1997-19-02 - Vrienden van Blijdorp

De Maleise bosrand (slot)
Deel 6: Wandelende takken in de Maleise bosrand?
Na de afleveringen over de gibbons, kleine katten, vogels en runderen die de Maleise Bosrand
in Blijdorp gaan bewonen, komen in dit laatste deel de herten aan bod. In eerste instantie zuIlen
de lierherten, die nu al aanwezig zijn in Blijdorp, de Maleise Bosrand gaan verkennen. De
bedoeling is echter dat Blijdorp in de loop van dit jaar een aantal zeldzame Prins-Alfred herten
krijgt. Deze dieren, die oorspronkelijk voorkomen op de Filipijnen, horen helemaal thuis in de
Maleise bosrand en zullen de plaats van de lierherten gaan innemen. Omdat nog niet duidelijk
is wanneer de nieuwe herten in Rotterdam zullen arriveren, kunt u in dit verhaal kennis maken
met beide soorten.
Het lierhert en het
Prins-Alfred hert behoren
alle twee tot de familie van
echte herten. Het lierhert
behoort tot de onderfamilie
van takherten. Deze onderfamilie
wordt gekenmerkt
door de wijd vertakte geweien
van de mannetjes. Het
lierhert heeft een karakteristiek
gewei, waaraan het dier zijn naam dankt.
De eerste aftakking, ook wel "end " genoemd,
is vrij dicht bij de basis van het
gewei. Deze aftakking buigt tot ver over het
voorhoofd naar voren, terwijl de hoordstang
aanvankelijk naar achteren en iets zijwaarts
buigt. Vervolgens maakt de hoofdstang een
boog naar voren, waarna het zich aan het einde
in een korte vork splitst. De aftakking en
hoofdstam vormen, van opzij gezien, een
doorlopende boog die aan een lier doet denken.
Lierherten leven in kuddes van 10-15
dieren. In de bronsttijd strijden volwassen
mannetjes om het leiderschap. Het sterkste
mannetje brengt de hinden bijeen in een harem
en beschermt ze tegen opdringerige
rivalen. In de winter hebben de dieren een
ruige, dikke vacht. De bokken hebben dan
een donkerbruine rug en een lichte buik. In
de zomer hebben de bokken een roodbruine
rug en een lichtbruine buik. De hinden zijn
gedurende het hele jaar geelbruin met een
rode tint. De buik is vaak lichter van kleur.
De bok is meestal groter en zwaarder dan de
hinde. Hij kan een kop-romp gewicht bereiken
van 120-150 kilo. De hinden wegen
rond de 80 kilo.
De verschillende soorten lierherten
komen van nature voor in Noord-India en
het gebied tussen Birma en Vietnam. Lierherten
leven gewoonlijk op
open terrein, hoewel ze 's
middags vaak de schaduw
van de bosranden opzoeken.
Ze zoeken hun voedsel
op laag gelegen, drassig terrein.
De hoeven van het
lierhert zijn aangepast aan
de vochtige omstandigheden
van zijn omgeving. De
onderste delen van de poten zijn verhoornd
en verlengd, waardoor het dier gemakkelijker
door, of eigenlijk over, het moeras kan lopen.
De meertjes en vennen in de moerasgebieden
zijn vaak bedekt met een mat van dode
en rottende plantenresten, waarop riet, gras
en andere planten groeien. Lierherten leven
voornamelijk van wilde rijst en andere moerasplanten.
Ze eten echter ook wel bladeren
van bomen.
Het Prins-Alfred hert behoort tot de
onderfamilie van Sambars of paardherten.
Deze herten zijn kleiner dan de lierherten.
De bokken hebben een gewicht van ongeveer
60 kg. Ook bij deze onderfamilie
hebben alleen de bokken geweien. Deze zijn
echter minder sterk vertakt dan bij de lierherten.
Het Prins-Alfred hert wordt gezien als
één van de oudste leden van de paardherten.
Als enige paardhert heeft het Prins-Alfred hert
ook in het volwassen stadium een gevlekte
vacht. Bij de andere hertensoorten hebben alleen
de jongen een gevlekte vacht. Zodra de
jongen volwassen worden verdwijnt deze tekening.
Hieruit concludeert men dat het
Prins-Alfred hert minder ver is geëvolueerd.
Het Prins-Alfred hert komt tegenwoordig
nog voor op een aantal eilanden van de
Filipijnse archipel. In tegenstelling tot de lierherten
bewonen Prins-Alfred herten
oerwouden en moerassige jungle. Ze komen
voor tot een hoogte van 2500 meter. Vanwege
dit leefgebied hebben de dieren in de
winter een dikkere en ruigere vacht dan in de
zomer.
Voor beide herten
geldt dat ze sterk in hun
voortbestaan worden bedreigd.
Dit wordt onder
andere veroorzaakt door
de jacht en de toenemende
landbouw. Met name
takherten zoa ls het lierhert
hebben flink te
lijden van de jacht. Vanwege hun grote geweien
vermijden zij het bos en leven in meer
open gebieden. Juist in deze gebieden breidt
de landbouw zich uit. De kuddes kunnen
steeds minder natuurlijk voedsel vinden en
zullen zich te goed doen aan de gewassen op
de akkers. Hierdoor worden ze gemakkelijker
het slachtoffer van de jacht dan de Sambar
herten die zich meer in de bossen en op grotere
hoogte ophouden.
De jacht is in vele opzichten desastreus
voor het voortbestaan van de dieren.
~ - H. Mourik en Zn
~sp ecialist in
Aardappelen, groente en fruit.
Vers gesneden rauwkost,
vruchtensalade en stamppotten.
Statensinge1127
3039 LJ Rotterdam
'fr01O - 4661671
De specialist voor uw touringcarreis,
zoals:
• Dagtochten • Bruiloften
• Personeelsreizen • Schoolreizen
• Excursies
• Meerdaagse reizen
De jacht richt zich voornamelijk op de grootste
en sterkste mannetjes, aangezien zij de
mooiste geweien hebben die als begeerde
jachttrofeeën gelden. Dit houdt in dat de hinden
met jongere of
zwakkere mannetjes zuIlen
paren. Omdat deze
bokken later bronstig
zijn, zullen hun nakomelingen
later ter wereld
komen, wanneer de
weers- en voedselomstandigheden
slechter zijn.
Deze ongunstige omstandigheden
betekenen dat
steeds meer jongen vroegtijdig sterven en de
kuddes steeds kleiner en zwakker worden.
Blijdorp heeft sinds 1991 twee lierherten.
Helaas is het tot nu toe niet gelukt
nageslacht te krijgen. De Prins-Alfred herten,
die Blijdorp dit jaar hoopt te ontvangen, komen
uit de dierentuin van Mulhouse in
Frankrijk.
Tekst: Angeline Peters
Foto's: E. Looten en Jean-Marc
Lernould.
De Vriend
voor uw
ogen en oren.
I ~~C~!O~ES~
1 Statenweg 108 . Rott«dam. OIO - 4666052 1
0181 331 222
Rijksstraatweg 36 - Hellevoetsluis - Fax 0181 312 368
-