toespraak Joke OMD.pdf - WZC Ons Zomerheem

De eerste uitbreiding aan de overkant van de straat – de kant waar we ons dus nu bevinden –
komt er in 1877 met de bouw van een meisjesschool en een woonst voor de bestuurder, het
geheel afgesloten door een smeedijzeren traliewerk. De reden voor deze ‘oversteek’ ‘Men
had ondervonden dat de nabijheid van het hospitaal bij het schoollokaal, in het geval van
besmettelijke ziektes, de kinderen schrik aanjoeg en de school deed verlaten. Daarom besloot
men een volledig nieuwe meisjesschool te bouwen buiten het beluik van het klooster’.
Door moeder Augustina wordt er beslist om alle gebouwen een gelijkmatige vorm te geven :
sommige worden verbouwd, andere afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Het is rond
deze tijd dat het allereerste huisje uit 1813 sneuvelt: het allereerste ‘monument’ gaat
verloren… Halfweg de 19 de eeuw komt de laatste kapel er dankzij de giften van vele
weldoeners, Zomergemnaars, bewoonsters of werknemers van het klooster, zusters en hun
families. Met de inmetseling van – naar verluidt – vele kostbare relikwieën in het altaar en
de installatie van het eerste orgel in 1901 kan de kapel dan feestelijk worden ingehuldigd.
Vanaf dan treedt ook de moderniteit in : in 1908 komt de aansluiting op de elektriciteit en het
telefoonnet, en wordt er onder bestuurder Maere gezorgd voor meer comfort. De volgende
vijftig jaar behouden de gebouwen min of meer het uitzicht dat ze begin de 20 ste eeuw hadden:
het uitzicht dat vele Zomergemnaren zich zullen herinneren uit hun kindertijd. Het uitzicht
ook dat het karakter van het dorp bepaalde, zoals u kan merken op de foto’s van de Dreef uit
de jaren 50-60. Op de film in de inkomhal bij de plattegrond kan u doorlopend tijdens deze
tentoonstelling een sfeerbeeld zien van de binnenkant van al deze gebouwen. Voor wie een
goed visueel geheugen heeft, zijn er allicht ook enkele ‘bekende Zomergemnaars’ op de
beelden te herkennen… En wie ze niet terugvindt, moet maar eens bij één van de figuranten,
Zuster Gerarda te rade gaan !
zorg en leven in het monument
Graag wil ik tot slot van mijn redenering terugkeren van de stenen naar de mensen,
van de zorg voor het monument naar de zorg in het monument…
Trouw aan de beginselen van de allereerste stichteressen bleef de grootste taak van de
congregatie gedurende twee eeuwen : het verlenen van hulp en bijstand aan kinderen en
wezen, hun onderrichten in de christelijke leer en hen te onderwijzen om te kunnen gaan
werken. Maar deze hulp heeft zich niet lang uitsluitend beperkt tot kinderen. Alle
hulpbehoevenden, zonder onderscheid van ouderdom of geslacht, konden bij de zusters
terecht voor zorg, voeding en onderdak. De armenzorg ontwikkelde zich zeer snel en werd al
gauw evenwaardig aan de onderwijstaak. Om enig inzicht te krijgen : de eerste arme bejaarde
vrouw werd liefdevol opgenomen in de eigen vertrekken in 1817, in 1827 kwam het eerste
grote gebouw voor ouderen en zieken, en in 1831 telde het gesticht reeds niet minder dan 137
kostgangers en 30 kloosterzusters, in 1838 overschreed het aantal bewoners reeds de kaap van
de 200. Ook tijdens de grote tyfus-epidemie van 1847-48 kon de Zomergemse bevolking op
de hulp en opvang door de zusters rekenen. Ze kregen er de zilveren medaille van moed en
zelfopoffering voor.
Diezelfde menslievendheid en offervaardigheid hebben de zusters getoond tijdens de
oorlogsjaren van 1914-18 en 1940-45. Slechts enkele markante feiten en aantallen willen we
hier vermelden, ons bewust van het feit dat deze hele pijnlijke geschiedenis nooit helemaal
recht kan worden gedaan. We lezen in het memorieboek bvb. dat in oktober 1914 reeds 3350
vluchtelingen in het klooster onderdak of voedsel hebben gekregen. Door het gebrek aan