BINNENKRANT - Heemkunde Vlaanderen

BINNENKRANT
difications’ toe”, aldus Pieter Donche. Hij gaf in 1990
een ‘geannoteerd exemplaar’ van het vademecum uit.
“Sommige stukken zijn echt wel interessant, zoals een
poorterboek van Ieper dat Merghelynck kon redden van
het weggooien. Andere stukken staan ook niet in het oorspronkelijke
vademecum. Ik denk bijvoorbeeld aan een
lijst der edelen van Vlaanderen. Ze vergezelden in 1421
Filips de Goede naar Frankrijk toen hij de moord op zijn
vader Jan zonder Vrees kwam wreken. Merghelynck had
een kopie uit 1625, een zeer mooi handschrift is dat.”
De tentoonstelling “Merghelynck 08” zal een aantal blikvangers
uit het Fonds Merghelynck presenteren. Voor het
eerst worden die documenten uit het kelderarchief gehaald
en aan het grote publiek getoond. Daarnaast focust
de tentoonstelling ook op het excentrieke karakter van
Arthur Merghelynck. De man was een exponent van de
negentiende-eeuwse landadel en de manier waarop die
omging met het verleden. Altijd was er die hang naar historisme.
Bij Merghelynck uitte zich dat op vele manieren.
Professor Jo Tollebeek merkt niet alleen een bijzondere
antiquarische interesse op, maar ook een “levendige
visie op monumentenzorg en de pittoreske esthetiek, het
verlangen naar karakter, het deelnemen aan het restauratiedebat,
het zoeken naar nationale neostijlen, het verzamelen
en imiteren, de kopie en de pastiche, het stijlpluralisme
en het eclecticisme.”
Merghelynck was dus niet alleen een genealoog, verzamelaar,
archivaris en oudheidkundige. Daarnaast was hij
ook een edelman. In die hoedanigheid bouwde hij een
– vaak moeizame – relatie uit met de stad (Ieper) en het
dorp (Wulveringem), twee locaties waar hij een residentie
had. In Wulveringem was Merghelynck zelfs enkele
jaren burgemeester. Onder het motto ‘noblesse oblige’
nam hij zijn verantwoordelijkheden. Wat dreef Merghelynck
tot de aankoop van het familie-hotel in Ieper en
het kasteel Beauvoorde in Wulveringem? Was het nostalgie,
een ver doorgedreven uitpuren van de pittoreske
traditie of een diepgeworteld historisch besef? Wellicht
speelde dit alles een rol. Voor Arthur Merghelynck was
het ook een statement, een daad die hij als rechtgeaard
edelman moest stellen. Hij gedroeg zich trouwens zonder
gêne als een grootgrondbezitter. Zijn ‘registre des biens’
vermeldt naast het kasteel en het hotel-museum ook landerijen,
bossen, boerderijen en huizen in meer dan dertig
gemeenten van de Westhoek, gaande van Alveringem tot
Zonnebeke.
Arthur Merghelynck is ook eigenzinnig. Hij houdt van
polemieken en deinst er niet voor terug om het establishment
te shockeren. Zo trouwt hij met een dertien jaar
jonger burgermeisje! In kranten en pamfletten publiceert
hij zijn visie op monumentenzorg en ventileert hij zijn
mening over cultuur en maatschappij. Legendarisch is
zijn conflict met de Ieperse burgemeester Arthur Surmont
Muziekkamer Hotel-Museum Ieper.
BIJLAGE ONS HEEM 2008, nr. 1
31