gevaarlijke - Erfgoedcel Antwerpen

Parcours 1 – Erfgoed in gevaar
Van inktvraat, schimmelexplosies en zilvervisjes
Erfgoeddag, ze zouden dat moeten verbieden. Musea Afschaffen! Net als tentoonstellingen. In archieven
en documentatiecentra snuisteren Gedaan ermee! En al onze kerken moeten dringend onbezoekbaar
worden.
Kort en goed: al dat mooie en boeiende erfgoed van ons moet veilig achter slot en grendel, ver van het
licht en van stof, in een perfect geklimatiseerde, brand-, water- en mensenvrije omgeving.
Er zit een grond van waarheid in deze vet aangezette karikatuur: licht, stof, vocht, insecten, mensenhanden
en -ademstoten… Het is allemaal schadelijk. Oók voor het erfgoed dat we thuis bewaren.
Waarom doen we dan niet wat hierboven staat Omdat zorgen voor erfgoed meer is dan erfgoed bewaren.
Als we het alleen maar veilig inbunkeren, dreigen we het te vergeten en ‘leeft’ het niet meer. Dan daalt er
een figuurlijke stoflaag over neer. En dat is het verste van onze bedoelingen.
Denk aan wat je thuis ‘bewaart’: wat je koestert, laat je graag zien. Aan jezelf en aan anderen. Vandaar
het compromis waar we graag mee leven: we houden ons erfgoed levend door het te tonen, maar we
beschermen het ook zo goed mogelijk. Dat kan gelukkig steeds beter, dankzij onze toegenomen kennis,
door bewustwording en door de technische vooruitgang. Professionele conservatoren en restauratoren zijn
dan ook een van de pijlers van onze erfgoedzorg.
Om het erfgoed te kunnen beschermen moeten we eerst weten wat de gevaren zijn. Hier komen er
een aantal (niet allemaal!). Nog dit: iedereen die voor erfgoed zorgt, heeft met licht, stof, transport,
water enz. te maken, maar op Erfgoeddag richten sommigen zich specifiek op bepaalde facetten van de
gevarenproblematiek. Dat lees je hieronder.
Vernietigende natuurelementen
Brand, overstromingen en andere rampen
Ook erfgoed kan door (natuur)rampen worden getroffen: aardbevingen, overstromingen, een brand...
De natuurelementen hebben in de geschiedenis al heel veel erfgoed vernield. Rampen zijn per definitie
onvoorspelbaar en komen onverwacht. In Antwerpen hangt de brand van de Sint-Pauluskerk nog in het
geheugen. Nog recent, op oudejaarsavond 2004, belandde een verdwaalde vuurpijl op het dak van het
KMSKA en was er brand- en blusschade. Verder in de tijd liggen de overstromingen van de Noorderpolders,
al dan niet bewust veroorzaakt, en van de stad zelf in februari 1953. Mensen kunnen hun machteloosheid
voor deze verwoestende krachten proberen tegen te gaan met een preventieplan, een goede verzekering
en (bij)geloof. Maar een uniek kunstwerk dat is verbrand, is hoe dan ook voor altijd verloren.
5(Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders), 14(KMSKA)
7