oktober - Genootschap Onze Taal
oktober - Genootschap Onze Taal
oktober - Genootschap Onze Taal
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Borgen<br />
Bé MEIJER HILVERSuM<br />
Jan Kuitenbrouwer wijdt de meiaflevering<br />
van zijn column ‘Iktionaire’ aan het onder<br />
politici populaire woord borgen. In de juli/<br />
augustusaflevering van de rubriek ‘Reacties’<br />
noemt Bries Heijnen vervolgens een<br />
betekenis van dit woord die door Kuitenbrouwer<br />
niet gesignaleerd was, namelijk<br />
‘zorgen dat iets niet losgaat’. Ook dit verdient<br />
een aanvulling. Inderdaad heeft borgen<br />
in de techniek vanouds betrekking op<br />
onderdelen die voorkomen dat een deel<br />
van een mechanisme losraakt. Maar tegenwoordig<br />
betekent borgen ook het verzekeren<br />
van kwaliteit door het toepassen van<br />
een geheel van voorschriften (kwaliteitsborging).<br />
Het borgen dat wordt gebruikt in<br />
politiek en openbaar bestuur zal daarmee<br />
te maken hebben.<br />
De term kwaliteitsborging is vermoedelijk<br />
het eerst gebruikt in de industrie. Bij industriële<br />
productieprocessen wordt getracht<br />
de kwaliteit te beheersen door het vastleggen<br />
van een kwaliteitssysteem. Daarbij<br />
wordt het gehele productieproces nauwkeurig<br />
beschreven, en worden daarvoor<br />
eisen en procedures vastgelegd. Ook in<br />
de commerciële dienstverlening worden<br />
tegenwoordig zulke kwaliteitssystemen<br />
toegepast. Bij voorkeur worden al dergelijke<br />
systemen gecertificeerd door een externe<br />
instantie. Certificatie vindt dan plaats<br />
volgens normen voor kwaliteitsborging.<br />
Deze normen worden gepubliceerd door<br />
het Nederlands Normalisatieinstituut<br />
(NEN) te Delft.<br />
Mart Smeets<br />
Reacties<br />
On ze <strong>Taal</strong> biedt aan el ke le zer de mo ge lijk heid tot re a ge ren. Stuur uw re ac tie indien mogelijk<br />
per e-mail naar: redactie@onzetaal.nl, of anders naar: Re dac tie Onze<strong>Taal</strong>, Raamweg 1a,<br />
2596 HL Den Haag. Voor bij dra gen aan de ze ru briek gel den de vol gen de richt lij nen:<br />
• For mu leer uw re ac tie kort en bon dig (bij voor keur niet meer dan 250 woor den).<br />
• Geef in de tekst dui de lijk aan op welk ar ti kel u re a geert.<br />
• Stel uw bij dra ge zo da nig op dat de le zer niet wordt ver plicht een vo rig num mer er bij te ha len.<br />
• Le ver uw re ac tie in on der ver mel ding van naam, adres en (even tu eel) func tie.<br />
De re dac tie kan in kor tin gen en sti li sti sche ver an de rin gen aanbrengen in re ac ties, en raadpleegt bij<br />
be lang rij ke wij zi gin gen de au teur. Re ac ties kun nen doorgaans pas wor den ge plaatst twee maan den<br />
na het num mer waar op u re a geert. Niet ge plaat ste re ac ties wor den door ge stuurd naar de au teur<br />
van het des be tref fen de ar ti kel.<br />
RICARDO HEIJNE SCHRIJVER EN BELEIDSADVISEuR,<br />
LEIDERDORP<br />
Mart Smeets wordt in het juli/augustusnummer<br />
geïnterviewd door Kees van<br />
der Zwan (‘Het is leuk om lenig te zijn met<br />
taal’). In dit vraaggesprek laat Smeets zich<br />
uit over de verslonzing van de taal, en merkt<br />
hij op dat het fout is om aantal in combinatie<br />
met een meervoudsvorm te gebruiken<br />
266 o n z e t a a l 2 0 1 2 • 1 0<br />
Foto: Iris Vetter<br />
Sportverslaggever Mart Smeets.<br />
(zoals in ‘Er lopen een aantal mensen’).<br />
Maar, beste Mart, als je lenig bent met taal<br />
– zoals je elders in het interview zegt te zijn<br />
– wees dan ook flexibel met taal. Al lang is<br />
het heel normaal en juist om te zeggen:<br />
‘Er lopen een aantal mensen.’ Zie hiervoor<br />
ook het advies van de <strong>Taal</strong>adviesdienst op<br />
www.onzetaal.nl/aantal.<br />
Vocabulaire therapeut en cliënt<br />
J.L. HELDRING DEN HAAG<br />
Bij psychotherapie gaat het hoofdzakelijk<br />
om praten. Dat leert het artikel van Jan<br />
Erik Grezel (‘<strong>Taal</strong> is hét instrument van therapeut<br />
en cliënt’, <strong>Onze</strong><strong>Taal</strong> 7/8). De psychiater<br />
en therapeut Sieke Kruyt wordt aangehaald:<br />
“Ik stel vragen die de cliënt uitnodigen<br />
om de problemen te verhelderen. (…)<br />
Bij het formuleren denk ik goed na over het<br />
effect van mijn woorden. Ik moet ‘intunen’:<br />
aanhaken bij het vocabulaire van de cliënt.<br />
(…) <strong>Taal</strong> is hét instrument voor therapeut<br />
en cliënt.”<br />
Deze woorden brachten mij in herinnering<br />
wat een mevrouw mij eens vertelde.<br />
Zij was naar een psychiater gegaan om een<br />
probleem met haar familie, waar de relatie<br />
met haar zuster blijkbaar een grote rol bij<br />
speelde. Op een goed ogenblik vroeg de<br />
psychiater haar: “En wat vindt uw zus hiervan?”<br />
Dit was voor die mevrouw een reden<br />
om de behandeling door die psychiater af<br />
te breken. Het gebruik van het woord zus<br />
wanneer de lijfelijke zuster wordt bedoeld,<br />
is namelijk, zacht gezegd, niet gebruikelijk<br />
in het milieu waar die mevrouw uit kwam.<br />
Het overtuigde haar ervan dat die psychiater<br />
haar probleem nooit zou begrijpen.<br />
Was dit de overdreven reactie van een<br />
bekakte mevrouw? Misschien. Maar mocht<br />
ook zij niet van haar psychiater verwachten<br />
dat hij aanhaakte bij haar vocabulaire? Is<br />
het echter, omgekeerd, redelijk te verwachten<br />
dat iedere psychiater of psychotherapeut<br />
vertrouwd is met het vocabulaire van<br />
iedere cliënt? Dat zijn de vragen waarmee<br />
ik na lezing van die passage bleef zitten.<br />
Nederlands-Engels [1]: voorbarig<br />
FRANK DROP LEIDEN<br />
In Gaston Dorrens artikel ‘We speak an<br />
own English since decennia’ (<strong>Onze</strong><strong>Taal</strong>juli/augustus)<br />
wordt gesuggereerd dat het<br />
Engels voor Nederlanders een tweede taal<br />
aan het worden is. Dat lijkt me nogal voorbarig.<br />
Het Engels is voor de meeste Nederlanders<br />
nog steeds een vreemde taal en de<br />
beheersing ervan is ergerlijk slecht. ‘Tweedetaaltrots’<br />
is daarom misplaatst. De egalitaire,<br />
democratiserende idee van ‘World<br />
Englishes’ maakt dat niet anders. Hoe je het<br />
ook wendt of keert, ‘the Queen’s English’<br />
blijft de standaard waarnaar alle sprekers<br />
van het Engels zich richten, ook al voelen<br />
fatsoenlijke monolinguïstische Britten zich<br />
tegenwoordig wat ongemakkelijk bij de<br />
koloniale middelen waarmee hun voorouders<br />
hun moedertaal hebben weten te<br />
promoveren tot wereldtaal. Dit schuldbesef<br />
in combinatie met het eigen linguïstisch<br />
onvermogen leidt tot een vaak overdreven<br />
maar altijd enigszins neerbuigende waardering<br />
van het ‘mangled English’dat bijvoorbeeld<br />
Nederlanders ten beste geven. Daardoor<br />
moeten wij ons niet in de luren laten<br />
leggen. In plaats daarvan moeten we gewoon<br />
een beetje ons best doen om correct<br />
Engels te leren spreken.<br />
Nederlands-Engels [2]: arrogantie<br />
CHRISTINA DIVENDALSCHEDL ALKMAAR<br />
In het artikel ‘We speak an own English<br />
since decennia’ (<strong>Onze</strong><strong>Taal</strong> juli/augustus)<br />
stelt Gaston Dorren dat het Engels van Nederlanders<br />
als zogeheten ‘Dutch English’<br />
een eigen plaats binnen de varianten van<br />
het Engels zou kunnen innemen. Wat een<br />
arrogantie! Het idee dat fouten die in een<br />
vreemde taal gemaakt worden tot nieuwe
Change language