Modulair 9 - Open Universiteit Nederland

22 www.ou.nl/modulair 13 juli 2005
onderwijs – Cultuurwetenschappen
Geen bronnenstudie zonder onderzoeksvragen
Toon Bosch confronteerde ons allereerst met de methodische kanten
van onderzoek doen in archieven, het bestuderen van de ‘echte’ bronnen:
dus niet zo maar gaan zitten lezen zonder eerst je onderzoeksvragen
te hebben geformuleerd; bedenk goed wat voor soort bronnen je
hanteert; wie de mensen waren die ze hebben geschreven, en welke
stokpaardjes ze hadden en met welk doel ze de rapporten schreven.
Vervolgens gingen we als aspirant-onderzoekers in tweetallen aan de
slag, geïnspireerd door de gloedvolle lezingen van dr. Rob van Ginkel
(UvA) over de aard van het ‘nationalisme’ (‘als een stukje zeep: als je
denkt dat je er vat op hebt, glipt het weer weg’) en van Leo Wessels over
de geschiedenis van Limburg. Geïnspireerd ook door de prachtige ambiance
van de historische gebouwen waarin het Rijksarchief Limburg in
Maastricht is gehuisvest. Het was even wennen, die oude vergeelde verslagen
en dat lezen van die ouderwetse handschriften. Al spoedig bleken
de gouverneursverslagen niet genoeg en werden ook de vuistdikke
(gedrukte) verslagen van Gedeputeerde Staten over de jaren 1874-1918
op een kar de studiezaal ingereden, waarna ze aan een grondig onderzoek
werden onderworpen. Elk tweetal nam vier jaren voor zijn rekening.
Halverwege het onderzoek hield prof. dr. Joep Leersen (UvA) een bijzonder
boeiende lezing over de aard van het Limburgse nationalisme in vergelijking
met nationalistische bewegingen in bijvoorbeeld Vlaanderen,
Baskenland en Slovenië. Centraal in zijn betoog stonden de drie fasen
van het model van de Tsjech Hroch: culturele bewustwording, maatschappelijke
eisen en politieke agitatie. Volgens Leersen is het
Limburgse nationalisme in de tweede fase blijven steken, onder meer
omdat de Nederlandse overheid zich nooit hard opstelde en altijd wel
wilde praten over bepaalde Limburgse ongenoegens; het poldermodel
avant la lettre? Op woensdagavond legde een andere hoogleraar van de
eigen faculteit, prof. dr. Jan van der Dussen, zijn denkbeelden over het
nationalisme aan de deelnemers aan de zomerschool voor, in het
prachtige Spaans Gouvernement aan het Vrijthof.
Op de laatste dag deed elk onderzoekstweetal aan de overige deelnemers
mondeling verslag van zijn onderzoeksbevindingen. Tijdens deze
referaten bleek nogmaals welk enthousiasme het omgaan met oorspronkelijke
bronnen bij de deelnemende studenten had losgemaakt. Deze
mogelijkheid zelf in een aaneengesloten periode van vijf dagen in een
inspirerende omgeving met één onderwerp bezig te zijn, was voor velen
ook de belangrijkste reden zich op te geven voor deze zomerschool. Het
interessante thema, het ontmoeten van medestudenten en de mogelijkheid
het zomerschoolonderzoek te gebruiken voor het schrijven van de
bachelorscriptie zijn andere redenen die genoemd werden.
In de woorden van een aantal deelnemers was deze zomerschool ‘een
inhoudelijke en sociale onderdompeling’. Sociaal ook, want naast het
inhoudelijke werk werd er ook nog samen gegeten, samen onder leiding
van universitair docent drs. Irmin Visser door Maastricht gewandeld en
samen op terras gezeten. Een unieke ervaring aan een universiteit voor
afstandsonderwijs. Aan het einde, op vrijdagmiddag, ging iedereen weer
zijns weegs om later, thuis, alleen op de eigen studieplek de onderzoeksresultaten
uit te werken in een werkstuk of scriptie.
Drs. Paul van den Boorn, Onderwijscoördinator CW / deelnemer
Zomerschool Nationalisme
In memoriam: Antoinette Gielen.
In de vroege morgen van 25 mei jongstleden is geheel onverwacht
Antoinette Gielen overleden. Zij was bijna klaar met haar studie
Cultuurwetenschappen, maar zal het afstuderen helaas niet meer meemaken.
In 1997 nam zij deel aan de Zomerschool Florence, in 2000 aan de
Zomerschool Opera. Ook was ze vaak deelneemster aan de landelijke CWdagen
en andere bijeenkomsten. Antoinette was een geliefd en trouw lid
van het Haags dispuut en voelde zich zeer betrokken bij het wel en wee
van de Open Universiteit. Zij vertegenwoordigde het Haags dispuut in
2004 bij het overleg in Utrecht namens CW-koepel, disputen et cetera met
de decaan van de faculteit, prof. dr. Jaap van Marle, en onderwijscoördinator,
drs. Paul van den Boorn. Het Haags dispuut zal haar zeer missen!