Musea in transitie - DEN

Herma Hofmeijer
is zes jaar directeur geweest
van de Vereniging Rijksgesubsidieerde
Musea. Zij
heeft zich in deze periode
onder andere sterk gemaakt
voor versterking van het
HRM-beleid in de museale
sector. Ook heeft zij het
visitatie model ontwikkeld als
instrument voor kwaliteitszorg
in musea.
13 Musea in transitie
De museum directeur
als regisseur
Het 21ste-eeuwse museum
is een lerende organisatie;
ken jezelf en je publiek
Musea hebben van oudsher een educatieve rol. Was het bij het ontstaan van
de eerste musea tijdens de Verlichting nog zo dat alleen verlichte heren van
de wetenschap zich in musea lieten verrassen door de wonderen van natuur,
techniek en kunst, sinds de sociale bewegingen in de 19de en 20ste eeuw is daar
een volks verheffende rol bijgekomen. Vanaf het einde van de 20ste eeuw is het
museum de plek bij uitstek waar door een groeiende groep mensen van velerlei
pluimage vrijwillig wordt geleerd. De rol van het museum is dezelfde gebleven,
maar de wijze waarop deze rol wordt vervuld is anders geworden, doordat de
doel groep van het museum veranderd is. En nogal grondig ook: groter geworden,
jonger geworden, en vooral veel diverser geworden. Het publieks bereik van
musea is gedemocratiseerd. Van musea wordt verwacht dat zij – althans in
potentie – de hele samen leving weten te interesseren voor de verhalen die zij te
vertellen hebben.
Die democratisering van het publieksbereik vraagt veel aanpassingsvermogen
van museale organisaties. Musea passen zich aan die veranderende vraag aan,
omdat hun bestaansrecht steeds meer afhangt van de mate waarin de omgeving
dat bestaan als relevant ervaart. Tegelijkertijd moet het museum oppassen
dat het zichzelf niet verliest in het proces van aanpassing. Om hier een goed
evenwicht in te vinden, is het voor musea van belang om te weten wie ze zijn en
om goede keuzes te maken.
Kiezen èn delen
In het artikel van Natasja Wehman, waarin wordt gesproken over Rollen van
betekenis, wordt de vraag gesteld: ‘Waarnaar transformeren musea’. Mijn