Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - VVSG

Canvas intern noodplan 

ouderenvoorzieningen 

Federale dienst noodplanning - gouverneur Oost-Vlaanderen 

Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen – november 2011 

1

Inhoudsopgave 

1. Inleiding ................................................................................................................... 5 

1.1. Waarom dit noodplan? ...................................................................................... 5 

1.2. Doel van het intern noodplan ............................................................................ 5 

1.3. Wat is een noodsituatie? ................................................................................... 7 

1.4. Risico's .............................................................................................................. 8 

1.4.1. Interne risico's .............................................................................................. 8 

1.4.2. Externe risico's ............................................................................................. 8 

1.5. Crisisstructuur van de overheid (bij externe of grootschalige interne 

noodsituaties) ............................................................................................................... 9 

1.5.1. Fasering ....................................................................................................... 9 

1.5.2. Disciplines .................................................................................................... 9 

1.5.3. Coördinatie................................................................................................... 9 

1.6. Wetgeving – belangrijke bepalingen betreffende noodplanning ...................... 11 

2. Informatie ouderenvoorziening ........................................................................... 13 

2.1. Algemeen en personeel .................................................................................. 13 

2.1.1. Algemeen ................................................................................................... 13 

2.1.2. Raad van beheer ....................................................................................... 14 

2.1.3. Intern crisisteam ......................................................................................... 14 

2.1.4. Eerste interventieploeg .............................................................................. 15 

2.1.5. Aantal personeelsleden ............................................................................. 15 

2.2. De residenten waarvoor de ouderenvoorziening erkend is ............................. 16 

2.2.1. Dagverblijf .................................................................................................. 16 

2.2.2. Kortverblijf .................................................................................................. 16 

2.2.3. Permanent verblijf ...................................................................................... 16 

2.3. Activiteiten en bezetting .................................................................................. 18 

2.4. De risico's ........................................................................................................ 19 

3. Kaartmateriaal ....................................................................................................... 20 

3.1. Kaarten ouderenvoorziening ........................................................................... 20 

3.1.1. Inplantingsplan ........................................................................................... 20 

3.1.2. Plattegrond van de site .............................................................................. 20 

3.1.3. Plattegrond van de instelling per verdieping .............................................. 20 

4. Noodsituaties ........................................................................................................ 22 

4.1. Alarmering ....................................................................................................... 22 

4.1.1. Opstart intern noodplan ............................................................................. 22 

4.1.2. Hoe alarmeren? ......................................................................................... 22 

4.1.3. Wie alarmeren? .......................................................................................... 23 

4.1.3.1. Eerste interventieploeg (EIP)............................................................... 23 

4.1.3.2. Crisisteam ........................................................................................... 24 

4.1.3.3. Bijkomend personeel ........................................................................... 25 

4.2. Crisislokalen .................................................................................................... 26 

4.2.1. Crisiscentrum van de instelling .................................................................. 26 

4.2.2. Bijkomende lokalen .................................................................................... 26 

4.3. Communicatie ................................................................................................. 28 

4.4. Evacuatie en opvang ....................................................................................... 29 

4.4.1. Evacuatie ................................................................................................... 29 

4.4.2. Opvang ...................................................................................................... 29 

5. Nafase .................................................................................................................... 31 

6. Oefenen .................................................................................................................. 33 

Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 2

6.1. Algemeen – nut – noodzaak ............................................................................ 33 

6.2. Soorten oefeningen ......................................................................................... 33 

6.3. Aandachtspunten bij oefeningen ..................................................................... 34 

7. Actiekaarten .......................................................................................................... 35 

7.1. Actiekaarten voor incidenten ........................................................................... 35 

7.1.1. Acute noodsituaties .................................................................................... 35 

7.1.2. Niet-acute noodsituaties ............................................................................ 44 

7.2. Actiekaarten voor personen ............................................................................ 52 

8. Bijlagen .................................................................................................................. 60 

Bijlage 1: Telefoonrepertorium ................................................................... 61 

Bijlage 2: Afkortingenlijst ............................................................................ 63 

Bijlage 3: In te vullen infofiche in gemeentelijk algemeen nood- en 

interventieplan ............................................................................................ 64 

Bijlage 4: Inventaris gevaarlijke producten ................................................. 66 

Bijlage 5: Reisformulier busreizen .............................................................. 67 

Bijlage 6: Meldingsformulier oefeningen .................................................... 68 

Bijlage 7: Pictogrammen ............................................................................ 70 


Versiebeheer 

VERSIE DATUM GEWIJZIGDE PAGINA('S) 

! Aandachtspunt: Het is belangrijk om het intern noodplan regelmatig te actualiseren. 


4

1. Inleiding 

1.1. Waarom dit noodplan? 

Het intern noodplan is een geheel van procedures en structuren die geactiveerd worden bij een 

noodsituatie binnen de ouderenvoorziening, in de onmiddellijke omgeving van de 

ouderenvoorziening of met personen behorend tot de ouderenvoorziening, waarbij het de 

bedoeling is om de nodige verwittigingen te doen en de hulpverlening op te starten zodat de 

schade naar mens en omgeving zo beperkt mogelijk blijft. 

1.2. Doel van het intern noodplan 

Naast de analyse van de feiten en evaluatie van de toestand heeft een intern noodplan - 

globaal - vijf grote doelstellingen: 

1. Alarmeren 

de alarmering van: 

directie 

personeel 

bewoners 

bezoekers 

de alarmering van: 

hulpdiensten (112) 

autoriteiten 

omgeving 

2. Bestrijden 

het bestrijden van de noodsituatie 

eerste interventieploeg 

gebruik kleine blusmiddelen 

EHBO 

3. Evacueren, ontruimen 

de evacuatie van het gebouw of delen ervan 

het bevel tot evacuatie kan gebeuren door: 

een verantwoordelijke van de ouderenvoorziening (dringendheid) 

het crisisteam van de ouderenvoorziening 

de hulpdiensten (brandweer, ambulance, politie, …) 

de overheid (burgemeester, gouverneur, …) 


4. Communiceren 

het geven van informatie aan: 

personeel en bewoners 

familie 

media 

en dit in samenwerking met de overheid 

5. Acties in de nafase 

informatie: bv: een informatiebijeenkomst 

mantelzorg: bv: stimulatie hulp uit de directe omgeving 

rituelen: bv: een herdenkingsbijeenkomst 1 jaar na de ramp 

erkenning: bv: een opvanggesprek met het personeel 


1.3. Wat is een noodsituatie? 

Noodsituaties kunnen behoren tot één van de volgende categorieën: 

1. Crisis binnen de ouderenvoorziening 

met (gedeeltelijke) evacuatie bv. brand in de keuken 

geen evacuatie vereist bv. voedselvergiftiging 

met isolatie (bv. besmettelijke aandoening waarvoor geen therapie is, MRSA) 

2. Crisis buiten de ouderenvoorziening met mogelijke dreiging voor de instelling 

schuilen en ramen/deuren dicht bv. ontsnapping gevaarlijk product uit een naburig bedrijf 

met evacuatie bv. gaslek 

3. Crisis buiten de ouderenvoorziening met betrokkenheid van bewoners en/of personeel 

bv. busongeval tijdens uitstap 

! Aandachtspunt: Er kunnen activiteiten door derden binnen de gebouwen van de 

ouderenvoorziening georganiseerd worden. Voor deze activiteiten wordt best een 

overeenkomst gesloten met de verantwoordelijke organisator. Vergeet niet in deze 

overeenkomst voldoende aandacht te schenken aan preventie-items (bv. Aandachtspunt: 

ALLE uitgangen en nooduitgangen steeds vrij houden). Denk ook aan verzekeringen. 


7

1.4. Risico's 

Risico's maken de kans op een noodsituatie in de ouderenvoorziening groter. De directie en 

verantwoordelijken worden geacht de risico's te kennen. Risico's worden aangeduid op een 

kaart en kunnen verdeeld worden in interne en externe risico's. 

1.4.1. Interne risico's 

Voorbeelden: 

gas en elektriciteit (kennis van de installatie + plaats hoofdschakelaar) 

aantal bewoners verdeeld over verschillende gebouwen (bv. op de middag in de refter) 

opslag gassen 

keuken 

liften 

verwarming (stooklokaal) 

… 

1.4.2. Externe risico's 

Voorbeelden: 

waterlopen: bv. kans op overstroming 

bedrijven: bv. kans op ontsnapping van gevaarlijke stoffen na incident 

grote verkeerswegen 

… 


8

1.5. Crisisstructuur van de overheid (bij externe of 

grootschalige interne noodsituaties) 

Deze crisisstructuur van de overheid wordt geactiveerd in geval van een noodsituatie De 

ouderenvoorziening kan hierin betrokken zijn wanneer er dreiging is voor de 

ouderenvoorziening, de bewoners en het personeel of wanneer zich een grootschalig interne 

noodsituatie in de ouderenvoorziening voordoet. 

Iedere gemeente heeft een gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan (GANIP). Iedere 

provincie beschikt over een provinciaal algemeen nood- en interventieplan (PANIP). 

1.5.1. Fasering 

Bij een noodsituatie kan een fase worden afgekondigd. De gemeentelijke fase wordt 

afgekondigd door de burgemeester voor noodsituaties die op gemeentelijk niveau kunnen 

beheerd worden. De provinciale fase wordt afgekondigd door de gouverneur voor 

noodsituaties die grootschalig en/of gemeentegrensoverschrijdend zijn en extra middelen 

vergen. De federale fase wordt afgekondigd door de minister van binnenlandse zaken voor 

noodsituaties die nationaal gecoördineerd moeten worden. 

1.5.2. Disciplines 

De hulpdiensten worden gegroepeerd in 5 disciplines: 

Discipline 1 (D1): brandweer 

Discipline 2 (D2): medische diensten 

Discipline 3 (D3): politie 

Discipline 4 (D4): logistiek (Civiele Bescherming, Defensie, …) 

Discipline 5 (D5): informatie 

! Aandachtspunt: Brandweer- en politie-interventies zijn in principe gratis bij noodsituaties. 

1.5.3. Coördinatie 

Bij elke noodsituatie moet er altijd samenwerking tussen de disciplines zijn om de ramp zo 

beperkt mogelijk te houden. We noemen dit coördinatie. Deze coördinatie gebeurt op 2 

niveaus. 


9

Bij iedere noodsituatie is er een operationeel niveau actief: Het gecoördineerd 

bestrijden van de noodsituatie in de Commandopost-Operaties (CP-Ops). De CP-Ops 

wordt opgesteld op een veilige plaats, zo dicht mogelijk bij de noodsituatie. 

Bij bepaalde noodsituaties wordt ook het beleidsniveau opgestart: Bij een grote 

noodsituatie kan een overkoepelende aanpak door het coördinatiecomité (CC) worden 

opgestart onder leiding van de burgemeester bij een gemeentelijke fase en/of 

gouverneur bij een provinciale fase. Het CC zetelt in het gemeentelijk en/of provinciaal 

crisiscentrum. De locaties van deze crisiscentra staan bepaald in het GANIP van de 

gemeente en het PANIP van de provincie. 

! Aandachtspunt: Het crisisteam van de ouderenvoorziening dient een afgevaardigde te sturen 

naar de CP-Ops en (wanneer het wordt opgericht) het CC. 

! Aandachtspunt: De afgevaardigde van de ouderenvoorziening staat in voor het doorgeven 

van gegevens van de ouderenvoorziening aan de hulpdiensten, de CP-Ops en/of het CC: 

de opvang van de hulpdiensten; 

het aanduiden van de lokalen waar de noodsituatie zich voordoet; 

het meedelen van het aantal residenten op de verzamelplaats; 

het melden van eventuele afwezigen of vermiste personen; 

… 


1.6. Wetgeving – belangrijke bepalingen betreffende 

noodplanning 

ARAB: Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming, TITEL II, Hoofdstuk I, 

Afdeling V, Artikel 52.1, Artikel 52.10 

De werkgever is verplicht om de nodige maatregelen te nemen om noodsituaties te voorkomen. 

De werkgever is verplicht minstens één maal per jaar oefeningen te organiseren. 

Codex over het welzijn op het werk, Hoofdstuk III, Afdeling IV, Art. 22 

De werkgever voorziet in een intern noodplan (uit Koninklijk Besluit van 27 maart 1998 

betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk). 

Koninklijk besluit van 12 maart 1974 tot vaststelling van de veiligheidsnormen 

waaraan de rustoorden voor bejaarden moeten voldoen, Bijlage A, hoofdstuk 8.1 

en 8.6.3. 

8.1: De directie van de instelling neemt alle nodige maatregelen om de bewoners van de 

instelling te beschermen tegen de gevolgen van brand en paniek. Deze maatregelen staan 

opgenomen in een huishoudelijk reglement. 

8.6.3: De directie van de instelling houdt minstens eens per jaar praktische oefeningen, die tot 

doel hebben de personeelsleden te onderrichten aangaande hun gedragslijn bij brand. 

Koninklijk besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en 

interventieplannen. 

Dit Koninklijk Besluit bepaalt de principes van noodplanning. Wie draagt er welke 

verantwoordelijkheid en wanneer? Wat zijn de verschillende disciplines? Welke verschillende 

plannen dienen er opgemaakt te worden? Wanneer en waarom treedt een bepaalde fase in 

werking? Hoe gebeurt de coördinatie bij een noodsituatie? Dit Koninklijk Besluit bepaalt dat 

iedere instelling moet beschikken over een intern noodplan. Een intern noodplan is een 

document op het niveau van het bedrijf en/of instelling, dat erop gericht is de schadelijke 

gevolgen van een noodsituatie te beperken door het uitwerken van aangepaste materiële en 

organisatorische noodmaatregelen, opgesteld door het betrokken bedrijf of de betrokken 

instelling. 

Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de specifieke 

brandveiligheidsnormen waaraan de woonzorgcentra en de centra voor 


11

herstelverblijf moeten voldoen en tot bepaling van de procedure voor het uitreiken 

van het attest inzake de naleving van deze normen. 

Dit besluit is nog in opmaak. 

Art. 418, 419 en 420 Strafwetboek 

Art. 418 vermeldt dat iemand schuldig is aan onopzettelijk doden of aan onopzettelijk letsel 

toebrengen wanneer deze persoon dit veroorzaakt heeft door gebrek aan voorzichtigheid of 

voorzorg, maar zonder het oogmerk om de persoon van een ander aan te randen. 

Het ontbreken van een intern noodplan in een ouderenvoorziening zou kunnen gezien worden 

als een gebrek aan voorzorg. 


2. Informatie ouderenvoorziening 

2.1. Algemeen en personeel 

2.1.1. Algemeen 

Instelling 

Naam 

Adres 

Tel. 

Fax. 

E-mail 

Website 

Directeur 

Naam 

Tel./GSM 

Fax 

E-mail 

Preventieadviseur 

Naam 

Tel./GSM 

Fax 

E-mail 

Contactpersoon permanentie (kan eventueel directeur en/of preventieadviseur zijn) 

Naam 

Functie 

Tel./GSM 

Fax 

E-mail 


13

2.1.2. Raad van beheer 

Directeur: 

Secretaris: 

Leden: 

Naam Functie GSM 

2.1.3. Intern crisisteam 



2.1.4. Eerste interventieploeg 


2.1.5. Aantal personeelsleden 

gebouw (naam/nummer) 

SHIFT 

AANTAL 

dag 

nacht 

directie 

algemeen totaal 


2.2. De residenten waarvoor de ouderenvoorziening erkend is 

2.2.1. Dagverblijf 


AARD 

AANTAL 

mobiel 

rolstoel 

bedlegerig 


2.2.2. Kortverblijf 


AARD AANTAL waarvan DEMENTEN 

mobiel 

rolstoel 

bedlegerig 


2.2.3. Permanent verblijf 


AARD AANTAL waarvan DEMENTEN 

mobiel 

rolstoel 

bedlegerig 



16

! Aandachtspunt: Het is belangrijk om de gegevens van alle residenten inclusief hun gegevens 

van verzorging en medicatie op te nemen in een lijst. Deze lijst wordt best digitaal bewaard op 

een gekende plaats (bv. usb-stick in een kastje bij de ingang, …). 

De fiche omvat per resident minimaal: 

- Foto, naam, voornaam, te contacteren familie 

- Verzorging 

- Medicatie 


2.3. Activiteiten en bezetting 

Type instelling 

Bezetting overdag 

(van …u … tot …u …) 

Aantal personeelsleden 

Aantal bewoners (mobiel) 

Aantal bewoners (niet-mobiel) 

Bezetting 's nachts 





Speciale afdelingen aanwezig (bv. dementerenden, …) 


18

2.4. De risico's 

Interne risico's (site) bv.: plaats gevaarlijke stoffen, stookketel, keuken, opslag gasflessen, … 

Externe risico's (omgeving) bv.: waterlopen, bedrijven, grote verkeerswegen, … 

! Aandachtspunt: Iedere gemeente beschikt over een gemeentelijk algemeen nood- en 

interventieplan (GANIP). In dit plan kunnen infofiches over de gemeentelijke risico's opgenomen 

worden, o.a. een fiche per ouderenvoorziening (voorbeeld zie bijlage 3). Stuur de info door naar 

uw gemeente ter attentie van de ambtenaar noodplanning, bij wie u ook terecht kan voor meer 

informatie. 


19

3. Kaartmateriaal 

3.1. Kaarten ouderenvoorziening 

3.1.1. Inplantingsplan 

Dit plan geeft een globaal beeld van de locatie van de ouderenvoorziening met de aanpalende 

straten. 

3.1.2. Plattegrond van de site 

Dit plan omvat de gebouwen van de ouderenvoorziening. Daarnaast worden belangrijke punten 

op de site aangeduid bv. toegangswegen, verzamelplaatsen, … 

3.1.3. Plattegrond van de instelling per verdieping 

Aan te duiden op het plan: 

Plaatsen: 

ingangen en (nood)uitgangen 

aantal gebouwen 

aantal verdiepingen 

trappen en liften 

verzamelplaats bij evacuatie + mogelijke alternatieven 

brandcentrale 

lokalen die een specifiek risico aanduiden (deze zijn best in kleur aan te brengen op de 

kaart): 

• keuken 

• refter 

• opslag medicatie 

• opslag zuurstofflessen 

• stookkamer 

• machinekamer 

• … 

andere lokalen 

• bewonerskamers 

• plaats crisislokaal 

• verpleging 

• secretariaat 

• wasruimte 

• berging 


• … 

Interventiemiddelen: 

blusapparaten / axiale muurhaspels / boven- en ondergrondse hydranten 

waterwinplaatsen (bv. vijver) 

telefoontoestellen met buitenlijn of via centrale (bij voorkeur met noodbatterij) 

verloop evacuatietraject 

drukknoppen alarmsysteem 

stoelen voor gehandicapten 

… 

Diverse: 

afsluitkranen gas, elektriciteit, water 

rookkoepels 

sleutelkastjes bv. voor lift 

zonnepanelen 

afvalbeheer 

… 

! Aandachtspunt: Voor de opmaak van deze plannen is het wenselijk dat er overleg gepleegd 

wordt met de brandweer. Sommige brandweerkorpsen beschikken over voorbeelden van 

plannen. 


4. Noodsituaties 

4.1. Alarmering 

4.1.1. Opstart intern noodplan 

- 

Vaststeller 

noodsituatie 

Verwittig 112 

Geef volgende gegevens door: 

Juist adres van de plaats van de noodsituatie 

+ uw naam 

Juiste locatie van de noodsituatie (bv. zaal, 

keuken, kamernummer, …) 

Omschrijving van de noodsituatie 

Aanwezigheid van mogelijke slachtoffers 

Verwittig 

secretariaat of 

verantwoordelijke 

Directie start 

intern noodplan 

op 

Bijeenroepen van 

het crisisteam 

Eerste analyse van de noodsituatie 

Voorbeelden van acties: 

‣ Eerste interventieploeg oproepen 

‣ Verdere alarmering van personeelsleden 

‣ Opwachten van hulpdiensten 

‣ Informatie verzamelen en verspreiden 

! Aandachtspunt: Dit is een algemeen schema dat afgesteld moet worden op de interne 

werking van de ouderenvoorziening. Wegens het beperkt aantal aanwezige personeelsleden 

tijdens de nachtdienst, kan het aangewezen zijn om zowel een dag- als een nachtschema op 

te stellen. 

! Aandachtspunt: Personeelsleden die opgeroepen worden, moeten zich melden. Zorg ervoor 

dat deze melding de efficiëntie van de verwittigingsketen niet stoort. 

4.1.2. Hoe alarmeren? 

Spreek een wijze van alarmeren af met het personeel. De aanwezigen kunnen op verschillende 

manieren gealarmeerd worden. 

Beschikbare communicatiemiddelen 

1 Zenders-ontvangers 


2 Omroepinstallatie 

3 GSM en/of draagbare telefoontoestellen (bv. via 

codes) 

4 Sirenes 

5 Luidsprekers 

6 Borden 

7 

! Aandachtspunt: Om paniek te vermijden is het aangewezen om via een stil alarm andere 

personeelsleden te verwittigen. 

4.1.3. Wie alarmeren? 

4.1.3.1. Eerste interventieploeg (EIP) 

Om te helpen met de coördinatie tijdens een noodsituatie is het nuttig een goed opgeleide 

eerste interventieploeg te hebben die, in afwachting van de komst van de hulpdiensten, de 

eerste stappen kan zetten naar het beheersen van de situatie toe. 

Elk jaar organiseert de preventiedienst opleiding en bijscholing voor de leden van de 

interventieploeg. 

Taken: 

Bij brand, het dichtstbijzijnde blusmiddel nemen en de brand bestrijden met maximaal 1 

bluspoging 

De deuren sluiten van de kamers in het getroffen compartiment indien dit nog niet is 

gebeurd 

Helpen met de residenten te evacueren 

De verzamelplaats organiseren 

EHBO toepassen 

Controleren of de branddeuren gesloten blijven 

Controleren of de 112 al verwittigd is 

De interventiediensten opvangen 


Ter beschikking blijven van de interventiediensten 

Zie titel 2.1.4 voor de contactgegevens van de leden van de EIP. 

Zie actiekaart 15 voor de taken van de leden van de EIP. 

4.1.3.2. Crisisteam 

De directie stelt een crisisteam samen. Het crisisteam bestaat uit vooraf aangeduide personen 

die de noodsituatie volgen vanuit het crisiscentrum. De vooraf aangeduide medewerkers 

(afhankelijk van de structuur van de ouderenvoorziening) moeten beslissingen kunnen nemen. 

Mogelijke samenstelling: 

directie 

coördinator intern noodplan 

preventieadviseur 

evacuatieverantwoordelijke 

verantwoordelijke opvang hulpdiensten 

communicatieverantwoordelijke media 

verantwoordelijke communicatie familie van residenten en personeelsleden 

secretaris (bijhouden van het logboek) 

externe diensten bv. verzekeringsmaatschappij, … 

CRA of zijn afgevaardigde 

… 

Taken: 

eerste opvang hulpdiensten en overleg met overheden 

beslissen over al dan niet (bijkomend) evacueren 

zo veel mogelijk informatie verzamelen over de noodsituatie 

zo veel mogelijk informatie verzamelen over eventueel ontbrekende/gekwetste personen 

informeren van de residenten, personeelsleden en hun familie 

organiseren van opvang 

contacten met ziekenhuizen 

contacten met verzekeringsmaatschappijen 

beleidsbeslissingen nemen 

opvang media en persberichten geven 

Zie titel 2.1.3 voor de contactgegevens van de leden van het crisisteam. 

Zie actiekaart 18 voor de taken van de leden van het crisisteam. 


! Aandachtspunt: In functie van de structuur van de ouderenvoorziening is het mogelijk dat 

meerdere functies door één persoon worden uitgevoerd. 

4.1.3.3. Bijkomend personeel 

Om de druk op uw ouderenvoorziening tijdens noodsituaties te verlichten, wordt gesuggereerd 

om de verwittiging van bijkomend personeel te delegeren naar een verantwoordelijke binnen uw 

eigen instelling. 

! Aandachtspunt: Het is aangewezen om hierbij te werken met een cascadesysteem: 

Er wordt een persoon van het crisisteam aangesteld die permanent bereikbaar is + een 

vervanger. Deze persoon wordt als eerste gebeld bij een noodsituatie in de 

ouderenvoorziening. 

Deze persoon heeft een geactualiseerde lijst bij met de namen, adressen en GSMnummers 

van alle personeelsleden van de ouderenvoorziening. 

Op vraag van de directie zal deze persoon bellen naar de personeelsleden op de lijst met 

de vraag of hij/zij naar de ouderenvoorziening kan komen om te helpen. Om de extra hulp 

zo snel mogelijk te kunnen garanderen, is het aan te raden eerst te bellen naar de 

personeelsleden die het dichtst bij de ouderenvoorziening wonen. 

Denk er ook aan om eventueel de vrijwilligers verbonden aan de ouderenvoorziening 

(vertrouwd met de interne structuur) op te roepen. 

! Aandachtspunten: 

wie (nominatief of per functie aanduiden) mag een alarm geven naar de hulpdiensten? 

is het alarm overal waarneembaar (auditief/visueel) en niet voor interpretatie vatbaar? 

Voorzie in een systeem om in fasen te alarmeren 

waarschuwing (bv. stil alarm, …) 

beperkt (bv. één gebouw van de site, ...) 

totaal (bv. alle gebouwen, …) 

maak een intern alarmeringsschema met de te verwittigen personeelsleden (aanstiplijst!) en 

de 112 

hou rekening met dag- en nachtshiften 

zijn er alternatieven indien uw telefooncentrale uitvalt? (bv. noodtelefoon, wacht GSM, …) 

hou er rekening mee dat een noodsituatie van buitenaf uw ouderenvoorziening kan 

bedreigen (bv. gaswolk). Informeer uw personeel (en residenten) over die externe dreiging 

zodat paniek vermeden wordt. 


4.2. Crisislokalen 

4.2.1. Crisiscentrum van de instelling 

Het crisiscentrum is de locatie waar de leden van het crisisteam van de instelling samenkomen 

om de hulpacties te coördineren. Dit lokaal kan andere functies hebben. 

Duid de plaats van dit lokaal aan, samen met een alternatief (in het geval dat de eerst 

aangeduide plaats niet toegankelijk is): 

1. …………. 

2. Alternatief …………. 

Het crisiscentrum moet minstens beschikken over: 

Voldoende ruimte, tafels, stoelen 

Telefoontoestellen – voldoende in en uit lijnen 

Lijst met telefoonnummers – leden crisisteam 

Lijst met telefoonnummers – personeel 

Lijst met telefoonnummers – familie van bewoners 

Lijst met de gegevens van de residenten 

Het is aangewezen om daarnaast te beschikken over: 

Veiligheidsverlichting 

Faxtoestel 

PC met internetaansluiting 

Aparte (en voldoende) internetaansluitingen voor externe gebruikers 

Fotokopieerapparaat 

GSM’s 

Magnetisch bord, stiften, magneten 

Flipchart, papier en stiften 

Overheadprojector, transparanten, projectiescherm 

Radio – TV toestel (volgen van berichtgeving) 

4.2.2. Bijkomende lokalen 

In sommige noodsituaties zullen er aparte locaties moeten voorzien worden: 

lokaal opvang familie 

locatie 

telefoon 

fax 


26

lokaal opvang pers 

locatie 

telefoon 

fax 


4.3. Communicatie 

Communicatie is één van de sleutelbegrippen in de noodplanning. Het is belangrijk om de 

doelgroepen naar dewelke gecommuniceerd moeten worden, te bepalen. 

1. Communicatie residenten 

2. Communicatie personeel 

3. Communicatie familie – zie actiekaart 19 

4. Communicatie met externe diensten 

- Communicatie met overheden 

- Communicatie met andere diensten van dezelfde structuur (bv. andere WZC in een 

overkoepeling) 

- Communicatie met geprivilegieerde partners (bv. systemen van thuiszorg) 

- … 

5. Communicatie media – zie actiekaart 20 


- Denk eraan om deze specifieke taken te laten vervullen door de meest aangewezen 

personen. 

- De bewoners zullen bij een noodsituatie trachten om de eigen familieleden te bereiken, of 

omgekeerd. Besteed daarom in de communicatie voldoende aandacht aan de bewoners en hun 

families. Het past niet dat de informatie in de media meer en sneller zou zijn dan deze naar de 

meest betrokken groepen. 

- Een noodsituatie krijgt veel aandacht van de media. Contacten met de pers zijn niet altijd 

eenvoudig. Aangeraden wordt om de perscontacten toe te vertrouwen aan 1 persoon die 

spreekt in opdracht van de instelling. 

- Licht de residenten en personeelsleden van de ouderenvoorziening zo snel mogelijk in van de 

noodsituatie. Vermeld wat er gebeurd is en wat de gevolgen zijn. De melding kan gebeuren 

door bv. een korte brief mee te geven. 

- Stel eventueel een standaardpersbericht op voorhand op. Op die manier hoeft in een 

noodsituatie enkel de feitelijke informatie ingevuld te worden. 

- Let erop dat de communicatie naar de verschillende groepen geen tegenstrijdigheden bevat. 

Dit betekent dat de inhoud van de communicatie moet goedgekeurd worden. 

- Vanaf de afkondiging van een gemeentelijke/provinciale fase is het aan te raden eerst overleg 

te plegen met de gemeente/provincie alvorens er gecommuniceerd wordt met de pers. 


28

4.4. Evacuatie en opvang 

4.4.1. Evacuatie 

Wanneer er geëvacueerd moet worden omdat de bewoners en/of het personeel in gevaar zijn, 

bestaan er drie verschillende stappen: 

Stap 1: De horizontale evacuatie, waarbij de residenten in een ander compartiment 

binnen het gebouw verzameld worden. Hou er rekening mee dat: 

o er best twee branddeuren tussen de plaats van de noodsituatie en de 

verzamelplaats zitten, 

o de verzamelplaats moet beschikken over voldoende verwarming en 

elektriciteit, 

o de verzamelplaats gemakkelijk bereikbaar is voor de interventiediensten? 

Stap 2: Indien de dreiging blijft, wordt er verticaal geëvacueerd. De residenten 

worden naar een opvangplaats in een ander gebouw begeleid. Bij absolute voorkeur 

gebeurt dit in samenwerking met de interventiediensten. Ook hier moet rekening 

gehouden worden met verwarming en elektriciteit. 

Stap 3: Wanneer ook dit niet voldoende is, worden de residenten naar buiten 

gebracht en verzamelen ze op een zo veilig mogelijke plaats. Ook hier is de 

samenwerking met de interventiediensten ten zeerste aangewezen. 

4.4.2. Opvang 

Indien de ouderenvoorziening geheel of gedeeltelijk buiten gebruik is, moet voor opvang 

gezorgd worden. 

Zorg ervoor dat er afspraken gemaakt zijn met andere ouderenvoorzieningen uit de 

omgeving i.v.m. opvang bij een noodsituatie. 

Indien nodig kan er gebruik gemaakt worden van de website www.oostvlaanderen.be/kortverblijfonline 

om te zien in welke ouderenvoorzieningen in 

Vlaanderen bedden vrij zijn. 

Bij grootschalige noodsituaties zal de overheid via de CP-Ops of het CC in 

samenwerking met de ouderenvoorziening een tijdelijk gemeentelijk opvangcentrum 

openen. Dit centrum is opgenomen in het gemeentelijk algemeen nood- en 

interventieplan (GANIP). Een dergelijke opvang voorziet in principe niet in herberging 

en is steeds minder optimaal dan een (tijdelijke) opvang in een ander 

ouderenvoorziening. 



- Probeer afspraken te maken met buren (scholen, restaurants, …) i.v.m. opvang bij een 

noodsituatie. 

- Een opvang in een ziekenhuis wordt in principe voorbehouden voor zieke personen. De 

opvang van bedlegerigen is een laatste mogelijkheid en kan maar ingeroepen worden voor 

zover ze elders niet terecht kunnen. 


5. Nafase 

De nafase gaat over de fase na de noodsituatie. In deze fase worden activiteiten ontplooid 

waardoor er kan worden teruggekeerd naar de "normale" situatie. Het is de fase waarin de volle 

omvang van de noodsituatie duidelijk wordt. Het wordt bekend wie na de noodsituatie verdere 

medische en/of psychosociale hulp nodig heeft. Ook wordt duidelijk welke materiële schade is 

aangericht en op welke wijze deze al dan niet zal (kunnen) worden hersteld en vergoed. 

De nafase behoort, net zoals de acute fase, tot de noodplanning. De psychosociale acties 

worden gebundeld in het luik PSIP (psychosociaal interventieplan) dat deel uitmaakt van de 

medische discipline (of discipline 2). Indien dit nodig blijkt, zal een apart psychosociaal 

coördinatiecomité (bemand met overheden en instelling) opgericht worden om de nafase in 

goede banen te leiden. 

Aandachtspunten: 

Coördinatie en organisatie 

Schade en financiële voorzieningen 

(Her)huisvesting, herstel en wederopbouw 

Milieu 

Belangenvereniging en zelforganisatie slachtoffers 

Geneeskundige opvang en verzorging 

Psychosociale opvang en verzorging 

Informatievoorziening 

Externe voorlichting 

Gezondheidsonderzoek en –monitoring 

Uitvaart 

Herdenken 

(Evaluatie)onderzoek en leren 

Strafrechtelijk onderzoek 

Verantwoording afleggen 

Grensoverschrijdende samenwerking 


Een noodsituatie in een ouderenvoorziening kan een impact hebben op het psychosociaal 

welzijn van de bewoners, hun familie en de personeelsleden. Het is belangrijk om de getroffenen 

op te vangen met aandacht voor de volgende aspecten: informatie, mantelzorg, rituelen en 

erkenning. Op korte termijn kan dit door bv. de bewoners naar een veilige plaats te brengen, een 

gesprek, het geven van informatie, etc. Op langere termijn dient de situatie opgevolgd te worden, 

bv. het organiseren van een informatiebijeenkomst een week na het gebeuren en het 

organiseren van herdenkingen op bijzondere momenten. Het is belangrijk dat de nodige acties in 

de nafase worden besproken en georganiseerd door het crisisteam. 


6. Oefenen 

6.1. Algemeen – nut – noodzaak 

Oefenen is verplicht en noodzakelijk. De bedoeling is: 

Parate kennis van het intern noodplan nagaan 

De voorgeschreven procedures testen op hun efficiëntie 

Het materiaal uittesten (bv. gebruik evacuatiestoel) 

Het personeel trainen en reflexen aanleren 

Lessen trekken en waar nodig het intern noodplan aanpassen 

6.2. Soorten oefeningen 

Een alarmeringsoefening omvat o.a.: 

Het alarmeringschema uittesten 

De snelheid van de reactie van het personeel, de eerste interventieploeg, het 

crisisteam testen en nagaan of iedereen zijn opdracht kent 

De contactgegevens uittesten 

… 

Een tafeloefening omvat o.a.: 

Een scenario (bv. brand, opsluiting in lift, …) met timing 

Er is geen terreinontplooiing 

Alle actoren komen samen (op voorhand of na oproep in real time) en reageren op 

het scenario 

Het gebruik van de actiekaarten 

De oefenleiding kan vragen stellen, problemen opwerpen, … 

… 

Een terreinoefening omvat o.a.: 

Een scenario met timing 

Een nagebootste crisistoestand (brand, rook, …) of dreiging (gevaarlijke wolk, 

stroomuitval, …) of crisis op afstand (ongeval met bus op uitstap, …) 

Simulanten of residenten die in staat zijn mee te werken 

De alarmering en oproep van personeel, directie en crisisteam, EIP, … 

Het gebruik van de actiekaarten 

Eventueel in samenwerking met de hulpdiensten (oprichten CP-Ops) 

… 


33

6.3. Aandachtspunten bij oefeningen 

Duid een oefenverantwoordelijke (oefendirectie) aan 

Werk met eenvoudige scenario's 

Omschrijf de oefendoelen exact 

Werk met evaluatoren, noteer wat fout is en beoordeel de genomen acties op juistheid , 

snelheid … 

SCENARIO 

INTERN 

NOODPLAN 

OEFENING 

AANPASSING 

EVALUATIE 


- Er moeten goede afspraken met de hulpdiensten en autoriteiten gemaakt worden. 

- De oefening moet minimum 2 weken voor datum gemeld worden aan de 112 (zie ook het 

meldingsformulier in bijlage 6). 


7. Actiekaarten 

7.1. Actiekaarten voor incidenten 

De actiekaarten voor incidenten worden onderverdeeld in actiekaarten voor acute noodsituaties 

en actiekaarten voor niet-acute noodsituaties. Met een acute noodsituatie wordt bedoeld dat het 

gaat om een incident waarbij het functioneren van de instelling in het gedrang komt of kan 

komen. 

! Aandachtspunt: Het is een suggestie om alle actiekaarten op gekleurd papier af te drukken. 

7.1.1. Acute noodsituaties 

Actiekaart 1: brand en gasalarm (noodsituatie) 

Actiekaart 2: interne alarmering 

Actiekaart 3: bluspoging door een lid van de Eerste Interventieploeg 

Actiekaart 4: evacuatie 

Actiekaart 5: opvang interventiediensten 

Actiekaart 6: schuilen 

Actiekaart 7: langdurige stroomonderbreking (noodgenerator!) 

Actiekaart 8: bommelding 


35

Actiekaart 1: brand en gasalarm (noodsituatie) 

EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 

1. Verwittig de hulpdiensten: bel 112 

Boodschap 

U spreekt met … (eigen naam) van de ouderenvoorziening …. (naam, adres). 

Er is brand/gasalarm/andere noodsituatie in kamer … (kamernummer of benaming lokaal) 

op verdieping …(nummer verdieping) in blok … 

Er zijn … gewonden (aantal gewonden) 

Leg niet dicht als u in de wachtrij van de 112 komt te staan. Anders komt u terug 

achteraan te staan bij een volgende oproep! 

Blijf aan de lijn voor verdere vragen vanuit de 112! 

2. Start het intern alarmeringsschema 

Volg actiekaart 2 

3. Doe één bluspoging 


4. Evacueer wanneer en waar nodig 


5. Vang de interventiediensten op bij hun aankomst 


Tip: Geef de actiekaarten 2 tot 5 indien mogelijk door aan een collega 


36

Actiekaart 2: interne alarmering 


1. Verwittig de directie 

Geef volgende gegevens door: 

uw naam en functie 

Juiste locatie van de noodsituatie (bv. zaal, keuken, kamernummer, …) 



2. Verwittig andere personeelsleden 

Opgeroepen personeelsleden moeten zich melden. 

3. Help bij de evacuatie 



37

Actiekaart 3: bluspoging door lid van de Eerste 

Interventieploeg 


1. Doe 1 bluspoging met het dichtstbijzijnde brandbestrijdingsmiddel 

Wanneer de brand na deze poging niet onder controle is: verlaat de plaats van de 

noodsituatie en help met de evacuatie 

2. Help bij de evacuatie 



38

Actiekaart 4: evacuatie 


1. Ga na of de deuren van de kamers van het getroffen compartiment 

perfect gesloten zijn 

2. Evacueer de bedreigde bewoners van het compartiment naar een 

veilige plaats 

Start met de meest bedreigde kamers 

Daarna de rest van het compartiment 

Laat bij voorkeur twee branddeuren tussen de geëvacueerden en de plaats 

van de noodsituatie 

Laat de verlichting branden 

Laat persoonlijke eigendommen achter 

Gebruik geen lift 

Bij rookontwikkeling het hoofd zo dicht mogelijk bij de grond houden 

Hou rekening met minder mobiele en niet-mobiele residenten 

3. Zorg ervoor dat ieder personeelslid dezelfde procedure volgt 


39

Actiekaart 5: opvang interventiediensten 


1. Doe een fluohesje aan 

2. Ga naar de afgesproken plaats en wacht op de interventiediensten 

3. Geef de correcte informatie door aan de interventiediensten 

Aard noodsituatie 

Voor- of achterzijde van het gebouw 

Verdieping 

Kamernummer 

Kortste weg naar de plaats van de noodsituatie 

… 

4. Blijf eventueel ter plaatse voor de opvang van latere 

interventiediensten/ Volg de instructies van de interventiediensten 

5. Hou de toegang vrij voor de interventiediensten 

6. Blijf ter beschikking van de interventiediensten en volg hun 

instructies op 


40

Actiekaart 6: schuilen 


1. Breng iedereen zo vlug mogelijk naar binnen of blijf binnen! 

Het kan aangewezen zijn om iedereen samen te brengen in één specifieke locatie (bv. refter) 

2. Sluit ramen en deuren 

3. Schakel airconditioning en/of luchtbehandelingsinstallaties uit 


5. Volg de richtlijnen van de directie, de interventiediensten en/of de 

overheid 


Actiekaart 7: langdurige stroomonderbreking 



2. Verwittig de andere personeelsleden en de residenten 

Informeer het personeel (en de residenten) op geregelde tijdstippen rond de evolutie van 

de situatie 

3. Bel de betrokken elektriciteitsmaatschappij 

4. Activeer de noodgenerator (indien aanwezig) 

5. Bel 112 en geef een overzicht van de situatie 

6. Indien het risico bestaat dat de noodsituatie niet opgelost geraakt: 

Vraag aan de directie om het crisisteam samen te roepen zodat er kan gezocht worden 

naar opvangcentra voor de residenten 


- Opgelet: Stroomuitval heeft invloed op de bewaring van voedsel en medicatie. 

- Zorg ervoor dat de hulpdiensten een noodgenerator kunnen aansluiten. 

- Een aantal ouderenvoorzieningen zijn ook hersteloord, wat betekent dat er een aantal 

patiënten zijn die een verhoogde medische zorg nodig hebben (bijvoorbeeld aanwezigheid van 

een baxter met automatische druppelteller, …). 


42

Actiekaart 8: bommelding 


1. Verzamel maximaal informatie 

Onthoud zo goed mogelijk de tekst van de ontvangen melding! 

Vraag: 

Wanneer zal het gebeuren? 

Waar zal het gebeuren? 

Waar bent u? 

Wie bent u? 

Wat is uw reden? 

Luister en onthoud: 

De oproeper 

Stem van de oproeper (man, vrouw, kind) 

Taal – accent 

Uitspraak – spraakgebreken 

Snelheid (snel, traag, hortend, buiten adem,…) 

De achtergrondgeluiden 

Muziek? 

Machines? 

Verkeer? Vliegtuiglawaai? 

Gesprekken? 

Kindergeluiden? 

2. Verwittig de hulpdiensten: bel 112 

3. Start het intern alarmeringsschema 


4. Evacueer wanneer nodig 


5. Vang de interventiediensten op bij hun aankomst 



43

7.1.2. Niet-acute noodsituaties 

Een niet acute noodsituatie is een crisissituatie die een georganiseerde aanpak vraagt van de 

instelling maar de continuïteit van de werking niet bedreigt. 

Actiekaart 9: defecte lift 

Actiekaart 10: verdwijning resident 

Actiekaart 11: voedselvergiftiging 

Actiekaart 12: busongeval (directie) 

Actiekaart 13: busongeval (begeleiders) 

Actiekaart 14: checklist busreizen 

Deze lijst kan aangevuld worden met nog andere actiekaarten. 


Actiekaart 9: defecte lift 

Indien de leden van de eerste interventieploeg of de technische dienst 

opgeleid zijn om dit probleem op te lossen, schakel hen in! 


2. Verwittig de hersteldienst van de liften en vraag hun interventietijd 

3. Bel 112 

Geef volgende gegevens door 

Juist adres van de noodsituatie 

Juiste positionering van de geblokkeerde lift 

Uw naam 


Beantwoord de vragen van de hulpverlener aan de andere kant van de lijn 

Tips 

Tracht de personen in de lift te bereiken om hen te informeren en blijf in contact met hen 

Wacht de hersteldienst van de lift en eventueel de hulpdiensten op 

Volg de verdere instructies van de hersteldienst en de hulpdiensten 


45

Actiekaart 10: verdwijning resident 

1. Verwittig de directie en de andere personeelsleden 

2. Verzamel gegevens over de vermiste persoon 

Waar is hij/zij laatst gezien? 

Wie had als laatste contact met hem/haar? 

Wat is zijn/haar normaal dagschema? 

Hoe was zijn/haar recente (gemoeds)toestand? 

Heeft deze persoon een bepaald ziektebeeld of allergieën? 

Wat is de gezinssituatie van de persoon? 

Zijn er nog persoonlijke bezittingen van hem/haar aanwezig in de ouderenvoorziening? 

… 

3. Zoek op de terreinen van de ouderenvoorziening 

4. Doe navraag bij familie en vrienden van de vermiste 

5. Wanneer de interventiediensten zouden worden opgeroepen: leg 

volgende documenten klaar 

Recente foto 

Medisch dossier 

Persoonlijke documenten 


- Het kan belangrijk zijn een automatisch alarmsysteem (bv. in de kledij) in te bouwen bij 

personen die kunnen weglopen 

- Bij zorgwekkende verdwijning, bel 112. 


Actiekaart 11: voedselvergiftiging 

1. Verwittig de directie of het secretariaat van de ouderenvoorziening 

2. Indien meerdere personen zich tegelijk ziek voelen verwittig de 

hulpdiensten: bel 112 

3. De directie zal: 

Contact nemen met een arts, deze zal een beslissing nemen rond de verdere aanpak 

Het crisisteam samenroepen 

De Provinciale Controle-Eenheid (PCE) verwittigen. 

4. Zoek naar symptomen en de oorzaak van de voedselvergiftiging 

5. Tref maatregelen om verdere vergiftiging te voorkomen 

Gegevens Provinciale Controle Eenheden 

Provincie Antwerpen 

Brussel 

Italiëlei 124 Bus 92 

Kruidtuinlaan 55 

2000 Antwerpen 

1000 Brussel 

Tel: 03 202 27 11 - Fax: 03 202 28 11 

Tel: 02 211 92 00 - Fax: 02 211 91 85 

GSM: 0478 87 62 19 (Enkel in uiterst dringende gevallen 

buiten de diensturen) 

Notif.ANT@favv.be 

Provincie Limburg 

Kempische Steenweg 297 bus 4 

3500 Hasselt 

Tel: 011 26 39 84 - Fax: 011 26 39 85 



Notif.LIM@favv.be 

Provincie Vlaams Brabant 

Greenhill Campus 

Interleuvenlaan 15 blok E 

Researchpark Haasrode 1515 

3001 Leuven 



Notif.BRU@favv.be 

Provincie Oost-Vlaanderen 

Zuiderpoort blok B, 10 e verdieping 

Gaston Crommenlaan 6 / 1000 

9050 Gent 

Tel: 09 210 13 00 - Fax: 09 210 13 13 



Notif.OVL@favv.be 

Provincie West-Vlaanderen 

AIPM 

Koning Albert I laan 122 

8200 Brugge 

Tel: 050 30 37 10 - Fax: 050 30 37 12 


Tel: 016 39 01 11 - Fax: 016 39 01 05 



Notif.VBR@favv.be 



Notif.WVL@favv.be 

! Aandachtspunt: De directie volgt de instructies van de arts of CRA op. Hij zal op basis van de 

symptomen beslissen of de gezondheidsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap of de PCE 

wordt verwittigd. 


Actiekaart 12: busongeval met residenten: taken 

directie 

1. Roep het crisisteam samen 

2. Informeer u maximaal bij de begeleider op de plaats van het ongeval 

en de busmaatschappij 

3. Beslis of iemand van het crisisteam ter plaatse gaat 

4. Verwittig de familie van de betrokkenen met de juiste info 

5. Zorg voor de opvang van familie in de ouderenvoorziening 

6. In geval van een ernstig incident: overleg met de gemeente 

Overleg met de gemeente kan via: 

Burgemeester 

Ambtenaar noodplanning 

Politie 

! Aandachtspunt: Indien nodig kan het psychosociaal nood- en interventieplan (PSIP) worden 

opgestart. 


Actiekaart 13: busongeval met residenten: taken 

begeleiders 

1. Blijf kalm, verlaat de bus en zorg voor voldoende afstand 

2. Bel 112 

Vermeld 

Adres van de plaats van de noodsituatie + uw naam 



Verloop van de reddingsacties 

3. Verwittig de verantwoordelijken in de ouderenvoorziening via het 

nummer…………………………………………………………………………........ 


50

Actiekaart 14: checklist busreizen 

1. Maak twee reismappen klaar met: 

Reisformulier busreizen (zie bijlage 5) 

Nominatieve lijst van de deelnemers 

Lijst met telefoonnummers 

Ongeval-aangifteformulieren 

Eventuele andere documenten, bv. info over de bestemming 

Geef één exemplaar af bij het secretariaat 

Het tweede exemplaar wordt meegenomen en bijgehouden door de begeleider(s) 

2. Neem minstens mee: 

GSM met lader (zorg ervoor dat het nummer gekend is door de ouderenvoorziening) 

EHBO koffer 

Identiteitskaart van alle residenten en personeelsleden 

SIS kaart van alle residenten en personeelsleden 

3. Zorg ervoor dat volgende instructies tijdens de volledige reis 

nageleefd worden: 

Tips: 

Tassen in de bagageruimte 

Handbagage onder of boven de zetels 

Hou het gangpad vrij 

Draag de autogordel 

De begeleiders nemen plaats vooraan in de bus (eventueel één begeleider bij de 

achterste deur). 

Bewoners die moeilijk kunnen lopen of een gipsverband hebben moeten vooraan zitten. 

Spreek eventueel onderling af hoe men gaat evacueren indien dit nodig zou zijn. 

Vraag aan de chauffeur voor het vertrek hoe de deuren van de bus manueel geopend 

kunnen worden. 

Vraag de plaats van de nooduitgangen en blusmiddelen in de autocar. 


51

7.2. Actiekaarten voor personen 

Actiekaart 15: taken eerste interventieploeg 

Actiekaart 16: taken verantwoordelijke namenlijsten 

Actiekaart 17: taken directie 

Actiekaart 18: taken crisisteam en plaats crisislokalen 

Actiekaart 19: taken verantwoordelijke communicatie familie van residenten of 

personeelsleden 

Actiekaart 20: taken verantwoordelijke communicatie media 

Deze lijst kan aangevuld worden met andere actiekaarten. 


52

Actiekaart 15: taken eerste interventieploeg 


1. Staak onmiddellijk het werk 

2. Informeer naar de plaats en de aard van de noodsituatie 

3. Bij brand, sluit de deuren van de kamers in het getroffen 

compartiment, neem het dichtstbijzijnde blusmiddel en bestrijd de 

brand met maximaal 1 bluspoging 

4. Help de bewoners te evacueren 

Tips 


Hou de branddeuren gesloten 

Controleer of 112 al dan niet verwittigd is 

Blijf ter beschikking van de bevoegde hulpdiensten 

In functie van de opleiding en de opdrachten van de eerste interventieploeg kunnen andere taken 

worden toegevoegd, bv. 

Bevrijden van personen uit de lift 

Opstarten van de noodgenerator bij langdurige stroomonderbreking 

… 


53

Actiekaart 16: taken verantwoordelijke namenlijsten 

1. Doe een fluohesje aan 

2. Neem de namenlijsten mee 

Zij bevinden zich in: ……………………………………………………………………………………… 

3. Ga naar de verzamelplaats 

4. Verzamel de gegevens op de verzamelplaats 

5. Geef de informatie door aan de hulpdiensten en de directie 


54

Actiekaart 17: taken directie 

1. Roep indien noodzakelijk het crisisteam samen 

2. Coördineer als voorzitter van het crisisteam de hulpacties 

3. Controleer of de 112 verwittigd is 

4. Zorg ervoor dat de ouderenvoorziening vertegenwoordigd is in de 

CP-Ops en het CC (wanneer deze zijn opgericht) 

5. Zorg ervoor dat de familie verwittigd wordt 

6. Sta de media en de gerechtelijke diensten te woord 

7. Hou contact met de verantwoordelijke ter plaatse indien de 

noodsituatie niet in de ouderenvoorziening is gebeurd 

8. Denk aan de begeleiding van prominenten 

9. Bespreek de acties van de nafase (voor residenten, personeel, 

familie) 


55

Actiekaart 18: taken crisisteam en plaats crisislokalen 

1. Samenstelling en taken van het crisisteam (te bepalen in functie van 

de noodsituatie) 

Directeur-voorzitter of plaatsvervanger-voorzitter 

coördinator 

Directieleden of aangeduide personeelsleden 

contact met de familie 

contact met de media 

praktische organisatie crisiscentrum 

Ondersteunend personeel 

telefoons opnemen 

noteren van alle acties die ondernomen worden en het uur erbij vermelden 

logistieke ondersteuning (eten voorzien, praktische regeling voor de opvang) 

Preventieadviseur 

onderzoek naar het ongeval 

Sociaal assistent 

verwittigen familie 

Extern psycholoog 

Arts 

Vertegenwoordiger Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk (EDPB) 

Vertegenwoordiger verzekeringsmaatschappij 

logistieke ondersteuning 

Vertegenwoordiger autobusmaatschappij 

contact met de chauffeur 

nieuwe bus voorzien? 


56

2. Plaats voor het crisiscentrum 

………………………………………………………………………………………………………. 

Uitrusting aanwezig of in de nabije omgeving: 

De ruimte die u voorziet moet minstens beschikken over: 

Telefoontoestellen – voldoende in en uit lijnen (indien mogelijk 2 lijnen die niet gekoppeld 

zijn aan de interne telefooncentrale) 

Lijst met telefoonnummers – leden crisisteam 

Lijst met telefoonnummers – personeel 

Lijst met telefoonnummers – familie van bewoners 

Lijst met namen van residenten 

Het is aangewezen om daarnaast te beschikken over: 

Veiligheidsverlichting 

Faxtoestel 

PC met internetaansluiting 

Fotokopieerapparaat 

GSM’s 

Magnetisch bord, stiften, magneten 

Flipchart, papier en stiften 

Overheadprojector, transparanten, projectiescherm 

Radio – TV toestel (volgen van berichtgeving) 

Drank en eten voor de leden van het crisisteam 

3. Plaats voor opvang familieleden 

…………………………………………………………………………………………………………… 

Gescheiden van plaats voor opvang media 

Drank en eten voor de getroffenen 

4. Plaats voor opvang media 

…………………………………………………………………………………………………………… 

Gescheiden van plaats voor opvang familieleden 


Actiekaart 19: taken verantwoordelijke communicatie 

familie van residenten of personeelsleden 

1. Gegevens verantwoordelijke 

Verantwoordelijke (+ vervanger) 

………………………………………………………………………………………………………. 

GSM 

………………………………………………………………………………………………………. 

Plaats opvang 

………………………………………………………………………………………………………. 

2. Begeef u naar het crisiscentrum in 

…………………………………………………………………………………………………………… 

3. Zorg dat u op de hoogte bent van de situatie en de evolutie van de 

situatie 

Bv. Wie zijn de slachtoffers? Naar welk ziekenhuis zijn ze gebracht? … 

4. Maak een overzichtelijk bericht met de beschikbare informatie, 

gericht aan de familie 

5. Contacteer het gezin of de familie van de residenten of de 

personeelsleden van de betrokkene(n) 

Wees het aanspreekpunt voor familieleden met vragen 

Toon bezorgdheid en betrokkenheid 

6. Bepaal in het crisisteam of in het coördinatiecomité in samenspraak 

met de burgemeester: 

een noodnummer waar de familie terecht kan met vragen 

een lokaal waar familieleden terecht kunnen voor opvang (sanitair, catering) 


58

Actiekaart 20: taken communicatieverantwoordelijke 

1. Gegevens verantwoordelijke 

media 

Communicatieverantwoordelijke (+ vervanger) 

………………………………………………………………………………………………………. 

GSM 

………………………………………………………………………………………………………. 

Plaats opvang 

………………………………………………………………………………………………………. 

2. Begeef u naar het crisiscentrum in 

…………………………………………………………………………………………………………… 

3. Zorg dat u op de hoogte bent van de situatie en de evolutie van de 

situatie 

4. Verzamel alle verschillende berichten en zorg voor één bondig 

persbericht met juiste informatie. Stuur dat bericht door 

5. Nodig in samenspraak met de directie eventueel de media uit in de 

ouderenvoorziening 

6. Beleg een persconferentie indien nodig 

Tips voor de woordvoerder 

GEEN SPECULATIE! Tracht eerst en vooral duidelijkheid te scheppen over wat er 

gebeurd is. Vermeld geen zaken waarover geen zekerheid bestaat! 

Toon bezorgdheid en betrokkenheid 

Gebruik eenvoudige en duidelijke taal 

Zeg niets over wat niet in de openbaarheid mag komen. Er bestaan geen "gesprekjes 

onder ons" met een journalist! 

Doe niet aan schuldduiding 

Wees voorzichtig met vragen als "had u dit niet kunnen zien aankomen?" 

Gebruik eventueel op voorhand opgestelde modelantwoorden 


8. Bijlagen 

Bijlage 1 

Telefoonrepertorium 

Bijlage 2 

Bijlage 3 

Bijlage 4 

Bijlage 5 

Bijlage 6 

Bijlage 7 

Afkortingenlijst 

In te vullen infofiche in gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan 

Inventaris gevaarlijke producten 

Reisformulier busreizen 

Meldingsformulier oefeningen 

Pictogrammen 


60

Bijlage 1: Telefoonrepertorium 

Brand 

Algemeen noodnummer 100 - 112 

Brandweer ………….. 

Politie 

Algemeen noodnummer 101 - 112 

Lokale politie 

Federale politie 

EHBO 

Europees noodnummer 112 

Rode Kruis 105 

Dichtstbijzijnde ziekenhuis 

Antigifcentrum 02/245 245 

Brandwondencentrum UZ Gent 09/240 34 90 

Gemeente 

Burgemeester 

Ambtenaar noodplanning 

Dokters 

Interne dienst voor preventie en 


61

escherming op het werk 

Huisbewaarder 

Dienst Slachtofferhulp van het Centrum 

voor Algemeen Welzijnswerk 

Andere 

Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen – november 2011 62

Bijlage 2: Afkortingenlijst 

ARAB 

CC 

CP-Ops 

CRA 

Dir-BW 

Dir-CP-Ops 

Dir-Info 

Dir-Med 

Dir-Log 

Dir-Pol 

EDPB 

EIP 

FAVV 

FOD 

GANIP 

MRSA 

PANIP 

PCE 

PSIP 

Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming 

Coördinatiecomité 

Commandopost Operaties 

Coördinerend en Raadgevend Arts 

Directeur Brandweer 

Directeur Commandopost Operaties 

Directeur Informatie 

Directeur Medisch 

Directeur Logistiek 

Directeur Politie 

Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk 

Eerste Interventieploeg 

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 

Federale Overheidsdienst 

Gemeentelijk Algemeen Nood- en Interventieplan 

Methicilline-Resistente Staphylococcus Aureus 

Provinciaal Algemeen Nood- en Interventieplan 

Provinciale Controle Eenheid 

Psychosociaal Interventieplan 


63

Bijlage 3: In te vullen infofiche in gemeentelijk algemeen nood- en 

interventieplan 

Deze infofiche wordt ingevuld in samenwerking met de ambtenaar noodplanning van uw 

gemeente. 

INFOFICHE OUDERENVOORZIENING 

[naam] 

CONTACTGEGEVENS 

Instelling 

Naam 

Adres 

Tel. 

Fax. 

E-mail 

Website 

Verantwoordelijke (directie van de instelling) 

Naam 

Functie 

Tel./gsm 

Contactpersoon permanentie (vb. preventieadviseur, directieassistent, …) 

Naam 

Functie 

Tel./gsm 

ACTIVITEITEN EN BEZETTING 

Type instelling 

Bezetting overdag 




Bezetting 's nachts 





64



Speciale afdelingen aanwezig (vb. dementerenden, …) 

RISICO'S 

Interne risico's (site) vb.: gevaarlijke stoffen, laboratoria, stookketel, keuken, … 

Externe risico's (omgeving) vb.: waterlopen, verkeersassen, opslagplaatsen, 

industriezone, … 

NOODPLANNING 

Terrein 

Noodplanningszone 

Way in – Way out 

Verzamelplaatsen 

Mogelijke opvangcentra 

Aandachtspunten 

Intern noodplan ja / nee Laatste update: … / … / …… 

OPMERKINGEN 

Extra informatie die van belang kan zijn voor of tijdens een noodsituatie? 

Liggingsplan toevoegen 


Bijlage 4: Inventaris gevaarlijke producten 

PRODUCT LOCATIE OPMERKINGEN 


Bijlage 5: Reisformulier busreizen 

REISFORMULIER in tweevoud in te vullen voor vertrek 

Bij het reisformulier worden de lijsten gevoegd met de DEELNEMERS. 

De formulieren worden bij vertrek afgegeven op het secretariaat. 

Datum : ……………………………………………………………………………………………………… 

Verantwoordelijke : ………………………………………………………………………………………… 

Deelnemers 

- Ouderenvoorziening: ……………………………………………………………………………… 

- Begeleiders: ………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………... 

- Beschikbaar GSM-nummer: ………………………………………………………………………. 

- Tijdstip van vertrek: ………………………………………………………………………………... 

- Totaal aantal bewoners: …………………………………………………………………………… 

- Totaal aantal begeleiders: ………………………………………………………………………… 

Bestemming 

- Plaatsbepaling: …………………………………………………………………………………….. 

………………………………………………………………………………………………………... 

- Adres: ……………………………………………………………………………………………….. 

………………………………………………………………………………………………………... 

………………………………………………………………………………………………………... 

- Telefoon: ……………………………………………………………………………………………. 

- Contactpersoon: ……………………………………………………………………………………. 

………………………………………………………………………………………………………... 

Gegevens autobus 

- Firma: ……………………………………………………………………………………………….. 

………………………………………………………………………………………………………... 

………………………………………………………………………………………………………... 

- Nummerplaat bus: …………………………………………………………………………………. 

- GSM van de chauffeur: ……………………………………………………………………………. 

Voorziene terugkomst 

- Datum: ……………………………………………………………………………….……………… 

- Uur: …………………………………………………………………………………….……………. 

Vergeet niet mee te nemen 

- EHBO koffer + ongevalaangifteformulieren 

- GSM van de ouderenvoorziening of een persoonlijke GSM 

- Lijst met telefoonnummers 

- Lijst met daarop vermeld de aanwezigen 


67

Bijlage 6: Meldingsformulier oefeningen 

MELDINGSFORMULIER BRAND, EVACUATIE EN ANDERE OEFENINGEN 

Ten laatste twee weken voor de oefening overmaken aan het Hulpcentrum 100/112 

NAAM: 

LOCATIE VAN DE OEFENING: 

Datum en uur oefening …/…/… van: …:… tot: …:… 

Type oefening: brand evacuatie Andere: 

Verwacht aantal deelnemers: 

Impact: 

CONTACTPERSOON: 

(moet bereikbaar zijn tijdens 

de oefening) 

GSM-NUMMER: 

Zal er een effectieve oproep naar het nummer 100/112 zijn? ja neen 

Welke diensten zijn op de hoogte? 

Middel Aantal Wie 

Medische middelen/100-middelen ja neen 

Brandweer bevoegd ja neen 

Brandweer SAH ja neen 

Politie ja neen 

Medische middelen akkoord FGI ja neen 

Brandweermiddelen akkoord dienstchef ja neen 

Indien u verwacht dat het Hulpcentrum 100/112 middelen gaat alarmeren gelieve dan telefonisch 

contact op te nemen met de verantwoordelijke van het HC 100/112 om concrete afspraken te 

maken. 

INSTRUCTIES VOOR DE ORGANISATOR 

Indien het gaat om een oefening met luid alarm/rookontwikkeling of een melding via noodoproep 

naar het nummer 100/112 

1. Is de verantwoordelijke verplicht de oefening 15 minuten voor de start aan te melden 

op het nummer 112. 

2. Elke oproep die op het HC 100/112 binnenkomt tussen de aanmelding en afmelding 

op de locatie van de oefening behandelt het HC 100/112 als deel van de oefening. 


68

3.Bij twijfel wordt de verantwoordelijke van de oefening gecontacteerd. 

4. Na het einde van de oefening moet de verantwoordelijke de oefening opnieuw 

afgemeld. 

5. Als de oefening niet aangemeld is gaat het HC 100/112 er van uit dat het een reële 

noodoproep betreft en worden de diensten gealarmeerd. 

Deze aanvraag wordt u bevestigd voor akkoord binnen de vijf werkdagen. 


Bijlage 7: Pictogrammen 

Plaats of richting van een 

uitgang die gewoonlijk door 

de in de inrichting aanwezige 

personen gebruikt wordt; dit 

pictogram mag slechts 

gebruikt worden voor 

uitgangen die ook aan de 

eisen voor nooduitgangen 

voldoen (te plaatsen boven, 

of boven een doorgang naar, 

een uitgang) 

Plaats of richting van een 

nooduitgang (te plaatsen 

boven, of boven een 

doorgang naar een 

nooduitgang) 

Richting van een nooduitgang 

Eerste hulp 

Ogen spoelen 

Draagberrie 

Telefoon voor redding en 

eerste hulp 

Te volgen richting (wordt in 

combinatie met de 

hiernavolgende groene 

borden gebruikt) 

Veiligheidsdouche 


Brandslang 

Telefoon voor 

brandbestrijding 

Te volgen richting naar 

brandbestrijdingsmaterieel 

(wordt in combinatie met de 

hiernavolgende rode borden 

gebruikt) 

Ladder 

Blusapparaat 

Dit is een selectie van pictogrammen afkomstig uit het Koninklijk Besluit van 17 juni 1997 

betreffende de veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk.

Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - VVSG

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?