De-kracht-van-sociale-innovatie

schappelijke consensus is. De activiteiten die onder de doe-democratie begrepen worden
zijn veelal gericht op het behoud van publieke voorzieningen (exploitatie van zwembaden,
bibliotheken, de dorpssuper) en zorg voor elkaar of samenredzaamheid (energiecooperaties,
broodfondsen). De dimensie innovatie -het gebruik maken van nieuwe
technieken om nieuwe producten en diensten te creëren, nieuwe manieren van denken
in te zetten- wordt minder geadresseerd in de discussie doe-democratie. Organisaties die
zich wel toeleggen op dergelijke innovatieve processen zijn te vinden in paragraaf 2.2.
Ze zijn allen te typeren als denktanks en broedplaatsen (incubators) voor sociale innovaties.
Zij maken deel uit van internationale netwerken, verzamelen in hun netwerk
innovatieve ideeën op diverse maatschappelijke terreinen en proberen die in de praktijk
uit, soms met gebruik van de nieuwste technologische mogelijkheden. Om ook een
Nederlands netwerk van de grond te krijgen rond deze vormen van sociale innovatie
heeft Kennisland in 2012 het initiatief genomen om het Social Innovation Network
Nederland (SINN) op te richten, bestaande uit personen en organisaties die zich met
sociale innovatie bezig houden. Het netwerk brengt ze bij elkaar zodat ze ideeën kunnen
uitwisselen en de krachten kunnen bundelen om zodoende sociale innovatie op de Nederlandse
politieke agenda te krijgen. Dit netwerk wordt in de kabinetsnota niet genoemd,
wel het Nederlandse platform Kracht In Nederland, eveneens in 2012 opgericht. 16
Twee stromen in de praktijk van
sociale innovatie in Nederland
Zo lijken zich in de discussie en in de praktijk twee stromen of netwerken af te tekenen
in Nederland. Enerzijds het netwerk van initiatieven gericht op al ´getemde’ problemen
en activiteiten. Deze worden ook als burgerinitiatief en zelforganisatie omschreven en
hebben beleidsaandacht (de kabinetsnota) vanuit de overheid. Anderzijds initiatieven en
organisaties die zichzelf de noemer van sociale innovatie meegeven, vaak een internationaal
netwerk hebben en kijken naar de EU voor inspiratie en soms ook financiering.
2.2 Verschijningsvormen van sociale innovatie
Vier categorieën van sociale
innovatie
De verschijningsvormen van sociale innovatie zijn min of meer te onderscheiden in vier
brede categorieën, op basis van de samenstelling van het netwerk dat het initiatief draagt
en het doel van de sociale innovatie. Dit onderscheid is van belang omdat het verduidelijkt
welke sociale innovaties nu door overheidsbeleid worden ondersteund en welke niet. 17
Ruwweg is er op de eerste as onderscheid tussen twee soorten netwerken. Ten eerste de
initiatieven die ontstaan wanneer personen, individuele burgers, elkaar opzoeken (al of
niet via internet) om kennis en ervaring uit te wisselen of een initiatief vorm te geven.
Soms ontstaat uit een dergelijk netwerk of persoonlijk initiatief een nieuwe organisatie
of bedrijf, een sociale onderneming. Ten tweede de initiatieven waarbij consortia worden
opgebouwd tussen bestaande organisaties: bedrijven, universiteiten en andere
16
http://www.krachtinnl.nl/
17
Overigens overlappen de vier categorieën en is het niet zo dat elke sociale innovatie precies is in te delen in een van de vier categorieën,
de indeling is enkel bedoeld als middel om het veld van sociale innovatie globaal te kunnen beschrijven.
18 De kracht van sociale innovatie