Nr. 1 • 2009 - AC-HOP

Reorganisaties en het nut van vakbondslidmaatschap
Aan het begin van deze eerste column in 2009, wil ik u en uw intimi een gezond en gelukkig nieuwjaar toewensen. Laten we de hoop uitspreken
dat de globale kredietcrisis én de daaraan gekoppelde economische stagnatie – welke thans steeds meer ‘de kop opsteekt’ – Nederland
niet in een recessie zal brengen. Kijkend naar het televisiejournaal ten tijde van het schrijven van deze column, wordt echter duidelijk dat in
de duurste winkelstraat van Nederland – de P.C. Hooftstraat in Amsterdam – de ‘happy few uit het grachtengordelcircuit’ hun hedonistische
levenswijze gewoon voortzet. De dames en heren die in beeld aan het woord komen, blinken uit in materialistische domheid, conform het
gedachtegoed van enkele politieke partijen in ons land.
In onze drie sectoren, Universiteiten, Onderzoekinstellingen en Universitair Medische Centra, vinden thans vele reorganisaties plaats of deze
staan op stapel bij verschillende vakgroepen, faculteiten én (hoofd)afdelingen. Zo worden bij het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam
(ACTA), een samenwerkingsunit van Universiteit van Amsterdam en Vrije Universiteit Amsterdam, alle functies opgeheven (waarbij
“natuurlijk verloop niet voldoende zal zijn om de financiële en personele ombuigingen te behalen”). Met ontslag bedreigde ACTA-personeelsleden
nemen bij vacatures weliswaar een voorrangspositie in maar dat hier individuele belangenbehartiginggevallen voor de vier vakbonden uit
voort komen, staat buiten kijf. Binnen de Universiteit Leiden vinden zich, op moment van dit schrijven, vijf reorganisaties plaats of gaan
zich voltrekken, waarbij klankbordcommissies worden gevormd met kaderleden van de AC-HOP als deelnemers. Voordeel is dat de vakbonden
zó niet alleen onderhandelen met het College van Bestuur van de universiteit maar óók met het management van de reorganiserende eenheid.
Hierdoor kunnen de kaderleden van de vier vakbonden, het reorganisatieproces nauw volgen en zo nodig bijsturen.
De reorganisaties ‘in het Leidse’ zijn die van het Bestuursbureau, die van het Centrum Milieukunde Leiden, die van het Financieel Shared Service
Center en die van het Instituut Biologie Leiden. De faculteiten Letteren, Godsdienstwetenschappen en Filosofie ondergaan een fusie en zullen
de nieuwe Faculteit Geesteswetenschappen gaan vormen (waarbij de huidige – weliswaar kleine – Faculteit der Kunsten moet worden ingepast
als instituut, in de nieuw te vormen faculteit). Tevens worden in 2009 te Leiden alle operationele instituuts- en vakgroepbibliotheken onder
het bestuur van de directie der Universiteitsbibliotheek geplaatst. In totaliteit zullen circa 79 formatie-eenheden worden geschrapt bij ‘deze
oudste universiteit der Noordelijke Nederlanden’; u zult begrijpen dat wij als bondsbestuur het jaar 2009 met enig wantrouwen tegemoet zien.
In een andere sector, de Onderzoekinstellingen, vind in 2009 een overheveling van onderzoeksinstituten plaats tussen koepelorganisaties NWO
en KNAW. Zo is het de bedoeling van beider directies, dat het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (ING, te Den Haag) overgaat van NWO
naar KNAW daar binnen ‘de Akademie’ reeds andere geesteswetenschappelijke onderzoeksinstituten als o.a. het Internationaal Instituut voor
Sociale Geschiedenis (IISG, te Amsterdam) , het Nederlands Instituut voor Oorlogdocumentatie (NIOD, te Amsterdam), het Meertens-instituut
voor Nederlandse dialectologie en Nederlandse volkskunde (te Amsterdam), het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV,
te Leiden) én het Constantijn Huygens Instituut voor historische taal- en tekstedities (CHI, te Den Haag).
NWO heeft voornamelijk natuurwetenschappelijke onderzoeksinstituten binnen haar koepel én zou derhalve ‘als bruidsschat krijgen van de KNAW’
een biologisch onderzoeksinstituut met betrekking tot met name mosselcultuur in zee- en riviermondingen: het Centrum voor Estuariene- en
Mariene Ecologie (CEME, te Yerseke, hetgeen dan gaat vallen binnen directieverantwoordelijkheid van het Nederlands Instituut voor Onderzoek
der Zee (NIOZ, op eiland Texel), wat reeds een NWO-instituut is). Qua medezeggenschap zijn de grote onderzoeksinstituten binnen NWO, eigen
ondernemingen; derhalve dienen de betreffende directies ruimte te maken voor organen, conform de Wet op de Ondernemingsraden. Binnen
bestuursstructuur van de KNAW, vormt de koepelorganisatie feitelijk de onderneming; gevolg is dat binnen de daaronder hangende onderzoeksinstituten
slechts ruimte is voor onderdeelcommissies (die weliswaar een afgevaardigde sturen naar een centrale ondernemingsraad).
De gedeelde verwachting is dat het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis – ná de overheveling van NWO naar KNAW – onderwerp zal worden
van een fusie met het Constantijn Huygens Instituut (welke beiden hun domicilie hebben bovenin het KB-gebouw te Den Haag). Dit laatste
zal ongetwijfeld haar repercussies gaan hebben in de vorm van reorganisatieherplaatsingen/-ontslagen en is dus een kwestie van tijd.
2009 zal een roerig jaar worden in het veld van wetenschappelijk onderwijs en –onderzoek; dit was te verwachten, gekeken naar de langdurige
cao’s die bij de drie sectoren in 2007/2008 zijn afgesloten. Directies en management van de instellingen dienen derhalve ‘ook hun geld waar
te maken ten opzichte van de geldschietende minister van OC&W’.
Voor u geldt aldus de oproep: als u allen dit jaar nu eens één collega (niet-vakbondslid) weet aan te spreken op zijn
of haar solidariteit, zou dat ons als AC-HOP alleen maar een sterkere positie weten te bewerkstelligen in onder andere
bovenstaande onderhandelingen. Leden werven dus in 2009; kijk op onze vernieuwde website: www.ac-hop.nl
Ger Ruigrok,
voorzitter
Legenda:
NWO=Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
KNAW=Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
KB=Koninklijke Bibliotheek
3