bezoekersgids bij de tentoonstelling (PDF, 3,42 MB) - Koninklijk ...

H e t G u l d e n C a b i n e t
K o n i n k l i j k M u s e u m b i j R o c k o x t e g a s t
de retabelkist of bak waarvan de schilder de vleugels versierde.
Deze specialisatie verhoogde de productiviteit en
de kwaliteit, die bevestigd werd door de merktekens: het
handje voor het hout en de burcht voor de polychromie.
Elk figuurtje is uit een afzonderlijk houtblok gesneden.
Het snijwerk is van goede Antwerpse kwaliteit. Op de luiken
is links de heilige Hadrianus (martelaar, † 304) afgebeeld
en rechts de heilige Clara († 1253), volgelinge van
de heilige Franciscus. De heiligen werden op de zijluiken
geschilderd, wellicht op verzoek van de koper. Het zijn ofwel
patroonheiligen van een echtpaar ofwel de schutspatronen
van een stichting. Het retabel diende vermoedelijk
als huisretabel of als devotieretabel in een zijkapel van een
kerk.
Anonieme Brabantse Meester (vroeg zestiende-eeuws)
Besloten hofje
KMSKA inv. 5094
Dit besloten hofje bestaat uit een ondiepe bak, een soort
poppenkast, bekleed met bloemmotieven. In de bak bevinden
zich allerlei gepolychromeerde figuurtjes. Het hofje
wordt afgesloten door beschilderde zijluikjes met religieuze
voorstellingen. Dergelijke hofjes werden doorgaans
door nonnenkloosters besteld. Ze ontstonden uit een samenwerking
tussen ‘bakmakers’, schilders, beeldsnijders
en ‘stoffeerders’. Onderaan is er een rieten afsluiting met
een poortje. Dat is een verwijzing naar de Besloten Tuin
uit het Hooglied en een allusie op Maria’s maagdelijkheid.
De Madonna in de stralenkrans vormt de centrale figuur.
Onderaan worden Adam en Eva uit het paradijs verdreven.
De linkerpaneeltjes tonen de Hemelvaart en het neerdalen
in de Hel, de rechterpaneeltjes het Pinksterwonder en het
Noli me tangere. De luikjes zijn van Duitse origine en zeker
een halve eeuw ouder dan de sculptuurtjes.
12