presentatie Pieter de Boer - Stowa

Ruimte voor de rivier en 

diepe plassen 

Inhoud 

~ 1. Programmadirectie Ruimte voor de Rivier (PDR( 

PDR) 

- Opdracht, organisatie, werkwijze 

~ 2. Grondverzet t.b.v. Ruimte voor de rivier 

- Grondbalans 

Pieter de Boer 

Programmadirectie Ruimte voor de Rivier 

Afdeling Kennismanagement, cluster Grond 

Rijkswaterstaat Bouwdienst 

Afdeling Waterbouw en Milieu 

~ 3. Diepe putten als bestemming voor overtollige 

grond 

- “Nut” van het toepassen 

~ 4. Te beantwoorden vragen 

- Hoe is overtollige grond ecologisch/morfologisch het best te benutten 

~ 5. Samenvatting 

1993 and 1995 

Aanleiding 

Organisatie Programmadirectie 

HID: Ingwer de Boer 

Wnd HID: Ben Broens 

Bureau HID 

Hoofd: Liesbeth van Riet 

Paap 

RWS-planstudies 

Directeur: Auke Velema 

HRM 

Beheerslijn Omgevingslijn Kennislijn 

Secretariaat 

Programmabeheersing 

Directeur: Edie Brouwer 

Omgevingsmanagement 

riviertakken 

Coördinator: Hans Brouwer 

Kennismanagement 

Directeur: Ben Broens 

Wnd: Hans Luiten 

Kribverlagingen 

Hans van Amstel 

Communicatie 

11 medewerkers 

Kostenraming 

Planning 

Rijn en Waal 

Cor Beekmans 

Ijssel 

Astrid Stokman 

Integraal ontwerp 

Hans Luiten 

Veiligheid 

Rick Kuggeleijn 

Rivierverruiming 

Jaap Verweij 

Zomerbedverlaging 

Bert Flach 


Risicomanagement 

Bedrijfsbureau 

Benedenrivieren 

+ 

Bypass Kampen 

Hans Brouwer 


Ruimtelijke 

kwaliteit 

Regina Collignon 

Grond 

Wim Sterk 

Pieter de Boer 

Peter Karssemeijer 

Markt & 

aanbesteding 


Wet- en 

regelgeving 

Peter Bakker 

Coördinatie 

toetsingen 

Annika Hesselink 


Innovatie 

Baldwin 

Henderson 

1

I 

I 

Sturingsmodel Programmadirectie 

Grondverzet t.b.v. Ruimte voor de Rivier 

PKB 

Ruimte voor de Rivier 

Voortgangsrapportages 

Tweede Kamer 

Staatsecretaris 

Programmaopdracht 

Planstudiefase Ruimte 

voor de Rivier 

kwartaalrapportages 

Kwartaalgesprekken 

DGW 

DGRWS 

HID PDR 

Overige 

producten 

Beheersplan 

Bestuursovereenkomst 

kwartaalrapportages 

kwartaalgesprekken 

PDR 

Initiatiefnemer 

B 

E Scoperegister 

H 

E 

Integrale planning 

E 

R 

O Begroting/ kostenraming 

R 

G PvA risicomanagement/ 

A risicoregister 

N 

I 

Auditplan 

S 

A 

T 

I 

E 

P 

R 

O 

C 

E 

S 

B 

E 

S 

C 

H 

R 

J 

V 

N 

G 

Producten 

initiatiefnemers 

Plan van Aanpak 

Beheersplan 

Aankoopstrategie 

Advies SNIP 2A 

Advies SNIP 3 

Voorbeeld PKB kaart 

Grondbalans PKB-basispakket 

(1) 

Verwijderen hoogwatervrij terrein 

Knelpunt 

Dijkverlegging en uiterwaardverlaging 

functie: natuur 

Soort 

vrijkomende 

grond 

Vrijkomende grond: 20 miljoen m 3 

Waal 

5,2 

Rijn 

1,8 

IJssel 

8,6 

Beneden- 

rivieren 

4,4 

Bestemming 

vrijkomende 

grond 

Klei 

0,2 0,06 0,3 - 

0,4 0,5 0,02 

- 

Dijken en kades 

Vermarkten 

Ophoogzand 

0,1 0,04 1,0 

2,6 0,06 2,6 

0,9 

- 


Vermarkten 

Sterk veront- 

reinigde grond 

0,3 0,01 0,5 0,3 

Baggerspeciedepot 

Knelpunt 

Uiterwaardverlaging 



functie: Landbouw 

Schoon / licht 

verontreinigde 

grond 

1,6 1,1 4,2 3,2 

Functionele 

bestemmingen 





Grondbalans PKB-basispakket 

(2) 

Grondbalans 

Soort te 

leveren grond 

Klei 

Ophoogzand 

Verwerking in 



Door de markt te leveren: x miljoen m 3 

Waal 

0,13 

Rijn 

0,09 

IJssel 

1,62 

Beneden- 

rivieren 

1,2 

- 0,04 

1,62 

0,08 

0,13 0,05 

- 

1,12 

• Totaal 20 M m³ grondverzet; overschot 10 M m³ 

• Grondverzet = ca. € 400 M (± 20% PKB-budget) 

• De grondstromen in de PKB kennen een grote 

spreiding (±( 

± 70%) door de onnauwkeurigheid 

bodeminformatie 

• Mate van hergebruik binnen/buiten RvdR- 

maatregelen nu nog niet duidelijk 

• Veel grondverzet in een relatief korte 

uitvoeringsperiode 2009 – 2015 

• Complex juridisch kader (EU NL) dat nog in 

ontwikkeling is 

2

Toepassen grond & bagger in oppervlaktewater: 

generiek kader 

~ Toetsing aan zowel kwaliteit 

ontvangende en toe te passen 

waterbodem, Geen toetsing aan 

functies 

~ Klassen 0 t/m 4 verdwijnen, 

~ Nieuwe klasse-indeling indeling: AW 2000, 

klasse A en B 

~ Maximum klasse A afgeleid van 

herverontreinigingsgraad Rijntakken 

Kwaliteitsklass 

e 

Klasse A 

Klasse B 

AW2000 

Kwaliteitsklasse 

ontvangende 

waterbodem 

Klasse A 

Klasse B 

Klasse B 

Vrij toepasbaar 

~ Bovengrens klasse B: voor bagger I- 

waarde waterbodem (voor grond de 

strengste waarde van MW Industrie of 

I-waterbodem 

waterbodem) 

Max. 

Industrie 

I- 

waterbodem 

Sb 

22 

15 

Ba 

920 

625 

Cd 

4,3 

14 

Cr 

180 

380 

Hg 

4,8 

10 

Zn 

720 

2000 

Grond & bagger: grootschalige bodemtoepassingen 

(GBT) 

Grond & bagger: grootschalige bodemtoepassingen 

(GBT) 

grond/bagger in 

leeflaag 

1. Toetsing aan klasse omliggende bodem 

2. laag van minimaal 0,5m 

Talud 

Laagdikte > 2m* EN 

Omvang > 5000m3 

Voorbeelden: 

Toepassing 

Oorspronkelijke 

bodem 

1. Toepassing tot Interventiewaarde (alleen toetsing 

op emissies indien grond of specie van buiten 

beheergebied komt) 

2. geen toetsing aan kwaliteit of functie 

ontvangende bodem 

Beheer: Instandhouden van toepassing 

terp 

“plas” 

Geluidswal 

Put 

Terp 

Bestemmen L.V bodemmateriaal 

Bestemmen LV bodemmateriaal (1) 

~ 1. Ernstig verontreinigd materiaal naar 

Rijksdepots 

~ 2. Gesloten grondbalans op maatregelniveau 

nastreven (optie 

diepe putten) voor 

toepasbaar materiaal 

~ 3a. Markt benutten (optie 

diepe putten) 

~ 3b. Publieke initiatieven benutten (optie 

diepe putten) 

~ 4. Overige 

2) Sluitende grondbalans op maatregelniveau 

Opdracht IN-er: sluitende grondbalans op maatregelniveau 

(bestuursovereenkomst / projectopdracht). 

Kansen voor toepassing van bodemmateriaal binnen een RvdR- 

maatregel, bijvoorbeeld: 

~ opvullen zandwinplas Scheller en Oldeneler Buitenwaarden 

~ hoogwaterterpen in Noordwaard en Overdiepse Polder 

Kansen voor toepassing van bodemmateriaal buiten de eigen 

RvdR-maatregel maatregel: 

~ in andere RvdR-maatregelen 

(hoogwatergeul Kampen?) 

~ in bijv. gemeentelijke / provinciale plannen buiten RvdR- 

maatregelen (Zwolle, Deventer, Zutphen?) 

Indien het de IN-er 

niet / niet optimaal lukt om de maatregel met 

een sluitende grondbalans te realiseren, komt optie 3 in beeld 

3



3a) Ruimte laten aan de markt / private initiatieven 

De bestemming van overtollig bodemmateriaal volledig aan de 

markt overlaten 

Private initiatieven benutten om het overtollige bodemmateriaal 

nuttig te bestemmen, bijvoorbeeld: 

~ natuurontwikkeling in Havikerwaard, Rijnwaarden, 

Huissensche Waarden; 

~ gebruik van private depots zoals Ingensche waarden 

Gebruik van innovatieve vergravingstechnieken zoals onderzuigen: 

~ door duurzame delfstoffenwinning ontstaat er minder overtollig 

bodemmateriaal, minder uitvoeringshinder, in tact laten van 

kwelremmende deklaag 

3b) Bodemmateriaal toepassen in publieke initiatieven 

Haringvliet-Oost 

: opvullen put / aanleg natuurgroei-eiland eiland 

~ RWS-ZH 

is initiatiefnemer 

~ Planstudie in 2008 uitvoeren 

~ Uitvoeringsgereed in 2011 

~ RWS-ZH 

wil eigen materiaaloverschot ook benutten voor 

eilandaanleg 

~ Beoogd volume natuurgroei-eiland eiland: max. 3 miljoen m³ 

Ontwikkelingen in bodem wet- en regelgeving 

Baggerspeciedepot IJsseloog (Nimby) 

2005 - 2008 

2008 - 2010 2010 - 

Bestemmen 

- bodem blijft bodem 

- bodem wordt bouwstof 

- hergebruik na bewerking 

- storten in putten 

- storten in depots 

Actief bodembeheer 

Rijntakken en Maas 

Saneren 

- bodem: Wbb 

- waterkwaliteit Wvo 

Bestemmen 

- verspreiden in water 

- verspreiden op land 

- grootschalige bodemtoepassing 

- tijdelijke depots / uitname 

Waterbodem 

Landbodem 

Besluit bodemkwaliteit 

Generiek kader 

Gebiedsgericht 

kader 

Circulaire waterbodemsanering 

2008 

Waterwet 

BAGGEREN = WATERBEHEER 

grondverzet t.b.v. integraal 

waterbeheer 

- grondverzet t.b.v. veiligheid 

- grondverzet t.b.v. 

vaarwegonderhoud 

Te beantwoorden vraag 

Hoofdvraag voor PDR: 

Sanban-ze 

Blue tide (Aoshio) attach to tidal flat in Tokyo Bay 

Borrow pits are responsible for the 

formation of large-scale blue tide 

(Sasaki et al.,: Proc. Coastal Engineering, Japan, 

1996) 

Hoe kan het nut van het in diepe (en 

ondiepe) putten toepassen van overtollige 

grond in ecologische/ landschappelijke zin 

(gebiedskwaliteit) worden geoptimaliseerd. 

Blue tide, upwelling 

events of anoxia, 

observed in August 20, 

2002 (Report of MLIT, 2004) 

Sanban-ze 

Large-scale of borrow pits 

4

subvragen 

~ In grondbalanstermen: : mag een put 

helemaal vol of is er een minimum of 

maximum hoeveelheid te geven? 

~ Wat is beter alles op de bodem of juist langs 

de oevers, eilandjes, bulten ruggen of maakt 

dat niet uit? (geometrie, geomorfologie) ) (ook 

landschappelijke criteria /gebiedskwaliteit) 

Open vragen 

~ In hoeverre en hoe is de fysische 

samenstelling (zand/klei) van het 

“substraat” van belang 

~ Kan worden omgegaan met de 

“laagwaardigheid” van het (bouw)materiaal 

(niet vermarktbaar) 

~ Moet “het nut” van een GBT in 1 keer 

worden gerealiseerd of kan/moet dit in 

fasen/gaandeweg/ad hoc of maakt het niet 

uit. 

Transforme 

d into 

nature 

reserve 

area 

Support 

from WWF 

29 

5

Open vragen 

~ Welke kansen biedt de natuurregelgeving 

kansen (kunnen GBT’s in diepe putten 

worden ingezet als mitigerende 

compenserende maatregelen of is 

aanleg/toepassing misschien gewenst voor 

het beheer van Natura 2000 gebieden) ? 

~ En ondiepe putten ? 

IJsselmonding 

Samenvatting 

- PDR gaat veel grondverzet (laten) plegen. 

- Ook andere beleidsvoornemens (KRW( 

KRW, 

Natura 2000) zullen ertoe leiden dat de 

nederlandse watersystemen weer op de 

schop gaan. 

- Het Besluit Bodemkwaliteit geeft heldere 

voorwaarden (om te voorkomen dat 

verontreinigende stoffen een risico vormen) 

voor het nuttig toepassen van grond in 

diepe putten. 

Samenvatting 

- Diepe putten kunnen een belangrijke 

bestemming worden voor vrijkomende 

overtollige grond. 

- Een belangrijke nog (relatief snel) te 

beantwoorden vraag is hoe het 

nut/ecologisch rendement van het vullen 

van een put in de praktijk kan worden 

geoptimaliseerd. 

Dank voor uw aandacht 

6

presentatie Pieter de Boer - Stowa

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?