Download de brochure 'Ouderbetrokkenheid bij LOB' - VO-raad

Ouderbetrokkenheid
bij LOB
Negen voorbeelden van vo-scholen

1 Ouderbetrokkenheid bij LOB
inhoudsopgave xxx
Inleiding2
Voorbeelden van scholen 3
Beroepenmarkt mét ouders, Corlaer College, Nijkerk 3
Ouders ondernemen (ook), A. Roland Holst College, Hilversum 4
Een presentatie vanuit het HO, Liemers College, Zevenaar 5
Sectororiëntatie voor ouders, VMBO Zuiderpark, Rotterdam 6
Workshop reflectiegesprekken, Buitenhout College, Almere 7
Les in kwaliteiten, St. Nicolaaslyceum, Amsterdam 8
Volwassen profielkeuzewerkstuk, Ashram College, Alphen a/d Rijn 9
Ouders versterken zelfadvies kind, Helen Parkhurst, Almere 10
Samen met ouders aan de slag, Van der Capellen SG, Zwolle 11
Bijlage 1 12
Indeling van activiteiten volgens de participatieladder
Bijlage 2 14
Overige initiatieven en materiaal over ouderbetrokkenheid en LOB
Referenties16

2 Ouderbetrokkenheid bij LOB
Inleiding
Elke leerling in het voortgezet onderwijs maakt keuzes
die belangrijk zijn voor zijn of haar verdere loopbaan.
Ouders blijken daarbij de belangrijkste beïnvloeders én
gesprekspartners van het kind 1 .
Maar hoe betrekken vo-scholen de ouders eigenlijk bij
de loopbaan activiteiten, -afwegingen en -beslissingen?
Welke mogelijkheden hebben scholen hiervoor?
Negen voorbeelden van vo-scholen
Het project Stimulering LOB is op zoek gegaan naar
inspirerende voorbeelden van ouderbetrokkenheid bij
LOB. Wij zijn uitgekomen bij negen scholen die elk
op een eigen manier ouders een rol geven bij de
loopbaan oriëntatie en –begeleiding van hun kinderen.
Deze negen voorbeelden vormen het hart van deze
publicatie. Uit de voorbeelden blijkt het grote
enthousiasme van de betrokken scholen en tegelijkertijd
de grote waardering van ouders. Wij willen de
negen scholen hartelijk danken dat zij bereid zijn
geweest hun aanpak als good practice te delen.
Ouders als onmisbare partners
Ouderbetrokkenheid is een belangrijk thema voor het
project Stimulering LOB van de VO-raad. We scharen
ons achter de uitspraken van voormalig OCW minister
van Bijsterveldt:“Ouders zijn onmisbaar bij loopbaanoriëntatie
en loopbaanbegeleiding en bij het voor komen
van schooluitval en schoolverzuim… Omdat ouders
belangrijke ‘medebepalers’ zijn voor een vervolg opleiding
en een baan, liggen er kansen voor scholen bij het sterker
betrekken van ouders bij dit proces.” 2
De wens van ouders naar meer betrokkenheid
ouders vaak in een ontvangende rol blijven 3, 4 .
Gevraagd naar hun wensen, geven ouders aan graag
meer initiatief van de school te zien om hen te
betrekken bij de belangrijke (loopbaan-)keuzemomenten
van hun kinderen op school. Het gewenste
perspectief is dat school en ouders partners zijn met
een gedeelde verantwoordelijkheid. Zo wordt LOB
een samenspel van school, ouders en kind 3 .
De mate van invloed van ouders: binden,
consulteren, samen handelen?
Om snel zicht te krijgen in de aard van de activiteit
hebben we de voorbeelden gerangschikt op een
‘participatieladder’, waarin de mate van invloed van
ouders naar voren komt. Hoe hoger op de participatieladder,
des te groter de rol van ouders in het proces:
van actueel, volledig en tijdig geïnformeerd zijn naar
actief betrokken worden en echt invloed kunnen
uitoefenen. Hoe hoger op de ladder, hoe meer er
ook wordt uitgegaan van de behoefte van de ouders:
vraagsturing. Zie bijlage 1 voor de verantwoording van
deze participatieladder. De plaats op de participatieladder
doet overigens niets af aan de waarde van een
activiteit om ouders te betrekken in LOB: ieder
initiatief op dit terrein doet er toe.
We hopen dat vo-scholen zich door deze negen voorbeelden
laten inspireren en ook in hun eigen school
ouders een grotere rol geven bij LOB. Veel plezier
bij het lezen!
Annemarie Oomen (APS)
Janina van Hees (project Stimulering LOB)
Onderzoek naar de bestaande Nederlandse praktijk
wijst uit dat ouders nog maar beperkt betrokken
worden bij LOB-activiteiten op scholen. De nadruk bij
de bestaande activiteiten ligt op kennismaking, voorlichting
of het bieden van informatie, waarbij de

Voorbeelden van scholen R Voorbeelden Beroepenmarkt van mét scholen ouders, R xxx Corlaer College, Nijkerk
3
Voorbeelden van scholen

4 Voorbeelden van scholen R Ouders ondernemen (ook), A. Roland Voorbeelden Holst College, van scholen Hilversum R xxx

Voorbeelden van scholen R xxx Een presentatie vanuit het HO, Liemers College, Zevenaar
5
•

6 Voorbeelden van scholen R Sectororiëntatie voor ouders, VMBO Zuiderpark, Rotterdam

Voorbeelden van scholen R Workshop reflectiegesprekken, Buitenhout College, Almere
7

8 Voorbeelden van scholen R Les in kwaliteiten, St. Nicolaaslyceum, Amsterdam

Voorbeelden van scholen R Volwassen profielkeuzewerkstuk, Ashram College, Alphen a/d Rijn
9
•

10 Voorbeelden van scholen R Ouders versterken zelfadvies kind, Helen Parkhurst, Almere

Voorbeelden van scholen R Samen met ouders aan de slag, Zwolle
11

12 Ouderbetrokkenheid bij LOB
Bijlage 1
Indeling van activiteiten volgens
de participatieladder
Indeling van activiteiten volgens
de participatieladder
Het project Stimulering LOB van de VO-raad heeft
vo-scholen uitgenodigd hun good practice van ouderbetrokkenheid
bij LOB te delen. Om snel inzicht te
krijgen in de aard van de activiteit, is gebruik gemaakt
van een indeling volgens de ‘participatieladder’.
De participatieladder
Niveau
Vraag gestuurde ouderbetrokkenheid in LOB
5. Samen handelen
4. Samen beslissen
Aanbod gestuurde ouderparticipatie in LOB
3. Consulteren
2. Informeren
1. Binden
Een participatieladder is een hiërarchie van vormen,
gerangschikt naar de mate van invloed die, in dit geval,
ouders kunnen uitoefenen en op deze manier ook te
toetsen valt. 5, 6, 7, 8, 9 Hoe hoger op de participatieladder,
des te groter de rol van ouders in het proces van
loopbaan oriëntatie, -begeleiding, -beslissingen van hun
kind: actueel, volledig en tijdig geïnformeerd,
betrokken worden en echt invloed kunnen uitoefenen.
Hoe hoger op de ladder, hoe meer participatie ook
inzicht in de behoeften en vragen van de ouders
veronderstelt: vraagsturing.
De plaats op de participatieladder doet niets af aan
de waarde van een activiteit om ouders te betrekken
in LOB: ieder initiatief op dit terrein doet er toe.
Annemarie Oomen, april 2013

13
Wat zijn de kenmerken van elke trede?
Aanbod gestuurde ouderparticipatie in LOB Vraag gestuurde ouderbetrokkenheid in LOB
Trap 5: Samen handelen
• Ouders worden uitgenodigd, op basis van actueel, geënquêteerde behoeften en vragen,
actief en geïnformeerd, volledig deel te nemen in de voor bereiding en besluitvorming
van de loopbaan van hun kind: profiel/sector/ vakken/ vervolg opleiding.
• School en ouders zijn gelijkwaardig.
• De school (mentor, decaan) biedt ondersteuning aan ouders in de vorm van tijd,
geld, deskundigheid.
Trap 4: Samen beslissen
• De school informeert ouders/kind en vraagt een advies waarbij veel ruimte is voor discussie
voor de loopbaanafwegingen van hun kind: profiel/sector/ vakken/ vervolgopleiding.
De ouder formuleert met het kind zelf de probleem definitie, bedenkt oplossingen en komt
met de school tot gedeelde beslissingen.
• School en ouders zijn gelijkwaardig.
• De school (mentor, decaan) voegt zich naar de loopbaanbeslissing van ouder en kind.
Trap 3: Consulteren
• De school informeert en raadpleegt de ouders over een gesloten vraagstelling met restricties
in de loop baanafwegingen van hun kind: profiel/sector/ vakken/ vervolgopleiding.
• School informeert, neemt feedback op en beslist.
• De school ( mentor, decaan) luistert naar de ouders/leerling. De ouder/leerling kan zich
hierover uitspreken.
Trap 2: Informeren
• De school informeert de ouders over aspecten en eventuele procedures in de loopbaanafwegingen
van hun kind: profiel/sector/ vakken/vervolgopleiding.
• School beslist geheel zelf wat er gaat gebeuren, informeert de ouders hierover en beantwoordt vragen.
• De ouder/leerling voegt of ‘stemt met voeten’.
Trap 1: Binden
• De school schakelt ouders in voor LOB activiteiten in de school waarmee
(een deel van) de leerlingen in school meer bekend kan raken met aspecten in
hun loopbaanafwegingen: profiel/sector/ vakken/ vervolgopleiding.
• School beslist geheel zelf wat er gaat gebeuren.
• De ouder/leerling ‘stemt met voeten’.

14 Ouderbetrokkenheid bij LOB
Bijlage 2
Overige initiatieven en materiaal over
ouder betrokken heid en LOB
Overige initiatieven en materiaal over ouderbetrokkenheid & LOB
Bij het verzamelen van voorbeelden van ouder betrokken heid voor deze publicatie, heeft project
Stimulering LOB de keuze gemaakt uitsluitend onbetaalde activiteiten van vo-scholen te portretteren.
Als gevolg van deze keuze zijn een aantal andere voorbeelden buiten de boot gevallen, omdat
zij op commerciële basis plaatsvinden of niet aan een school verbonden zijn. Deze voorbeelden
kunnen natuurlijk net zo goed inspirerende ideeën bieden.
Hieronder vindt u een overzicht van een aantal overige initiatieven op het gebied van
ouderbetrokken heid en LOB. De teksten zijn grotendeels geschreven door de betreffende
initiatiefnemers.
TechniekTalent.nu
In de visie van Techniektalent.nu is het belangrijk dat
leerlingen een loopbaan kiezen die echt bij ze past,
en daardoor wellicht eerder denken aan een technische
richting. Om de dialoog thuis op gang te brengen
ontwikkelde Techniektalent.nu een actie voor het
tweede jaar vmbo waarbij de leerlingen hun ouders
kunnen interviewen over hun werk. Voor ouders en
andere betrokken volwassenen is een website beschikbaar
met toegankelijke informatie over leren kiezen
en met links naar sites over loopbaanleren van andere
partijen. Kijk op: http://www.5vragen.nu/home
MBO Stad
De website van MBO stad bevat ook een ouder module.
Op de site vind je een gids voor ouders met handige
tips. Deze tips kunnen ouders en kinderen helpen om
samen over een studiekeuze of richting na te denken
en het gesprek hierover aan te gaan. www.mbostad.nl
Leraar24 / ‘Ouders en school samen’
In opdracht van OCW wordt in het kader van het
programma ‘Ouders & school samen’ een groot aantal
praktijken beschreven. Deze bestrijken de sectoren PO,
VO, (V)SO en Beroepsonderwijs (VMBO en MBO).
Op https://www.facebook.com/oudersenschoolsamen
vind je verschillende praktijkverhalen over hoe de
school ouders kan betrekken. Elke week worden enkele
nieuwe goede praktijken geplaatst waarbij de aandacht
verdeeld wordt over de verschillende onderwijssectoren
www.leraar24.nl/dossier/3695
Workshop hogeschool InHolland: De rol van
ouders bij studiekeuze
In deze workshop voor ouders komen onder andere de
werking van het puberbrein, de keuzeproblematiek en
verschillende cases aan bod. In interactieve sessies leren
ouders hoe ze de drijfveren van hun kinderen beter
kunnen herkennen om zo het gesprek aan te kunnen
gaan. Ouders krijgen concrete tips voor het gesprek.
Hiermee geeft InHolland geen garantie voor de juiste
studiekeuze, maar wel informatie om een open gesprek
te kunnen voeren om tot een weloverwogen keuze te
komen. Per workshop is er plek voor minimaal 15 en
maximaal 25 personen. Per groep ouders vraagt
InHolland € 150. De ouders krijgen een hand-out
mee van de PowerPoint en een boekje met achtergrond
informatie. Aanmelding kan alleen via de decaan van
de school.
HBO gids voor ouders
Hogeschool InHolland heeft ook een hbo gids voor
ouders ontwikkeld. Een handzaam boekje met veel
informatie over studeren op het hbo, de begeleiding
die ouders kunnen bieden, studiefinanciering, etc.
De gids is te downloaden via www.inholland.nl,
vul in het zoekveld in: ‘HBO gids voor ouders’.

15
Wageningen UR: Tien tips voor ouders
De universiteit Wageningen / Hogeschool Van Hall
Larenstein organiseert diverse activiteiten om ouders te
helpen hun kind te ondersteunen bij zijn of haar
studie keuze. Op hun website zijn onder andere de
volgende publicaties beschikbaar: ‘10 tips voor ouders’,
‘Hoe ik mijn kind heb begeleid bij studiekeuze’,
‘Mijn kind gaat studeren’. www.wageningenur.nl/nl/
Onderwijs-Opleidingen/ouders.htm
Praktijkverhalen ouderbetrokkenheid bij LOB
Project Stimulering LOB heeft in 2012 een brochure
uitgebracht met praktijkverhalen over ouder betrokkenheid
bij LOB: ‘Ouders en school. Praktijkverhalen,
interviews en antwoorden’ over de rol die ouders bij
LOB kunnen hebben. Deze eerdere brochure is te
vinden op www.lob-vo.nl
Tenslotte de bestaande publicaties van project
Stimulering LOB over dit thema:
Hulpkaarten ouderbetrokkenheid bij LOB
De twee hulpkaarten ‘Ouderbetrokkenheid bij LOB’
van project Stimulering LOB zijn praktisch van aard en
bieden concrete handvatten. Deze kaarten zijn gemaakt
als onderdeel van de loopbaanbox van het project
Stimulering LOB. Zij geven een helder beeld van het
nut om ouders te betrekken bij de onderwijsloopbaan
van hun kind en bevatten veel praktische adviezen en
handige tips om direct mee aan de slag te gaan.
De auteurs van deze hulpkaarten zijn Annemarie van
Kessel (Van Kessel Select en auteur Studiekeuzegids
Help uw kind op weg) en Esther Bressers-van Goch
(Ortho consult). De hulpkaarten zijn te vinden via
www.lob-vo.nl

16
Ouderbetrokkenheid bij LOB
Referenties
1 Oomen, A. (2010). Ouders en de loopbaan van hun kind.
Onderzoeksrapportage. Utrecht: APS. Geraadpleegd op 10
februari 2012: http://www.wageningenur.nl/upload/cdf79026-
c7cc-4d7c-a9ac-c358d163c45e_
oudersendeloopbaanvanhunkind.pdf
2 OCW, (2011). Kamerbrief over de betrokkenheid van ouders bij
de school. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap. [Geraadpleegd op 10 januari 2012]: http://www.
rijksoverheid.nl/onderwerpen/basisonderwijs/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2011/11/30/betrokkenheid-vanouders-bij-de-school.html
En verder zijn geraadpleegd
Onderwijsraad (2010). Ouders als partners. Versterking van relaties
met en tussen ouders op school. Den Haag: Onderwijsraad.
Smit, F., et al. (2007). Ouders, scholen en diversiteit. Ouder betrokkenheid
en -participatie op scholen met veel en weinig achterstandsleerlingen.
Nijmegen: ITS – Radboud Universiteit Nijmegen.
Smit, F. (Ed.) (2009). Ouders en school. Den Haag: SDU.
3 Klaassen, C., Vreugdenhil, B., Boonk, L. (2011). Ouders en de
loopbaanoriëntatie van hun kinderen. Onderwijs en samenleving
91. Nijmegen: Faculteit sociologie, Radboud Universiteit.
Geraadpleegd op 10 februari 2012: http://www.
kortlopendonderzoek.nl/onderwijs/2011_Ouders_en_de_
loopbaanoriëntatie_van_hun_kinderen.html
4 Vreugdenhil, B. (2012) Ouderbetrokkenheid bij LOB. In:
De Loopbaanbox. Utrecht: VO-raad project Stimulering LOB.
5 Arnstein, S.R. (1969). A Ladder Of Citizen Participation. Journal
of the American Institute of Planners 35 (4): 216–224.
Geraadpleegd /te downloaden van http://www.tandfonline.com/
doi/abs/10.1080/01944366908977225[15 Januari 2013]
6 Burns, D. et al (1994), The Politics of Decentralisation, London:
Macmillan
7 Wilcox, D. (1994) , The guide to Perfect Participation.
Geraadpleegd/ te downloaden van
http://www.partnerships.org.uk/guide/index.htm [15 januari 2013]
8 Propper, I, Steenbeek, D ( 1999). De aanpak van interactief
beleid: elke situatie is anders. Coutinho: Bussum
9 De Vries, P. (2007), Handboek ouders in de school. Hoevelaken:
CPS uitgeverij

Colofon
Deze publicatie is een uitgave van de VO-raad, de sectororganisatie
van het voortgezet onderwijs.
Auteurs
Annemarie Oomen, APS
Martijn Laman, Poughkeepsie producties
Janina van Hees, project Stimulering LOB, VO-raad
Anna de Rijk, project Stimulering LOB, VO-raad
Fotografie
Afkomstig van iStockphoto en van de scholen die aan deze publicatie
hebben meegewerkt
Ontwerp
Osage / Communicatie en ontwerp, Utrecht
Druk
Fennema Drukkers, Werkendam
Dank aan de volgende scholen
Corlaer College, Nijkerk
Roland Holst College, Hilversum
Liemers College, Zevenaar
VMBO Zuiderpark, Rotterdam
Buitenhout College, Almere
St. Nicolaaslyceum, Amsterdam
Ashram College, Alphen a/d Rijn
Helen Parkhurst, Almere
Van der Capellen SG, Zwolle
Utrecht, mei 2013

VO-raad
Postbus 8282 / 3503 RG Utrecht
T 030 232 48 00 / F 030 232 48 48
www.vo-raad.nl / info@vo-raad.nl