Inspiratiegids - Open kerken

INSPIRATIEGIDS
Dag van de Open Kerken
©lemmert.be
open kerken

De Stichting Open Kerken
Dag van de Open Kerken. . . . . . . . . . . . . . 3
Wat Waarom Hoe
De feesteditie van 3 juni 2012 . . . . . . . . . . 4
Een uitdagend thema zorgt voor een spetterende 5de
editie.
De Stichting Open Kerken ontstond in 2007 naar voorbeeld van gelijkaardige initiatieven in
Engeland, Finland, Duitsland… Het doel van de Stichting is een netwerk van open kerken te
creëren waar veel aandacht is voor het gastvrij onthaal van bezoekers. De primaire functie van
deze kerken, namelijk die van gebedsruimte, blijft behouden.
Daarnaast komen de gebouwen ook ter beschikking te staan van een ruimer publiek. Er wordt
informatie voorzien voor toeristen en de kerken staan open voor cultureel medegebruik. Op deze
manier raakt de gemeenschap opnieuw betrokken bij het religieus erfgoed en hoopt de Stichting
een toekomst te verzekeren voor dit patrimonium.
Omdat we in een multiculturele samenleving leven, werd beslist om het netwerk ook te openen
voor gebedshuizen van andere godsdiensten. Tot op heden telt het netwerk meer dan 250 leden
verspreid over heel België.
Leden van het netwerk worden ondersteund met kwalitatief onthaal- en communicatiemateriaal
(jaarlijkse brochure, gevelplaat, banner, website, jaarlijks evenement...). Ze kunnen ook ten allen
tijden terecht bij de Stichting voor advies over bezoekersonthaal, beveiliging, samenwerking…
In samenwerking met verschillende provincies werden al enkele mooie projecten op touw gezet:
gps-routes, ontsluiting via mobiel internet, toeristische zoektochten en routes, studiedagen… In
Vlaams-Brabant, Limburg en Oost-Vlaanderen zorgen plattelandsprojecten met steun van de
Europese Unie voor extra impulsen.
Met een eerste lid in Noord-Frankrijk en toenadering tot de Nederlandse collega’s werden
ondertussen ook de eerste stappen gezet naar een Europees netwerk van open en gastvrije
kerken. De nieuwe website, www.openkerken.eu, maakt zo een uitbreiding mogelijk.
Organisatie maand per maand . . . . . . 5
Een agenda die je helpt bij een vlekkeloze planning en
voorbereiding.
Ideeënbundel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Klassieke en meer originele voorstellen voor activiteiten
voor jouw Dag van de Open Kerken.
Enkele referenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Om je alvast enkele aanknopingspunten mee te geven.
50 onmisbare tips van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
organisatoren voor organisatoren
open kerken
Zoveel kleine details waarmee je werkelijk het verschil
zal maken.
www.openkerken.eu
2

Dag van de Open Kerken
Wat
Het meest gekende project van de Stichting Open Kerken is zonder twijfel
de Dag van de Open Kerken. Op deze dag willen we het religieus erfgoed
op een positieve manier in de kijker zetten. Deelnemers in heel België
openen die dag hun deuren voor het publiek en/of organiseren een
evenement.
Voor wie
Elk gebedshuis kan meedoen aan de Dag van de Open Kerken, ook als het
geen lid is van de Stichting Open Kerken.
Waar
In heel België.
Voorwaarden
Op 3 juni 2012 moet je gebedshuis minstens toegankelijk zijn tussen 10u
en 18u.
We moedigen je aan om die dag ook een evenement te organiseren.
Naargelang je eigen capaciteiten kan dit eerder kleinschalig (geleid
bezoek, openstelling van de toren…) of meer grootschalig (concert,
filmvertoning, fietsroute…) zijn.
Indien je er graag een feestweekend van maakt, kunnen we jouw
activiteiten van zaterdag 2 juni ook opnemen in onze programmabrochure.
Om maximale zichtbaarheid te verzekeren moeten deelnemers
gebruik maken van het promotiemateriaal van de Dag van de
Open Kerken: banner, affiches en programmabrochures.
We vragen je ook om op deze dag de landkaart van de Stichting
Open Kerken, met daarop alle leden, te verspreiden bij de
bezoekers. Dit om ons netwerk een bredere bekendheid te geven.
Wat kost het
De leden van de Stichting Open Kerken kunnen gratis deelnemen aan de
Dag van de Open Kerken. Gebedshuizen die niet zijn aangesloten, betalen
een deelnameprijs van 50 euro*. In ruil daarvoor worden zij opgenomen
in de nationale programmabrochure, krijgen ze een tijdelijke pagina op
www.openkerken.eu, een banner, affiches en programmabrochures naar
behoefte.
* Deelnemers uit de provincies Vlaams-Brabant, Limburg en Oost-Vlaanderen
betalen slechts 25 euro dankzij de financiële ondersteuning van PDPO.
Inschrijven
Neem eerst even deze brochure door. Indien je graag deelneemt aan de
Dag van de Open Kerken, kan je jouw gebedshuis inschrijven via het
inschrijvingsformulier (1). Je inschrijving is pas geldig als ook het
inschrijvingsgeld betaald is op het rekeningnummer van de vzw Open
Kerken: IBAN BE 74 0016 0364 3507, BICC: GEBABEBB. Voorzie je betaling
van volgende vermelding: DOK + postcode + naam van de kerk + gemeente.
De Stichting Open Kerken zorgt voor de nationale verspreiding van een
programmabrochure. Indien je jouw activiteiten wil laten opnemen in
deze brochure, moeten we jouw inschrijving ten laatste op 31 januari
ontvangen hebben.
Opgelet: Indien we jouw inschrijving niet op tijd ontvangen, kunnen we je
activiteiten niet meer opnemen in de programmabrochure. Ze zullen dan
enkel op onze website gepubliceerd worden.
Meer weten
Indien je na het doornemen van deze brochure nog vragen hebt over
de Dag van de Open Kerken, kan je contact opnemen met Catherine
Keustermans
Donkerstraat 20a - 1541 Sint-Pieters-Kapelle
c.keustermans@openkerken.be
(1) Dit formulier kan je downloaden op onze website www.openkerken.eu
Het bevindt zich onder het luikje "Leden" en vervolgens onder > Dag van de Open Kerken 2012 > Inschrijvingsformulier
3

De feesteditie
van 3 juni 2012
Op 3 juni 2012 is er een extra reden om te feesten. De Dag van de Open Kerken is dan
immers aan zijn vijfde editie toe. Om er voor te zorgen dat het religieus erfgoed op deze
feestdag extra in de kijker wordt gezet, dagen we jullie uit om iets creatief en vernieuwend
te organiseren. Daarom het thema: “Durf!”
5 de editie
Op zondag
3 juni 2012
Dag van
de Open
Kerken
Voor vele lokale besturen is het openen van hun gebedshuis voor het grote publiek op
zich al een gedurfde stap. Wees niet bang om je te richten op mensen die je anders nooit
in de kerk ziet. Elk gebedshuis bezit immers een patrimonium om trots op te zijn én heeft
verhalen die oud en jong, gelovig en niet-gelovig zullen boeien.
Voor de “habitués” hebben we de volgende boodschap: durf eens buiten de lijntjes te
gaan. De akoestiek in een kerkgebouw leent zich voor meer dan klassieke concerten. Een
tentoonstelling kan best kleurrijk en dynamisch zijn. Een rondleiding in de kerk kan meer
belichten dan enkel de kunstvoorwerpen… In deze brochure vind je al heel wat inspiratie
om je religieus erfgoed op een originele manier in de kijker te zetten. Wees creatief!
Om 14u willen we in heel het land de klokken laten luiden. Een heel aantal beiaarden
zullen dan een “Happy birthday” voor ons spelen, gevolgd door een beiaardconcert en
eventueel een rondleiding in de toren met een toelichting van de beiaardier. Kunnen we
ook op jullie rekenen om, om 14u stipt de klokken feestelijk te laten luiden
Saint-Remacle • Spa
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
CIRCUITS
Volledig programma op
www.openkerken.eu
De klokken
feesten mee
om 14u00
OPEN KERK
open kerken
TENTOONSTELLINGEN
RONDLEIDINGEN
CONCERTEN
Tijdens deze feesteditie van de Dag van de Open Kerken willen we bezoekers intrigeren
en verbazen. We willen laten zien dat het religieus erfgoed op 1001 verschillende
manieren kan boeien en dat het de moeite loont om dit erfgoed te bewaren voor onze
toekomstige generaties.
De uitdaging is aan jullie! Hoe gaan jullie dit jaar de bezoekers van hun sokken blazen
durf!
4

Organisatie maand per maand
JULI: de balans opmaken en rapporteren
Organiseer een evaluatievergadering van je evenement. Zet je ervaringen
op papier. Wat ging er goed Wat kan er volgend jaar beter Vergelijk
met de verslagen van voorgaande edities.
De Stichting Open Kerken maakt ook een algemene evaluatie van de
Dag van de Open Kerken. Bezorg ons samen met het evaluatieformulier,
ook zeker enkele foto’s van je evenement.
AUGUSTUS: inspiratie gezocht
Houd ogen en oren open. Verzamel ideeën voor je volgende van de Dag
van de Open Kerken.
Overweeg een ontdubbeling van je inspanningen: een tentoonstelling
voor Erfgoeddag kan opnieuw gebruikt worden op, of doorlopen tot, de
Dag van de Open Kerken.
SEPTEMBER: “Voorwaarts! Mars!”
De uitnodiging voor de volgende Dag van de Open Kerken zit in je bus.
Verzamel een werkgroep die zich met het plannen van de volgende
Dag van de Open Kerken zal bezighouden. Voor inspiratie kan je terecht
in deze bundel.
Neem ook contact op met de dienst Cultuur van je gemeente.
Verwittig de Stichting Open Kerken alvast dat je zal deelnemen.
OKTOBER: goed begonnen is half gewonnen
Een goede planning is essentieel. Bedenk welke activiteiten je wilt
organiseren en wat je hiervoor nodig zal hebben: van tentoonstellingsmateriaal,
geluidsinstallatie, belichting en artiesten… tot
vergunningen en verzekeringen. Stel een planning op met deadlines en
respecteer ze ook.
Durf nieuwe dingen te proberen. Een kerkruimte leent zich tot meer dan
een klassiek concert of een statische tentoonstelling.
NOVEMBER: samen staan we sterk
Zoek samenwerking met de heemkundige kring, gidsenbond, KVLV,
KWB, ziekenzorg, jeugdbeweging, lokale scholen, onthaalmoeder en
kinderopvang, handelaars, horeca, de gemeente, andere
geloofsgemeenschappen, andere parochies…
DECEMBER: geld gezocht
De eindejaarsperiode zou de beste tijd van het jaar zijn om op zoek te
gaan naar sponsoring en giften om je activiteiten mee te ondersteunen.
Handelaars en lokale media kunnen je ook in natura ondersteunen.
5

Organisée par Les Amis de l'église Saint-Fiacre.
Avec le soutien du Conseil de Fabrique, de la Commune et de son Service des Travaux, du Centre Culturel, du
Service des Affaires Culturelles de la Province de Liège, du Ministère de la Communauté Française (secteur Art et
Vie), du Service du patrimoine de l’Evêché de Liège, des Amis d’Adolphe Hardy et de Qualité-Village-Wallonie.
PAF libre. Rafraîchissements disponibles.
Infos: 087/446694 - 0494/582081
www.eglisesouvertes.be
JANUARI: inschrijven geblazen!
De uiterste datum voor inschrijven is 31 januari. Hoe vroeger je er
echter bij bent, hoe beter natuurlijk. Indien er nog gegevens ontbreken,
kunnen we dat nog rustig oplossen.
Bezorg ons enkele mooie en levendige foto’s voor de website (met een
minimum resolutie van 300 dpi).
Alle inschrijvingen die na 31 januari binnenkomen, kunnen niet meer
opgenomen worden in de gedrukte programmabrochure. Deze
brochure is de belangrijkste informatiebron voor bezoekers. Zorg dus
dat je het programma op tijd indient!
FEBRUARI: de puntjes op de i
Bij de Stichting Open Kerken werken we aan de verwerking van alle
gegevens. Sta paraat om eventuele onduidelijkheden en vragen snel te
beantwoorden!
MAART: vormgeving van je evenement
Geschiedenis weet vele mensen te boeien, maar het is vaak de
menselijke kant van het verhaal die het publiek aantrekt en fascineert.
Archiefbeelden, foto’s, meeslepende verhalen, grappige anekdotes of
bijzondere feiten… zullen het publiek gevoeliger maken voor je erfgoed
dan een droge opsomming van namen, data en materialen. Breng je
patrimonium tot leven.
APRIL: vrijwilligers gezocht
De Dag van de Open Kerken zou niet bestaan zonder de inzet van talrijke
vrijwilligers. Maar hoe vind je ze
Tips: durf ook mensen buiten je traditionele geloofsgemeenschap aan te
spreken. Hou de drempel laag (bijvoorbeeld een flyertje bij de bakker
met een e-mailadres of telefoonnummer).
Vraag niet te veel in één keer: nieuwe vrijwilligers zullen sneller geneigd
zijn om een korte shift in te lossen dan om een hele dag paraat te staan.
MEI: promotie, promotie, promotie
Na de paasvakantie ontvang je al het promotiemateriaal
van de Stichting Open Kerken.
Contacteer de media: organiseer een persconferentie.
Verspreid het persbericht dat door
de Stichting Open Kerken werd opgemaakt. Vul
het eventueel aan met je eigen activiteiten.
Vergeet de (gratis!) sociale media niet want met
9h30 Messe festive animée par le groupe d’animation musicale
10h30 et 15h30 Visites guidées
14h00 Inauguration et présentation de l’exposition “Lambert, l’évêque
assassiné”, avec diaporama, par Marylène Laffineur-Crépin
17h00 Concert de l’Ensemble vocal “A Piacere”,
Facebook en Twitter bereik je meer dan één
sous la direction de Robert Ortman : “Par mots et par chants”
generatie.
9h30 Messe
10h30 et 15h30 Visites guidées
14h00 Inauguration et présentation de l’exposition
diaporama
Verspreid affiches en flyers bij handelaars, horeca, stations, wachtruimtes,
17h00 Concert
gemeentelijke aanplakborden…
Vraag de priester om je evenement te belichten aan het einde van de
eredienst.
Let op: beloof niet meer dan je kan waarmaken.
JUNI: het is zo ver
Denk op voorhand na over de manier waarop je je evenement zult
evalueren.
Zorg dat iedereen zijn taak kent.
Bezorg bezoekers een positieve ervaring: wees vriendelijk, enthousiast
en open-minded. Geniet er natuurlijk ook zelf van!
Bezorg de pers enkele foto’s en een verslag van je evenement om ook
achteraf media-aandacht te verzekeren.
6

Ideeënbundel
Voor de vijfde editie van de Dag van de Open Kerken dagen we jullie uit om een originele activiteit op poten te zetten.
Laten we deze dag tonen dat we allemaal fier zijn op ons religieus erfgoed.
Om jullie hierbij te helpen, hebben we zelf een aantal ideeën en ingevingen op een rijtje gezet. Je vindt ze hieronder,
gesorteerd in verschillende categorieën. We hopen dat ze voor jullie een vertrekpunt zijn voor een reeks spetterende
activiteiten tijdens deze feesteditie van de Dag van de Open Kerken.
Deze ideeënbundel kwam onder andere tot stand met voorstellen uit “Le reservoir d’idées” van het tijdschrift
Narthex opgesteld ter gelegenheid van Nuit des Eglises op www.narthex.fr en “Ideen für eine Nacht der Kirchen” op
www.ekd.de
EXPO
SPELEN MET VERLICHTING
Zet kunstvoorwerpen in de kijker m.b.v. aangepaste of bijzondere verlichting
Show: vertel het verhaal van je kerk m.b.v. gepaste belichting
Verlicht je voorwerpen van verschillende periodes / collecties / functies met
verschillende kleuren
Breng sfeer in je kerk met kaarsen en kaarsenhouders in verschillende kleuren.
TIP! voor meer ideeën of voor hulp en/of ondersteuning bij de uitvoering van
evenementen, kan je altijd je licht eens opsteken bij “Sacred Places.” Zij
hebben veel ervaring met creatieve evenementen in religieuze ruimtes.
7

AANDACHT OP ENKELE INTERESSANTE ASPECTEN VAN JE GEBEDSHUIS
Het roerend erfgoed: kandelaars, processiekruisen…
Liturgische kledij
Verwijzingen naar (Bijbelse) verhalen in kerk
Literatuur, ornamenten, liturgische voorwerpen…
Oude paaskaarsen met foto’s van dopelingen en getrouwden
Grafzerken in en rond de kerk: het leven van deze mensen, eventueel geïllustreerd met persoonlijke
voorwerpen en/of voorwerpen uit hun tijd
Plechtige communie vroeger en nu (met foto’s)
Parochieleven vroeger en nu (foto’s)
Patroonheilige van onze kerk / Heiligen in onze kerk
Oude foto’s van dopelingen, huwelijken, communie of het parochiale leven
Diashow of tentoonstelling met beelden van de kerk, of haar omgeving, beelden van
parochieactiviteiten…
durf!
SAMEN STERK ! Dit jaar is het thema van Erfgoeddag “Helden.” Aangezien veel heiligen zeker een
soort helden waren in hun tijd, kan je overwegen om dezelfde tentoonstelling zowel voor Erfgoeddag
als voor de Dag van de Open Kerken te gebruiken, of de tentoonstelling te openen op Erfgoeddag en
te laten doorlopen tot de Dag van de Open Kerken. Op die manier kunnen mensen langer genieten van
de inspanningen die je gedaan hebt om een tentoonstelling te organiseren.
durf! Leerlingen leren in een vakschool onder meer hout en metaal bewerken.
Bespreek met de school op welke manier de leerlingen zouden kunnen
meewerken aan het opbouwen van een tentoonstelling (infopanelen, tafels,
tijdelijke constructies, legplanken, scheidingswanden…). Op die manier werken
de leerlingen naar een bepaald doel toe en wordt hun werk tentoongesteld en
gebruikt.
8

HEDENDAAGSE KUNSTENAARS
Schilderijen
BETREK JE GEMEENSCHAP !
Iconen
Spreek lokale kunstenaars en/of
Beeldhouwwerken
studenten van de kunstacademie
Moderne kunstvoorwerpen (zie: Kunst in de Steigers Leuven)
of tekenschool aan!
Kalligrafie
Bijbelse muziekinstrumenten (harp, lier, hoorn…)
durf!
durf! Wanneer je een tentoonstelling organiseert kan het
interessant zijn om (een deel van) de stoelen tijdelijk weg te halen uit
je gebedshuis. Een open ruimte leent zich makkelijker voor een
tentoonstelling en zorgt meteen voor een geheel andere beleving
van je gebouw.
MUZIEK
ZANG
Sacrale gezangen (bv. Gregoriaans), bijbels oratorio
Hedendaagse muziek
Folkmuziek
Operagezangen
Klassiek
Jazz
Blues
Soul
A capella
durf! Ga eens op ontdekking op www.myspace.com
en contacteer artiesten die je interessant lijken.
BETREK JE GEMEENSCHAP !
Spreek een lokale fanfare, harmonie
of muziekschool aan. Heel wat
artiesten zijn dankbaar om in zo’n
mooie ruimte te spelen.
9

CONCERTEN
Orgelconcert (bv. ter inwijding van een gerestaureerd orgel)
Beiaardconcert
Stomme film met live muzikale begeleiding
Muzikale omkadering naar keuze (piano, blokfluit, dwarsfluit of
piccolo, viool, cello, gitaar…)
Blaaskwartet
Drums
Harp
Jachthoorn
Big Band
Reis door de tijd: miniconcertjes met instrumenten die
doorheen de tijd (in de kerk) gebruikt werden
KOREN
Kinderkoor
Gospelkoor
Internationale koren
Koor met gehandicapten
durf! Al eens gedacht aan een jukebox formule Laat in de
voorafgaande weken bezoekers en/of omwonenden hun
favoriete nummer doorgeven. Speel een selectie op de Dag van
de Open Kerken of maak een “hitparade.”
MUZIKALE INTERMEZZO’S EN ANDERE
Geleid bezoek met muzikale intermezzo’s
Voordracht van poëzie of religieuze verhalen met muzikale
intermezzo’s of muzikale begeleiding
Avondgebed met orgelbegeleiding
Maak op voorhand een cd die je tijdens het bezoek kan
laten afspelen
durf!
PARTICIPATIE
Free podium
Voor kinderen: workshop zelf muziekinstrumenten
maken, eventueel gevolgd door een “concert”
MEDITATIE, GEBED EN MUZIEK
Avondmeditatie (met orgel)
Stilte en meditatie: voorzie eventueel een geschikte ruimte
Ademhalingsoefeningen voor lichaam en geest met een ervaren
begeleider
“Alleen in de kerk”: geef de bezoeker de mogelijkheid om een tijdje
alleen in de kerk te vertoeven, eventueel ’s avonds bij kaarslicht
10

SYMPOSIUM
Voorstelling van de patroonheilige van de kerk en zijn/haar geschiedenis
Wat is een kerk, basiliek, kathedraal, moskee, synagoge, abdij, klooster,
begijnhof… (geschiedenis, symboliek)
Geschiedenis van de kerk
Toelichting over kerk en ecologie met behulp van "Groene gids voor onze
kerken" (www.openkerken.be/default.aspstructureID=130)
Wereldgodsdiensten, interreligieuze contacten
durf!
CONFERENTIE MET BEZOEK
Enkele voorstellen voor een onderwerp van zo’n conferentie met bezoek:
“de doopvonten”
“het heiligdom”
“de sculpturen”
“de schilderijen”
“het orgel”
“de glasramen”
“de grafmonumenten”
“symboliek in ons gebedshuis”
“liturgisch vaatwerk”
“het meubilair”
VRIJE OF GELEIDE BEZOEKEN
durf! Leid bezoekers door je gebouw met
een snoer van oude foto’s met daarop het
Geleid bezoek aan de crypte (in kleine groepjes)
desbetreffende hoekje, schilderij, voorwerp…
Geleid bezoek aan de kerk en de sacristie met haar religieuze voorwerpen
Geleid bezoek aan de toren
Geleid bezoek rondom de kerk: tuin, kerkhof, kapelletjes in de buurt, enclos paroissiaux…
Vrij bezoek
Zoektocht door de kerk
durf! Verander de manier waarop je informatie geeft. Verras mensen tijdens
een vrij bezoek door verschillende “Wist je dat” kaartjes op te hangen met
daarop een kleine anekdote of een leuk weetje over het gebouw en zijn
geschiedenis. Korte, luchtige en/of ludieke informatie blijft het best hangen.
durf!
11

LITURGIE
Feestelijke viering in dialect
Viering met een gastpriester
Kinderviering
Themaviering
Openluchtviering, eventueel ’s avonds met kaarsen en fakkels
Processies of andere religieuze tradities
Getijdengebeden (metten, lauden, priem, vespers, completen…)
CATECHESE
Catechese gebaseerd op de glasramen, beeldhouwwerken, schilderijen…
TIP ! Zorg tijdens een feestelijke viering voor
boekjes met daarin de speciale teksten en
liederen, zodat de aanwezigen kunnen volgen.
ANIMATIE
Inwijding van gerestaureerde voorwerpen of delen van het gebouw (glasramen, orgel, retabel, schilderij…)
Educatieve en ludieke animatie ter ontdekking van de architectuur of bouwtechnieken van het gebedshuis
Animatie rondom de kerk, bijvoorbeeld volksspelen of petanque, rommelmarkt, brocante, fair-trademarkt,
speelgoedmarkt, markt met streekproducten…
Zoektocht in de kerk naar “verborgen elementen”
Initiatie yoga, pilates, tai chi… of andere sporten die zowel aan lichaam als aan geest belang
hechten, met een ervaren begeleider.
“Nacht der Kerken”: organiseer één van je activiteiten bij
valavond, eventueel in samenwerking met andere kerken in
de omgeving.
durf!
durf! Zoek samenwerking met andere verenigingen
wanneer je zorgt voor animatie, bijvoorbeeld de
jeugdbeweging, welzijnsverenigingen, socio-culturele
verenigingen, sportclubs of de toneelkring.
12

FILM
Vertoning van films over religieuze figuren, bijvoorbeeld: Pope John Paul II, Jezus of Nazareth,
The passion of the Christ, Jesus Christ Superstar, The son of Man, The 10 commandments,
Salome; Quo vadis
Voor kinderen: Bijbelse tekenfilms
Vertoning van een of een film met maatschappelijk thema
Stomme film met (live) muzikale begeleiding
Drive-in filmvertoning op het kerkplein
TIP ! Houd er rekening mee dat vele gebedshuizen
moeilijk te verduisteren zijn. Overweeg daarom een
avondvertoning.
©lemmert.be
ROLLENSPEL
Vertel of zing verhalen/ legendes tussen de geleide bezoeken
Maak van je geleid bezoek een verhaal of een legende
durf!
DANS
Ballet
Moderne choreografie
Voor kerken op de Sint-Jakobswegen: muziek, zang en dans van
de pelgrims en van Galicië
©lemmert.be
13

ONTDEKKINGSTOCHTEN
Erfgoedwandeling (eventueel met als thema lokale verhalen, legendes en tradities)
tussen enkele kerken
(Fiets)zoektocht
Fietstocht
Circuit voor rolschaatsers, skaters, steppers
Rondleiding of toch die inspeelt op de zingtuigen
TIP ! Via www.routeyou.com kan je je
eigen wandel-, fiets- en motorroute in
elkaar steken en online publiceren.
POËZIE – LITERATUUR
Voordracht van Bijbelse/religieuze poëzie
Voordracht van hedendaagse poëzie
“Voorlees-marathon”: verschillende personen lezen hun favoriete passage uit de Bijbel voor
(religieuzen, politici, lokale beroemdheden…)
Lezing: de invloed van religie op grote auteurs
TIP ! Zoek
samenwerking
met een lokale
boekhandel of
met de
bibliotheek
THEATER
Vertolking van religieuze verhalen of Bijbelverhalen
Kindertheater met verkleden
Vertolking van maatschappelijke stukken
Stand-up comedy of maatschappijsatire
Musical
Opera
durf!
durf! Doe beroep op de communicanten
om een toneelstuk op te voeren.
14

ACTIVITEITEN VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Maak een ganzenbord met Bijbelse taferelen en heiligen (die voorkomen in de kerk)
Tekenwedstrijd
Kinderrondleiding of quiz om de kerk te ontdekken
3D maquettes van je gebedshuis
Workshop: Bijbelse keuken
Labyrint van de Pelgrim: levensgroot ganzenspel te ontlenen bij de Stichting Open Kerken
Poppentheater
Kinderanimatie tijdens activiteiten voor volwassenen. Bijvoorbeeld (levensgrote)
gezelschapspelen
VOOR JONGEREN
Computerspel over religie of je gebedshuis
Avondwandeling naar een kapel of kerk met nadien
een kampvuur (gitaar, discussies, verhalen…)
Jongerenconcert: tamboerijn, djembé, gitaar…
durf!
DIVERSE ACTIVITEITEN
Kerk in de bloemen
Glaasje van de vriendschap, eventueel met hapjes
Kookles: Bijbelse keuken
Markt met streekproducten of bio-producten
Fijnproeverswandeling
Oecumenische kerk: ontmoeting van verschillende geloofsgemeenschappen
“Wereldkerk”: dialoog tussen verschillende culturen bevorderen door verschillende
gemeenschappen samen te brengen. Bijvoorbeeld d.m.v. een muziekavond of een
hapjesavond met het beste van de verschillende culturen
Ballonvaart over de kerk
Jogging tussen verschillende kerken
15

©lemmert.be
Enkele referenties
Sterk geïnspireerd door onze ideeën, maar geen idee waar je moet beginnen Wij zetten hier alvast enkele
referenties op een rijtje. Het zijn artiesten die ons zelf gecontacteerd hebben omdat ze interesse hadden om te
werken of te spelen in een kerkgebouw, of artiesten waar we zelf op gevallen zijn en wel toepasselijk vonden voor
een gebedshuis. Het spreekt voor zich dat dit geen exhaustieve lijst is, maar louter een vertrekpunt is.
EXPO
Sacred Places is een kunstenorganisatie die orginele, multidisciplinaire projecten uitwerkt (www.sacredplaces.be)
Moderne kunstvoorwerpen : Marie-Paule Haar (www.marie-paule-haar.be)
Kalligrafie : Yves Leterme stelde zijn werk in 2011 ten toon in de St-Anna-ten-Drieënkerk in Antwerpen (http://users.skynet.be/fa464953)
MUZIEK
ZANG
Religieuze gezangen: Pandora en Ultreya (www.myspace.com/ultreyapandora)
Hedendaagse muziek:
Amatorski (www.amatorski.be)
The Boney King of Nowhere (www.myspace.com/thebonyking)
Solanaceae (www.myspace.com/solanaceaelodge)
Isbells traden in 2011 op in de Predikherenkerk in Leuven (www.myspace.com/isbellstheband)
Folkmuziek:
AmoRRoma (http://amorroma.majesticstudio.be)
Ishtar (www.ishtar.be)
The Quast (www.soundslike.be/thequest)
Calan (www.calan-band.com)
Een overzicht van christelijke rockbands vind je op (www.fimugabo.nl/b2evolution/blog1.php)
Belgische christelijke rockbands:
Angelos (www.angelos.sitew.com)
New Soul (www.youtube.com/watchv=k0Rg8xOCIsU)
©lemmert.be
16

KOREN
Kinderkoren (http://www.koorenstem.be/index.phponderdeel=3048&titel=Kinderkoren)
Kinder- en jeugdkoren (http://www.koorenstem.be/index.phponderdeel=3049&titel=Kinder-+en+jeugdkoren)
Jeugdkoren (http://www.koorenstem.be/index.phponderdeel=3050&titel=Jeugdkoren)
Volwassenkoren (http://www.koorenstem.be/index.phponderdeel=3051&titel=Volwassenenkoren)
Koor met mindervaliden: Poco a Poco (www.pocoapoco.be)
CONCERTEN
Beiaardconcert: ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van de Stichting Open Kerken
zullen alle beiaarden en klokken in gans België feestelijk luiden vanaf 14u
Drums: Feniks Taiko (http://fenikstaiko.blogspot.com)
Drums: Lokomotiv (www.jozanders.be/groepen/lokomotiv)
Harp: Vivian Jacob (www.vivianjacob.net)
Harp: Harpe Diem (http://harpediembe.brinkster.net/kwartet_algemeen.htm)
Glazen muziekinstrumenten (www.glassmusic.org)
Orkest van Daniel Glineur: 5 tot 30 muzikanten (www.musicordes.be)
Kamerorkest Amaryllis (contact: Jocelyne Rossenu, mail: josetrose@versateladsl.be, tel: 0476 67 39 00)
Duo Jardon: piano en zang (http://amelia-jardon.com/duo.html)
Música Temprana: barokinstrumenten en zuid-Amerikaanse instrumenten met zang. Barokrepertoire uit Zuid-Amerika (www.musicatemprana.com)
Orgel en stomme film “La Passion de Jeanne d'Arc” : Michel Berger, organiste van de Saint-Jossekerk in Brussel (tel 0495 31 68 07 (Fr))
Historische muziek op historische instrumenten: Les Abbagliati (http://lesabbagliati.blogspot.com)
Historische muziek met omkadering: La Cetra d’Orfeo (www.lacetradorfeo.com)
©lemmert.be
SYMPOSIUM
Op www.symboliek.be vindt u een lexicon van symbolen en
symbolische voorstellingen met voorbeelden uit Vlaamse kerken.
ANIMATIE
Educatieve animatie over oude bouwtechnieken : Jean-Noël Lippert
(www.athenaeum.ch/corbpm39.htm)
17

©lemmert.be
FILM
Films over religieuze figuren:
- Pope John Paul II
- Jezus of Nazareth
- The passion of the Christ
- Jesus Christ Superstar
- The son of Man
- The 10 commandments
- Salome
- Quo vadis
Bijbelse tekenfilms (www.sabramuziek.nl/nl/catalog/1212/bijbelse-tekenfilm.html)
Docville is een jaarlijks documentairefestival in Leuven.
Op hun website (www.docville.be) vind je heel wat inspiratie voor recente documentaires.
Films met maatschappelijk thema en/of documentaires:
- Hotel Rwanda
- Rainmakers
- From Haiti’s Ashes
- An Inconvenient Truth
DANS
Tijdens de “12 weken van Sint-Michiel” in de Sint-Michielskerk te
Leuven bracht “het Danshuis” het project “Pur Sang”
(www.sacredplaces.be/site/12weken2011week4.html)
ONTDEKKINGSTOCHTEN
Dit artikel heeft het over stadsrondleidingen voor blinden:
(http://www.steunbartimeus.nl/nieuws/nieuwsbericht/792)
Via www.routeyou.com kan je je eigen wandel-, fiets- en motorroute
in elkaar steken en online publiceren
©lemmert.be
18

POËZIE – LITERATUUR
Gezongen poëzie: Gezelle Gezongen (www.gezellegezongen.be)
THEATER
©lemmert.be
Lune et l’autre asbl (fr) (http://luneetlautreasbl.jimdo.com)
Crux kerktheater (www.cruxkerktheater.nl)
Theater Antigone (www.antigone.be)
ACTIVITEITEN : KINDEREN EN JONGEREN
Labyrint van de Pelgrim: levensgroot ganzenspel te ontlenen bij de Stichting
Open Kerken (www.openkerken.be/default.aspstructureID=139)
Goutte d’eau: franstalige sensibiliteitscampagne voor gebruik van water
poppentheater voor kinderen van 2,5 tot 8
(http://www.swde.be/xml/fiche__fr-FLASH-0-NBCOL-3-IDC-964-IDD--.html)
DIVERSE ACTIVITEITEN
Recepten voor historische gerechten, waaronder de Bijbelse keuken:
(www.annabee.net/historie.html)
Afdaling van de toren door de brandweer of lokale klimclub :
(http://www.ouest-france.fr/actu/actuLocale_-Les-sapeurs-pompiers-feront-lespectacle-dimanche-_44057-avd-20110521-60528936_actuLocale.Htm)
Jogging tussen twee kerken of parochies
(www.diocese-frejus-toulon.com/14ieme-course-des-paroisses.html )
19

50 onmisbare tips van
organisatoren voor organisatoren
aangepast van Open Heritage Days:
“50 TOP TIPS from organisers to organisers”
www.heritageopendays.org.uk
DOE IETS BIJZONDERS
1 Wek nieuwsgierigheid – Bezit je verborgen schatten Zet ze in de
schijnwerpers om een gekende plaats in een nieuw daglicht te zetten.
2 Verras het publiek – Ga op zoek naar spectaculaire of eigenaardige
aspecten om bezoekers aan te trekken.
3 Vergeet de menselijke factor niet – Een spannend, meeslepend of
emotioneel verhaal zal mensen sneller betrekken bij erfgoed.
4 Verandering van spijs doet eten – Probeer een waaier van activiteiten
te organiseren in je gebouw of in de omgeving om tegemoet te komen
aan verschillende bezoekers.
5 Altijd hetzelfde liedje Tracht je publiek geïnteresseerd te houden!
Verander de invalshoek van je presentatie door een nieuw thema te
gebruiken of andere verhalen te vertellen.
6 Al doende leren we ! Laat bezoekers je
gebouw op verschillende manieren ontdekken:
een demonstratie, artisanale activiteiten
gebaseerd op de bouw van de kerk,
schattenjacht, detectivespel, …
7 Prikkel alle zintuigen:
Het laten vasthouden van
(replica’s van) artefacten
maakt geschiedenis meer
toegankelijk. Muziek verandert de beleving van een ruimte en aangepaste
verlichting kan een geheel andere sfeer scheppen.
8 Spreek tot de verbeelding – Verhalen, archiefbeelden en oude foto’s
wekken nostalgie. Het naspelen van verhalen in kostuums, of
gekostumeerde rondleidingen, brengen de geschiedenis van een plaats
weer tot leven.
9 Een aandenken – Een tastbare souvenir moedigt mensen sneller aan
om terug te komen: een postkaart, plattegrond van de kerk, magneetjes,
badge of pin, flyers…
10 Belgen zijn Bourgondiërs - De
aantrekkingskracht van een hapje of een
drankje is niet te onderschatten. Lokale
lekkernijen zijn immers ook een vorm van
erfgoed.
©lemmert.be
20

WEES GEORGANISEERD
11 Schrijf je zo vroeg mogelijk in - De uiterste deadline voor het
opgeven van je activiteiten voor het gedrukte programma is 31 januari. Let
op: veranderingen kunnen nadien enkel nog op de website aangepast
worden!
12 Wees creatief, maar realistisch – Overschat jezelf niet. Het kost veel
tijd om activiteiten tot in de puntjes te regelen. Gun jezelf dus voldoende
tijd.
13 Stel en respecteer deadlines – zeker wanneer je meerdere
activiteiten organiseert. Stel een planning op.
14 Vergeet de verzekering niet – Vermijd risico’s. Breng je verzekeraar
sowieso op de hoogte van je activiteiten.
15 Samen staan we sterk – Contacteer
andere deelnemers uit je omgeving. Je kan
promotie maken voor elkaars activiteiten en
bezoekers doorverwijzen op de dag zelf.
Contacteer de Stichting Open Kerken als je
niet zeker weet wie er allemaal deelneemt in
je regio.
16 Wees er zeker van dat de gegeven
informatie correct en actueel is en dat
iedereen weet wat zijn taak is.
18 Zorg er voor dat
iedereen je evenement
kan vinden – Breng een
duidelijke, leesbare
signalisatie aan. Denk
ook aan bezoekers die
het openbaar vervoer
gebruiken. Verspreid
eventueel een plannetje. Markering op het trottoir is overigens een leuke
manier om bezoekers naar moeilijk bereikbare plaatsen te leiden
(www.greengraffiti.nl)
19 Feedback – Bedenk op voorhand hoe je je evenement gaat
evalueren om de impact te meten, toekomstige activiteiten te inspireren
of fondsen aan te trekken. Een evaluatieformulier zal beschikbaar zijn op
www.openkerken.eu. Je ontvangt nadien sowieso een algemeen
evaluatieformulier voor de algemene werking van de Stichting Open
Kerken.
20 Denk aan een plan B – Hoop
op het beste, verwacht het slechtste
(slecht weer, veranderingen op het
laatste moment, ziekte bij je
medewerkers…)
17 Tracht je activiteiten zo te regelen dat bezoekers ook nog tijd
hebben om andere gebouwen te bezoeken.
©lemmert.be
21

GA OP ZOEK NAAR HULP
21 Zorg voor voldoende medewerkers – Vrijwilligers kunnen niet
tegelijkertijd bezoekers onthalen, een rondleiding geven en vragen
beantwoorden. Spreek andere lokale verenigingen aan zoals de
historische kring, archeologische kring, scouts, Rotary, ziekenzorg, KVLV,
studenten…
22 Ga voor diversiteit – Hoe breder de
kring van betrokken vrijwilligers, hoe groter het
aanbod aan kennis en vaardigheden waarop je
beroep kan doen bij het organiseren van je
activiteiten.
23 Voorzie korte shiften – Het is makkelijker
om vrijwilligers te vinden voor een klein
engagement (2 à 3u). Als ze zich amuseren,
blijven ze misschien wel langer.
24 Benut kennis en vaardigheden – Zorg voor een warm onthaal en
een geanimeerde rondleiding door elke vrijwilliger een rol te geven die
hem of haar het best past.
25 Vermijd verwarring – Geef vrijwilligers een opleiding zodanig dat
iedereen goed op de hoogte is van alle activiteiten en van de
veiligheidsprocedures.
26 Op zoek naar geld – Alle beetjes helpen. Zoek sponsoring, hulp in
natura, peters en meters… Een lokale uitgever kan affiches en flyers
drukken, een lokale firma kan materiaal uitlenen… Klop ook aan bij je
gemeente voor financiële en/of logistieke ondersteuning.
27 Specifieer – Sponsors financieren sneller een bepaald aspect van je
evenement (marketing, PR, kostuums, muzikanten…)
28 Netwerk – Contacteer andere lokale deelnemers en groepen om
krachten en middelen te bundelen en de gezamenlijke zichtbaarheid te
verhogen.
29 Giften – Vrijwillige giften brengen soms meer geld binnen dan het
aanrekenen van bepaalde diensten (rondleiding, drankje, toegang…)
30 Keep in touch – Er zijn verschillende manieren om bezoekers
betrokken te houden bij je erfgoed na afloop van de Dag van de Open
Kerken: een nieuwsbrief, een facebookpagina, een oproep voor vrijwilligers,
lidmaatschap van de “vrienden van…”
SCHREEUW HET VAN DE DAKEN
31 Trek de aandacht van het publiek
door middel van een opvallende titel of
een bijzondere beschrijving van je
activiteiten in het programma en in het
persbericht.
32 Denk na over je verschillende
doelgroepen en over hoe ze te bereiken.
33 Kies binnen je organisatie een persverantwoordelijke – Beslis wie er
interviews zal geven.
34 Gebruik foto’s – Een foto van goede kwaliteit (minstens 300 dpi
resolutie) is essentieel om je boodschap over te brengen en onder de
aandacht te brengen.
35 Contacteer radio, tv, lokale kranten – Geef stapsgewijs meer
informatie in aanloop naar je evenement, maar geef ook informatie achteraf.
Je kan hierbij het persbericht van de Stichting Open Kerken gebruiken.
22

36 Bedenk verschillende invalshoeken en anekdotes voor de
verschillende media en journalisten.
37 Laat je niet uit je lood slaan door een eerste tegenslag. Blijf positief
en enthousiast, bijt door.
38 Vraag aan lokale verenigingen, organisaties, scholen, bedrijven…
om je affiches en/of flyers op hun website, intranet of prikbord te plaatsen.
Vraag aan de priester om je evenement aan te kondigen na de
erediensten.
39 Verspreid affiches en flyers via de bibliotheek, winkels, het station,
de wachtzaal bij de dokter, cafés, de sporthal, de frituur, het
gemeentehuis…
40 Trek de aandacht op straat – Deel flyers uit of organiseer een
opvallende stunt.
41 Benut het promotiemateriaal van de Stichting Open Kerken
optimaal: banners, posters en programmabrochures. Gebruik ook het logo.
Banners, balonnen, linten, affiches… trekken van ver de aandacht.
42 Als je zelf een lokale programmabrochure maakt, zorg er dan voor
dat er ter plaatse en bij de dienst toerisme voldoende exemplaren te
verkrijgen zijn. Pdf-bestanden kunnen op je website en op
www.openkerken.eu geplaatst worden.
46 Denk aan verjaardagen of andere gelegenheden om je activiteiten
van een thema te voorzien of simpelweg extra aandacht mee te geven.
47 Gebruik sociale media om met bezoekers in contact te komen; dit
zowel voor, na en tijdens het evenement (Facebook, Twitter, een blog…)
48 Werk samen met andere lokale evenementen (gastronomisch
festival, sportevenement…) en profiteer van hun media-aandacht. Werk
samen in plaats van te concurreren.
49 Neem foto’s van gelukkige bezoekers tijdens je activiteiten – Zulke
foto’s zijn handig voor persaandacht achteraf en voor de PR van je
volgende evenement.
50 Mond aan mond reclame is essentieel – Tevreden bezoekers zullen
volgend jaar voor de beste promotie zorgen.
TEN SLOTTE: Geniet ervan! Enthousiaste vrijwilligers en werknemers zijn
één van de belangrijkste troeven van een geslaagd evenement. Onderzoek
toont aan dat zij een geslaagde dag voor de bezoekers kunnen omvormen
tot een fantastische dag.
43 Indien je een circuit maakt, zorg er dan voor dat je route goed is
aangeduid en dat alle informatie op elke tussenstop aanwezig is.
44 Vraag een lokale/regionale krant om advertentieruimte voor je
evenement (eventueel als sponsoring)
45 Organiseer een persconferentie – Nodig hierbij bijvoorbeeld ook
de schepen voor toerisme/cultuur, de burgemeester of een lokale
beroemdheid… uit.
©lemmert.be
23

If heritage is to have meaning, either to the present or the future generations,
then it must be made accessible and relevant to those who wish to experience it.
Garrod & Fyall, 2000
open kerken
Stichting Open Kerken • Stichting van openbaar nut • NN 0886.645.326 • Zetel: Distelsstraat 44/16 - 1030 Brussel
Correspondentieadres: Kalverstraat, 24 - 3320 Hoegaarden • Tel: 0498-84 20 26 • Mail: info@openkerken.be • www.openkerken.eu