Werkinstructie Bedrijfsgezondheidsplan Melkvee

Werkinstructie Bedrijfsgezondheidsplan Melkvee
De procedure
Vraag Antwoord Toelichting
1 Wie heeft het initiatief voor De veehouder De veehouder is verantwoordelijk voor de aanwezigheid van een geldig
het bedrijfsgezondheidsplan (BGP)
bedrijfsgezondheidsplan (recenter dan 12 maanden).
2 Welke informatie legt de Rendac gegevens
veehouder klaar
CDM gegevens
Gezondheidsstatus
Gegevens antibioticumgebruik
Verloop tankmelk celgetal
Diergezondheidsgegevens uit managementprogramma:
- Koeien: mastitis, klauwaandoeningen, aan de nageboorte staan, acute en chronische
baarmoederontsteking en (slepende) melkziekte
- Jongvee: diarree, longontsteking, navelontsteking
3 Hoe wordt het BGP opgesteld Na rondgang op het bedrijf en bespreken Voor een gesystematiseerde beoordeling van het bedrijf is bijvoorbeeld het hexagram,
van de gegevens
zoals opgesteld door de KNMvD een goed hulpmiddel.
4 Wie stelt het BGP op en evalueert De geborgde dierenarts met medewerking Een geborgde dierenarts is ingeschreven in het register van de geborgde
de resultaten van de veehouder rundveedierenarts.
5 Welke bijdrage heeft de veehouder Het aanleveren kengetallen en uitleg tijdens
aan het BGP
de rondgang over het bedrijf.
6 Welke diergroepen worden Alle relevante diergroepen Het betreft in ieder geval de lacterende dieren, maar daarnaast ook andere relevante
beoordeeld
diergroepen, nader te bepalen door de veehouder en de dierenarts (bijvoorbeeld aan
de hand van de bedrijfsgegevens).
7 Hoe vaak moet BGP opgesteld of 1 keer per 12 maanden Op het moment dat de dierenarts het bedrijfsgezondheidsplan opstelt vindt tevens
geëvalueerd worden
evaluatie plaats van de doelen en actiepunten van het voorgaande jaar.
8 Welke procedure wordt gebruikt Zie de onderstaande toelichting.
voor het opstellen van het BGP
9 Wie bewaart het BGP De veehouder Gedurende minstens 5 jaar (bij bijvoorbeeld de diergeneesmiddelen administratie).
Een papieren en digitale versie is toegestaan.
10 Hoe vaak vindt controle op de Afhankelijk van de plaats van het bedrijf
uitvoering van de BGP plaats in het kwaliteitssysteem
versie 1 mei 2011
WI_BedrijfsbehandelplanABRESmelkvee.indd 1 03-05-11 20:46

11 Wanneer vindt de controle op de Tijdens de reguliere beoordeling van Tijdens deze beoordeling wordt ook gecontroleerd of in het BGP redelijkerwijs invulling
uitvoering van het BGP plaats het kwaliteitssysteem is gegeven aan hetgeen door dierenarts en veehouder in het kader van het BGP is
overeen gekomen.
12 Wat zijn de consequenties voor de Dit is vastgelegd in het kwaliteitssysteem
veehouder als het BGP te oud is
13 Wat zijn de consequenties voor de Dit is vastgelegd in het kwaliteitssysteem
veehouder als hij zijn afspraken in
het BGP niet nagekomen is
Aandachtspunten
Antibioticumgebruik
Toelichting
- Dierdagdosering per dierjaar Vergelijking van de recentste DDDJ van het bedrijf met die van andere melkveebedrijven in Nederland in dezelfde periode.
(DDDJ) zeer laag: - minder dan 10% van de bedrijven heeft een lager antibioticum gebruik;
laag:
- 10 tot 40% van de bedrijven heeft een lager antibioticum gebruik;
gemiddeld:
- 40 tot 60% van de bedrijven heeft een lager antibioticum gebruik;
hoog:
- 60 tot 90% van de bedrijven heeft een lager antibioticum gebruik;
zeer hoog:
- meer dan 90 % van de bedrijven heeft een lager antibioticum gebruik.
- Gebruik 3 e keus middelen: 3 e keus middelen zijn antibiotica die terughoudend gebruikt moeten worden (zie formularium KNMvD). 3 e en 4 e generatie
cephalosporinen, quinolonen en enkele macroliden zijn per definitie 3e keus middelen. Normering van zeer laag tot zeer hoog is
hetzelfde als hierboven vermeld voor de DDDJ.
Kengetallen
Periode
Kengetal
Bedrijfsstreefwaarde
Mastitis
Klauwaandoeningen
Er wordt 12 maanden teruggekeken met betrekking tot de kengetallen die besproken worden in het BGP.
Aantal dieren en behandelingen in de afgelopen periode.
De bedrijfsspecifieke streefwaarde. Als de historische waarde duidelijk ongunstiger is dan het landelijke gemiddelde, behoort de streefwaarde
gunstiger te liggen dan het afgelopen jaar.
Behandelingen van mastitis gevallen. Als binnen 14 dagen na een vorige behandeling van hetzelfde kwartier de behandeling herhaald
wordt, wordt dit als een eenmalige behandeling beschouwd.
Behandelingen van kreupelheden bij het individuele dier en dus niet het reguliere preventieve bekappen. Behandelingen kunnen zijn:
bekappen, toediening van medicijnen (antibiotica of pijnstillers) en het toepassen van klosjes of klauwzakken.
WI_BedrijfsbehandelplanABRESmelkvee.indd 2 03-05-11 20:46

Aan de nageboorte gestaan De nageboorte langer dan 24 uur na het kalven nog niet afgekomen.
Acute baarmoederontsteking Binnen 2 weken na het afkalven afwijkende stinkende vaginale uitvloeiing waarbij toediening van antibiotica nodig is.
Chronische baarmoederontsteking Meer dan 2 weken na afkalven witte vaginale uitvloeiing of de diagnose ‘pusbaarmoeder’ is gesteld.
Melkziekte
Preventief of curatief behandeld zijn voor melkziekte.
Slepende melkziekte Curatief behandeld voor slepende melkziekte (negative energie balans) .
Dood gegaan
Het betreft koeien afgevoerd naar de destructor. Als hiervan een aandeel dood is gegaan zonder tussenkomst van de dierenarts (euthanasie)
is dat een reden voor gesprek.
Diarree
Jongvee dat behandeld moest worden voor diarree
Longontsteking
Jongvee dat behandeld moest worden voor longontsteking
Navelontsteking
Jongvee dat behandeld moesten worden voor een navelontsteking.
Jongvee dood gegaan
Jongvee (tot 2 jarige leeftijd) afgevoerd naar de destructor, inclusief doodgeboren kalveren. Als meerdere kalveren dood zijn gegaan,
hiervan de leeftijden noteren.
Gemiddeld tankmelkcelgetal Gemiddelde tankmelkcelgetal voor de afgelopen 12 kalendermaanden.
Bedrijfsbehandelplan
Bedrijfsbehandelplan (BBP)
Aandachtspunt
Verantwoordelijkheid van de veehouder dat BBP iedere 12 maanden geactualiseerd wordt door de dierenarts.
Noteer de aspecten van het antibioticum gebruik en de kengetallen die aandacht verdienen.
Infectiedruk
Gezondheidsstatus
Insleep van buitenaf
Versleep van ziektekiemen
binnen het bedrijf
Aandachtspunt
Status van het bedrijf voor Paratuberculose, salmonella, BVD, IBR, leptospirose en neospora, in te vullen achter de betreffende
aandoening, bekend bij de veehouder.
Omstandigheden waardoor ziektekiemen het bedrijf binnen kunnen komen. Bijvoorbeeld: open zijn van het bedrijf (deelname aan
veekeuringen, gezamenlijke jongvee opfok, aankoop, uitscharen, gezamenlijk beweiden, uitbreken van dieren, over draad contact) en
daarnaast gezamenlijke gebruik van gereedschappen en materialen en loonwerk, de aanvoer van mest, ongediertebestrijding en het
gebruik van bedrijfskleding door bezoekers.
Omstandingheden waardoor ziektekiemen zich makkelijk binnen het bedrijf kunnen verspreiden. Bijvoorbeeld kruisende werk- en
looplijnen, het niet gescheiden houden van verschillende leeftijdsgroepen, het niet gescheiden houden van zieke dieren en afkalvende
dieren en het niet gebruik melkershandschoenen. Andere factoren zijn de hygiene van beddingmateriaal, van dieren, van voederwinning
en van melkverstrekking.
Opvallende punten op basis van bovendstaande waarnemingen, die consequenties kunnen hebben voor de gezondheid van de dieren.
WI_BedrijfsbehandelplanABRESmelkvee.indd 3 03-05-11 20:46

Weerstand
Voeding
Huisvesting en verzorging
Vaccinatie en overige preventieve
maatregelen
Aandachtspunt
Omstandigheden van het voedingsmanagement die tot een verminderde weerstand van de dieren kunnen leiden. Bijvoorbeeld kuilkwaliteit
(zie kuil analyse uitslagen en uitkuilmanagement), rantsoenberekeningen, wijze van voeren (restvoer, vreetplaatsen, toestand
voerhek, etc. ) en krachtvoergift bij de verschillende diergroepen zowel in de zomer als in de winter. Van belang kunnen zijn: vitaminen
en mineralen, de voedingstoestand en de conditie van de dieren (negatieve energiebalans bij verse melkkoeien). Andere punten zijn
biestvoorziening bij de kalveren en drinkwatervoorziening.
Omstandigheden van de huisvesting en de beweiding van de dieren die tot een verminderde weerstand tegen ziekten kunnen leiden.
Bijvoorbeeld contact tussen de verschillende diergroepen en individuele dieren, de hygiene, het klimaat, het optreden van koude luchtstromen,
aantal en kwaliteit van de vreet-, drink- en ligplaatsen en regelmaat in de verzorging van de dieren. Een belangrijke indicatie is
de algemene indruk van de dieren.
Vaccinaties en preventieve behandelingen zoals ontwormingen, bekappen, droogzetten en beweidingsmaatregelen.
Opvallende punten op basis van bovenstaande waarnemingen, die consequenties kunnen hebben voor de weerstand van de dieren.
Actiepunten
De dierenarts formuleert voor komend jaar 2 of 3 actiepunten op basis van de genoteerde aandachtspunten. Actiepunten zijn activiteiten
of maatregelen waarmee gestreefd wordt om de diergezondheid te verbeteren op punten waar dit nodig is. De maatregel is
concreet en realistisch. De veehouder heeft een inspanningsverplichting. De hier afgesproken actiepunten worden meegenomen in de
beoordeling van het kwaliteitssysteem en geevalueerd bij het invullen van het volgende BGP
WI_BedrijfsbehandelplanABRESmelkvee.indd 4 03-05-11 20:46