BINNENKRANT - Heemkunde Vlaanderen

BINNENKRANT
75 jaar Chiro
Feest mee! Bewaar mee!
In 2009 wordt de grootste jeugdbeweging van Vlaanderen,
de Chiro, 75 jaar. Om dit te vieren plant Chirojeugd
Vlaanderen een rondreizende tentoonstelling en een erfgoedproject.
Kort even voorstellen
De Chiro ontstaat in 1934 wanneer priester Jos Cleymans
nieuw leven blaast in de uitgebluste patronaten.
De patronaten zijn op dat moment de oudste vorm van
georganiseerd jeugdwerk. Ze worden halfweg de negentiende
eeuw in verschillende Belgische steden opgericht
om de arbeidersjeugd een religieuze en morele vorming
mee te geven en hen te beschermen tegen verderfelijke
invloeden van buitenaf. Na de Eerste Wereldoorlog dreigen
de patronaten ten onder te gaan. De passieve, belerende
jeugdzorg die zij aanbieden slaat niet meer aan bij
de jeugd. Pas wanneer de kentekens Chi en Ro, spelen in
openlucht en een eigen jeugdig groepsleven worden ingevoerd,
leven de patronaten opnieuw op. Jongeren worden
nu actief betrokken in de patronaatswerking en zo
groeien de patronaten uit tot een bloeiende jeugdbeweging,
de Chiro. Het principe van de Chiro is eenvoudig.
Al 75 jaar lang brengen Chirogroepen over heel Vlaanderen
kinderen en jongeren op zondag samen om hen via
spel ervaring op te laten doen en hen te betrekken in de
samenleving.
Het alle(zon)daagse
De Chiro heeft op 75 jaar tijd een rijkelijk gevulde erfgoedschat
vergaard. Vlaggen, uniformen, kentekens, liederen,
spelen, verhalen, feesten en tradities, ze behoren
allemaal tot het alle(zon)daagse Chiroleven. Om Chirogroepen
meer bewust te maken van hun eigen materiële
en immateriële erfgoed, werkt Chirojeugd Vlaanderen in
samenwerking met Kadoc, Heemkunde Vlaanderen vzw,
Faro. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw en
Prof. Louis Vos een erfgoedpakket uit dat vanaf september
2008 aan de groepen wordt aangeboden. Het pakket
bestaat uit een website, een praktisch boekje en een dvd.
Hierin vinden groepen en andere geïnteresseerden alles
wat ze moeten weten over de geschiedenis van de Chiro,
over het verzamelen van geschreven en mondelinge bronnen,
over hoe ze hun eigen Chiro-erfgoed beter kunnen
ontsluiten en bewaren en hoe ze het op een creatieve manier
naar hun leden en een breder publiek kunnen vertalen.
Omdat Chirogroepen geen erfgoeddeskundigen zijn,
wil de Chiro hen ook de weg wijzen naar erfgoedcentra
en heemkringen.
Chaotische archieven
De grootste uitdaging voor het erfgoedproject zijn de archieven
van lokale groepen. Deze lokale Chiro-archieven
worden niet systematisch bijgehouden en liggen vaak her
en der verspreid. Pas wanneer een groep een publicatie
of een tentoonstelling plant, stoten ze op dit archiefprobleem.
Er zit meestal niets anders op dan materiaal bijeen
te sprokkelen bij oud-leiding, in de pastorij of in de
kasten van het Chirolokaal. De Chiro wil haar groepen
aanmoedigen om hun archief systematisch bij te houden
en het op één plaats onder te brengen. Lokale archiefinstellingen
en heemkringen zijn hiervoor het meest aangewezen.
Zij staan als lokale spelers in het erfgoedveld het
dichtst bij de Chirogroepen. Er zijn al verschillende goede
voorbeelden van heemkringen die Chirogroepen uit
hun streek helpen bij het bewaren van documenten en bij
BIJLAGE ONS HEEM 2008, nr. 1
26