NEDERLAND HANDELSLAND - Oapen

nederland handelsland
de doelmatigheid van de productie, waardoor comparatieve voordelen ontstaan
of gehandhaafd blijven, is en blijft van groot belang voor de handelspositie en de
welvaart van ons land. Alom wordt onderkend dat beleidsaandacht hiervoor
noodzakelijk is. Het gaat hierbij onder meer om beleid op het gebied van onderzoek
en ontwikkeling (r&d), onderwijs, technologische ontwikkeling en fysieke
infrastructuur (zie bijv. ser 2002). Dit beleid is met name bedoeld om de export
van in Nederland geproduceerde goederen te bevorderen en is sterk verbonden
met het industriebeleid in ruime zin. De bevordering van de invoer en van de
wederuitvoer krijgt hierbij doorgaans veel minder aandacht.
Dit rapport richt zich echter niet op de productie van concurrerende goederen en
diensten ten behoeve van de export, maar op de handelsactiviteit zelf, die naar
het oordeel van de raad evenzeer van groot belang is voor de Nederlandse
handelspositie. Het inzicht in de profijtelijkheid van de handel zelf heeft er mede
toe bijgedragen dat Nederland eeuwenlang een vooraanstaande positie als
handelsnatie heeft weten te handhaven. Juist door de transactiekosten van de
handel en daarmee de handelsmarges laag te houden, bouwde Nederland een
sterke handelspositie op die ons land grote welvaart heeft gebracht.
24
Om de positie van Nederland als handelsnatie ook in de toekomst in stand te
houden, zullen handelaren en productiebedrijven moeten inspelen op de veranderingen
die voortvloeien uit de mondialisering en de informatisering. Maar ook
voor de overheid kan hierbij een rol zijn weggelegd, vanwege het feit dat het
handelskapitaal ten dele het karakter heeft van een publiek goed. In aanvulling op
het beleid dat is gericht op het versterken van de concurrentiepositie van de
industrie en dienstverlening, kan de overheid de Nederlandse handelspositie ook
ondersteunen door te investeren in publieke goederen die bijdragen aan de verlaging
van transactiekosten. Dit is zeker geen nieuw onderdeel van het handelsbeleid,
aangezien de overheid al lange tijd tal van activiteiten verricht op het
terrein van voorlichting, juridische ondersteuning, sociale en fysieke infrastructuur,
en dergelijke. Met dit rapport biedt de raad wel een nieuwe wetenschappelijke
fundering voor deze aspecten van het handelsbeleid en onderstreept hij
daarmee het grote belang van dit beleid.
1.4 doel van het rapport
Met dit rapport beoogt de raad een aanvullend perspectief te bieden op de Nederlandse
handelspositie en op het handelsbeleid. Het transactiekostenperspectief,
dat in dit rapport centraal staat, heeft geenszins de pretentie een geheel nieuwe
visie op de handel te bieden die bestaande inzichten en theorieën overbodig zou
maken. Het heeft vooral de bedoeling om, naast de ‘traditionele’ aandacht voor de
productiefunctie, het belang van de handelsfunctie voor de handelspositie van
ons land voor het voetlicht te brengen. In het beleid wordt al lange tijd onderkend
dat buitenlandse handel niet alleen een kwestie is van een sterke concurrentiepositie,
maar ook te maken heeft met tal van formele en informele barrières die
–in onze terminologie – transactiekosten met zich meebrengen. Dit rapport biedt