Kennisinventarisatie Sclerotinia problematiek - Productschap ...

glucose-groep. Ze functioneren als secundaire metaboliet bij verschillende soorten planten
en komen vooral voor in de kruisbloemenfamilie. De planten gebruiken deze secundaire
metabolieten als een natuurlijk pesticide en als verdediging tegen planteneters. Deze
secundaire metabolieten zijn ook de oorzaak van de bittere of scherpe smaak van
mosterd, mierikswortel en kool. Deze en andere metabolieten worden door het enzym
myrosinase omgezet tot isothiocyanaten. Glucosinolaten en myrosinase zitten gescheiden
in de plantencel en komen na beschadiging bij elkaar.
Het inwerken van biomassa in de grond waarbij de veelal gasvormige stoffen vrijkomen
en bodemziekten en -plagen onderdrukken, wordt biofumigatie genoemd. Er
zijn nieuwe mosterdsoorten gekweekt die veel glucosinolaten bevatten waaronder
sarepta mosterd (Brassica juncea). In andere, zogenaamd dubbelnul koolzaadrassen
zijn de glucosinolaten juist verdwenen. Sclerotiën zijn gevoelig voor de vrijkomende
biofumigatie-producten maar uitschakeling van de bodembesmetting door gewassen
met glucosinolaten is (nog) niet algemeen aangetoond. In Amerika worden
goede resultaten gevonden van herhaalde toepassing van sarepta mosterd (bruine
mosterd) als groenbemesting (Janmaat, Hamont et al. 2010).
In het Caliënte mosterdmengsel zit sarepta mosterd (Brassica juncea) en gele mosterd
(Sinapsis alba). Als het in deze planten aanwezige glucosinolaat en het enzym myrosinase
onder vochtige omstandigheden bij elkaar komen, wordt isothiocyanaat gevormd.
Isothiocyanaat is zeer giftig voor veel bodemorganismen. Bij zwaardherik (Eruca sativa)
zitten de stoffen vooral in de wortel en treden ze in werking bij aanprikken door
nematoden. Bij vertering van de wortels zal vermoedelijk ook isothiocyanaat gevormd
worden. Bij Caliënte mosterd komen de stoffen bij elkaar door het gewas te verhakselen.
Direct bevochtigen en onderwerken en zo mogelijk afdichten met plastic of oppervlakkig
dichtrollen van de grond is daarbij essentieel om vervluchtiging van de direct gevormde
isothiocyanaat te voorkomen. Omdat een goed geslaagde Caliënte teelt meer
glucosinolaten produceert dan zwaardherik, is voor de bestrijding van bodemschimmels
vooral Caliënte interessant.
Omdat sarepta mosterd een waardplant is voor Meloidogyne spp en Pratylenchus is het
van belang dat bij de bestrijding van Sclerotinia deze nematoden niet aanwezig zijn. Nog
niet bekend is of de door Alliance BV gepropageerde blend van Caliënte (85%) en Nemat
(15%; Eruca sativa) de nematoden voldoende bestrijd. Voor verbetering van de vorming
van het enzym kan eventueel Myrosinase Activator toegepast worden.
Sclerotinia sclerotiorum is gevoelig voor de isothiocyanaten die aanwezig zijn in koolrabi
(Fan, Xiong et al. 2008). Sclerotinia is gevoeliger dan Rhizoctonia solani of Fusarium
oxysporum, maar iets minder gevoelig dan Verticillium dahliae.
In plaats van met gewassen kan biofumigatie ook nagestreefd worden met zaadmeel. Uit
het zaad van de Ethiopische mosterd wordt de olie geëxtraheerd en na droging van de
koek blijft zaadmeel over met een constante hoeveelheid glucosinolaten. Dit zaadmeel kan
in de herfst of in enkele weken voor het zaaien worden toegediend aan de toplaag van 7
cm. Het effect van een volledige bouwvoor ontsmetting met zaadmeel is onderzocht op
Vredepeel. In een van de twee jaren is een effect gevonden op de aantallen
microsclerotiën van Verticillium dahliae, dat betrouwbaar verlaagd werd. Pratylenchus
werd niet bestreden (Lamers en Korthals, 2011). Hoewel met zaadmeel een betere
bestrijding verwacht wordt dan met biofumigatie gewassen, blijkt de bestrijding van
Verticillium en Pratylenchus beperkt te zijn. Omdat Sclerotinia gevoeliger is dan Verticillium
zou nagegaan kunnen worden of met zaadmeel een bestrijding van sclerotiën mogelijk is.
© DLV Plant, 14 maart 2011.
- 31 -