[PDF] Filmberoepen (3). Bruiteur Philippe Van Leer - Filmmagie

BACKSTAGE
Op regelmatige basis geven we een inzicht in bekende en minder bekende filmberoepen via gesprekken
met vakmensen uit de Vlaamse film, zoals producent, monteur, scriptgirl, DOP, bruiteur, acteur, figurant.
Na producent Antonino Lombardo en scenarist Jean-Claude Van Rijckeghem geven we het woord aan
bruiteur Philippe Van Leer.
Filmberoepen (3)
BRUITEUR PHILIPPE VAN LEER
“Het zijn niet noodzakelijk de grote films met talloze effecten die de meest ambitieuze projecten zijn. Hoe meer
effecten, hoe leuker om te doen. Altijd vind je wat je nodig hebt om nieuwe geluiden te maken. Het meest ambitieus
kan evenzeer een natuurgetrouwe film zijn als eentje, sterk op emotie gebaseerd, met simpele geluiden:
stappen, aanrakingen, liefdesscènes… Geluiden moeten vooral mooi zijn. Van de bruiteur wordt verwacht dat hij
een evenwicht vindt tussen hard en zacht, zodat het geheel een goede dynamiek krijgt en aan een sequentie leven
geeft. Mijn ambitie is dan ook de dingen tot leven te brengen, dingen in beeld accentueren die ook simpel zijn”.
Zo ziet de in Frankrijk geboren Philippe Van Leer zijn job als bruiteur, zeg maar ‘geluidenmaker’.
| EBE DAEMS – FREDDY SARTOR
Genval. Waals-Brabant. In een gewone
straat ligt weggestoken achter een weinig opvallende
huisgevel de studio van Philippe Van Leer,
een van de drie bruiteurs die België rijk is. Een
sympathiek iemand met een grote passie voor het
vak die ons graag in z’n unieke studioruimte rondleidt.
De studio heeft een filmscherm, waarop de
beelden worden geprojecteerd, waarbij hij geluid
moet maken. Op de vloer alle mogelijke soorten
ondergrond, links in een hoek een halve auto,
een fiets, en wat verderop een ovalen stenen put.
Schuif je de gordijnen rechts open, dan zijn daar
alle soorten deuren te vinden, aan de andere kant
alle soorten vensters, enzovoort. Dat is het werkterrein
van de bruiteur. Met de verschillende vloeren
kan hij allerlei soorten voetstappen recreëren.
Op de muren luiken. Afhankelijk van hoe ver de
luiken openstaan, klinkt een geluidsopname als
een opname buiten, of in een grote of kleine ruimte…
Centraal staat een elektronisch geluidspaneel,
waarachter de sounddesigner plaats neemt.
FILMMAGIE: Waarschijnlijk weten de
meeste filmkijkers niet eens wat uw
beroep precies inhoudt. Hoe zou u dat
omschrijven?
PHILIPPE VAN LEER: Vaak kent men de job omdat
er op tv of in kranten wel eens reportages over zijn.
Men heeft dus wel een idee van wat een bruiteur is,
maar ze weten niet waarom hij er is. Moet ik deze
job omschrijven dan zou ik zeggen dat het gehoor
zeer belangrijk is. Je moet een getraind gehoor
hebben want we brengen veel tijd door met het
analyseren van filmbeelden en met geluid proberen
te plaatsen daar waar er geen geluid is. Je moet
het hele beeld ontleden om dan alle geluiden, die
je ziet, na te maken. De reden dat er bruitage is,
is omdat alle geluiden voor de volledige geluidsmix
op verschillende audiosporen moeten staan.
Daarom worden alle geluiden herdaan zelfs wanneer
die van de opnames van goede kwaliteit zijn.
Bij de opnames staat alles namelijk op één geluidsspoor
en is het geluid bovendien voornamelijk op
de acteurs geconcentreerd; de microfoon staat op
hen gericht en andere geluiden worden zo veel
Profiel
Philippe Van Leer,
°17-01-1960
Beroep: Bruiteur
Eerste film: DAENS van Stijn Coninx
Favoriete eigen film: LES ENFANTS
DE TIMPELBACH van Nicolas Bary
Favoriete film: SAVING PRIVATE
RYAN van Steven Spielberg
Prijzen: INDIGÈNES
van Rachid Bouchareb, genomineerd
voor beste klank, Césars 2007
Meest recente film: MR. NOBODY
van Jaco Van Dormael
Volgend project: `
QUARTIER LOINTAIN
van Sam Gabarsky
mogelijk gedempt omdat ze storend zijn. Nadat
alle beelden zijn gemonteerd, komt de bruitage
als een van de volgende stappen in de postproductie.
We trekken ons terug in onze studio die
als een kleine filmzaal is ingericht. We bekijken de
hele film en voor elke sequentie zorgen we dat het
geluid en het beeld bij elkaar aansluiten. Iemand
die loopt, een deur opendoet… Dat is werk voor
de bruiteur. Een startende motor of een deurbel
is dan weer voor de sounddesigner want dat is elektronisch
geluid dat via de computer kan worden
gedaan. De bruiteur is dus hij die het geluid bij het
beeld maakt. Hij past de intensiteit van het geluid
aan het beeld aan. Iemand kan een kopje bijvoorbeeld
zachtjes of brutaal neerzetten. De bruiteur
reproduceert alles wat hij ziet. Een geluidsband
kan nooit dezelfde nuance hebben als het geluid
dat de bruiteur maakt omdat hij het geluid volledig
op de beelden afstemt. Eerst bekijken we de
sequentie en dan beslissen we wat we precies gaan
doen. Vervolgens doe ik de bruitage synchroon
terwijl de film loopt. Het principe van bruitage is
het geluid bij het beeld maken. Vroeger had men
maar een stuk of zes geluidssporen en ging men
slechts voor het meest essentiële. Nu gaat men
veel gedetailleerder te werk. Men werkt hyperrealistisch
en dus moet het minste geluid er ook
opstaan. Daarna gebeurt het mixen; de laatste stap
qua geluid. Alle geluiden zijn er: de geluidssporen
van de bruiteurs, ambiancegeluiden van de sounddesigner,
de muziek komt erbij, het geluid van de
opnames… Alles komt dus samen bij de mixage,
waarbij de regisseur nog keuzes maakt over welke
geluiden meer dan andere nadruk krijgen. Bij het
mixen probeert men dan een mooie ambiance te
verkrijgen met een combinatie van alle geluiden.
Daar ben ik als bruiteur niet meer bij betrokken.
Per film spendeer ik gemiddeld zes dagen. Soms
34 | DECEMBER 09 | FILMMAGIE #600

BACKSTAGE
LES ENFANTS DE TIMPELBACH
krijg ik echter maar twee dagen voor de bruitage,
terwijl er bijvoorbeeld vier dagen voor nodig zijn.
Dat is frustrerend. Zo wordt de kwaliteit van de
film veel slechter.
Denken we aan opvallende geluiden in
een film, dan zie, hoor en denk je in de eerste
plaats aan de films van de Dardennes?
VAN LEER: De broers Dardenne zijn een uitzondering
op het vlak van geluid; ze werken niet
veel met geluidsbanden en bruiteurs. Ze nemen
scènes op waarbij alles geluid maakt; ze bereiden
ook alles zeer zorgvuldig voor. Vervolgens laten
ze de acteur alles opnieuw doen, maar dan zonder
dialogen. Achteraf mixt de sounddesigner
alles en zet dat op het gekozen beeld samen. Dat
is een immens werk. Hun manier van werken
geeft een goed, natuurgetrouw geluid, want alle
geluid dat we horen is dat van de opnames. Wanneer
Rosetta of Lorna door het bos lopen, en Lorna
draagt zeer specifieke schoenen dan willen de
Dardennes werkelijk dat zij het is die dat doet.
Niets klinkt beter én mooier dan heel goed direct
geluid. De bruitage is dan puur complementair,
dient om kleine toevoegingen te doen, zoals een
krakend takje bijvoorbeeld. Wij kunnen het geluid
verrijken en mooier maken. Als het geluid
van de opnames heel goed is, is er geen enkele
reden om het te hermaken. Maar het is nooit perfect.
Er moet altijd wel wat worden toegevoegd.
Het is de combinatie van het geluid bij de opnames,
de bruitage en de geluidsmontage die het
uiteindelijk mooi maakt. De regisseur kiest uit
de verschillende geluiden en bepaalt zo de kleur
van het geluid. De films van de Dardennes zijn
bij de moeilijkste waaraan ik al heb meegewerkt
omdat ze niet veel bruitage gebruiken. Ze hebben
me niet echt nodig, dus ik weet niet altijd goed
wat ik voor hen kan betekenen. Aan LE SILENCE
DE LORNA heb ik maar een klein beetje gewerkt:
een dag of twee, drie aan de internationale versie.
Er moesten een paar geluiden, zoals bepaalde
stappen, opnieuw gemaakt worden. Elementaire
dingen dus die de sounddesigner niet kan doen,
maar het is veel gelimiteerder om als bruiteur
met hen te werken omdat ze een heel andere methode
hanteren. Het is interessant maar moeilijk
werken.
“De bruiteur moet een
evenwicht nastreven
tussen harde en zachte
geluiden, zodat het
geheel een goede dynamiek
krijgt én aan een
sequentie leven geeft”
Hoe bent u op het idee gekomen bruiteur
te worden?
VAN LEER: (lacht) Ik ben niet echt op dat idee gekomen.
Ik heb in Louvain-la-Neuve voor geluidsingenieur
gestudeerd. Daarvoor woonde ik in Parijs;
ondanks mijn naam ben ik Fransman. Ik had
geprobeerd geluid te studeren in Parijs, maar er
waren te veel studenten dus ik slaagde niet voor
het toelatingsexamen. Ik heb hier in België ook
familie, die zei dat er een stuk of drie scholen in
Brussel waren en dat ik het in België moest komen
proberen. Ik ben dan geslaagd voor het toelatingsexamen
in Louvain-la-Neuve en heb ‘geluid in
muziek’ gestudeerd. Tijdens mijn studies heb ik
mijn toekomstige medewerkers, Dame Blanche,
ontmoet. Met hen heb ik een muziekgroep opgericht.
Na onze studies deden we stages in muziekstudio’s,
maar dat was niks voor ons. Het is een
speciaal leventje in de muziekstudio’s. Bovendien
wilden we wat autonomie om ons eigen ding te
doen. We waren muzikanten en geluidsingenieurs
en dus hebben we geprobeerd carrière te maken in
muziek voor films, tekenfilms, publiciteit,… We
hebben materiaal gekocht en de muziek gemaakt
voor een Duitse tekenfilmserie, maar dat ging niet
zo geweldig. Tezelfdertijd zijn we ook gaan werken
in een oude dubbingstudio in Brussel die moest
worden opgeknapt. Het is daar toen dat we mensen
zijn tegengekomen die de dubbing voor een
Franse tv-zender deden. Ze hadden een internationale
versie nodig. Dat is een geluidsband met alle
dialogen om daarna te dubben in de taal die men
wilt. Ze zeiden: ‘Kijk, we hebben geen geld, maar
we bieden jullie een minimum aan. Interesse?’
Wij wisten echter niet wat het was om te werken
met beelden, als bruiteurs dus. Gelukkig werden
we wat geholpen door een monteuse die het een
beetje kende. Uiteindelijk hebben we al doende
geleerd. We hebben driehonderd afleveringen van
die serie gedaan. Zo heb ik een beroep aangeleerd
dat ik niet eens kende. Misschien was mijn oor
al getraind door met geluid en muziek bezig te
zijn. We hebben twee jaar lang erg slecht werk gemaakt,
maar ik heb het grote voordeel gehad dat
ik werd betaald terwijl ik in de leer was. Normaliter
volgen zij die bruiteur willen worden een meer
ervaren bruiteur gedurende een jaar of drie, vier.
Zij kijken dan toe hoe hij het allemaal doet, terwijl
ik het geleerd heb door het zelf uit te zoeken. Het
werk beviel me, en dus heb ik mij erop toegelegd
met kortfilms en reclame. Begin de jaren 90 heb
ik dan een groter project in handen gekregen: de
langspeelfilm DAENS. Ik heb de bruitage gedaan
met een bruiteuse die al langer in het vak stond
dan ik. Sindsdien zijn de dingen beginnen vooruit
gaan. Ik deed muziek, geluid, bruitage en ben
geleidelijk aan alsmaar meer bruitage gaan doen
en minder muziek en geluid. En ik werk nog altijd
samen met Dame Blanche. Het werk is verdeeld:
ik doe uitsluitend bruitage, een ander doet alleen
maar dubbing en de derde doet uitsluitend
muziek. In het begin deden we alledrie alles, maar
dan hebben we elk onze eigen weg gevonden en nu
doe ik alleen nog maar bruitage, wat al mijn tijd en
energie opslorpt.
Denkt u dat iedereen die job kan doen of is
er een speciaal talent voor nodig?
VAN LEER: We brengen ons leven in een donkere
studio door. Tijdens de opnames zijn we voortdurend
in actie met objecten zoeken, kleren aan- en
uitdoen, op onze knieën gaan zitten, van schoenen
veranderen… We zitten in het donker en zien
nooit licht, werken altijd met dezelfde mensen,
met twee of drie in een gesloten studio. Er zijn
mensen die dat niet verdragen. Daarbuiten moet
men oor hebben voor geluidskwaliteit. Je hebt
niet het oor van een muzikant nodig, maar wel een
fijngevoelig gehoor om van alles te kunnen horen.
En van de job houden. Het is de passie om alsmaar
dichter bij het beeld te raken. Tegenwoordig wordt
het beeld alsmaar beter met een hogere definitie
en dus moeten de geluiden ook beter en preciezer
zijn. Daarvoor moet je alsmaar verder in detail
gaan, aandacht hebben voor de geluidskleur, enz.
De tijd dat een bruiteur met twee valiezen binnenstapte
is voorbij, men is nu veeleisender. Tevoren
werd bijvoorbeeld het geluid van een fietsketting
met een parelhalssnoer nagedaan. Dat kan nu niet
FILMMAGIE #600 | DECEMBER 09 | 35

BACKSTAGE
meer. Ik heb hier een drietal fietsen staan, want
een mountainbike klinkt niet zoals de fiets van
oma of een koersfiets. Iedereen wordt veeleisender
omdat ze door de verbeterde technologie, homecinema
en zo, een aandachtiger gehoor krijgen.
Ik heb dus wel zeker twaalf valiezen. Het is altijd
leuk als je een ander object kan gebruiken dan
wat in beeld te zien is. Dat is amusant, maar niet
altijd nodig. Wanneer iemand een glas neerzet in
de film, neem ik uiteraard een glas en zet ik het
neer. Niet altijd moet je denken dat de magie van
de cinema erin bestaat het geluid met een ander
object na te maken. Soms moet je realistisch zijn.
Wanneer iemand in beeld eet, neem ik een bord
en bestek, maar wanneer er een koe of een varken
rondwandelt, neem ik echt geen koe of varken
mee naar de studio…
Wat is het meest ambitieuze of moeilijkste
project waaraan u al heeft gewerkt?
VAN LEER: Aan UNE LIAISON PORNOGRAPHI-
QUE van Frédéric Fonteyne: een ontmoeting van
een man met een vrouw. Daaraan bewaar ik zeer
goede herinneringen, omdat het geluid gewoon
mooi moest zijn, zonder effecten, natuurgetrouw.
Het ging om de acteurs. De regisseur was aanwezig
en er hing een goede sfeer. Even aangename
herinneringen heb ik aan de jeugdfilm LES EN-
FANTS DE TIMPELBACH. Totaal verschillend
wel. Je moet een massa nieuwe geluiden zoeken.
Het is bijna een ander beroep, maar dat is net leuk.
Er zijn geen grote ambitieuze films. We hebben
bijvoorbeeld een jaar of vier geleden INDIGÈNES
gemaakt, die we binnen een jaar gaan herdoen.
Een ambitieus project want een oorlogsfilm die
zich in Algerije afspeelde. Er kwamen talloze effecten
bij kijken en de bruitagesequenties stonden
vaak op veertig sporen: wapens, treinen, gordels,
ceinturen… Dat is leuk om te doen, anders is het
altijd hetzelfde. Als je alleen maar naar de bruitage
van zulke sequenties zou luisteren klinkt het knap
omdat daar net veel leven in zit.
“Tegenwoordig wordt
het beeld dankzij
een hogere definitie
alsmaar beter en dus
moeten de geluiden
ook preciezer zijn”
Heeft u al nieuwe technieken gevonden
om bepaalde geluiden na te maken?
VAN LEER: Wanneer ik een nieuw geluid moet
maken en ik heb het object niet, dan zoek ik een
combinatie tussen objecten en manipuleer die
om zo tot een goed resultaat te komen. Voor de
meeste films doe je altijd min of meer hetzelfde:
een auto, iemand die stapt… Voor een historische
film of een kinderfilm kunnen we nieuwe dingen
uittesten. Zo zat LES ENFANTS DE TIMPELBACH
vol nieuwe geluidseffecten: een aardappelschietmachine
en zo. Zulke dingen had ik nog nooit gedaan.
Dat is leuk omdat je allerlei geluiden moet
vinden. De regisseur was ook veeleisend, dus ik
moest veel zoeken. Drie weken heeft dat in beslag
genomen. We hebben hier ook de bruitage voor LE
PETIT NICOLAS gedaan, een kinderfilm die zich
afspeelt in de jaren zestig. Daarvoor is het geluid
ook helemaal anders dan in films die zich vandaag
afspelen. Leren schoenen maken veel meer geluid
dan de plastieken schoenen van nu. De uitdaging
voor mij was te zorgen dat alle kinderstapjes ook
écht als kinderstapjes klonken. Dat is moeilijk,
iemand van tachtig kilo die kleine stappen van
kleine schoentjes nadoet… Dat kan simpel lijken,
maar ’t was niet van de poes om dat juist te
krijgen. Het is een kwestie van de juiste schoenen
te vinden en sneller te stappen dan gewoonlijk.
Kinderen stappen veel sneller omdat ze kleinere
voetjes hebben. Ze lopen ook veel en op een andere
manier dan volwassenen; hun schoenen maken
veel meer geluid door hun manier van lopen. LE
PETIT NICOLAS is nu al de derde kinderfilm waar
ik aan heb meegewerkt. Eerst heb ik BIG CITY en
LES ENFANTS DE TIMPELBACH gedaan en pas
nu heb ik eindelijk een manier gevonden om die
kinderstapjes goed na te doen.
Moet u emotie in het geluid leggen? Hangt
hoe iemand stapt bijvoorbeeld van z’n
humeur af?
VAN LEER: Jazeker. We kunnen de gevoelens van
de acteurs accentueren. Wanneer een personage
geïrriteerd is maar de acteur opent de deur op een
normale manier dan kan de regisseur nadien vragen
om het in de bruitage nerveuzer te doen klinken.
Is het opgenomen, dan is het opgenomen, en
kan men daar niks meer aan veranderen, en vraagt
de regisseur om het geluid te versterken ten opzichte
van dat van de opnames. Via het geluid maken
wij het personage brutaler door hem de deur
heviger te doen openen. Het omgekeerde kan ook;
een acteur die zenuwachtig is tijdens de opnames
terwijl dat niet echt de bedoeling is, zullen we in
alles zachter doen klinken. De bruiteur is dus ook
interessant omdat hij de dingen achteraf nog wat
kan aanpassen.
Is de regisseur aanwezig wanneer u aan
het werk bent?
VAN LEER: Natuurlijk. We proberen hem er zo
veel mogelijk bij te betrekken, want waren ze er
niet, dan hebben ze achteraf vaak spijt. Sommigen
trekken zich er ook niks van aan. Voor hen is het
geluid: de muziek én het geluid van de opnames.
Anderen zijn dan weer veeleisend, zoals Nicolas
Bary van LES ENFANTS DE TIMPELBACH. Elk
geluidje moest perfect zijn en werd bediscussieerd.
Dat is net wat het zo boeiend maakt. Hij had
de hele film met elk geluid in z’n hoofd zitten. Ik
moest dan die geluiden maken, zonder dat ik wist
wat hij in z’n hoofd had. Hij legde het telkens uit,
maar dat was niet altijd gemakkelijk te begrijpen.
INDIGÈNES
DAENS
36 | DECEMBER 09 | FILMMAGIE #600

BACKSTAGE
deuren van een versleten Indische truck. Ik heb
er een metalen koffer voor gebruikt die ik op het
stuk auto in de studio heb gezet… En dat heeft
heel goed gewerkt. Van bepaalde geluiden, zoals
krakende versnellingen, wist hij niet hoe ze te
maken. Zo vertelde de man me dat een stuur van
een oude vrachtwagen veel lawaai maakt wanneer
er aan wordt gedraaid. We hebben dus een
geluid gezocht voor een draaiend stuur in een
Indische vrachtwagen. Door een drietal objecten
uit te testen die we over de grond wreven hebben
we het geluid gevonden. Zo hebben we exact het
geluid gevonden dat hij wou. We hebben gezocht
en gevonden.
UNE LIAISON PORNOGRAPHIQUE
Geluiden uitleggen is moeilijk. Het is leuker om te
werken met een regisseur die betrokken is. Bary
had dus geen ongelijk om zo veeleisend te zijn; het
geluid dat hij wilde was er en dat wat hij niet wilde
was er niet en dat geeft aan de film een bepaalde
geluidskleur. Elk geluid dat in de film zit, is er met
reden.
En wat met films waarin weinig geluid
voorkomt?
VAN LEER: Wanneer het stil is, komen er bepaalde
geluiden op de voorgrond. Je moet nog preciezer
zijn dan wanneer er aan alle kanten geluid is. Het
is niet omdat er minder geluiden zijn dat het minder
tijd vraagt. Het geluid voor zulke films moet
mooi én juist zijn en dat kost bijna meer tijd dan
een film waarin je van alles hoort. Er is veel discussie
over de juistheid van het geluid. We hebben
bijvoorbeeld een Belgische film gemaakt die
in Rwanda speelt… (denkt na) De titel ontsnapt
me… De regisseur had bij de opnames gehoord
hoe de omgeving daar klonk, maar toen moesten
wij hier in België de brousse, de begroeiing, het
lopen op zand namaken. Zij wisten hoe het daar
klonk, maar ik heb daar dan mijn eigen idee over
omdat ik er niet geweest ben. Dan moeten zij kunnen
zeggen dat het niet zo klinkt. Soms kunnen
we op het geluid van de opnames afgaan, maar
dat geeft niet altijd weer wat het zou moeten zijn.
Ik heb net aan een Indische film gewerkt met een
sounddesigner uit Bombay die hier kwam werken.
Heel tof. Hij had veel schrik voor bepaalde sequenties
omdat ginds voor het geluid niet al te veel geld
beschikbaar is. Er wordt een massa geld gepompt
in de opnames, maar er is amper budget voor de
postproductie. Ze hadden niet de geluidsbanden
om het juiste geluid te verkrijgen, waardoor hij
voor bepaalde sequenties bang was. Op vijf dagen
hebben we dan van alles gedaan en toen we dan
in de sequenties waar hij bang voor was een mooi
resultaat bereikten, zat hij daar met een glimlach.
We waren erin geslaagd dingen te doen, waarvan
hij dacht dat ze niet zouden lukken.
Was dat een Bollywoodproductie? Of gewoon
een Indische film?
VAN LEER: Over enkele weken doen we hier een
Bollywoodfilm. Ik kijk er echt naar uit omdat
het een andere ingesteldheid vereist, met nieuwe
mensen van de andere kant van de wereld die
een heel andere visie op geluid hebben. Dit was
veeleer een intimistische film. Een roadmovie
met een oude vrachtwagen. De grote uitdaging
was om de vrachtwagen juist te doen klinken: de
BIG CITY
Waarom komen ze daarvoor naar België?
VAN LEER: Voordien gingen ze naar Groot-Brittanië,
maar ze waren daar niet erg tevreden over.
Het is daar erg duur en dus zijn ze twee jaar geleden
naar België gekomen voor de bruitage van een
film. Dat is goed gegaan en dus blijft men terugkomen.
Het is een regisseur die veel van bruitage
houdt en er rekening mee houdt. Voor de meeste
Indische producties is geen bruitage nodig omdat
Bollywood vooral met muziek werkt. In de
Bollywoodfilm die wij doen komt er veel actie en
minder muziek, waardoor er wel bruitage nodig
is. Zo begint in Indische films de bruitage stilaan
tot z’n recht te komen. Die regisseur probeert dus
wat geld aan het geluid uit te geven. Hij weet dat
hij een goed resultaat heeft wanneer hij naar hier
komt. Nu heeft hij twee films die hij aan Indische
producenten kan tonen om duidelijk te maken
wat ze met bruitage kunnen bereiken. Zo kan
men de tendensen wat doen evolueren. Ze maken
daar ruim zevenhonderd films per jaar. Dus dat
kan helpen. Het is beter voor hen, voor ons, voor
iedereen. Het is heel leuk om met hen te werken,
want dat is een nieuwe ervaring. In India zelf zijn
er alleen maar verschrikkelijk slechte bruiteurs
die er hun voeten aan vegen.
FILMMAGIE #600 | DECEMBER 09 | 37

BACKSTAGE
LOFT
Is er een film waar u niet aan heeft meegewerkt
die u fenomenaal vindt qua geluid?
VAN LEER: Wel, toen SAVING PRIVATE RYAN
in 1999 vijf Oscars won waren daar er ook twee
bij voor Geluid én Geluidseffecten omdat het zo
precies was. Het geluid komt van dichtbij. Het is
de eerste oorlogsfilm waarin je kogels kan horen
vallen. De geluiden van de soldaten hoor je vlakbij
omdat de camera hen dicht op de huid zit. Dat
het geluid zo dicht is, is interessant en hyperrealistisch.
Vroeger werkte men meer met effecten
en omgevingsgeluiden. Je hoorde helikopters en
de acteurs kwamen nauwelijks in de buurt van de
camera. Nu werden ze van kortbij gefilmd dankzij
over the shoulder shots. Het geluid moet dus even
dichtbij zijn en men maakt er meer werk van. De
bruitage wordt belangrijker.
Zijn er vele landen waar dat het geval is?
VAN LEER: In Nederland zijn er geen. Zij komen
ook naar België. Ik heb een iemand opgeleid, maar
alle andere studenten die naar mij gekomen zijn,
raakten ontmoedigd. Ook vele Franse films doen
we, vaak coproducties omdat men het geluid net
zo goed in België kan doen. Dat is eveneens minder
duur en de Belgen zijn er goed in. Twee derde
van de films die ik doe, zijn Franse films.
Heeft u contact met andere bruiteurs?
VAN LEER: Af en toe. In België is dat vanzelfsprekend
aangezien we maar met drie bruiteurs zijn.
Marie-Jeanne Wijckmans, die al lang in het vak
staat, mijn assistent Olivier Thys en ik; dat is het
zowat. In België kent iedereen elkaar in het wereldje
van de postproductie. Ik speel Olivier films
door. Bij grote producties assisteert hij mij, dan
werken we samen. Wanneer men mij voor een film
vraagt en ik ben al bezet dan geef ik die film aan
hem door als het niet te ingewikkeld is. En dan zijn
er nog enkele Franse bruiteurs.
LA RÉGATE
Wat vindt u het belangrijkst in je werk?
VAN LEER: De passie. Een object vast hebben en
het zo gebruiken dat het het geluid bij het beeld zo
goed mogelijk benadert. Het wordt bijna een drug
om altijd in het donker te zitten met het beeld dat
zich voor je afspeelt en dan dingen te creëren.
Wat zijn de meest recente Belgische films
waar u aan heeft gewerkt?
VAN LEER: LA RÉGATE van Bernard Bellefroid
over een vader en een zoon, die aan een roeiwedstrijd
meedoet. Ik heb dus twee dagen lang
roeigeluiden gemaakt, heel leuk! Voor de schepen
gebruikten we soms andere spullen, toch
heb ik een oude boot moeten zoeken, een heel
lange, sterke boot die ik in stukken heb moeten
snijden om het geluid van de romp te verkrijgen.
Soms heb je dus wel het echte object nodig, soms
niet. LOFT hebben we ook gedaan. Dat lijkt misschien
simpel, maar het was erg ingewikkeld. De
camera bewoog voortdurend, de gangen van elk
personage volgen was moeilijk. De film was eenvoudig,
er kwamen geen nieuwe geluiden voor,
maar omdat het beeld zo gestileerd was, moesten
we het geluid even mooi zien te krijgen… ×
INTERVIEW GENVAL – 27 MAART 2009
Heeft elke bruiteur een eigen specialiteit?
VAN LEER: Marie-Jeanne Wijckmans is ouder dan
ik en bruitage is erg fysiek werk. Ze begint dus pijn
te hebben, want na zo’n dag bruitage-werk ben je
uitgeput. We staan de hele tijd recht, we lopen,
zoeken objecten in valiezen… We brengen met
ons lichaam geluid voort en zijn voortdurend in
beweging. Bovendien moet je de beweging in een
film vaak wel drie keer versterken. Bijvoorbeeld
een streling over een mouw; doe je het zoals je het
in het echt zou doen, is het te stil. Je moet de beweging
dus veel krachtiger maken. Daarom probeert
Marie-Jeanne Wijckmans nu geen actiefilms meer
te doen. Haar cliënteel blijft wel naar haar komen.
Het gaat om menselijke relaties. De ene regisseur
werkt liever met de ene dan met de andere. Het is
persoonlijk. We worden ook evenveel betaald. Het
is de passie voor het vak die ons blijft stimuleren.
LE PETIT NICOLAS
38 | DECEMBER 09 | FILMMAGIE #600