Twan de Bie - Melkveebedrijf

I N T E R V I E W
Twan de Bie (ABAB Accountants en Adviseurs)
“Ook bij de hogere melkprijs
blijft de kritieke opbrengstprijs belangrijk!”
Tekst: Erna van Butzelaar
Beeld: ABAB
De zekerheden in de melkveehouderij nemen af.
Collega-veehouders vertellen over de toekomstplannen
op hun bedrijf. Maar wat is wijsheid?
Hoe houdt een melkveehouder zijn eigen bedrijf
renderend? Melkveebedrijf sprak met agrarisch
adviseur Twan de Bie van ABAB Accountants en
Adviseurs naar aanleiding van zijn lezing
'Verdubbelen of verdwijnen?’
De adviseur gaat niet
op de stoel van de
veehouder zitten en dat
moet de veehouder
ook niet willen.
Het huidige ondernemersklimaat is voor de
melkveehouders behoorlijk onzeker. Moeten
melkveehouders leren wennen aan onzekere
wetgeving, en meer schommelende melkprijzen?
Twan de Bie (TdB): “De onzekere wetgeving is
een belangrijke factor. Niemand weet zeker wat
het quotum gaat doen. Ook de mestwetgeving
is onduidelijk; behouden we de derogatie? Dan
zijn er nog de toeslagrechten. Komt er een vorm
van flatrate en/of verdwijnen ze op termijn? En
naast de wetgeving is ook de melkprijs onzeker.
Wat gaat die doen op de langere termijn? Voor
al deze aspecten moet de melkveehouder een
visie vormen en op basis hiervan keuzes maken.
Je mag zeker stellen dat er steeds meer gevraagd
wordt van de ondernemerskwaliteiten.”
Onlangs verzorgde u een reeks lezingen met de
titel ‘verdubbelen of verdwijnen’. Er zijn toch
wel meer mogelijkheden?
TdB: “De titel van het symposium was gekozen
om melkveehouders te prikkelen om te komen
en dat is gelukt. Er zijn zeker veel meer
mogelijkheden. Voor elke ondernemer is een
andere strategie de beste. We hebben duidelijk
willen maken dat het belangrijk is om voor je
eigen situatie de beste strategie te kiezen.”
Moet je per se groeien om te verdienen? Je kunt
er toch ook voor kiezen om de omvang gelijk te
houden en af te lossen nu er wat meer financiële
armslag is ontstaan?
TdB: “Uiteraard is aflossen is ook een optie. Er
zijn zeker bedrijven waar aflossen een goede
mogelijkheid kan zijn. Neem een boer met 70
melkkoeien, een goede stal en een goede
Geboren melkveehouder
Twan de Bie werd op een melkveehouderijbedrijf
in Noord-Brabant geboren. Hij
studeerde veehouderij aan de Agrarisch
Hogeschool (HAS) in Den Bosch. In 1998
studeerde hij af en startte als rundveeadviseur
in de veevoersector.
6 jaar later maakte hij de overstap naar
een agrarisch accountantskantoor waar
hij werkzaam was als agrarisch
adviseur/specialist rundvee. In 2007 is hij
als agrarisch adviseur gestart bij het
allround accountancy- en advieskantoor
ABAB. Twan richt zich hier op de advisering
van agrarische ondernemers in de
rundveehouderij. <
schuldenpositie. Als zijn doel is nog 20 jaar
melkveehouder te blijven, is groeien helemaal
niet noodzakelijk. Met aflossen creëer je ook
mogelijkheden om in de toekomst nog wel
stappen te ondernemen. Er wordt wel eens
gezegd ‘stilstand is achteruitgang’, maar aflossen
is ook een vorm van ontwikkelen.”
Er ook veehouders die uitbreiding naar
150 koeien niet zien zitten. Bestaan die bedrijven
over 20 jaar nog?
TdB: “Dat zal van de situatie afhangen. Zit een
veehouder met 70 koeien met een financiering
van 1 euro per kg en de stal is versleten dan zou
hij het, zonder te groeien, wel eens moeilijk
kunnen krijgen in de toekomst. Maar als van
dezelfde veehouder de stal in orde is en er zit
geen grote investering, zoals een overname,
6 | MELKVEEBEDRIJF / NR 1 / JANUARI 2008 / INTERVIEW

aan te komen dan is het helemaal niet
noodzakelijk om te groeien.”
De advisering richt zich meer en meer op het
ontwikkelen van een visie. Maar wil een deel
van de melkveehouders in deze tijd niet meer?
Willen ze niet horen wat ze moeten doen?
TdB: “Het gaat erom duidelijk te krijgen wat de
ondernemer wil. Hij moet zélf beslissen. De
adviseur gaat niet op de stoel van de veehouder
zitten en dat moet de veehouder ook niet willen.
De taak van de advisering is de veehouder te
ondersteunen in het nemen van de juiste
beslissingen. Algemeen is de beste richting
niet aan te geven, maar in individuele adviestrajecten
zoeken we duidelijk naar de beste
strategie voor dat bedrijf.”
Kan het voor melkveehouders een optie zijn nu
quotum te verkopen en toch te blijven melken?
Over enige tijd is het misschien niets meer
waard en zit hij nog wel met de schuldenlast.
TdB: “Er zijn inderdaad genoeg voorbeelden
van melkveehouders die (een deel van) het
quotum hebben verkocht. Het succes van de
beslissing om quotum te verkopen blijft
afhankelijk van de vraag wanneer er vrij
gemolken kan gaan worden. Hoewel het risico
momenteel wel iets groter is dan anderhalf
jaar geleden, is het een afweging die vandaag
de dag nog steeds gemaakt kan worden. Ook
hier geldt: alle risico’s moeten in beeld worden
gebracht. Daarnaast zijn er fiscale aspecten bij
verkoop van quotum die goed in acht moeten
worden genomen.”
U hamert vooral op de kritieke opbrengstprijs.
Wordt dit bij de melkprijs van dit moment niet
een beetje minder belangrijk?
TdB: “De kritieke opbrengstprijs blijft belangrijk.
Deze bepaalt namelijk hoeveel je voor een kg
melk moet ontvangen om aan alle betalingsverplichtingen
te voldoen. De kritieke kostprijs
bepaalt dus voor het grootste deel de haalbaarheid
van de plannen. Je kunt discussiëren over hoe
hoog de kritieke opbrengstprijs mag zijn in de
toekomst. Dit is afhankelijk van je verwachting
van de melkprijs en de toeslagen. Bij veel
ondernemers is deze verwachting fors gewijzigd
in het afgelopen half jaar.”
Hoe komt het eigenlijk dat de kritieke
opbrengstprijs in melkveehoudend Nederland
varieert van ruim 0,10 euro tot bijna 0,40 euro?
Waarin zitten precies de verschillen?
TdB: “De 3 belangrijkste pijlers van de kritieke
opbrengstprijs zijn: de technische resultaten,
het vreemd vermogen en de privé-uitgaven.
Tussen de 10 procent hoogste en 10 procent
laagste bedrijven op saldo zit al een verschil
van meer dan 10 cent per kg melk. Dit vertaalt
zich direct in 10 eurocent verschil in de kritieke
opbrengstprijs.
Verder heeft ook de schuld van een bedrijf een
grote invloed. Eén euro schuld per kg quotum
geeft bij 5 procent rente en 20 jaar aflossing
een last van 10 eurocent per kg melk. Zit je met
een financiering van 50 eurocent per kg of van
1,50 euro, dan geeft dat ook een verschil in de
kritieke opbrengstprijs van 10 eurocent.
Daarnaast hebben de privé-uitgaven een
belangrijk aandeel. 40.000 euro privé-uitgaven
op een quotum van 400.000 weegt ook voor
10 eurocent in de kritieke opbrengstprijs. Geef
je privé hetzelfde uit bij 800.000 kg melk dan
is dit de helft (5 eurocent). Ook zijn er bedrijven
waar privé weinig of niets uit het bedrijf wordt
onttrokken omdat er nog een andere
inkomstenbron is.”
Voor 2008 voorziet u een ruimere marge tussen
kritieke opbrengstprijs en de melkopbrengst.
Wat zouden de melkveehouders met deze extra
opbrengsten moeten doen in uw visie?
TdB: “Het ziet er naar uit dat de schommelingen
in de opbrengstprijzen, en dus het inkomen,
groter zullen worden. Om deze schommelingen
op te vangen in mindere tijden is het goed een
deel van de marge te reserveren in betere tijden.
Je kunt ook met de extra marge investeringen
doen die de kritieke opbrengstprijs in de
toekomst verlagen.”
Tegenwoordig zijn er nogal wat gezinsbedrijven
die privé niet of slechts ten dele van het bedrijf
hoeven te leven omdat de partner bijdraagt
aan de privé-uitgaven. Zo’n ondernemer werkt
dan om zijn bedrijf in stand te houden. Ziet u in
de praktijk grote verschillen in de boeken?
TdB: “Zoals ik in het voorbeeld al aangaf heeft
het ontrekken van privé-uitgaven aan het bedrijf
of daarbuiten, aanzienlijke gevolgen. Als het
bedrijf onvoldoende marge genereert om van
te leven en dit wordt op een andere manier
ingevuld dan is daar natuurlijk niets mis mee.
Als het maar een bewuste keuze is en je het
erover eens bent! Wanneer je er na 10 jaar
achterkomt dat je alleen het bedrijf hebt
voortgezet maar eigenlijk niks hebt verdiend,
dan denk ik dat er iets niet goed gaat.”
Er is veel kritiek op het feit dat de advisering in
het algemeen, de melkprijsstijging niet heeft
voorzien. Hoe verklaart u dat dit kon gebeuren?
TdB: “Het feit dat niemand deze prijsstijgingen
heeft zien aankomen en de markt erop attent
gemaakt heeft, geeft duidelijk aan dat dergelijke
marktwijzigingen onverwacht plaatsvinden.
De belangrijkste les hieruit voor mij is dat dit
soort dingen in de huidige markt snel kunnen
veranderen en dat je daarmee rekening moet
houden. Het maakt wel in één keer duidelijk
dat er extra eisen aan het ondernemerschap
worden gesteld.” <
WWW.MELKTEC.NL
MILK-RITE tepelvoeringen en slangen
voor alle merken melkmachines in
originele rubberkwaliteit
MELKVEEBEDRIJF / NR 1 / JANUARI 2008 / INTERVIEW | 7