Boomblad jaargang 10 - Bosgroepen.be

BOSINFO
Het grondvlak als maatstaf voor
de lichtregeling
Het grondvlak van een bomenbestand is
een belangrijke maat in de bosbouw. Het
is de som van alle stamdoorsnedes op 1,5
meter hoogte (borsthoogte). Grondvlak
wordt uitgedrukt in m²/ha. Het is de beste
maat om de bomendichtheid van een bestand
te beschrijven, beter dan het stamtal
of het volume hout per hectare. U kan het
grondvlak berekenen door een proefvlak
met bomen op te meten of via de zogenaamde
Bitterlich-methode. We komen hier
in de volgende editie van het Boomblad op
terug. Ervaren bosbeheerders weten wanneer
een bos moet gedund worden en hoe
sterk dit moet gedund worden aan de hand
van het grondvlak. Vb. Grove den wordt gedund
vanaf een grondvlak van 25-26m²/ha,
na een gewone dunning blijft een grondvlak
van 21-22m² over. Interessanter wordt het
wanneer een verjongingskap moet gebeuren.
Vanaf een grondvlak van 16 tot 18m²/ha
komt er namelijk zo veel licht op de bodem
dat massaal zaailingen kunnen opschieten.
Wie veel lichtboomsoorten wil gaat voor
een lager grondvlak of zelfs een kaalkap.
Wie alleen schaduwsoorten wil verjongen,
houdt het grondvlak hoog genoeg.
En wat als we niets doen
Op termijn lijdt niets doen in een volwassen
bos er toe dat de groei van een bos gecompenseerd
wordt door de aanmaak van dood
hout. De jaarlijkse aanwas bij de sterkere
bomen gaat verloren bij de zwakkere bomen
die afsterven uit lichtgebrek. Als bosbeheerder
oogst u dus elk jaar dode bomen
van slechte kwaliteit. U bent eigenlijk een
teler van dood hout. Dit klinkt misschien erger
dan het is maar hoe dan ook zitten vele
Vlaamse boseigenaars (de meeste) in deze
situatie.
De kern van het probleem voor de bosbeheerder
zit hier niet in het afsterven van
zwakke bomen maar in het feit dat ook de
sterke bomen traag zullen groeien en door
de zware onderlinge concurrentiedruk gevoeliger
worden aan windval en ziektes.
Bovendien bestaat de kans dat de meest
waardevolle bomen (goede stamkwaliteit,
Bij nulbeheer ontstaat een situatie
waarbij er evenveel dood hout als
levend hout geproduceerd wordt. Dit
is ideaal in reservaten maar minder
gewenst in bossen met een productie -
functie.
interessante soort,…) afsterven ten koste
van minder gewenste exemplaren. Zeker bij
lichtboomsoorten kan het voorkomen dat
het volledige bestand ziek wordt of tegen
de vlakte gaat bij een storm.
Dit is allemaal natuurlijk slechts een probleem
wanneer u er van uitgaat dat uw bos
hout moet produceren. Geen enkele boom
vraagt om gekapt te worden en sommige
eigenaars laten graag de natuur zijn gang
gaan. In dit geval kunnen onder een dicht
bos alleen nog schaduwsoorten zich verjongen.
Uiteindelijk lijkt het dan logisch
dat onze sterkste schaduwsoort, de Beuk,
alles zal gaan domineren. Toch zijn er ook
een aantal factoren die dit tegenwerken.
Eerst en vooral zijn er stormen, ziektes en
bosbranden waardoor grote gaten kunnen
ontstaan waarin eerst weer de snellere lichtboomsoorten
(pioniersoorten) zullen opkomen.
Denk maar aan berken en wilgen. Ook
zijn er uitheemse soorten die de concurrentie
met de Beuk zeker aandurven (vb. Amerikaanse
eik, Douglasspar). Op echt droge
en natte gronden heeft Beuk het moeilijk.
En wie weet zorgen grote groepen reeën en
herten er wel voor dat er plaatsen zijn waar
er amper nog bomen kunnen opschieten.
Boomblad JUlI/augustus/september 2012
11