />
Postbus 500 5240 AM Rosmalen www.donatus.nl tel. 073 - 5221700<br />
32