Boomblad jaargang 10 - Bosgroepen.be
Boomblad jaargang 10 - Bosgroepen.be
Boomblad jaargang 10 - Bosgroepen.be
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BOSINFO<br />
Overleven langs de IJzer: de zwarte populier<br />
(Artikel door Clint Callens, coördinator Bosgroep IJzer en Leie vzw, op basis van een rapport<br />
van het INBO - Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
De Europese zwarte populier (Populus nigra)<br />
is bijna volledig uitgestorven in Vlaanderen.<br />
Natuurlijke populaties zijn volledig verdwenen<br />
en de soort komt enkel nog voor onder<br />
vorm van relicten. De zwarte populier komt<br />
nog zeer <strong>be</strong>perkt voor langs de Dender en<br />
de Maas. Hij is vooral nog te vinden langs<br />
de IJzer waar enkele honderden exemplaren<br />
groeien. Aangezien spontane verspreiding<br />
niet lijkt te lukken, moeten er nieuwe<br />
aanplantingen ge<strong>be</strong>uren om de soort terug<br />
op gang te krijgen. Er zijn echter enkele<br />
problemen. Er is nog weinig genetische diversiteit<br />
in de resterende exemplaren en de<br />
soort kruist met andere populierensoorten.<br />
Boom van het rivierbos<br />
Door de toenemende aandacht van het <strong>be</strong>leid<br />
voor het herstel van de natuurlijke dynamiek<br />
van grote rivieren komt er ook spontaan<br />
herstel van het ooibos of rivierbos. Dit<br />
laatste is een zeer <strong>be</strong>langrijk ecosysteem<br />
omdat het niet alleen zorgt voor een gunstig<br />
leefgebied van talrijke planten en dieren<br />
maar tegelijkertijd ook de kracht van<br />
het water breekt, oevererosie voorkomt en<br />
omliggende woongebieden <strong>be</strong>schermt. De<br />
zwarte populier is een inheemse soort voor<br />
Vlaanderen en speelt een sleutelrol in dit<br />
ecosysteem want deze boomsoort is uitstekend<br />
aangepast aan hoge stroomsnelheden<br />
en overstromingen. Hij houdt zand en grindafzetting<br />
vast, hoopt terrein op en tempert<br />
de kracht van de rivier waardoor andere<br />
soorten kunnen verschijnen als Schietwilg<br />
(Salix alba) en Zwarte els (Alnus glutinosa).<br />
De cultuurpopulieren heb<strong>be</strong>n een sterkere<br />
groeikracht en rechtere stam (houtproductie!).<br />
Zwarte populier en cultuurpopulier<br />
(vnl. de Canadapopulier) zijn echter nauw<br />
verwant en kunnen dus kruisen. Zo is een<br />
veel voorkomende Canadapopulier een kruising<br />
tussen de Amerikaanse zwarte populier<br />
(Populus deltoides) en de Europese zwarte<br />
populier (Populus nigra). Wanneer een vrouwelijke<br />
inheemse zwarte populier <strong>be</strong>stoven<br />
wordt door een mannelijke Canadapopulier<br />
zal zij geen zuivere zwarte populieren<br />
voortbrengen. Het kruisingspatroon tussen<br />
zwarte populier en cultuurpopulier is zeer<br />
complex en afhankelijk van veel factoren.<br />
Wanneer dit echter frequent ge<strong>be</strong>urt is het<br />
heel waarschijnlijk dat zwarte populier als<br />
zuivere soort uitsterft.<br />
Ook de Italiaanse kaarspopulier (P. nigra cv.<br />
Italica), een zuilvormige, mannelijke zwarte<br />
Soortzuivere genen<br />
Populieren zijn tweehuizig: de boom heeft<br />
alleen mannelijke of alleen vrouwelijke<br />
bloemen. De <strong>be</strong>stuiving ge<strong>be</strong>urt door de<br />
wind. De meest aangeplante boomsoort in<br />
Vlaanderen die meteen ook het landschappelijk<br />
karakter <strong>be</strong>paalt is de cultuurpopulier<br />
of Canadapopulier (Populus x canadensis).<br />
Typisch grillig exemplaar op zijn<br />
natuurlijke groeiplaats direct langs de<br />
oever van rivieren.<br />
12<br />
<strong>Boomblad</strong> JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2012
Change language