Bedrijf Jan en Trea ten Kate - Melkveebedrijf

REPORTAGE
20 • MELKVEEBEDRIJF
Tekst en foto’s: Erna van Butzelaar
BIJ OPFOKKER BROUWER EN FOKKER T
“Uitbesteden jongveeopfok
Het opfokken van jongvee kost
volgens rapporten 11 uur per
koe per jaar. Het uitbesteden
van de jongveeopfok brengt
dan ook een aanzienlijke
arbeidsbesparing met zich mee.
De vrijgekomen tijd kan worden
benut door de aandacht volledig
op het melkvee te richten. Met
de vrijgekomen ruimte kunnen
meer koeien worden gemolken
om extra inkomsten te creëren.
Bovendien is er nog tijd over
voor het gezin.
Klaas en Aaltje Brouwer uit Koekange
(Drenthe) besloten in 1998 te stoppen met
melken. Het quotum werd verkocht, maar
de grond werd aangehouden. Momenteel
fokken ze jongvee op van twee melkveebedrijven.
Een van deze twee is de
Maatschap ten Kate. Jan en Trea ten Kate,
eveneens uit Koekange, hadden lange tijd
last van ruimtegebrek maar wilden toch
groeien.
Niet meer terug
Op het opfokbedrijf zijn de kalveren in vier groepen verdeeld.
Om zorgvuldig te selecteren blijven de kalveren tot 5
maanden op het bedrijf van Jan en Trea ten Kate.
Voorafgaande selectie
De vaarskalveren die Jan en Trea aan willen
houden blijven tot een leeftijd van 5 maanden
nog op het bedrijf. “Zo kunnen we al
een selectie maken. Het uitgangsmateriaal
moet goed zijn. Enerzijds omdat de opfok
natuurlijk wel geld kost; anderzijds moet het
voor de opfokker ook interessant zijn het
kalf groot te brengen.” Nadat de dieren
gescreend zijn op BVD verhuizen ze naar
het bedrijf van de familie Brouwer op enkele
kilometers afstand. “Ik ken Klaas en
Aaltje Brouwer al jaren”, verklaart Jan.
Jan en Trea ten Kate laten sinds 3 jaar de
jongveeopfok over aan Klaas en Aaltje
Brouwer. “Het uitbesteden van het jongvee
bevalt ons erg goed”, vertelt Jan. “We zouden
niet graag terug willen naar de oude
situatie. We hoeven onze tijd nu niet meer
te verdelen tussen het jongvee en het melkvee.
Alle aandacht kunnen we besteden
aan de melkkoeien. Sinds we de opfok van
het jongvee niet meer zelf doen is de
gemiddelde leeftijd van onze melkveestapel
gestegen.”
Lange tijd was er onzekerheid of de familie
ten Kate zou moeten verhuizen. Intussen is
de lucht geklaard en kunnen ze blijven.
Momenteel bekijken ze of er wellicht een
nieuwe ligboxenstal gebouwd moet worden.
“Ongemerkt speelt dan de vraag of
we het jongvee weer zelf zouden moeten
opfokken, maar die mogelijkheid hebben
we direct van tafel geveegd”, vertelt Jan.
Tot een leeftijd van 1 jaar voert Klaas Brouwer het
jongvee brok bij.
Eigendom fokker of
opfokker
In dit verhaal blijft het dier eigendom van
de fokker. De opfokker ontvangt een dagvergoeding
waarvan voerkosten, diergeneeskundige
kosten en KI-kosten worden
betaald.
De fokker brengt de kalveren naar de
opfokker, die levert op zijn beurt de vaarzen
weer af bij de fokker. Gaat er onverhoopt
een dier dood, dan is de fokker
het dier kwijt en stort de opfokker het
daggeld terug.
Wordt een vaars niet drachtig, dan
wordt eveneens het daggeld teruggestort
naar de fokker en gaat het eigendom
van het dier over naar de opfokker. ■

265
REPORTAGE JULI 2006 - 21
EN KATE
kwestie van vertrouwen!”
Bedrijf
Klaas en Aaltje
Brouwer
Klaas (62) begon in 1962 zijn ‘boerenloopbaan’
als kalvermester. In 1971 –
Klaas was intussen getrouwd met
Aaltje – besloot het echtpaar het
bedrijf uit te breiden met melkkoeien.
In 1978 worden de
mestkalveren afgestoten en
concentreren beiden zich op
de melkveehouderij. In 1998
wordt het quotum verkocht. Klaas en
Aaltje wilden meer vrije tijd, er was geen
opvolger en de situatie omtrent het voortbestaan
van het quotum was, ook in die
tijd, onzeker. De 50 melkkoeien werden
geveild. Na enkele jaren met Blonde
d'Acquitaine te hebben gewerkt, fokken
de Brouwers nu jongvee op voor twee
veehouders. Op het bedrijf zijn zo’n 90
stuks jongvee aanwezig.
■
•
Koekange
Bedrijf
Jan en Trea ten Kate
Jan (44) en Trea (41) ten Kate
hebben een melkveebedrijf met -
intussen – een melkquotum van
815.000 kg dat met 95 melkkoeien
wordt volgemolken. De productie ligt
op bijna 9.000 kg, 4,30 % vet en
3,50 % eiwit. Het bedrijf omvat 41
ha grasland, en 16 ha maïs.
Lange tijd was het onzeker of het
bedrijf op de locatie kon blijven.
Nieuwbouw was daarom geen optie; het
gevolg was dan ook gebrek aan veestalling.
Omdat Jan en Trea de melkveestapel
wel wilden uitbreiden, stond het jongvee
al bij een buurman gestald. De factor
arbeid ging een steeds grotere rol
spelen, daarom werd besloten de jongveeopfok
uit te besteden. Sinds 3 jaar
wordt het jongvee ouder dan 5 maanden
uitbesteed.
■
In vier groepen
Klaas Brouwer houdt het jongvee in vier
groepen. “De eerste groep blijft tot 6 maanden
binnen. Dit zijn vooral de kalveren van
de andere veehouder waarvoor we opfokken”,
vertelt Klaas. “Hij heeft vrijwel geen
huisvesting voor de kleine kalveren, dus
komen die op een leeftijd van 3 weken bij
ons.” Klaas Brouwer heeft vanuit zijn verleden
veel ervaring met mestkalveren. Hij is
dan ook zeer alert op de gezondheid van
de allerkleinsten.
“Voor dieren tussen 6 maanden en een jaar
hebben we één groep omdat zij brok krijgen”,
vertelt hij. “De dieren ouder dan 1
jaar zitten in de ‘inseminatiegroep’ totdat
ze maximaal 2 keer geïnsemineerd zijn.
Vervolgens gaan ze naar groep 4; de
drachtige dieren.”
Ongeveer 4 weken voor het afkalven brengt
Klaas Brouwer de dieren terug naar het fokbedrijf.
“De dieren moeten thuis de stal verkennen
en overschakelen op ons voer,” vertelt
Jan. Zo’n 14 dagen voor het afkalven
laten we ze ook in de melkstal. Met de
omschakeling hebben we geen problemen.
Dat verloopt goed.”
“Vroeger fokte Klaas al goed ontwikkelde
koeien. Toen zich de gelegenheid voordeed
het jongvee uit te besteden aan de familie
Brouwer hebben we niet lang geaarzeld.
Het is toch voor een groot deel een vertrouwenskwestie.”
Opfokker kiest stier
Hoe groot dat vertrouwen van Jan en Trea
is blijkt uit de stierkeuze. Ook die is uitbesteed
en wordt helemaal overgelaten aan
de kennis en kunde van de familie Brouwer.
Jan licht toe: “Dat durfden we wel aan vooral
omdat we weten dat Klaas en Aaltje
destijds krachtige goed ontwikkelde koeien
hadden.”
Opfokker Klaas Brouwer begint met insemineren
als de pinken ongeveer een jaar en
drie maanden oud zijn. Hij let goed op de
afstamming bij de stierkeuze. Klaas: “Ik
insemineer maximaal twee keer met een
goede pinkenstier. Het overgrote deel is dan
uiteraard drachtig. Als reserve hebben we een
eigen stier bij de koppel lopen. Momenteel
is dat een zoon van Jocko Besn. Die staat te
boek met 111 punten voor karakter.”
Grasbrok van overschot
Is er dan helemaal geen nadeel aan het uitbesteden
van de opfok
Na enige aarzeling merkt Jan lachend op:
“Eigenlijk een klein luxeprobleem. We hebben
wel even moeten denken wat we met
het herfstgras aanmoesten. Voorheen ging
de herfstkuil naar het jongvee. Daar
moesten we een andere bestemming voor
zien te vinden. Nu laten we het gras drogen
bij de grasdrogerij en krijgen er grasbrok
voor terug.”
Bijkomend aspect, maar voor Jan en Trea
zeker geen onbelangrijke factor, is dat er
ondanks de groei van het bedrijf op deze
manier toch tijd overblijft voor hun drie kinderen
en andere leuke dingen. “Het leven
bestaat wel uit meer dan werken alleen”,
besluit Jan.
■