De sociale segmentatie van Nederland in 2015 - Oapen

trendlijnen zijn ook getekend in figuren 2.3a-C. De afbuiging onder de
recente cohorten lijkt tamelijk spectaculair, maar dat berust we1 in het bijzonder
op de jongste cohorten.
Er kunnen redenen zijn waarom de gegevens een vertragende trend suggereren,
tenvijl deze in feite niet is opgetreden. Deze redenen hebben te
maken met het feit dat we cohortvergelijking gebruiken om historische ontwikkelingen
in kaart te brengen. Het kan zo zijn dat degenen die het laatst
zijn geboren (de meest recente cohorten) in de loop van hun leven (dat wil
zeggen na hun 25ste jaar) nog additionele ondenvijskwalificaties kunnen
venverven en alsnog het laatste gedeelte van de curve omhoog kunnen brengen.
Omdat deze kwestie van groot belang is om te kunnen projecteren naar
2015, bekijken we haar nader.
Een manier om levensfase-effecten constant te houden wordt geboden door
de gestapelde cohorten van het Nederlandse Mobiliteitsbestand (NEDMOB).
Hierin observeren we dezelfde geboortecohorten op verschillende leeftijd en
kunnen we zien hoeveel er nog bijkomt na het 24ste. Dit model wordt berekend
in tabel 2.5.c. De winst in ondenvijsniveau met het ouder worden
blijkt aanzienlijk te zijn: per 10 jaar leeftijdsgroep komt er nog 0.3 jaar
ondenvijs bij. Globaal gezegd komt dit neer op ruim 1 jaar ondenvijsniveau
gedurende de gehele levensloop tussen 25 en 64. Zoals eerder aangegeven,
kunnen we de aard van deze groei niet eenduidig traceren. Het is ongetwijfeld
zo dat men werkelijk extra kwalificaties venverft (en men kan immers
geen kwalificaties verliezen), maar hiernaast staan nog twee andere mogelijkheden
open: de laagst opgeleiden uit een ouder cohort overlijden eerder
(of emigreren vaker), dan we1 men overdrijft op oudere leeftijd het venvorven
opleidingsniveau steeds meer (wellicht psychologisch verklaarbaar als
aanpassing op de werkelijke ondenvijsexpansie).
Hoe dit ook zij, het belangrijkste resultaat van tabel 2.5~ is dat deze
levensfase-effecten een groot deel van de vertraging in de ondenvijsgroei
voor hun rekening nemen, zonder dat hierin een significante portie overblijft.
Hiermee lijkt er uiteindelijk geen grond te bestaan voor de conclusie
dat de ondenvijsexpansie (in termen van jaren gevolgde opleiding) inderdaad
aan het vertragen is. De schijn hiervan dient grotendeels of geheel toegeschreven
te moeten worden aan het feit dat de jongste cohorten toch nog
hoger opgeleid zullen geraken wanneer zij ouder worden.
Wat valt er nu te venvachten over het gemiddelde onderwijsniveau van de
bevolking anno 2015 op basis van deze bevindingen Voor de meest precieze
schatting kunnen we ons het best baseren op de gegevens van het Nederlands
Mobiliteitsbestand, gecorrigeerd voor leeftijdseffecten en betrekking
hebbend op mannen. Het gemiddelde van de onderwijsverdeling verloopt
volgens dit model als in tabel 2.6.
Tabel 2.6 Gemiddelde onderwijsverdeling
Cohort
aantal jaren opleiding
Steeg het opleidingsniveau tussen de cohorten geboren in 1950 en 1960 nog
met 0.8 jaar, tussen de cohorten 1980 en 1990 is deze stijging teruggelopen
tot 0.6 jaar.
ONDERWlJSEWANSlE EN ONDERWIJSKANSEN