SB4 - Gemeente Arnhem

SB4
10
De Galgenberg te Arnhem
Het ensemble van de vier munitiebunkers ligt enigszins ingegraven en kreeg een aarden omwalling en
een dubbele prikkeldraadomheining 16 . Op de hoekpunten buiten de omheining staan palen waar
(alarmerings) telefoons en brandblussers hingen. Aan de noordzijde was de hoofdingang met poort. In
de bunkers lag een gedeelte van de munitie van het oorlogsbataljon en van het garnizoenscommando
van de Saxen Weimarkazerne opgeslagen. De bunkers zouden in de oorlog zijn opgeblazen en
daarna herbouwd, maar er is vermoedelijk ook munitie buiten de gebouwen tot ontploffing gebracht 17 .
Afb. 2.10. Net voor WO-II was nieuwe bebouwing aan
het terrein toegevoegd, zoals de drie
munitiebunkers. In de jaren ’60 werd de snelweg A12
voltooid en de aansluiting van de Apeldoornseweg
naar het stadscentrum verbeterd. De Schelmseweg
werd hiervoor wederom verlegd, waardoor de
oostelijke schietbaan werd verkort.
Aan de rand van het terrein, vlak bij de huidige A12 zouden tijdens de bezetting 23 burgers zijn
gefusilleerd na de Februaristaking in 1941. Een monument herinnert hieraan.
Waarschijnlijk zijn tijdens de oorlog op de schietbanen mensen geëxecuteerd 18 .
Luitenant-kolonel J.E. Feenstra, die tijdens de bezetting in 1943 commandant van de marechaussees
in het gewest Arnhem was, werd na de oorlog op de schietbaan van de Galgenberg geëxecuteerd
wegens landverraad. De marechaussee was vanaf 1941 gelegerd in een villa nabij de Galgenberg 19 .
2.5. Na de Tweede Wereldoorlog.
Het terrein werd na de oorlog gebruikt voor het oefenen in het graven van schuttersputjes en andere
veldversterkingen door het garnizoen Arnhem en de Nationale Reserve. Restanten van deze putten
van ca. 180 bij 60 centimeter of 60 bij 60 centimeter zijn over het hele zuidelijke deel van het terrein
verspreid. Deze oefeningen duurden tot in de jaren 1980. De omheining met betonnen palen en
prikkeldraad, alsmede de grenspalen met de markering RG (Rijksgrond) dateren vermoedelijk van na
WO-II.
De schietbanen zijn tot in de jaren 1960 gebruikt voor oefeningen, terwijl de munitieopslag in de jaren
’60 al grotendeels werd verplaatst naar de Duivelsberg bij de Oranjekazerne 20 .
16
Op de luchtfoto van de topografische dienst uit 1964 zijn de munitiebunkers duidelijk herkenbaar, maar op de topografische
kaart die op basis van deze luchtfoto werd uitgebracht zijn enkel twee gebouwen, een kwartslag gedraaid ingetekend. Wellicht
werd dit gedaan vanwege het militaire karakter.
17
Mededeling Stichting Menno van Coehoorn, dhr. R. van der Werff, 2009.
18
Er ligt midden op het oefenterrein een diepe, gegraven sleuf, welke soms wordt aangewezen als executieplek. Deze kuil is
echter op de luchtfoto van 1949 nog niet aanwezig en dus niet tijdens de bezetting aangelegd. Het is tevens aannemelijk dat de
schietbanen werden gebruikt voor executies, al lagen deze toen al redelijk dicht bij de stad.
19
Janssen, G.B., Van Bolwerk tot Bunker, Militaire complexen in Arnhem, Arnhemse Monumentenreeks, nr. 8, Uitgeverij
Matrijs, Utrecht, 2000.