Het Wiel der Gezondheid. - Permacultuur Nederland

Schomberg stelde echter vast dat sommige van de volkeren, de Hunza’s wel
benaderden maar geen zelfde gezondheidsstandaard bereikten als de Hunza’s. Hij vertrok van
uit Gilgit en ging door het leengoed van Punyal. “De Punyalis,” schreef hij, “zijn uitmuntende
klimmers,” en dan komt hij een beetje tot de kern, “maar als zijnde de tweede plaats naast de
Hunza’s.
Punyal is het eerste stuk land naar het westen, gaande van Gilgit naar boven van het
dal van de Gilgitrivier, met de bergen van de Hunza’s aan de rechterkant. Een 60 mijl verder
westwaarts ligt Ghizr, aan de grens van Chitral. Het volk van Ghizr is lui. Ze bewaren het
voedsel voor de winter niet zorgvuldig, en aan het eind van de winter zijn ze gewoonlijk
uitgehongerd. Schomberg’s twee begeleidende Hunza’s spotten met de krotterige behuizingen
waar in de mensen van Ghizr in leven, en de bewoners van de behuizingen antwoordden
ootmoedig dat ze wisten dat hun huizen smerig goor en miserabel waren, maar ze gaven zich
niet de moeite om nieuwe te bouwen. De algemene instemming waarmee de omstanders deze
verklaring kregen, liet zien hoe ingeworteld dat deze luiheid in het Ghizrvolk van aard was.
Wel, de Hunza’s zijn een hoogst ijverig volk. En toch leven de Hunza’s en de Ghizr niet ver
van elkaar apart, en beide leven in dezelfde omgeving.
Er werden twee dalen net zoals die van de Hunza’s gevormd door de rivieren die aan
het zuiden uit de Kara-Korum gletsjers naar de Gilgitrivier stromen, die ten westen van de
Hunza’s liggen. Het eerste dal heet Ishkoman, het tweede heet Yasin. Schomberg bezocht ze
alle twee.
De Yasins hadden mooi land en overvloedige gewassen, en ze waren overwegend van
goede lichaamsbouw, maar ze schoten toch tekort op het volk van de Hunza en de Punyal.
De Ishkomanis - wiens dal tussen dat van de Yasins en dat van de Hunza ligt – leven
onder blijkbaar dezelfde omstandigheden als die van hun buren, maar zijn toch armoedigere,
ondermaatse en ondervoede schepsels. Ze hadden overvloedig water en land, maar de
Ishkomanis waren te lui om het fatsoendelijk te bewerken, en de grote kans op een slechte
oogst was niet voldoende om hun luiheid te laten overwinnen. Ze hadden een aantal jaks
(soort buffel), maar ze waren te lui om ze te belasten of er op te rijden, of om hun waardevol
haar er van te verzamelen, of zelfs maar om ze te melken. Er waren geen steenhouwers of
timmermannen of andere vakmensen in hun land.
Vele van hun hadden ziekteverschijnselen. “Hoe meer dat ik van de Ishkomani’s te zien
kreeg, hoe meer dat ik getroffen werd door hun aftakeling en degeneratie; ze hadden een
slechte lichamelijke gesteldheid en hadden te weinig hersens; een vreemd soort bergvolk!”
(Schomberg). Waarom dat ze zo slecht in lichaamsontwikkeling waren, met zulke mooie
mensen aan de oostelijke kant van de bergwand vertelden hun bezoekers niet, maar het is wel
zo. Deze Ishkomani’s die dansten om hun bezoekers te amuseren zagen er uit als “pas
geboren onbeholpen kuikens” zoals er iemand spottend opmerkte, terwijl de dans van de
Hunza’s geheel mooi is, volgens de reizigers. Het verschil tussen de Ishkomani’s en de
Hunza’s kan er niet aan liggen dat ze aan verschillende kanten van de hoge berg liggen.
Volgens de reizigers is de Hunzadans in alle opzichten veel mooier. In dit opzicht liggen deze
twee volkeren ook niet in noodzuidelijke richting naast elkaar, maar in oostwestelijke
richting. Beide dalen lopen in hoofdzakelijke richting naar het zuiden, zo blijft de
overeenkomst van hun situatie hetzelfde.
Van de dalen waarvan de “mensen een lager soort mensdom representeerden dan enig ander
in noordwest India”, kwam Schomberg van het zuiden aan in het dal van de Hunzarivier. Op
8