Het geheugen van Westerstein

Wonen in
toekomende tijd
Peter Hoogvliet

Wie Hoogvliet binnenrijdt proeft de sfeer van de jaren ‘50 en ‘60. Overal staan
portiek- en galerijwoningen, vaak nog beschilderd in kleuren die jaren geleden in
de mode waren. Het straatbeeld is rustig, vooral door de ruime stedenbouwkundige
opzet en het vele groen. Op straat zie je een dwarsdoorsnede van de Nederlandse
bevolking: iemand laat zijn hondje uit, kinderen fietsen naar school. En ’s avonds na
half 11 zijn de straten uitgestorven. Je hebt het gevoel dat je op een willekeurige plek
in Nederland zou kunnen zijn. Hoogvliet is eigenlijk heel gewoon.
Wie echter een langere tijd in Hoogvliet doorbrengt ontdekt dat er meer is. Naast de
oorspronkelijke Hoogvlietse inwoners hebben zich in de loop der tijd andere bevolkingsgroepen
gevestigd, vaak afgekomen op de betaalbare en snel beschikbare
huurwoningen. Een zeer gevarieerde en gelaagde sociale bevolkingsstructuur is
hiervan het resultaat. Dit betekent voor Vestia, als grote woningverhuurder in Hoogvliet,
dat zij een grote verantwoordelijkheid heeft om het woonklimaat en de sociale
samenhang op orde te houden. Geld alleen is daarbij niet het belangrijkste, het stimuleren
van onderlinge contacten en het bevorderen van de communicatie onder de
bewoners zijn minstens even belangrijk. Verder blijkt er in dat zo ogenschijnlijk gewone
Hoogvliet een grote verbouwing aan de gang te zijn. Diezelfde rustige straat is
bijna onbewoond. Ongeveer een derde van de woningvoorraad in Hoogvliet wordt in
de komende tien jaar gesloopt. Daarvoor in de plaats wordt in sneltreinvaart gewerkt
aan een nieuw woonmilieu en verrijzen er nieuwbouwwoningen van een bijzondere
kwaliteit. De oppervlakte neemt toe, het energiegebruik is gunstig en men beschikt
over een eigen parkeerplaats. In die zin is Hoogvliet heel bijzonder.
Voor mij is de serviceflat Westerstein een afspiegeling van Hoogvliet in het klein.
Enerzijds heel gewoon, anderzijds bijzonder. Op het eerste gezicht is Westerstein één
van de vele serviceflats die begin jaren ‘70 in Nederland zijn gebouwd om huisvesting
te bieden aan ouderen. Wie verder kijkt, ziet én voelt dat de bewoners van

Westerstein het oude Hoogvliet representeren. Met een gemiddelde leeftijd van
boven de 80 jaar dragen zij één voor één een persoonlijke geschiedenis met zich mee.
In dat schijnbare oude gebouw blijkt het bovendien te bruisen en borrelen van activiteiten.
Het beheerteam en de bewonerscommissie ontplooien allerlei initiatieven
en een groot deel van alle bewoners is op één of andere manier actief als vrijwilliger.
Daarin ligt de grote kracht van Westerstein: je hoeft niets, maar als je het leuk vindt
is er van alles te doen. In een maatschappij waarin steeds meer mensen vereenzamen,
is dat een groot goed. Net als de algemene woningvoorraad in Hoogvliet krijgt
Westerstein ook in de nabije toekomst te maken met een grondige renovatie. In
bouwtechnisch opzicht bevindt het gebouw zich nog in een redelijke staat maar in
het gebruik voldoet het niet langer meer aan de eisen van de huidige tijd. Het dient
daarom aangepast te worden. Voor Vestia is de manier waarop zij met de renovatie
van Westerstein omgaat illustrerend voor de strategie die zij volgt bij de herstructurering
van Hoogvliet in het algemeen: het goede behouden en alleen dat wat nodig is
verbeteren.
Hoe gaan we die vernieuwing van Westerstein concreet vorm geven? Niets is simpeler
dan naar de sloophamer te grijpen. Daar kiest Vestia in dit geval niet voor omdat we
vinden dat we de bewoners dat niet aan kunnen doen. Een verhuizing zal voor veel
van hen te veel gevraagd zijn. Daarom kiezen we voor een combinatie van verbouwing
en nieuwbouw. Niet alleen worden de woningen aangepast aan de levensstijl van de
ouderen, er worden ook twee etages voor verpleging ingericht die geëxploiteerd zullen
worden door de Zorggroep Rijnmond. En natuurlijk worden de algemene ruimte
en de grote zaal extra geschikt gemaakt voor sociale activiteiten. Daarnaast behoren
ook de bibliotheek, de wasserette, de hobbyruimtes en het supermarktje tot het kapitaal
van Westerstein. De nieuwbouw van 30 ruime bereikbare huurappartementen
levert tenslotte extra mogelijkheden op voor een nieuwe groep bewoners. Uiteraard
vormen de wensen en eisen van de bewoners het uitgangspunt voor de uitvoering van

de plannen. Vooral vanuit de bewonerscommissie krijgen we veel voeding. Uit die
gesprekken merken we ook dat bewoners gewend zijn aan hun huidige situatie en
zich moeilijk kunnen voorstellen dat het beter kan. Dat is begrijpelijk. Voor ons is het
belangrijk dat het gebouw nog lang mee kan gaan en door deze aanpak kunnen we
iedereen de kans bieden om op een kwalitatief hoogwaardige manier oud te worden.
Om de renovatie van Westerstein onder de aandacht van het publiek te brengen is
Vestia een samenwerking aangegaan met WiMBY! en ontwerper Gerard Hadders. Het
resultaat van deze samenwerking is een bijzondere gevelapplicatie die gedurende de
renovatie van Westerstein te zien zal zijn. Meer dan levensgrote portretten van dierbaren
van de bewoners van Westerstein moeten laten zien dat er ook een menselijke
kant aan de renovatie ten grondslag ligt. Dit boekje illustreert deze gedachte nog
eens. Ik wil daarom iedereen die aan het kunstwerk en het boekje heeft meegewerkt
hartelijk danken voor hun inzet en betrokkenheid. De bewoners voorop, de ontwerper
Gerard Hadders maar ook Elien van Helden, die namens WiMBY! gesprekken voerde
met de bewoners van Westerstein. Ik ben ervan overtuigd dat we met dit project een
subtiele bijdrage hebben geleverd aan het vernieuwde Westerstein van de toekomende
tijd.
Peter Hoogvliet
Bedrijfsdirecteur Vestia Rotterdam-Hoogvliet

Westerstein
Onderste Boven
Simone Rots

Als een grijze landmark presenteert de serviceflat Westerstein zich langs de Aveling
en de metrolijn die van Hoogvliet naar Spijkenisse leidt. Het 12 verdiepingen tellende
jaren ‘70 gebouw vormt een kleine, redelijk besloten gemeenschap voor ouderen in
de Hoogvlietse wijk Meeuwenplaat. Van dit type flats zijn er velen gebouwd in Nederland
en ze lijken bijna altijd een plek te zijn waar ouderen voorgoed worden ‘opgeborgen’
en niet meer van hun stoel of bed komen. De schijn bedriegt, want Westerstein
blijkt anders te zijn. Achter de gevels van de flat vinden talloze activiteiten plaats
die zorgen voor een levendige sfeer onder haar inwoners. Daarnaast maken zowel het
gevoel van veiligheid die de flat biedt in het volgens velen onveilige Hoogvliet, als de
goede zorgen van het beheerteam Westerstein tot een populaire plek voor ouderen
om te wonen. Na jaren staat van dienst is de flat echter verouderd en is een grondige
renovatie noodzakelijk gebleken; een forse ingreep die niet alleen een grote impact
heeft op de bewoners van Westerstein maar ook op de omgeving van de flat. Door de
bouwactiviteiten en alles wat daarbij komt kijken verandert de woonsituatie drastisch.
Het betekent dat het leven daar voor een lange periode onderste boven wordt
gekeerd. Woningcorporatie Vestia en tevens eigenaar van Westerstein besefte zich dit
terdege en sprak de wens uit om de renovatie van de serviceflat in een breder kader
te plaatsen en als onderdeel van het hele proces van herstructurering in Hoogvliet
presenteren. Dit is precies het moment waarop WiMBY! in Hoogvliet ten tonele verschijnt.
WiMBY! werkt als een onafhankelijke organisatie mee aan de grootschalige herstructurering
in Hoogvliet, met het doel deze op een hoger peil te brengen. In de
toekomst zal daar een derde van de bestaande woningvoorraad op de schop gaan;
een langdurige ingreep die héél Hoogvliet onderste boven keert. De projecten die
WiMBY! initieert en organiseert spelen specifiek in op de processen die ontstaan door
deze herstructurering. Vooral de maatschappelijke en fysieke veranderingen die door
sloop en ingrijpende renovaties zullen plaatsvinden bieden vele mogelijkheden voor

ijzondere toepassingen. WiMBY! grijpt de marges in de tijd aan om een positieve
wending te geven aan de doorgaans negatieve aspecten die met herstructurering gepaard
gaan; een event of een toepassing die aan de orde stelt wat er gebeurt als van
buitenaf ingegrepen wordt en wat dat betekent voor de bewoners en hun omgeving.
Het motto Welcome into My Backyard! reflecteert deze werkwijze.
De identiteit die Hoogvliet in de loop der tijd heeft opgebouwd staat centraal binnen
de werkzaamheden van WiMBY!. Deze identiteit wordt niet alleen bepaald door
de ruimtelijke karakteristieken van de satellietstad maar ook door de bewoners.
WiMBY! heeft zichzelf de taak gesteld om de bewoners en hun wensen als leidraad te
nemen voor haar programma en daardoor datgene wat Hoogvliet bijzonder maakt
te behouden. Door het stellen van vragen als: wie en wat schuilt er achter de saaie,
eentonige gevels van de Hoogvlietse wederopbouwarchitectuur en wat betekent de
realisatie van plannen van de herstructureringspartners voor Hoogvliet, komt WiMBY!
tot projecten die aan de ene kant de sociaal maatschappelijke consequenties van de
herstructurering aan de orde stellen, en tegelijkertijd inspelen op de mogelijkheden
van de fysieke veranderingen. Kortom, het onderste boven keren van Hoogvliet noopt
WiMBY! om gebruik te maken van de specifieke identiteiten van Hoogvliet, maar ook
om dingen te doen die anders nooit mogelijk waren geweest.
Inmiddels is WiMBY! sinds 2001 aan het werk in Hoogvliet, continue op zoek naar
openingen binnen het op het oog zeer dichtgetimmerde programma van de herstructurering.
Openingen die kunnen leiden tot inspirerende, prikkelende projecten. Deze
zoektocht is een proces waarvan aan het begin niet vastgesteld kan worden wat de resultaten
zullen zijn. Ook WiMBY! zelf blijkt in dit proces voortdurend een organisatie
in ontwikkeling te zijn, een organisatie die inspeelt op de actuele situatie en daardoor
zichzelf corrigeert en bijstelt.
Het uitgebreide programma waaraan WiMBY! werkt laat voorbeelden zien van een
uiteenlopende reeks onderwerpen als onderwijs, recreatie, architectuur, steden-

ouw en groen. Het ‘Geheugen van Westerstein’ is een project dat de bewoners zelf
in de schijnwerpers zet. Dit project staat niet op zichzelf en past binnen een reeks
WiMBY! projecten die hetzelfde uitgangspunt hebben. Een vergelijkbaar voorbeeld
is het project de ‘Heerlijkheid Hoogvliet’, waarvoor de eerste aanzet de wens van de
bewoners was een plek te hebben waar men zelf een feest of bijeenkomst kan organiseren.
WiMBY! heeft deze wens opgepakt en gecombineerd met andere lacunes op
het gebied van vrije tijd en recreatie in Hoogvliet, om uiteindelijk te komen tot een
bijzonder recreatie- en vrije tijdspark in de noordrand van Hoogvliet. Ook in de uitvoering
van de Heerlijkheid staat Hoogvliet centraal: in de architectuur van de Villa
(de feestzaal) en de andere objecten op en rond het park wordt letterlijk de woonomgeving
van de inwoners van Hoogvliet vertaald. De fysieke karakteristieken, zoals het
vele groen, de ligging aan de industriezone van de Shell en de architectuur komen
terug in de vormgeving, die is ontwikkeld door het Londense architectenbureau FAT
(Fashion Architecture Taste). De Hoogvlietse bewoners vormen opnieuw het uitgangspunt
in een project rond het hergebruik van een aantal naoorlogse maisonnetteflats.
Hierin worden mogelijkheden voor nieuwe woonvormen voor specifieke bewonersgroepen
in Hoogvliet voorgesteld. Samen met de gelegenheidsformatie ADD Krill
onderzoekt WiMBY! of het mogelijk is dat specifieke doelgroepen die vaak terecht
komen in het zogenaamde ‘souterrain van de woningmarkt’, zoals alleenstaande
ouders, jongeren maar ook ouderen, in een nieuwe vorm van collectiviteit kunnen
wonen. Het project ‘Cohousing’ richt zich eveneens op collectieve woonvormen, maar
dan op een Hoogvlietse locatie waar nieuwbouw zal gaan plaatsvinden. Tenslotte, het
project ‘Binnenste Buiten’ dat tijdens de WiMBY! Week in 2002 in Hoogvliet werd gepresenteerd.
In die week werden inwoners van Hoogvliet heel letterlijk als uitgangspunt
genomen. In de vorm van reusachtige portretten werden zij met een speciale
stippentechniek, ontwikkeld door Gerard Hadders, op de gevels van te slopen flats en
in de openbare ruimte gepresenteerd. De rijke culturele diversiteit van de Hoogvlietse
bewoners werd hiermee werkelijk van binnen naar buiten gehaald.

Door de bijzondere, kleurrijke toepassing aan de gevel ontstond tegelijkertijd een
opwaardering van de woonomgeving in een periode van leegstand van de te slopen
flats.
De renovatie van Westerstein bood de mogelijkheid een vervolg te maken op ‘Binnenste
Buiten’. Wie wonen er in Westerstein en wat is hun verhaal? Nu zijn niet de
bewoners zelf geportretteerd, maar is hen gevraagd om aan de hand van een foto van
een dierbare hun herinneringen en associaties te vertellen. Een grote groep bewoners
heeft hieraan gehoor gegeven en in totaal zijn er maar liefst 28 foto’s beschikbaar
gesteld. De foto’s zijn in diezelfde stippentechniek van Gerard Hadders op de
gevel van Westerstein gepresenteerd en vormen als geheel een portret van de gezamenlijke
herinnering van Westerstein. Zowel de foto’s en de bijbehorende verhalen
zijn vastgelegd in deze publicatie. Herinneringen in woord en beeld die vertellen over
moeilijke periodes en gelukkige momenten in levens die zich over de hele wereld
hebben afgespeeld, en uiteindelijk samenkomen in Hoogvliet en het Geheugen van
Westerstein vormen.
Simone Rots
WiMBY!

Geheugenwerk,
de andere kant van de
gevel
Gerard Hadders

Monumentaliteit
Architectuur is traditioneel de drager van grafische uitingen. De Amerikaanse architect
Robert Venturi heeft in de zestiger jaren aangetoond dat zelfs het modernisme
hieraan niet kon ontkomen en heeft in zijn eigen herziening van het modernisme
de ‘pratende gevel’ geherintroduceerd. Grote volgelingen van Venturi zoals Jean
Nouvel en Rem Koolhaas interpreteerden dit in de tachtiger jaren door in hun plannen
gebouwen te voorzien van zeer grote gevelvullende beeldschermen. Hierdoor
ontstond een nieuw probleem, dat van de representatie van (mens)figuren binnen
een monumentale context die veel verder ging dan in het verleden. Het waren niet
langer beelden voor een gebouw. Het gebouw zelf werd verondersteld beeld te zijn.
Echter alle beelden, behalve die welke in ‘de werkelijkheid’ door onze retina worden
waargenomen, komen tot ons via een weergave of ‘representatie’. Deze weergave
levert altijd een visuele structuur mee met het weer te geven beeld. Dat geldt niet
alleen voor realistische schilderkunst maar ook voor fotografische beelden en video.
Voor een goede integratie van beeld en architectuur is de visuele structuur van de
weergave dus een ontwerpprobleem op zich.
Techniek
Het project ‘Geheugenwerk’ vindt zijn oorsprong in een reeks onderzoeken die ik
vanaf 1997 verricht heb voor Koninklijke TPG-Post naar de mogelijkheid om generieke
architectuur van een flexibele in de architectuur geïntegreerde grafische identiteit
te voorzien. De eindvorm was van een bedrieglijke eenvoud; een matrix van
acht stippen gelijkelijk verdeeld over negen posities op een oppervlakte van 30 bij
30 centimeter. In het midden van de matrix ontbrak een stip, en het was juist deze
ontbrekende stip die structuur gaf aan de vertaalde grafische vorm. De op de gevels
verwerkte logo’s van het postbedrijf, bekend door hun eindeloze herhaling in de
media, bleven herkenbaar ondanks het feit dat zij sterk gefragmenteerd weergegeven
werden. Dit betekent voor mij dat wat men ziet ondergeschikt is aan wat men weet.

Het is de herinnering die het oog stuurt. Bij verdere experimenten in toepassing van
de matrix bleken het vooral portretten en mensfiguren te zijn die een grote mate van
herkenbaarheid behielden. Althans, indien het geheugen ‘werkt’. Een neerslag van
dit onderzoek naar de weergave van beeld is gerealiseerd bij de LED lichtwand die ik
in samenwerking met Rob Nolte ontwikkelde voor Dexia Bank Nederland in de periode
2000-2002 en die aantoont dat met een actieve matrix van 80 bij 120 beeldpunten
in staat is tot weergave van complexe visuele ‘informatie’.
Het geheugen van Westerstein
Bij onderzoek naar de mate van herkenbaarheid van de tot matrix verwerkte portretten
realiseerde ik mij hoever het aanvullend vermogen gaat bij het herkennen van
gelaatsvorm en -uitdrukking. Aan een ‘grofmazige’ weergave van portretten van totaal
onbekende mensen voegt men visuele ‘ervaring’ toe, waardoor men denk te
weten hoe ze in werkelijkheid uit hun ogen keken. Voor de inwoners van Westerstein
die een foto van een dierbare geleverd hebben moet dit ‘ervaren’ nog sterker zijn
aangezien zij niet alleen de afgebeelde mens herkennen maar ook de afbeelding die
hieraan ten grondslag ligt. Zodoende ontstaan er (minstens) twee manieren van
‘zien’. Achter elk beeld gaat een herinnering schuil voor diegene die de leverancier
van het bronbeeld is. Niet alleen een herinnering aan de geselecteerde persoon maar
ook aan de afbeelding of representatie die door de jaren heen zijn eigen betekenis
ontwikkeld heeft. Voor de overige beschouwers, waaronder de andere inwoners
van Westerstein, is er die andere herkenning: die van geslacht, leeftijd, menstype,
eventueel het karakter, en zelfs de periode waarin het originele beeld ontstond.
WiMBY! binnenste buiten
In 2002 werd de Internationale Bouwtentoonstelling Rotterdam-Hoogvliet ofwel
WiMBY! (Welcome Into My Back Yard) ten doop gehouden door middel van de manifestatie
‘Binnenste Buiten’. Hierin stonden de bewoners van Hoogvliet centraal.

Een onderdeel vormde de vele tot matrix verwerkte mensbeelden van Hoogvlieters
die op monumentale wijze in het straatbeeld verschenen. Hoewel de matrix toegepast
werd om tot een min of meer universeel beeld te komen verhinderde deze techniek
niet dat de afgebeelde mensen tot archetypes werden. Het geheugenwerk Westerstein
is de eerste voortzetting van het principe van ‘Binnenste Buiten’. Het vormt
een verdere toespitsing naar één plaats en één bewonersgroep. Westerstein is een
fors modernistisch gebouw van 12 verdiepingen met twee semi blinde gevels met
daarin uitsparingen om licht toe te laten tot de binnengalerij. De 28 portretten zijn
aan weerszijden van de uitsparingen gegroepeerd in willekeurige volgorde. Gekozen
is voor de zuidgevel omdat zich daar de hoofdingang bevindt aan een soort plein.
Hierdoor zal het werk zowel op afstand als van dichtbij gezien worden. De individuele
portretten meten zo’n vier bij vijf meter en bestaan in de breedte uit iets meer dan
30 beeldpunten wat ze van nabij volstrekt abstract maakt. Aangezien slecht weinig
mensen ruggelings bewegen zal het waarnemingsproces zich doorgaans afspelen van
herkenning naar abstractie. Tijdens het benaderen of verwijderen zal het geheugen
zich ‘vormen’ of ‘ontbinden’ maar in ieder geval ‘werken’.
Gerard Hadders

Westerstein Binnenste
Buiten
Wouter Vanstiphout

Een van de meest voorkomende clichés die op dit moment wordt gebruikt door
bouwers, ontwerpers en bestuurders is dat men het ‘voor de mensen doet’. Wat men
er niet bij vertelt, of kan vertellen, is dat het daarbij helaas niet gaat om de mensen
die op dat moment in het desbetreffende gebouw of de desbetreffende wijk wonen,
maar om nieuwe mensen die nog moeten komen. De zittende mensen zijn echter
degenen waar men gedurende het bestuurlijke proces mee te maken heeft. Van dichtbij
beschouwd hebben deze mensen simpelweg andere belangen dan de eigenaars
van het gebouw waarin zij wonen en dan de nog onbekende mensen die hen zullen
vervangen. Zelfs bij een uitermate subtiel project als de renovatie van Westerstein
komt dit naar boven. Vele van de bewoners geven aan dat zolang zij nog in leven zijn,
een renovatie het beste achterwege kan blijven omdat zij een verhuizing misschien
niet eens zouden overleven. Hoe dramatisch het ook klinkt, de eigenaar kan zich vaak
niet veroorloven zich te houden aan de wensen van zijn bewoners. Daarmee zou hij
namelijk ingaan tegen het belang van de toekomstige bewoners, die het recht hebben
in een moderne en goed onderhouden flat te wonen. Hij zal moeten renoveren en
daarbij dikwijls ingaan tegen de directe belangen van juist de oudste zittende bewoners.
Maar als we nu uitzoomen, zien we dat dit geen uniek of nieuw dilemma is. Het is altijd
een centraal onderdeel geweest van de geplande of ongeplande transformatie van
stad, dorp en land. De wereld van de vorige generatie verdwijnt langzamer of sneller
maar onvermijdelijk ten gunste van de nieuwe generaties. Deze gelaagde verdwijning
brengt niet alleen veel pijn, angst en verdriet met zich mee maar ook de gelaagde
beleving van een stad die al wat heeft meegemaakt. Het laatste houten huis temidden
van de glazen wolkenkrabbers, het enige gebouw dat het bombardement heeft
overleefd, de klokkentoren van een verdwenen kerk etcetera. Soms verwijzen alleen
nog straatnamen naar een vorige gedaante van de stad of wijk. Dit zijn de aspecten

die een menselijke nederzetting haar bestaansrecht geven, die het mogelijk maken er
te leven: de zichtbare sporen van onze voorgangers.
In de beeldvorming van de vernieuwing van naoorlogse wijken is dit aspect echter
zo goed als afwezig. Juist de nieuwheid en de frisheid en de hedendaagsheid van de
nieuwe projecten worden naar buiten gebracht, niet het feit dat men nieuwe mensen
naar oude wijken wil lokken. Het is alsof men mensen lokt met hun eigen ideale
spiegelbeeld, in plaats van met de onverwachte karakteristieken van de naoorlogse
wijk, zo men al van plan is daar ook maar iets van over te laten. Wat we missen bij de
naoorlogse wijken is de visuele romantiek die we wel hebben voor de middeleeuwse
en de 19e eeuwse stad. Een oudere naoorlogse wijk is nog steeds alleen maar droevig
en oud. Toch bieden deze wijken een unieke vorm van nostalgie en herinnering: de
allereerste bewoners leven dikwijls nog. De herinneringen zijn oud maar vers; de nostalgie
zit dicht op de huid, is intiem en persoonlijk. Deze steden zijn gebouwd door
mijn opa en oma; niet door een tijdgenoot van Floris of Charles Dickens. Deze wijken
en de gebouwen die erin staan maken op dit moment voor het eerst een grondige
renovatie door; en de slachtoffers zijn geen anonieme arbeiders of horigen, maar
onze eigen familie, onze moeders, zussen, neven, nichten vrienden en vriendinnen,
opa’s en oma’s. Zo van dichtbij beschouwd valt het niet mee: het eeuwige en onvermijdelijke
proces van stedelijke vernieuwing.
Toch heeft WiMBY! samen met Gerard Hadders aan de bewoners van Hoogvliet
aangeboden dit emotionele proces open en eerlijk, met veel gevoel voor dramatiek
en rituelen, te beleven. In 2002 keerden we voor het eerst Hoogvliet binnenste buiten.
De laatste bewoners van een drietal flats aan de Saffraanstraat die gesloopt zouden
worden stonden toe dat de leegstaande appartementen waar zij tussen woonden
tijdelijke tentoonstellingsruimtes zouden worden en dat hun gevels behangen

werden met monumentale foto’s van Hoogvlieters. Wekenlang werden zijzelf deel
van een openluchttentoonstelling over de wenkende toekomstperspectieven en de
bitterzoete herinneringen die gepaard gaan met de herstructurering van Hoogvliet.
Maandenlang stonden grote foto’s van Hoogvlieters langs de wegen en plantsoenen
terwijl daarachter de huizen werden gesloopt en bouwborden verrezen met fotomontages
van huizen en bewoners waarvan het onmogelijk was voor te stellen dat ze ooit
maar één rimpel op hun gezicht of één lek in hun dakgoot zouden krijgen. Van de Saffraanstraat
waar dit gebeurde is niets meer over; alleen de veldbloemen verraden het
puin dat nog in de grond ligt en de scheefhangende lantarenpalen laten gissen waar
ooit de straat liep.
In Westerstein zijn WiMBY! en Gerard Hadders samen met woningcorporatie Vestia
een stap verder gegaan. In 2002 keerden we Hoogvliet binnenste buiten door de
bewoners op de gevels te plaatsen. In Westerstein keren we als het ware de bewoners
zelf binnenste buiten en laten we hun herinneringen in de vorm van reusachtige
portretten aan de gevel van het gebouw verschijnen. De foto’s van zussen, broers,
zoons, vriendinnen en vrienden, vaders en moeders laten de herinneringen en de
binnenwerelden zien van de bewoners van Westerstein en tonen daarmee iets van
de rijkdom van de herinneringen van de generatie die Hoogvliet heeft ‘gesticht’ en
bewoonbaar heeft gemaakt voor de huidige generaties, maar die nu in zeker opzicht
het slachtoffer is van de vernieuwing. Het ‘Geheugen van Westerstein’ is zeker niet de
laatste aflevering in het ‘Geheugenwerk’ van WiMBY! en Gerard Hadders. De architectuur
en stedenbouw van Hoogvliet is nog te veel bezig met het scheppen van een
suburbaan gevoel van veiligheid, frisheid en opgeruimdheid om de menselijke menagerie
echt op waarde te schatten. Maar ook dat is een bijna onvermijdelijk gevolg
van de relatieve jeugd van deze generatie woonwijken. Ondertussen voeren wij met
‘Binnenste Buiten’ een parallelproject uit dat verschijnt en verdwijnt met de

ulldozers van de herstructurering, maar zich ooit hopelijk duurzamer zal verweven
met de gebouwen, straten en pleinen van Hoogvliet. Dit project heeft tot doel om
dwars tegen de stortvloed van antiseptische beelden van vernieuwing in, de rommeligheid
en de emotionaliteit van de menselijke bijenkorf die Hoogvliet heet een
monumentale uitdrukking te geven.
Wouter Vanstiphout
WiMBY!

28
herinneringen
van bewoners
van
Westerstein

Meneer van Asch,
echtgenoot van mevrouw van Asch

Meneer en mevrouw van Asch
op hun 40-jarig
huwelijksfeest,
rechtsachter hun zoon Jan

Meneer en mevrouw van Asch vierden hun 40-jarige trouwdag in een
feestelijk zaaltje op het Afrikaanderplein in Rotterdam. Het stel leerde
elkaar per toeval kennen toen mevrouw van Asch als jong meisje over de
Sint Andriesstraat naar de Groene Hilledijk wandelde. Daar stond Kees
met wie ze een praatje maakte, en ‘zo is het angekommen en zo is het
angebleven’. Haar mooiste herinneringen bewaart ze dan ook aan haar
inmiddels overleden echtgenoot. Hij was een goede vader en een harde
werker. Minimaal vijf dagen in de week werkte hij in een Rotterdamse
graandrogerij en daardoor wist hij zijn gezin, dat maar liefst uit 14 kinderen
bestond aardig te onderhouden. Daarnaast was hij door zijn grote
hulpvaardigheid een gerespecteerd man in zijn omgeving. Dat kwam
vooral naar voren tijdens de verwoestende watersnoodramp van 1953 toen
hij onder andere de graandrogerij hielp beschermen en talloze mensen uit
de straat met een bootje overbracht. Na zijn overlijden voelde mevrouw
van Asch zich niet langer meer op haar gemak in hun Hoogvlietse woning.
Ze durfde het hekje niet langer open te laten staan en ’s avonds deed
ze uit angst voor indringers de lichten uit en de gordijnen dicht. Dat hield
ze niet lang vol en besloot daarom te verhuizen naar een veilige woning
in Westerstein. Daar woont ze nu al een lange tijd met veel plezier. Als
gevolg van een heupoperatie is ze echter niet meer zo goed ter been als
vroeger, waardoor goed en regelmatig contact met haar medebewoners
moeilijk is.

Magdalena,
zuster van mevrouw Bastinck

Magdalena en haar man Gijs
op hun huwelijksdag

Mevrouw Bastincks zuster Magdalena ontmoette haar eerste
liefde al toen ze 14 was en hij 15. Na een verloving van vijf jaar
trouwden ze in het stadhuis: de bloemen waren niet echt, de
hoed was geleend. Zelf is mevrouw Bastinck helaas na 32 jaar
huwelijk gescheiden van haar man. Het ging niet langer, hij
kwam soms nachtenlang niet thuis en ze vertrouwde hem niet
meer. Na de scheiding bleef ze in lange tijd in hun huis in Oud
Mathenesse wonen omdat ze ‘niet tegen veranderen kan’. Haar
dochter wees haar uiteindelijk op Westerstein. Haar eerste reactie
was verre van positief: “Ik? Naar Zuid? Op die Zalmplaat?!
Nooit van z’n leven!”
Uiteindelijk nam ze, ondanks haar eerdere verzet, intrek in
een woning op de 11e etage. Het duizelde haar toen ze op het
balkon stond, de auto’s waren zo klein! Maar ze heeft het toch
gedaan en nooit spijt gehad. Ze woont er nu al 21 jaar en maakt
samen met vriendinnen deel uit van een koffieclubje. Zij verzorgt
tijdens deze bijeenkomsten de gehaktballetjes.
Van mevrouw Bastinck hoeft de verbouwing van Westerstein
overigens niet zo nodig. Ze blijft het liefst waar ze nu is.

Hoofdzuster
van mevrouw van de Bos

Mevrouw van de Bos te midden van de ‘heren doctoren’ in het ziekenhuis,
achter haar de hoofdzuster

De van oorsprong uit Duitsland afkomstige mevrouw van de Bos
werkte onder andere als verpleegster in Katwijk in het zeehospitium
en later in het Academisch Ziekenhuis van Leiden. Mevrouw van de
Bos verlangt vaak terug naar die tijd van orde, regelmaat en discipline
in de verpleging. In het Leidse ziekenhuis ontwikkelde ze wel
een fikse dwangneurose. Ze was voortdurend aan het poetsen, ‘honderd
keer het aanrecht, tien keer de douche’. Het prettigst werkte ze
dan ook in de operatiekamer, waar alles steriel en schoon was.
Samen met haar tweede man, een kappersbediende uit Rotterdam,
woonde ze in het begin van hun huwelijk in Kralingen maar de moderne
huizen in Hoogvliet trokken hen uiteindelijk naar de Viskorfstraat.
Daar knipte haar echtgenoot in zijn vrije tijd de bewoners van
Westerstein en hierdoor leerden ze zowel de flat als de mensen goed
kennen. Vooral de geborgenheid van Westerstein trok hen aan en
deed hen ertoe besluiten er te gaan wonen. Daar kwam haar ervaring
in de verpleging van pas. Ze deelde er medicijnen uit, druppelde
ogen en organiseerde reizen en uitstapjes. Inmiddels is ze gestopt
met haar taken binnen de flat, maar ze kan maar moeilijk stilzitten.
Om zich bezig te houden doet ze aan ‘marathonkaarten’ van ’s morgens
tien tot ’s avonds tien en springt ze bij in de kantine. Ook helpt
ze regelmatig met de rommelmarkt en bij de bloemenman.

Wilma Brinkman,
dochter van meneer en mevrouw
Brinkman

Wilma spelend in het zwembad

Wil en Freek Brinkman hebben twee kinderen, een dochter en een
zoon, die beiden opgroeiden in Hoogvliet. Aan die tijd denkt Wil
Brinkman met weemoed terug: “Je kon je kinderen als ze zomervakantie
hadden er een hele dag op uit sturen met een fietsje, een
hengel, wat aardappeltjes en meel. Het was veilig, je wist dat ze
’s avonds weer terugkwamen zonder dat ze iets mankeerden.” Er is
volgens het echtpaar veel veranderd sinds die tijd. Vroeger maakten
ze vaak een wandeling door de buurt om even bij te kletsen met de
buren maar tegenwoordig nemen ze de auto als ze er ’s avonds nog
op uit gaan. De sterke sociale contacten die toen zo vanzelfsprekend
waren, zijn verbroken door de grootschalige nieuwbouw die
in Hoogvliet werd gepleegd. De eens zo hechte buurten waar de
buren elkaar uit de brand hielpen, vielen hierdoor uit elkaar. “Ze
hebben Hoogvliet het hart uitgerukt”. Bovendien voelden ze zich
niet langer meer veilig in huis en daardoor sliep mevrouw Brinkman
een lange tijd met een mes onder haar kussen. Omdat ze beiden per
sé in Hoogvliet wilden blijven was Westerstein de ideale plek om te
wonen. Het is er vrij, rustig en veilig, en ‘dat komt het lichaam en
geest ten goede’. Eigenlijk is het echtpaar te jong voor Westerstein
maar dat is voor hen geen probleem. Ze zien Westerstein als een
grote flat met buren. Het enige verschil is dat de bewoners op leeftijd
zijn, maar dat hebben ze liever dan ‘die nozems’.

Meneer Cijntje,
echtgenoot van mevrouw Cijntje

Uiterst rechts zit mijnheer
Cijntje met aan zijn zijde een
aantal collega’s en vrienden

Mevrouw Cijntje leerde haar man leren kennen op het eerste heilige communiefeest
van een familielid. Hij haalde een grapje met haar uit en dat wekte
onmiddellijk haar interesse. Mevrouw Cijntje volgde hem na het huwelijk naar
Curaçao, waar hij vandaan kwam en werkte voor het petrochemische bedrijf
Shell. Maar tijdens de jaarlijkse driemaandelijkse vakantie gingen ze vaak terug
naar Colombia, waar zij zelf vandaan kwam. Toen haar man met pensioen ging
zijn ze naar Costa Rica vertrokken, waar ze een eigen huis bouwden. Het was
er erg onrustig en onveilig, “Ons huis is drie keer stukgemaakt om te stelen,
en de laatste keer lagen we te slapen. In Costa Rica is iedereen corrupt, zelfs de
politie!” Na de derde inbraak was de maat voorgoed vol en stelden haar zoons
voor dat zij naar Nederland zouden verhuizen. Het echtpaar Cijntje was het er
mee eens en ze besloten Costa Rica na 11 jaar te verlaten voor een huurwoning
in Rozenburg, de woonplaats van hun oudste zoon. Meneer Cijntje kon zich
in het begin maar met moeite aanpassen aan het klimaat en aan de mentaliteit
van de Nederlanders. Mevrouw Cijntje had hier in tegenstelling tot haar echtgenoot
geen enkel probleem mee. Vanwege haar huidskleur begroeten sommige
mensen haar niet, maar ook daar kan ze zich niet echt aan storen.
Negen jaar geleden overleed haar echtgenoot plotseling en bleef mevrouw
Cijntje alleen achter in hun woning. Vijf jaar na zijn dood vroeg mevrouw Cijntje
een woning aan in Westerstein, waar ze nu met veel plezier woont. En soms,
wanneer ze zich alleen of ongelukkig voelt gaat ze naar de recreatieruimte ‘om
met de oudjes te praten’.

Mevrouw Hobé,
moeder van mevrouw Dorchain-Hobé

In het midden de ouders van mevrouw Dorchain-Hobé

Mevrouw Dorchain-Hobé groeide op in een geslaagd middenstandsgezin.
Haar vader had drie slagerijen en haar moeder zorgde voor de elf
kinderen; zes jongens en vijf meisjes. Haar meest dierbare jeugdherinneringen
bewaart mevrouw Dorchain-Hobé aan haar moeder. Zij was de
liefste moeder die ze zich kon wensen. Andere minder prettige herinneringen
brengen haar terug naar de Tweede Wereldoorlog. Tot tweemaal
toe stond mevrouw Dorchain- Hobé oog in oog met de dood. Zo overleefde
ze het bombardement op de binnenstad van Rotterdam waarbij
zij en haar man al hun bezittingen verloren. In Duitsland ontsnapte het
echtpaar bovendien opnieuw aan een bominslag. Er vloog een onheilspellende
reeks bommenwerpers over en net voordat het stel de bunker
bereikte werd deze geraakt door een voltreffer. Ze zag mensen en puin
de lucht in vliegen. Het was een vreselijk gezicht en ze denkt er dan ook
liever niet meer aan. Liever denkt zij aan haar kinderen en kleinkinderen.
Tijdens haar huwelijk kreeg ze vier kinderen en tegenwoordig bestaat
haar familiekring uit acht kleinkinderen en twee achterkleinkinderen.
Daar beleeft ze veel plezier aan.
Helaas wordt haar leven in Westerstein overschaduwd door velerlei
klachten aan haar lichaam. Ze heeft kort geleden een nieuwe heup gekregen,
haar knieën zijn versleten en haar ogen tranen voortdurend. Daardoor
is ze slecht ter been en niet meer in staat om te lezen of tv te kijken.
Maar ze is niet van plan om op te geven, want misschien wordt ze wel 96.

Hans van de Have,
echtgenoot van mevrouw van de Have

Huwelijksfoto van het
echtpaar van de Have

Mevrouw van de Have leerde haar man kennen op een jubileumfeest van haar
ouders. Het duurde echter nog lang voordat het stel in het huwelijksbootje kon
stappen, omdat het erg moeilijk was om een goed huis te vinden waar ze samen
zouden kunnen intrekken. Ze verhuisden uiteindelijk naar een woning in
Blijdorp, maar na zeven jaar vertrokken ze naar de Alsemstraat in Hoogvliet.
Meneer van de Have werkte zijn hele leven in de bouw, in eerste instantie voor
haar vader en later voor zichzelf. Het gezin had het in die tijd niet erg breed, ze
moesten rond komen van 72 gulden in de week. In de strenge winter van 1962
ging de zaak van meneer van de Have tenslotte over de kop. Gelukkig vond hij
werk bij een bedrijf die de tanks van Shell ‘rechttrok als die waren scheefgezakt’.
Die tanks stonden over de hele wereld verspreid waardoor hij aardig
wat van de wereld heeft gezien.
Haar man leeft inmiddels niet meer. Hij is 80 jaar geworden en overleden toen
ze samen in een vrijstaand huis woonden in Spijkenisse. Omdat mevrouw van
de Have het onprettig vond om alleen in een groot huis te wonen is ze naar
Westerstein verhuisd. Ondanks haar slechte fysieke toestand, een zuurstoftank
helpt haar om voldoende zuurstof op te nemen, is mevrouw van de Have tevreden
met haar leven in Westerstein. “Ik vind het hier prachtig. Van mij hoeft het
niet veranderd te worden. Alleen, ik zou wel een raampje in de keuken willen,
want als mijn deur dicht is voel ik me zo opgesloten.” Ook zou mevrouw van de
Have graag meer contact hebben met de andere bewoners. In een lift staan waar
niks gezegd wordt vindt ze verschrikkelijk.

Mevrouw Rönicke,
de stiefmoeder van
mevrouw van der Horst

Mevrouw van der Horst samen
met haar geliefde stiefmoeder

Mevrouw van der Horst is afkomstig uit Maagdenburg in Duitsland. Haar herinneringen
aan haar vroege jeugd in Duitsland zijn niet echt vrolijk. Haar biologische
moeder stierf toen mevrouw van der Horst geboren werd. De lieve vrouw
met wie haar vader hertrouwde zorgde tien jaar lang als een moeder voor haar.
Lange tijd wist mevrouw van der Horst niet dat zij haar echte moeder niet was
en de schok was groot toen zij daarachter kwam. Tijdens de oorlog trouwde
mevrouw van der Horst met een Nederlander die zij leerde kennen bij het Duitse
bedrijf Brabach, Braunkolen en Benzin. Een huwelijk tussen twee nationaliteiten
was niet gangbaar in die tijd maar gelukkig maakten beiden families er
geen probleem van. Vooral in de beginjaren van hun huwelijk maakten ze een
angstige tijd mee. Voortdurend bestond er de dreiging van luchtaanvallen en
vele malen moest het stel met de kinderen op de arm bescherming zoeken in de
schuilkelders. De opluchting was dan ook groot toen de oorlog was afgelopen
en ze naar Nederland konden vertrekken. Vanaf dat moment werd het leven een
stuk eenvoudiger en aangenamer.
Na het overlijden van haar man is ze hals over kop naar Westerstein verhuisd.
Soms spijt het haar dat ze zo snel is vertrokken, omdat haar woonruimte in
Westerstein vrij klein is en ze daardoor niet zo goed met haar meubels kan
schuiven. Desalniettemin woont mevrouw van der Horst met plezier in de flat,
ze heeft goed contact met de overbuurvrouw, en tegenwoordig schrijft ze verder
in het dagboek dat zij van haar vader heeft gekregen.

Mevrouw van de Houten,
echtgenote van meneer van de Houten

Meneer en mevrouw van de Houten

De Pinkstergemeente heeft een bepalende rol gespeeld in het
leven van meneer van de Houten. Na zijn scheiding kwam hij
daar zijn tweede vrouw tegen met wie hij erg gelukkig was. Zijn
vrouw is zes jaar geleden gestorven aan kanker, net na hun 12,5
jarige huwelijk. Hij hield veel van haar en mist haar nog altijd.
Tijdens haar ziekbed en het proces van afscheid nemen heeft
de Pinkstergemeente opnieuw een grote rol gespeeld. De leden
begeleidden haar intensief tot aan haar dood. Maar nu is het
een beetje stil geworden van hun zijde. Meneer van de Houten
vermoedt dat ze zich na haar dood geen houding meer weten te
geven. Zijn geloof is altijd erg belangrijk voor hem geweest omdat
hij er veel kracht uit haalt. Bijvoorbeeld door elke dag een
stukje uit de bijbel te lezen en door met broeders van de kerk
bijbelstudie te volgen. Toch staat hij op sommige momenten
met gebalde vuisten tegenover God en denkt hij, ‘haal mij hier
dan ook maar weg!’. Maar dan beseft hij dat hij nog een taak te
volbrengen heeft hier op aarde en neemt hij nog even genoegen
met de bovenste verdieping van Westerstein, dicht bij de hemel
waar zijn vrouw is. Bovendien kan hij vanaf de 12e verdieping
zowel de Brienenoordbrug als de Erasmusbrug zien.

Kees Jacobs,
echtgenoot van mevrouw Jacobs

Kees Jacobs en zijn zoontje Jos op de motor

Mevrouw Jacobs kende haar man al van de lagere school. Hij was
niet haar eerste keus, maar uiteindelijk heeft ze nooit spijt gehad. In
liefde op het eerste gezicht gelooft ze niet. “Je moet dat soort dingen
de tijd geven. Ik heb nog nooit iemand gehoord die door de bliksem
getroffen werd wanneer die iemand zag.” Toch is Kees Jacobs diegene
aan wie ze de beste herinneringen bewaart. Hij ging er graag
op uit met de motor en kwam vaak laat thuis. Hij werkte doordeweeks,
zondag was voor het gezin en de zaterdag was voor hem zelf.
Vaak reed hij ’s avonds op de motor met een slok op omdat men het
vroeger niet zo nauw nam met het gebruik van alcohol in het verkeer.
Gelukkig liep het vrijwel altijd goed af. Behalve die keer dat hij
onderuit ging op de Rotterdamse Maasboulevard. Hun zoontje en
een vriendje hebben de motor naar huis moeten brengen, omdat het
niet meer verantwoord was om nog verder te rijden. Mevrouw Jacobs
moest haar roekeloze man nogal eens herinneren aan de verplichtingen
die hij had ten opzichte van zijn gezin. Maar ze bewaart
vooral positieve herinneringen aan hem, omdat hij een echte levensgenieter
was. Mevrouw Jacobs woont nu al weer tien jaar in Westerstein
en heeft haar weg daar goed gevonden. Hoogvliet is niet heilig
voor mevrouw Jacobs, haar hart ligt in Rotterdam waar ze haar jeugd
doorbracht. Eigenlijk maakt het haar niet uit waar ze woont als het
huis maar goed is.

Mevrouw Hameetman,
moeder van mevrouw Kleingeld

De kleine Annie Kleingeld, links haar moeder mevrouw Hameetman

Mevrouw Kleingeld bewaart goede herinneringen aan haar moeder. Van
haar leerde ze altijd hulpvaardig naar mensen toe te zijn. Ook in Westerstein,
waar het echtpaar Kleingeld al weer een tijdje woont, zijn ze nooit
te beroerd hun buren uit de brand te helpen. “Een kopje koffie drinken
en even praten, kost niks.” Oorspronkelijk woonden meneer en mevrouw
Kleingeld in Pendrecht, een wijk in Rotterdam Zuid. Na het pensioen
van meneer Kleingeld, hij werkte vroeger als boekhouder, begon het
stel langzamerhand aan de toekomst te denken en zich af te vragen hoe
het nu zou moeten wanneer ze minder goed ter been zouden zijn. Ze
besloten, na 40 jaar op Zuid, hun oude dag in Westerstein te slijten. De
overgang van Zuid naar Hoogvliet beviel hen goed. Het onderhoud van de
wijk Meeuwenplaat was prachtig, veel beter dan ze in Pendrecht gewend
waren.
Meneer en mevrouw Kleingeld hebben het goed samen in Westerstein.
Wel zijn ze erg op zichzelf. Echte vrienden hebben ze niet meer, die hebben
ze door de jaren heen verloren. Vooral tijdens de oorlog, maar ook
door verschillenden ziektes. Nu beginnen ze er ook niet meer aan. Er is
bovendien genoeg te doen met zijn tweeën. Hierdoor is het stel nauwelijks
in de recreatiezaal van Westerstein te vinden. “Ze hebben beneden
een ronde tafel waar ze iedere morgen koffie drinken met elkaar. En als
je alleen bent dan doe je dat. Wij doen alles nog samen. Waar moet je het
bovendien altijd over hebben?”

Paul den Ouden,
broer van mevrouw Korporaal

Paul den Ouden houdt samen met zijn kinderen lachend het haar van zijn zus
omhoog

Mevrouw Korporaal vertelt dat haar broer Paul zonder het te weten een belangrijke
rol heeft gespeeld in de romance tussen haar en haar man. Hun liefde
bloeide op in de tijd dat mevrouw Korporaal nog een jong meisje was en regelmatig
op de kinderen van haar broer paste. Haar broer woonde in hetzelfde
gebouw als meneer Korporaal en zo kwamen ze elkaar daar wel eens tegen.
Meneer en mevrouw Korporaal woonden een lange tijd in Hoogvliet, in de
Meeuwenplaatwijk. De sociale situatie in die buurt was niet altijd even prettig.
De brievenbussen werden regelmatig in de brand gestoken, waarop Korporaal
tegen zijn vrouw zei dat hij niet van plan was als ‘een sateetje’ te eindigen. Ze
besloten daarom een tijdje in hun tuinhuisje te gaan wonen. Uiteraard delen
ze niet alleen maar slechte herinneringen aan de 27 jaar die zij in Hoogvliet
doorbrachten, maar wanneer ze af en toe langs hun voormalige woning lopen,
vragen ze zich toch af hoe ze het daar zo lang hebben kunnen volhouden. Uiteindelijk
is het stel in Westerstein terechtgekomen, daar wonen ze veilig. Meneer
Korporaal is erg actief binnen Westerstein. Hij is voorzitter van de bewonerscommissie
van Westerstein en heeft zich recentelijk sterk ingezet voor het
zogenaamde ‘sociaal plan’. Dit is een afspraak waarin een aantal zekerheden
zijn vastgelegd voor de bewoners van Westerstein die door zowel de bewonerscommissie
en als woningcorporatie Vestia is ondertekend. Meneer Korporaal
staat sceptisch tegenover de herstructureringsplannen van de gemeente. Maar
eigenlijk is het niet zo heel belangrijk wat er zich buiten Westerstein afspeelt.
“Als je hier woont heb je je handen vol en kennissen zat!”

Albert van der Meer,
vader van mevrouw van der Meer

Albert van der Meer in
marinekostuum

Oorspronkelijk komt mevrouw van der Meer uit het voormalige
Indië, ze is geboren in Soerabaya. Daar werd ze al op jonge leeftijd
geconfronteerd met de gruwelijkheden van de oorlog. Ze was pas
12 toen ze in haar eerste kamp terecht kwam en daar maakte ze
afschuwelijke dingen mee. Haar moeder stierf daar, slechts drie
weken voor de bevrijding. Haar vader, die met het aanvangen van
de oorlog als krijgsgevangene werd ingelijfd overleefde de oorlog
wel. Na de oorlog vertrok ze dan ook naar Nederland en vond ze
een nieuw thuis bij haar vader en zijn nieuwe vrouw. Mevrouw van
der Meer herinnert zich vooral zijn vrolijke karakter. In Nederland
haalde mevrouw van der Meer alles in dat ze door de oorlog gemist
had. Toch hebben de kampjaren haar latere leven ernstig getekend,
zowel in psychisch als lichamelijk opzicht. Jarenlang werd ze behandeld
voor verschillende tropische ziekten die ze tijdens de oorlog
opliep en haar voeten zijn bovendien blijvend vergroeid.
Nu woont mevrouw van der Meer sinds haar scheiding al weer
vijf jaar in Westerstein, op aanraden van de toenmalige directrice
mevrouw van de Werff. Op een dag heeft ze de flat van boven naar
beneden doorgelopen en alles eens rustig bekeken en tenslotte
besloten het te doen. Ze heeft geen spijt. Ze leeft een actief leven, ze
is lid van het koor en vrijwilligster voor de rommelmarkt.

Toon Vermelis,
broer van mevrouw Nefs

Toon Vermelis staat op de
achterste rij, links zijn broer Jan

Vroeger had mevrouw Nefs vier broers, maar er zijn er al drie overleden. Haar
laatste broer Toon van 81 woont ook in Westerstein en heeft nog een auto.
Samen met hem gaat ze altijd boodschappen doen bij de supermarkt Bas van
der Heijden. Alleen als ze echt omhoog zit gaat ze naar het winkeltje in Westerstein.
Dit doet ze liever niet omdat ze die ‘ongelukkigen’, zoals ze de verstandelijk-gehandicapten
noemt die in het winkeltje werken, zo eng vindt,
‘vooral als ze gaan gillen’.
Samen met haar man is mevrouw Nefs 15 jaar geleden naar Westerstein verhuisd.
Voor die tijd woonden ze in een typische volksbuurt in Rotterdam Zuid,
maar vanwege herhaaldelijke overlast in de wijk zochten ze naar een nieuwe
woonplek. Zelf zou mevrouw Nefs nooit aan Hoogvliet gedacht hebben om zich
te vestigen. Uit de verhalen van haar omgeving begreep ze dat het daar vreselijk
was om te wonen vanwege alle fabrieken. Ondanks deze waarschuwingen zijn
ze er uiteindelijk toch heen vertrokken. De verhuizing was niet gemakkelijk, in
het begin heeft mevrouw Nefs nog flink gehuild om de verhuizing, Hoogvliet
leek volgens haar net een gevangenis, maar nu zou ze er niet meer weg willen.
Ze heeft het er goed naar haar zin. Als ze niet meedoet aan de gemeenschappelijke
activiteiten besteedt ze in haar woning veel tijd aan haar hobby, namelijk
het breien en haken van barbiejurkjes en hoedjes voor op de closetrol. Van haar
hoeft er niets veranderd te worden in de flat. Toch ziet ze niet echt op tegen de
verbouwing van Westerstein, omdat ze niet zeker weet of ze die nog wel zal
meemaken.

Cor Tilenius Kruithof,
vriend van meneer van Rosenberg

Voetbalteam waarvan meneer van Rosenberg (tweede, linksonder) en zijn
vriend Cor deel uit maakten

Meneer van Rosenberg heeft veel van de wereld gezien. Vroeger voer
hij als zeeman de hele wereld over en meerde hij onder andere aan
in landen als Indonesië, de Filippijnen, Afrika, Amerika, Finland en
India. In de havens werden onder het personeel van de verschillende
aangemeerde boten vaak voetbaltoernooien georganiseerd. Meneer
van Rosenberg maakte samen met Cor Tilenius Kruithof deel uit van
één van de teams. Cor was lange tijd zijn beste vriend. Samen
gingen ze tijdens hun tochten de wal op en bezochten zeemanshuizen
om te dansen. Meneer van Rosenberg besloot het varen voorgoed
de rug toe te keren nadat zijn eerste kind werd geboren. Jaren
later is zijn huwelijk kapot gegaan omdat zijn vrouw een nieuwe
vriend vond. Meneer van Rosenberg werd min of meer het huis uitgewerkt
en leefde samen met zijn hond zelfs een tijdje in de schuur.
Dat was een nare periode.
Nu woont meneer van Rosenberg sinds drie jaar in Westerstein en
heeft het er erg naar zijn zin. Hij is vaak beneden in de recreatiezaal
te vinden om te kaarten en te biljarten. Lange tijd was het niet voor
te stellen dat hij het er zo lang zou uithouden. Vijf jaar geleden kreeg
hij het bericht dat hij ernstig ziek was en waarschijnlijk nog maar
een jaar te leven zou hebben. Ondanks zijn ziekte gaat het nu relatief
goed met hem. Met de wetenschap dat het zomaar ineens over kan
zijn, leeft hij tegenwoordig van dag tot dag.

Majoor Bosveld,
voormalige baas van meneer en
mevrouw Schoots

Majoor Bosveld, directeur van het maatschappelijk centrum in Den Haag met
het pasgetrouwde stel, meneer en mevrouw Schoots

Zowel meneer als mevrouw Schoots zijn altijd erg begaan geweest met
het lot van hun medemens. Ze werkten beiden bij het Leger des Heils
en na hun trouwen bestierde het stel een huis voor thuislozen in de
Schoonderloostraat in Rotterdam. Meneer Schoots werkte daar met de
thuislozen aan de verwerking van oud papier en mevrouw Schoots was
hoofd van de huishouding en gaf leiding aan ongeveer tien mensen. Het
werk was niet zozeer lichamelijk zwaar, maar eerder geestelijk. “Een stoel
kan je laten staan, maar een mens niet, dát maakt het zwaar!” Ze kwamen
ze uiteindelijk in Spijkenisse terecht vanwege de zwakke gezondheid
van mevrouw Schoots’ vader die in Hoogvliet woonde. Mevrouw Schoots
heeft haar vader verzorgd tot aan het moment dat hij overleed. Dat was
behoorlijk zware taak, vooral toen hij erg hulpbehoevend werd. Voortdurend
reisde ze op-en-neer tussen Hoogvliet en Spijkenisse. Daarom
verlieten ze hun ruime vijfkamerwoning met grote tuin in Spijkenisse
voor een krappe tweekamerflat in Westerstein. Dat was een behoorlijke
omslag want meer dan de helft van de meubels moest weggedaan worden.
Nog altijd zit het sociale werk hen in het bloed. Ze denken er over
om hun activiteiten in Westerstein voort te zetten. Het echtpaar merkt
dat de eenzaamheid onder de medebewoners groot is omdat voor veel
mensen de drempel om aan activiteiten deel te nemen vaak te hoog is.
Zelf hebben ze het er erg naar hun zin en zouden er nooit meer weg willen
want ‘zo’n uitzicht krijg je van je leven niet meer’.

Kor Straayer,
zoon van meneer Straayer

Meneer Straayer samen met zijn vrouw Riekje en hun zoontje Kor aan boord van
het schip

Meneer Straayer bracht een groot deel van zijn leven op het water
door, onder andere als kok op de Rijnvaart. Varen was altijd zijn
grootste wens, het liet hem nooit los. Ooit vroeg zijn verkering
Riekje hem te stoppen met varen omdat hij voortdurend lang van
huis was, maar daar wilde meneer Straayer niets van weten. Eenmaal
getrouwd met Riekje ging ze overstag en voer zij samen met hun
zoontje Kor lange tijd met hem mee. Door de ziekte van kleine Kor,
hij leed aan TBC, werden ze in 1963 gedwongen hun nomadische
leven op te geven en voorgoed voet aan vaste wal te zetten. Deze
moeilijke beslissing betekende het begin van hun nieuwe geschiedenis
in Hoogvliet. Straayer vond daar een vaste baan in de haven, in
eerste instantie als kraanmeester en later als controleur in de havens
van Muller Progress.
Na zijn pensioen bleef het gezin wonen in Hoogvliet maar door
herhaaldelijke overlast verhuisden ze wel een aantal keer. Riekje is
inmiddels overleden en meneer Straayer mist haar nog steeds hevig.
Hij woont al weer vier en een half jaar in de Westersteinflat en heeft
het er goed naar zijn zin. Regelmatig legt hij nog een biljartje voor
de gezelligheid.

Meneer van de Swet,
echtgenoot van mevrouw van de Swet

Rechts meneer van de
Swet in zijn jeugdjaren

De echtgenoot van mevrouw van de Swet stierf in 1981 aan een ziekte die
hij opliep tijdens zijn werk als meubelmaker. Op de werkplaats werkte
hij lange tijd met giftige chemicaliën waarvan hij op zijn 55e ernstig ziek
werd. Na zijn overlijden bleef mevrouw van de Swet alleen in hun huis in
de Hoogvlietse wijk Oudeland wonen. Het was een mooi en prettig huis.
Negen jaar geleden is ze uiteindelijk naar de vijfde verdieping van Westerstein
verhuisd en daar woont ze erg prettig. Ze doet vaak mee aan de
activiteiten die worden georganiseerd. Sinds haar komst naar Westerstein
in 1995 is de sfeer in de loop der tijd wel veranderd. De oude bewoners
waren gewend elkaar altijd te begroeten, dat gebeurt nu lang niet altijd
meer onder de ‘nieuwen’. Daarnaast is het een beetje een dooie boel geworden
in de flat. Op haar verdieping staan zeven woningen leeg. Als er
meer mensen zouden wonen zou ze waarschijnlijk ook beter contact met
haar medebewoners hebben.
Mevrouw van de Swet ziet op tegen de toekomstige verbouwing van
Westerstein. Ze is tevreden met haar woning, die is groot zat. Ze staat
sceptisch tegenover de geplande renovatie. “Ze denken natuurlijk niet aan
ons, nee ze moeten geld verdienen. Ik ben oud en ouderwets, maar
jongere mensen willen hier natuurlijk niet gaan zitten. Dus als ze niet
gaan verbouwen, wil niemand hier wonen. Maar ja, ik zal het wel leuk
krijgen na de verbouwing, als ze me maar helpen met verhuizen, want ik
zie het niet meer zitten om de boel zelf helemaal in te pakken.”

Thea Tjassing,
dochter van mevrouw Tjassing

De kinderen van mevrouw Tjassing: dochter Thea in het midden, rechtsboven
Jan, links Gellie en het kleine meisje is Marrie

Mevrouw Tjassing was 35 jaar toen ze met haar man en drie kinderen vanuit
uit de Drentse provincie vertrok naar de grote stad Rotterdam. Daar waren de
kansen op de arbeidsmarkt veel beter dan in het noorden van Nederland. Met
name bij de gemeentelijke diensten en de Shell was de roep om nieuwe arbeiders
groot en werd er personeel geworven in alle uithoeken van het land. Van
cultuurshock was geen sprake, ze voelde zich er gelijk goed thuis. Vooral de
flats maakten een grote indruk op haar, ook al waren ze maar vier hoog. Omdat
het toch wel erg krap werd met inmiddels vier kinderen en er problemen waren
met de onderburen werd hen een woning in Hoogvliet aangeboden. In het
begin voelden ze zich echte pioniers omdat de stad nog deels in aanbouw was
en er nog nauwelijks voorzieningen waren. Het was er prettig wonen, het huis
had aan beide zijden een tuin waardoor er voldoende ruimte was voor de kinderen
om buiten te spelen. Helaas werd mevrouw Tjassing al op jonge leeftijd
weduwe. Haar man overleed plotseling op 43-jarige leeftijd aan een hartaanval,
tijdens het spelen van een voetbalwedstrijd.
Mevrouw Tjassing is nadat haar echtgenoot overleed en haar kinderen het huis
uitgingen steeds kleiner gaan wonen en uiteindelijk in een tweekamerappartement
in de Westersteinflat terecht gekomen. Ondanks deze gebeurtenissen is
mevrouw Tjassing erg gelukkig in haar huidige woonomgeving in Westerstein.
Ze heeft een nieuwe heup en een nieuwe hartklep en vooral de liefde en steun
van haar kinderen houden haar op de been.

Meneer Veenman,
tweede echtgenoot van
mevrouw Veenman

Meneer Veenman op de bruiloft van zijn stiefzoon Marten in 1968. Hij staat
lachend in het midden, zijn zuster loopt voor hem, en daarvoor loopt een neef

Mevrouw Veenman trouwde met de zoon van haar voormalige werkgeefster.
Hij was niet haar eerste liefde. Haar eerste man overleed toen hun
jongste zoon nog een baby was. In die tijd was het niet eenvoudig om als
alleenstaande moeder rond te komen. Het duurde lang voordat ze aan een
nieuwe liefde wilde denken, ook al had ze inmiddels al vijf huwelijksaanzoeken
gehad. Haar oudste zoon overtuigde haar uiteindelijk om de grote
stap te nemen. “Als je nou es wat van plan bent moet je ook eens aan mijn
jongste broertje denken, hoor moe, want hij heeft nooit een vader gehad”,
zei hij realistisch tegen haar. Ze was gelukkig met haar beslissing,
vooral omdat haar jongste zoon Henk hem zag als de vader die hij nooit
gekend had.
Nu woont mevrouw Veenman al weer een tijd in Westerstein. Ze was daar
nooit komen wonen, ware het niet dat haar vrijstaande huis in tuindorp
Vreewijk gerenoveerd moest worden en er voor haar geen andere optie
overbleef dan een ouderenflat. De beginperiode in Westerstein was erg
moeilijk want niet lang voor haar komst naar Westerstein verloor zij
ook haar tweede echtgenoot. In die moeilijke tijd vond ze veel steun bij
haar medebewoners en zocht ze afleiding bij het zangkoor. Nu ze er wat
langer woont geniet ze van de rust en het uitzicht vanuit haar woning.
Maar door haar lichamelijke gebreken kan ze niet langer naar het koor,
en ook de kaartavonden zijn niet langer meer voor haar weggelegd. Daardoor
is ze een beetje geïsoleerd geraakt.

Piet van Boxtel,
patiënt van mevrouw Verbrugge

Mevrouw Verbrugge met Piet op de kamer van haar zoon

Mevrouw Verbrugge heeft lange tijd als paviljoenbediende gewerkt
in het Delta Psychiatrisch Ziekenhuis in Poortugaal. Dit was een
zware baan maar ze hield het vol, ondanks het herhaaldelijke aandringen
van haar man om er mee te stoppen. Vooral de zichtbare
positieve invloed van haar inspanningen op de patiënten bleef haar
stimuleren om het vol te houden. Eén patiënt Piet was erg aan haar
gehecht en kwam regelmatig langs om bloemen te brengen. Die
plukte hij dan in de berm en zaten daardoor vaak onder de modder.
Haar man grapte wel eens over de aandacht van haar patiënt
maar daar trok ze zich niets van aan. In december 1987 is ze na 17
jaar trouwe dienst met pensioen gegaan en een jaar later konden zij
en haar man in Westerstein terecht. Dit was een zegen voor beiden
omdat vooral haar man erg slecht liep. Hij was 12 jaar ouder en had
veel moeite met het traplopen. Westerstein was vanwege de vele
voorzieningen een uitstekende oplossing. Er deden zich later nog
wel problemen voor omdat hij in een rolstoel terecht kwam. De
meisjes van de thuiszorg konden hem maar lastig manoeuvreren,
een probleem dat bij meerdere bewoners van de flat bekend is. Een
paar jaar geleden is haar man overleden en sindsdien woont mevrouw
Verbrugge alleen in haar woning. Ze verbaast zich soms over
de mentaliteit van haar medebewoners, die altijd maar over anderen
praten. “Je moet toch iedereen in z’n waarde laten!”

Tante Cor,
vriendin van meneer Vermaas

Ome Joop en tante Cor op hun
60-jarig huwelijk

Het echtpaar Vermaas bracht de eerste jaren van hun huwelijk op een schip door dat
bouwmaterialen als kolen, erts en hout vervoerde naar België, Frankrijk en Zwitserland.
Die herinneringen brengen hen vaak terug naar de oorlogsjaren. Het schip
waarop het echtpaar Vermaas voer werd ooit in Maasbracht door de Duitsers tot zinken
gebracht. Op bevel van de Duitsers moest de bemanning het schip verlaten. Het gezin
Vermaas vond toen onderdak in de kroeg van ome Joop en tante Cor. Daar sliepen ze
een tijd met hun dochtertje van twee en zoontje van twee maanden onder de biljarttafel.
Na de oorlog is het gezin Vermaas uiteindelijk volkomen berooid met een bevriende
schipper meegevaren naar Pernis. Na 35 jaar varen is het gezin voorgoed in Hoogvliet
aan wal gegaan en liet meneer Vermaas het varen voortaan over aan zijn zoon. Het was
een fikse overgang van het water naar het vasteland.
Het echtpaar moest hun Hoogvlietse woning uiteindelijk noodgedwongen verlaten
omdat de woning op de slooplijst kwam te staan. In Westerstein ging hun voorkeur uit
naar de vijfde of zesde etage maar ze kwamen uiteindelijk veel hoger uit op de twaalfde
verdieping. Dat is hen niet slecht bevallen omdat vooral het uitzicht geweldig is. Vanaf
deze hoogte kunnen ze de zon onder zien gaan achter het buizen- en pijpenlandschap
van de Shell en vooral als het weer helder is levert dit een waar spektakel op. Omdat
zijn echtgenote dementerende is bestaan de huidige taken van meneer Vermaas uit het
bijhouden van het huishouden en de zorg voor zijn vrouw. Door haar toestand komt ze
niet veel meer buiten de deur maar soms parkeren ze de auto langs het water in Pernis.
Daar genieten ze van de boten die voorbij varen, en denken ze terug aan het leven dat ze
leidden op zee.

Jannie Vogel,
echtgenote van meneer Vogel

Jannie Vogel in de tijd van de
rock ‘n roll

Meneer en mevrouw Vogel ontmoetten elkaar in Rotterdam
toen meneer Vogel daar als schipper was aangemeerd. Mevrouw
Vogel liep met een vriendin over de kade toen ze aan de
overkant twee marinemannen zagen. Ze zwaaiden naar elkaar
en raakten aan de praat en maakten een afspraak voor de volgende
dag. Dat was het begin van hun liefde. Meneer Vogel
geeft toe dat hun relatie in de eerste plaats een hormonenkwestie
was, hij viel voor haar lichaamsvormen. “Maar dat het
zo zou lopen dat je 47 jaar bij elkaar bent, dat kon je niet bevroeden
toen. In tweede instantie bleek ze aardig goed bij me te
passen, in bepaalde dingen ben ik echt moeilijk, ik wil mijn zin
nogal eens doordrammen.” Hij zou dan ook niks willen veranderen.
Met Hoogvliet heeft het stel weinig. Meneer Vogel kwam
via zijn werk bij de Nederlandse Spoorwegen in Hoogvliet te
wonen. Wat hem betreft is Hoogvliet een saaie slaapstad die
niet gebouwd had hoeven te worden. Mopperen doet hij echter
ook niet meer. Zolang hij maar regelmatig naar Nijmegen kan
gaan, waar hij oorspronkelijk vandaan komt. Die stad heeft in
tegenstelling tot Hoogvliet een bruisend stadsleven en gezellige
terrassen. Toch blijven ze vanwege de kinderen en de kleinkinderen
in Hoogvliet wonen.

Gerrit Voogd,
echtgenoot van mevrouw Voogd

Gerrit Voogd samen met zijn
vrouw en hun tweeling, Willie
en Gerrie

De laatste tijd denkt mevrouw Voogd veel terug aan de oorlog,
vooral als ze in de trein naar Overijssel zit. Tijdens de oorlog
legde ze dezelfde route onder barre omstandigheden af samen
met haar moeder, haar broer en haar toekomstige echtgenoot.
Na de oorlog was ze vastbesloten om alle nare herinneringen zo
snel mogelijk te vergeten en het gewone leven weer op te pakken.
Zowel mevrouw Voogd als haar man wilden altijd graag
kinderen. Die gedachte hield hen tijdens de oorlog op de been.
Ze fantaseerden dan samen over kinderen en een huis met een
tuin en een wip-wap. Na twee miskramen kwam hun wens
eindelijk uit. Ze beviel van een gezonde tweeling, een jongen
en een meisje. De blik op het gezicht van haar man toen hij de
kinderen zag, zal ze nooit meer vergeten.
Helaas overleed haar man plotseling aan een hersenbloeding,
slechts zes weken voor het huwelijk van zijn kleindochter. Zelf
kreeg mevrouw Voogd te maken met acute leukemie. Mevrouw
Voogd is er van overtuigd dat positief denken ‘een weldaad’ is.
Zonder dat zou ze het niet gered hebben na de dood van haar
man. “Als je ouder wordt is het altijd afscheid nemen, dat hoort
erbij.” Ze geniet nu volop van het leven in Westerstein en van de
vrije tijd die ze heeft, ze gaat elke week zwemmen en jaarlijks op
vakantie met haar kinderen.

René Mezer,
vriend van meneer Waagenaar

René aan boord van één van de schepen van de Holland-Amerika lijn

Meneer Waagenaar voer na de oorlog lange tijd op de Holland-
Amerika lijn, onder andere met schepen als de Nieuwe Amsterdam,
de Maasdam, de Rijndam en het Zuiderkruis. Hij werkte
daar bij de civiele dienst die bestond uit de wasserij, de keuken,
de bedienden en de schoonmaak. Tijdens zijn tochten met de
Nieuwe Amsterdam trok hij veel op met zijn beste
vriend René Mezer, ze gingen samen de wal op en kochten souvenirs
in Chicago en New York. Op zijn 34e hield hij het echter
voor gezien en zocht hij een baan aan wal. Hij kwam in het
Dijkzigt ziekenhuis terecht, waar hij in de apotheek ging werken.
Daar ontmoette hij zijn vrouw die daar als schoonmaakster
werkzaam was. Samen wonen ze inmiddels met veel plezier
in Westerstein. Meneer Waagenaar ziet Westerstein ‘als een
dorp, maar dan omhoog gebouwd’. Ze genieten van hun woning
die van grote hoogte uitzicht biedt op het vuurwerk tijdens de
jaarwisseling, de brandweerwagens en de passerende boten.
Meneer Waagenaar is bovendien nog altijd lid van de vereniging
Holland-Amerika lijn. Hij maakt regelmatig busreizen met de
oudgedienden, klaverjast met ze en elk jaar is er een nieuwjaarsreceptie.
Meneer Waagenaar is inmiddels 71 maar nog altijd
‘een druk baasje’ en volgens zijn vrouw staat hij graag in het
middelpunt van de aandacht.

Dick van Diggelen,
vriend van meneer Werkman

Dick van Diggelen was de
beste vriend van meneer
Werkman.

Meneer Werkmans beste herinneringen stammen uit de vooroorlogse
periode, toen hij vaak uit kamperen ging met zijn
beste vriend Dick. Hij fietste dan helemaal vanuit Amsterdam
naar Rotterdam, waar Dick werkte op de Hoogstraat. Van daaruit
vertrokken ze naar Oostvoorne waar hij een vaste tent had.
Dick en hij waren echte kameraden, ze begrepen elkaar zonder
woorden. Helaas verloren zij elkaar uit het oog toen de oorlog
aanbrak maar vonden elkaar na een lange tijd weer terug in
Hoogvliet. Zijn vriend was daar een tijdje stationschef in het
oude tramhuisje.
Twee jaar lang woont meneer Werkman nu al in Westerstein
en heeft het er prima naar zijn zin. Zijn komst naar Westerstein
was echter niet geheel uit vrije wil. Enkele jaren geleden werd
hij, na er 38 jaar gewoond te hebben, uit zijn huis gezet omdat
het gesloopt zou worden. Wanneer hij aan die tijd terug denkt
heeft hij het moeilijk. Zijn oude huis is ondanks zijn vertrek nog
steeds niet gesloopt en hij heeft bovendien zijn beloofde premie
nooit ontvangen. Gelukkig bevalt Westerstein hem goed, hij
heeft leuk contact met zijn overbuurman die net als hij vroeger
ook schipper was. Zijn devies is: ‘Je moet je eigen geven’, waarmee
hij bedoelt dat een mens zich open moet durven te stellen.

Jannie van Wingerden,
dochter van mevrouw van Wingerden

De schoolklas van Marja, de jongste dochter van mevrouw van Wingerden.
Marja (in minirok) staat linksonder. Mevrouw van Wingerden staat op de achterste
rij (tweede van links), rechts van haar staat Jannie van Wingerden

Kinderen zijn altijd de grootste levensvreugde van mevrouw van Wingerden geweest.
Toen haar kinderen nog klein waren was ze altijd erg actief was op hun
school. Mevrouw van Wingerden maakte zelf deel uit van een gezin van acht
meisjes en ook toen nam ze al de zorg voor haar kleine zusjes op zich. Mevrouw
van Wingerden groeide op in Rotterdam en maakte in 1940 bewust mee dat zij,
net als vele andere gezinnen, hun huis en bezittingen verloren als gevolg van
het verwoestende bombardement op Rotterdam. Ze woonden ten tijde van het
bombardement in de Teilingerstraat, in het centrum van Rotterdam. De beelden
van de vuurwerkramp in Enschede enkele jaren geleden deden haar terugdenken
aan deze gruwelijke periode, toen de familie moest vluchten voor het geweld
van de bommen.
Pas na haar huwelijk verhuisde mevrouw van Wingerden van Rotterdam naar
Hoogvliet. Nog altijd voelt ze zich daar prima op haar gemak, hoewel ze in de
loop der jaren wat minder mobiel is geworden. Dit was vooral de reden dat ze
negen jaar geleden op doktersadvies naar Westerstein vertrok. Daar leidt ze
al weer een tijd een tevreden leven. Ze maakt deel uit van de wekservice en op
zaterdag drinkt ze koffie met haar medebewoners in de recreatiezaal. Mevrouw
van Wingerden is niet bang voor de jeugd die onder aan de Westersteinflat
rondhangt met hun brommers, hoewel ze enkele jaren geleden nog voor veel
overlast zorgden. Heldhaftig sprak zij hen aan op hun gedrag en sindsdien is de
overlast aanzienlijk verminderd.

Peter IJzendoorn,
zoon van mevrouw IJzendoorn

Peter in 1972, hij is hier zes jaar oud

Mevrouw IJzendoorn ontmoette haar echtgenoot, toen hij als perser en kostuummaker
werkte bij het bedrijf waar zij ook werkzaam was. Ze lieten er geen
gras over groeien want al na acht maanden trouwden ze. Na tien jaar huwelijk
werd hun eerste zoon René geboren en een paar jaar later ook hun tweede,
Peter. “Peter was een eigenwijs kereltje, hij wilde door niemand geholpen
worden, en wanneer hij iets niet snapte smeet hij alles door de klas heen.” In
1990 verliet haar oudste zoon het ouderlijke huis voor een woning in Brabant,
en haar jongste zoon volgde een jaar later. Haar man was een paar jaar voor hun
vertrek uit het ouderlijke huis overleden aan een herseninfarct waardoor ze alleen
achterbleef in de woning. Zoon Peter woont inmiddels in Tussenwater, een
nieuwbouwwijk in het zuidoosten van Hoogvliet. Hij maakte zich voortdurend
zorgen over haar toestand. Dat was ook de reden dat ze Rotterdam Zuid uiteindelijk
verruilde voor Hoogvliet. Ze had veel moeite om Rotterdam te verlaten
maar heeft achteraf nooit spijt gekend. Ze houdt van het vele groen in Hoogvliet
en Westerstein is bovendien een prettige woonomgeving. Mevrouw IJzendoorn
omschrijft het als een plek waar je nergens last van hebt. Het is wat haar betreft
te vergelijken met ‘een huis in een huis’. Momenteel werkt mevrouw IJzendoorn
twee keer per week in de bibliotheek van Westerstein en dat doet ze met veel
plezier. Haar buren zitten vaak beneden in de recreatiezaal maar dat trekt haar
niet zo. Ze had zich erg verheugd op een driekamerflat die na de renovatie van
Westerstein beschikbaar zou zijn voor haar. Nu die plannen aangepast zijn gaat
ze misschien wel op zoek naar een ander huis, buiten Westerstein.

Colofon
‘Het Geheugen van Westerstein, 28 herinneringen aan de vooravond van een renovatie’ is een project van Gerard Hadders,
Vestia Rottterdam-Hoogvliet en WiMBY! Internationale Bouwtentoonstelling Hoogvliet. Het project bestaat uit
een kunstwerk op de gevel van Westerstein en een publicatie.
Interviews en tekst:
Auteurs:
Redactie:
Kunstwerk en ontwerp publicatie:
Productie:
Uitvoering publicatie:
Uitvoering kunstwerk:
Elien van Helden m.m.v. Hind Belhirch
Gerard Hadders, Peter Hoogvliet, Simone Rots en Wouter Vanstiphout
Annuska Pronkhorst
Gerard Hadders
Simone Rots
Veenman Drukkers, Rotterdam
Dereumaux XL-prints, Eindhoven
Het Geheugen van Westerstein is mede tot stand gekomen dankzij de financiële ondersteuning van Stichting Bevordering
van Volkskracht, Rabobank Rotterdam en Stichting Elise Mathilde fonds.
Met dank aan alle geïnterviewde bewoners, Laura van der Weel, dhr. K.F. van Eyck en mevrouw Voogt.
De gebruikte foto’s zijn door de bewoners beschikbaar gesteld.
Westerstein
Puistraat 101
3192 SH Hoogvliet
Vestia Rotterdam Hoogvliet
Aveling 500
Postbus 610
3190 AN Hoogvliet
WiMBY!
Groene Kruisweg 819
3191 VC Hoogvliet