2009 Herfstnummer InZicht - Talant
2009 Herfstnummer InZicht - Talant
2009 Herfstnummer InZicht - Talant
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
U I T G A V E V A N T A L A N T - J A A R G A N G 8 - N U M M E R 2 8 - H E R F S T 2 0 0 9<br />
<strong>InZicht</strong><br />
De week van<br />
Tjaltje de Jong<br />
ZZP vraagt flexibel<br />
organiseren<br />
De Swaai bestaat tien jaar<br />
Meer aandacht voor<br />
vrijwilligers<br />
<strong>InZicht</strong>1
3<br />
Kort<br />
8<br />
De week van Tjaltje de Jong<br />
14<br />
<strong>Talant</strong> in de aanbieding: Plateel<br />
4<br />
Nieuws<br />
10<br />
Vervoer goed op weg<br />
14<br />
Gerrit: vervoer<br />
5<br />
Van de Centrale Verwantenraad<br />
11<br />
De Swaai bestaat tien jaar<br />
15<br />
Ander nieuws<br />
6<br />
ZZP vraagt om flexibele zorg<br />
12<br />
Meer aandacht voor vrijwilligers<br />
16<br />
Tweespraak: Annemiek Smulders<br />
en Marianne Overhand<br />
Een warme nazomer?<br />
Op verzoek van de redactie schrijf ik dit<br />
stukje begin augustus, net terug van<br />
vakantie, terwijl het buiten 30 graden is.<br />
Hoewel m’n gedachten afdwalen naar<br />
ijsjes en terrasjes word ik zo ‘gedwongen’<br />
om alweer over de komende periode na<br />
te denken en zo hoort het ook. Op het<br />
moment dat we bezig zijn om gemaakte<br />
afspraken te realiseren is het ook alweer<br />
tijd om na te denken over nieuwe<br />
afspraken.<br />
Dat zien we bijvoorbeeld ook bij de Swaai;<br />
hoewel alle voorzieningen nog maar een<br />
paar jaar geleden afgerond zijn en we<br />
eigenlijk nu alles goed hebben ‘draaien’,<br />
is het alweer zaak om na te denken over<br />
doorontwikkeling. Welke kennis missen we<br />
om behandelingen succesvoller te maken,<br />
hoe kunnen we collega’s in den lande<br />
laten zien wat we doen en bereiken en<br />
welke nieuwe trends dienen zich alweer<br />
aan in de vraag van onze cliënten, waar de<br />
Swaai wellicht mee een antwoord op kan<br />
bedenken. We zien immers in toenemende<br />
mate nieuwe typen vragen op ons<br />
afkomen. We mogen trots zijn op wat we<br />
met elkaar hier hebben opgebouwd en<br />
die trots geeft voldoende zelfvertrouwen<br />
om weer nieuwe vragen mee te gaan<br />
beantwoorden.<br />
Dat zien we ook met het onderzoek<br />
naar slaap-waakstoornissen. Dankzij<br />
initiatieven van medewerkers is hier<br />
aardig succes in behaald, en dit wordt<br />
weer vertaald naar een pilot om te zien of<br />
we die onderzoeksresultaten ook in onze<br />
begeleiding kunnen verwerken.<br />
Mooi is trouwens te zien hoeveel<br />
enthousiasme er is om mee te doen aan<br />
deze pilot.<br />
Ondanks alle aandacht die het nieuwe<br />
functiegebouw van iedereen vraagt,<br />
blijven we ook gewoon doorgaan met<br />
het verbeteren en vernieuwen van de<br />
inhoud van onze ondersteuning. Al deze<br />
activiteiten leiden tot de nodige drukte en<br />
geven ook een warm gevoel; de behoefte<br />
aan een terrasje zal er dan ook in het<br />
najaar nog wel zijn…<br />
Jan van Hoek,<br />
Raad van Bestuur<br />
Foto voorpagina Tjaltje de Jong werkt bij een peuterspeelzaal. Lees meer in ‘De week van Tjaltje de Jong’ op pagina 8 en 9.<br />
Colofon <strong>InZicht</strong> is een uitgave van <strong>Talant</strong>, een organisatie die zorg en ondersteuning biedt aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. <strong>InZicht</strong> verschijnt<br />
vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 9000 exemplaren. Het blad is in eerste instantie bedoeld voor ouders en vewanten van cliënten en wordt ook toegestuurd<br />
aan medewerkers en relaties. Hoofd- en eindredactie Cecile Huitenga Redactieassistente Janneke Fennema Redactiecommissie Tjalling Boonstra, Harm Flootman, Cees<br />
van der Struik en Akke van Thes Teksten Ester Mijnheer/Groot Haar + Orth, Cecile Huitenga, Mariska van Knijff en Martsje Mud Fotografie fotoburo Het Hoge Noorden en<br />
medewerkers van <strong>Talant</strong> Columns Erik Kuik/Jan van Hoek en Gerrit Miedema Ontwerp/Vormgeving Groot Haar + Orth Druk PlantijnCasparie Verzending Montagecentrum<br />
Drachten (<strong>Talant</strong>) Redactie <strong>InZicht</strong> <strong>Talant</strong>, Bureau Communicatie, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, tel. 0513 - 643733, fax 0513 - 643777, e-mail c.huitenga@talant.nl<br />
Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.<br />
2<strong>InZicht</strong>
Industriecentrum Gorredijk<br />
bestaat tien jaar<br />
Industriecentrum Gorredijk, een locatie van <strong>Talant</strong>, bestaat tien jaar. Medewerkers, cliënten en<br />
verwanten hebben dat op 3 september gevierd.<br />
Zo’n dertig cliënten verrichten in het industriecentrum aan de Wetterkant in opdracht van bedrijven<br />
montage-, demontage- en inpakwerkzaamheden. Daarnaast is er aan het Kiemke een<br />
shredderafdeling, waar plastic wordt vermalen. Daar werken rond de tien cliënten.<br />
Cliënten <strong>Talant</strong><br />
acteerden in Circus<br />
Mouww<br />
Stichting Circus De Kleine Wereld heeft in juli<br />
met succes de muzikale theatervoorstelling<br />
Circus Mouww gebracht. In deze voorstelling<br />
over een circusfamilie speelden professionele<br />
en amateuracteurs met en zonder beperking,<br />
waaronder cliënten en medewerkers van<br />
<strong>Talant</strong>.<br />
René Bakker, Daniëlle Zoetbrood, Akke Gerlsma,<br />
Jan Jelle Draaisma, Frans Roelof Ketting Olivier,<br />
Afke Grasman, Wietse van der Draai, Gabe<br />
Kuper en Jantsje Afke Gerbrandy waren de<br />
cliënten van <strong>Talant</strong> die zich maandenlang<br />
hebben voorbereid op de vijf vrijwel<br />
uitverkochte voorstellingen in een circustent in<br />
Sneek. Ook Josephina Bakker, Elja van der Meer<br />
en Onno Spreij van <strong>Talant</strong>s belevingstheater<br />
Rakmak hadden een rol. Meer informatie kunt u<br />
vinden op www.circusmouww.nl. Omrop<br />
Fryslân heeft een documentaire gemaakt die<br />
ook op Nederland 2 wordt uitgezonden, op<br />
zondag 11 oktober om 14.00 uur.<br />
Keurmerk voor<br />
kinderboerderij <strong>Talant</strong><br />
<strong>Talant</strong>s kinderboerderij Doniastate in<br />
Stiens heeft in juni het keurmerk Goed<br />
voor Elkaar gekregen van de Stichting<br />
Kinderboerderijen Nederland. Het is de<br />
eerste kinderboerderij in Friesland met deze<br />
erkenning. Dat het ook nog eens om een<br />
kinderboerderij van een zorginstelling gaat,<br />
maakt het extra bijzonder. Het keurmerk<br />
geeft aan dat Doniastate een goede werkplek<br />
is, op een verantwoorde wijze met dieren<br />
omgaat en veilig is voor bezoekers.<br />
Atelier Plateel verhuisd naar Skoatterwâld<br />
<strong>Talant</strong>s atelier Plateel is 17 augustus verhuisd<br />
naar multifunctioneel gebouw De Spil in de<br />
Heerenveense wijk Skoatterwâld.<br />
Het is de tweede verhuizing in korte tijd.<br />
Eerder dit jaar ging Plateel (toen nog met<br />
de naam de Diggel) vanuit Terherne naar<br />
een tijdelijk adres vlakbij ijsstadion Thialf.<br />
Oudercommissie schenkt<br />
kinderen It Kampke een<br />
snoezelkast<br />
Het zomerfeest van <strong>Talant</strong>s kinderdagcentrum<br />
It Kampke in Leeuwarden op<br />
24 juni had een extra feestelijk tintje:<br />
de oudercommissie heeft de kinderen<br />
verblijd met een snoezelkast.<br />
De 4200 euro die nodig waren voor de mobiele<br />
snoezelkast, zijn bij elkaar gebracht door sponsors,<br />
vertelt Jeanette Dol van de oudercommissie. Een<br />
sleutelrol werd daarbij gespeeld door Nynke<br />
Hoogsteen, vriendin van zakenman wijlen Jan<br />
Riedstra. Jeanette Dol had haar eens ontmoet en<br />
zij was behulpzaam door een sponsoraanvraag<br />
Menukaart in braille bij De Stal<br />
Eetcafé De Stal heeft de menukaart aangepast: de te bestellen eet- en<br />
drinkwaren staan er nu ook in braille op. Hiermee wil deze <strong>Talant</strong>locatie<br />
in Nieuweschoot de toegankelijkheid vergroten.<br />
Bij Plateel werken rond de veertien mensen<br />
met een verstandelijke beperking en vijf<br />
begeleiders. Zij maken keramiek, kaarsen,<br />
zeep en cadeauartikelen die in het atelier<br />
annex winkel te koop zijn. Ook vinden er<br />
kinderfeestjes en workshops plaats.<br />
Kijk ook op pagina 14, waar Plateel in ‘<strong>Talant</strong><br />
in de aanbieding’ staat.<br />
naar haar contacten door te sturen. Met resultaat.<br />
Vandaar dat de oudercommissie de snoezelkast<br />
de naam Nynke’s Snoezelkast heeft meegegeven.<br />
Het gaat om een mobiel toestel en hij wordt<br />
dan ook regelmatig in een ander lokaal gezet op<br />
een donker plekje. De kinderen maken er graag<br />
gebruik van.<br />
Het idee kwam, in dit Louis Braille-jaar, van Jan Bergsma van De Stal. Het is uitgevoerd met hulp van<br />
patiëntenvereniging Retina Nederland en Proson Sonneheerdt in Ermelo, een arbeidsvoorziening die<br />
teksten kan omzetten naar brailletekst.<br />
<strong>InZicht</strong>2 <strong>InZicht</strong>3
Bijzondere<br />
beweging<br />
Vrijwel dagelijks is op locatie De Wissel in Beetsterzwaag een bijzonder tafereel te aanschouwen. Mienthe Helmhout laat dan twee ponies van<br />
de plaatselijke kinderboerderij uit. Soms bindt hij de twee ponies tegelijk aan zijn rolstoel, een andere keer gaat hij eerst met de ene er op uit<br />
en komt dan later met de andere.<br />
<strong>Talant</strong> start pilot ‘Goed Uitgerust’<br />
<strong>Talant</strong> is gestart met de pilot ‘Goed uitgerust’ om te kijken hoe we de bedtijden<br />
van cliënten beter op hun behoefte kunnen aanpassen. De pilot duurt tot mei 2010.<br />
Soms is het voor jezelf lastig om in te<br />
schatten wanneer je naar bed moet.<br />
Bedtijden voor de ander bepalen, in ons<br />
geval voor cliënten, blijkt al helemaal<br />
lastig. Onderzoek laat dan ook zien dat<br />
veel mensen met een verstandelijke<br />
beperking slecht slapen omdat ze te<br />
vroeg en te lang in bed liggen. Daarom<br />
gaat Kennis- en Onderzoekscentrum<br />
(K&OC) van <strong>Talant</strong> in de pilot ‘Goed<br />
Uitgerust’ samen met woongroepen in<br />
Beetsterzwaag, Dokkum, Stiens en<br />
Surhuisterveen kijken of we de bedtijden<br />
van cliënten (nog) beter kunnen<br />
afstemmen op hun slaapbehoefte. We<br />
willen daarbij nagaan wat het voor de<br />
organisatie betekent als we voor alle<br />
cliënten passende bedtijden organiseren.<br />
In de pilot worden trainingen gegeven<br />
aan medewerkers om hun kennis over<br />
slaap te vergroten. Daarnaast wordt<br />
gekeken welke bedtijden passen bij de<br />
slaapbehoefte van de cliënt. Dit gebeurt<br />
met de Actiwatch, een soort horloge dat<br />
rust en activiteit registreert. Het<br />
Innovatiefonds van De Friesland<br />
Zorgverzekeraar ondersteunt de pilot<br />
met een financiële bijdrage. Eventuele<br />
vragen kunnen gesteld worden aan<br />
projectleider Ali Pit,<br />
a.pit@talant.nl.<br />
<strong>Talant</strong> en GGZ<br />
Friesland trots op<br />
tien jaar de Swaai<br />
De Swaai bestaat in september tien jaar. De Swaai<br />
is een innovatief samenwerkingsverband van<br />
GGZ Friesland en <strong>Talant</strong> voor mensen met een<br />
verstandelijke beperking in combinatie met<br />
psychiatrische problematiek.<br />
Het doel dat beide organisaties voor ogen hadden,<br />
was om mensen met een verstandelijke beperking en<br />
bijkomende psychiatrische problematiek een passende<br />
behandeling te kunnen bieden. Deze mogelijkheid<br />
ontbrak tot dan toe. In de afgelopen tien jaar hebben<br />
beide zorgaanbieders samen nieuwe vakkennis en een<br />
nieuw aanbod opgebouwd waar ze trots op zijn. Het<br />
jubileum wordt onder meer gevierd met een symposium<br />
op 24 september.<br />
Op pagina 10 kunt u meer lezen over de Swaai.<br />
4<strong>InZicht</strong>
vandeCentraleVerwantenraad<br />
Voorbereid op de<br />
Mexicaanse griep<br />
<strong>Talant</strong> en Driever’s Dale hebben zich voorbereid op de<br />
Mexicaanse griep. Het draaiboek ligt klaar. Onze nadruk<br />
ligt op het nemen van preventieve maatregelen, omdat<br />
we natuurlijk zoveel mogelijk willen voorkomen dat<br />
medewerkers en cliënten ziek worden.<br />
Een voorbeeld van preventie is goede handhygiëne.<br />
Medewerkers hebben hier extra aandacht voor. Op de<br />
websites www.talant.nl en www.drieversdale.nl kunt u<br />
een poster vinden met algemene preventietips, die ook<br />
voor u handig kunnen zijn. Vaccineren is eveneens een<br />
belangrijke preventieve maatregel. Daarom zullen we<br />
onze medewerkers en cliënten stimuleren om zich te laten<br />
vaccineren. Zodra we weten voor wie het vaccin beschikbaar<br />
komt, zullen we daar zo snel mogelijk actie op ondernemen.<br />
Het kan voorkomen dat er straks op één of meerdere<br />
locaties sprake is van een griepgolf. Afhankelijk van de<br />
situatie zullen we dan passende maatregelen nemen.<br />
Wanneer dit op een locatie voorkomt waar uw familid of<br />
kind verblijft, wordt u uiteraard door ons geïnformeerd.<br />
Voortgang Cliëntgeldenadministratie<br />
De persoonlijke financiën van de cliënten zijn inmiddels<br />
grotendeels overgedragen aan hun financieel vertegenwoordiger,<br />
nu de afdeling cliëntgeldenadministratie van<br />
<strong>Talant</strong> sinds 1 januari <strong>2009</strong> is opgehouden te bestaan.<br />
Het afronden van de werkzaamheden en het opstarten<br />
van de zak- en kleedgeldregeling hebben volop de<br />
aandacht van de medewerkers.<br />
Reacties van cliënten, verwanten en personeel worden<br />
gebruikt om de uitvoering te verbeteren. Waar nodig<br />
zal <strong>Talant</strong> de cliënten en verwanten ondersteunen in de<br />
overgang. Uw opmerkingen kunt u mailen naar:<br />
persoonlijkefinancien@talant.nl.<br />
Nieuwe klachtenregeling<br />
is vastgesteld<br />
Afspraken<br />
Als uw kind, broer of zus zorg ontvangt<br />
van <strong>Talant</strong> dan hoort daar het één en<br />
ander aan papierwerk bij. Als alles<br />
volgens plan is verlopen dan betekent<br />
het dat uw verwant inmiddels een<br />
ondersteuningsplan heeft dat samen<br />
met u als wettelijk vertegenwoordiger<br />
is vastgesteld. Ook zou er een<br />
zorgovereenkomst moeten liggen en<br />
onlosmakelijk daarmee verbonden heeft<br />
u een kostenoverzicht getekend waarin<br />
voor elke afzonderlijke zorgcategorie de<br />
uurtarieven zijn aangegeven voor het<br />
betreffende jaar. In dit kostenoverzicht<br />
wordt een onderverdeling gemaakt<br />
naar o.a. zorgkosten, woonkosten,<br />
persoonlijke kosten en vervoerskosten.<br />
Zo zou het moeten zijn. De Centrale<br />
Verwantenraad krijgt echter zo nu en<br />
dan signalen waaruit blijkt dat er veel<br />
onbekendheid is met deze documenten.<br />
De Centrale Verwantenraad vindt dat<br />
jammer. We weten dat er bij <strong>Talant</strong> kant<br />
en klare procedures liggen die volgens<br />
ons goed op elkaar aansluiten en deze<br />
zouden moeten leiden tot het maken<br />
van heldere afspraken. Het gebruik van<br />
deze procedures en het maken van<br />
goede afspraken kan veel misverstanden<br />
en onduidelijkheden over zorginhoud en<br />
zorgomvang voorkomen.<br />
In dit verband noemen we het<br />
document ‘Overeenkomst tussen<br />
<strong>Talant</strong> en ……(cliëntnaam)’, oftewel de<br />
eerder genoemde zorgovereenkomst.<br />
Dit document is zodanig vormgegeven<br />
dat het voor de cliënt begrijpelijk is.<br />
In hetzelfde document zijn ook voor<br />
de wettelijk vertegenwoordiger en<br />
de zorgverlener de voorwaarden<br />
waaronder de zorgondersteuning<br />
plaatsvindt duidelijk weergegeven.<br />
Het consequent hanteren van de<br />
procedure waar dit document deel<br />
van uitmaakt, leidt automatisch naar<br />
een ondersteuningsplan en een<br />
kostenoverzicht.<br />
De afspraken die worden vastgelegd,<br />
zijn besproken in een overleg<br />
tussen de cliënt, zijn/haar wettelijk<br />
vertegenwoordiger en medewerkers van<br />
<strong>Talant</strong> waaronder de teamleider (het<br />
vroegere hoofd). Meestal zijn ook de<br />
persoonlijke begeleider(s) van wonen/<br />
dagbesteding/begeleid werken en een<br />
agoog aanwezig bij het overleg.<br />
Soms wordt gedacht, en ook gezegd,<br />
dat het hanteren van de procedure<br />
en het opstellen van de documenten,<br />
zoals boven kort weergegeven, te<br />
veel tijd kost en niet nodig is omdat<br />
er sprake is van ‘zorg in natura’, of<br />
om welke andere reden dan ook.<br />
Deze gedachtegang is niet terecht.<br />
Voor elke cliënt geldt dat er een<br />
ondersteuningsplan, zorgovereenkomst<br />
en een kostenoverzicht dient te zijn. Er<br />
wordt geen onderscheid gemaakt in de<br />
wijze waarop de zorgkosten uitgekeerd<br />
worden en het maakt niet uit of dit via<br />
een PersoonsGebonden Budget of via<br />
‘zorg in natura’ wordt uitbetaald.<br />
De Centrale Verwantenraad vindt het<br />
belangrijk dat deze procedures er zijn<br />
en is van mening dat dit ook gebruikt<br />
moet worden. De procedures zijn niet<br />
voor niets opgesteld. Het lijkt ons<br />
uitermate belangrijk om samen met de<br />
nieuwe benoemde clustermanagers en<br />
teamleiders deze zaken eens op een<br />
rijtje te zetten in het komende jaar.<br />
Tj. Boonstra.<br />
Secretaris Centrale Verwantenraad<br />
Wilt u reageren?<br />
Uw bericht kunt u sturen naar ons<br />
e-mailadres: cvr@talant.nl<br />
De nieuwe klachtenregeling van <strong>Talant</strong> voor<br />
cliënten en hun ouders of verwanten is<br />
vastgesteld. In de regeling staat beschreven<br />
hoe en waar cliënten en ouders/verwanten met<br />
klachten terecht kunnen en hoe <strong>Talant</strong> met de<br />
klachten omgaat.<br />
Wanneer u niet tevreden bent over <strong>Talant</strong>, kunt u dat<br />
natuurlijk bespreken met een begeleider of teamleider.<br />
Wanneer u dat moeilijk vindt of niet tevreden bent over de manier waarop er met<br />
uw klacht wordt omgegaan, kunt u contact opnemen met de klachtenadviseur<br />
van <strong>Talant</strong>: Annemarijn Vos, tel. 0513 – 64 39 10, e-mail a.vos@talant.nl.<br />
De folder ‘Heeft u een klacht?’, gericht op cliënten, wordt binnenkort naar de<br />
contactpersonen en cliëntenraden verstuurd. De folder is dan ook te zien en<br />
downloaden op internet, evenals de volledige klachtenregeling:<br />
www.talant.nl > contact > klachten. Mocht u de folder willen opvragen, dan kan<br />
dat (vanaf eind september) via de receptie van <strong>Talant</strong>, 0513 - 64 38 00.<br />
<strong>InZicht</strong>5
ZZP vraagt verandering bij <strong>Talant</strong><br />
‘Flexibele zorg,<br />
daar gaat het<br />
Nu de eerste maanden na invoering van de nieuwe zorgzwaartebekostiging achter de rug zijn<br />
Zorgzwaartepakket<br />
De financiering van instellingen<br />
in de verpleging en verzorging,<br />
de gehandicapten zorg en de<br />
lang durige geestelijke<br />
gezondheidszorg is veranderd.<br />
Tot <strong>2009</strong> kregen instellingen<br />
voor elke cliënt een gemiddeld<br />
bedrag. Instellingen kregen<br />
hierdoor voor verblijfszorg één<br />
pot met geld die ze zelf<br />
konden verdelen om de zorg<br />
voor cliënten te kunnen<br />
betalen. Dat is vanaf 1 januari<br />
<strong>2009</strong> veranderd met de<br />
invoering van een nieuwe<br />
financiering voor de verblijfszorg:<br />
de zorgzwaartebekostiging.<br />
Dit betekent dat het<br />
bedrag dat <strong>Talant</strong> van de<br />
overheid krijgt, gebaseerd<br />
wordt op de zorgzwaarte van<br />
individuele cliënten. In het<br />
zogenoemde zorgzwaartepakket<br />
(ZZP) staat welke zorg en<br />
begeleiding de cliënt nodig<br />
heeft en mag verwachten. Nog<br />
niet iedere cliënt heeft een ZZP.<br />
Wanneer een indicatie verloopt<br />
of een cliënt een herindicatie<br />
krijgt, krijgt hij bij de nieuwe<br />
indicatie een zorgzwaartepakket<br />
toegekend, waaraan een<br />
budget wordt gekoppeld. <strong>2009</strong><br />
en 2010 worden uitgetrokken<br />
om de nieuwe financiering in<br />
te voeren.<br />
en de eerste cliënten een zorgzwaartepakket hebben, kan <strong>Talant</strong> langzaamaan de balans<br />
opmaken. Jan van Hoek en Erik Kuik, de leden van de Raad van Bestuur, kijken vooruit naar de<br />
veranderingen die er straks mogelijk aankomen. Voor cliënten en ouders lijken de gevolgen<br />
mee te vallen, maar om dat te bewerkstelligen moet <strong>Talant</strong> flexibel organiseren.<br />
Bij een verandering van financiering is het lastig<br />
in te schatten wat de precieze gevolgen voor<br />
cliënten zullen zijn. Vooral als nog niet alle<br />
tarieven zijn vastgesteld. Maar nu, nadat de<br />
eerste maanden van de zorgzwaartebekostiging<br />
achter de rug zijn, is er wel meer over te zeggen.<br />
Erik: “De cliëntgebonden financiering is op zich<br />
een positieve ontwikkeling. Cliënten krijgen<br />
immers de zorg die volgens indicatie bij hen past;<br />
zorg op maat. Die gedachte ondersteunen we<br />
volledig, maar of het ook altijd gaat werken is<br />
nog maar de vraag. Immers, uiteindelijk gaat het<br />
om de beschikbare middelen bij het ZZP.”<br />
Welke gevolgen zijn ongunstig?<br />
Jan: “Door de zorgzwaartepakketten (ZZP’s) krijgt de<br />
organisatie per saldo niet méér geld, de budgetten<br />
blijven landelijk gelijk. Cliënten krijgen na een<br />
indicatie bijvoorbeeld een ZZP VG-7 (intensieve zorg<br />
en ondersteuning) waar meer geld beschikbaar voor<br />
komt. Maar aangezien er landelijk niet méér geld te<br />
verdelen is, moet dat ergens anders vandaan<br />
worden gehaald. En dus zullen cliënten met lichtere<br />
zorgvragen in verhouding minder geld krijgen dan<br />
voorheen. De financiering is voor sommige cliënten<br />
wel vaker ontoereikend geweest, maar nu de<br />
budgetten per cliënt zijn vastgesteld, is het<br />
solidariteitsbeginsel lastiger geworden. We konden,<br />
doordat we één pot geld kregen, gemakkelijker zelf<br />
geld verdelen. Nu er per cliënt een budget is, gaat<br />
dat minder gemakkelijk. De nieuwe financiering<br />
heeft consequenties die de komende tijd steeds<br />
duidelijker zullen worden.”<br />
Wat zijn die consequenties?<br />
Erik: “De gevolgen zijn nog niet helemaal helder.<br />
Maar ik zal een voorbeeld geven. In een<br />
kleinschalige voorziening wonen acht cliënten.<br />
Twee daarvan hebben intensievere begeleiding<br />
nodig, de anderen niet. In het ZZP is precies<br />
vastgelegd welke zorg en begeleiding per cliënt<br />
nodig is én welk gekwalificeerd personeel deze<br />
zorg moet leveren. Dat kan dus per cliënt flink<br />
verschillen. Hierdoor zul je veel flexibeler moeten<br />
omgaan met de inzet van onze medewerkers.<br />
Niet het team is leidend, maar de zorgzwaarte<br />
van de cliënt. Heeft een cliënt een lagere<br />
indicatie, dan is er dus ook minder hoog<br />
gekwalificeerd personeel nodig. En wat doe je als<br />
een cliënt ziek wordt en extra zorg nodig heeft?<br />
We gaan natuurlijk niet wachten op een indicatie,<br />
maar leveren die zorg meteen. De vraag is<br />
vervolgens hoe we dat financieel dekken.”<br />
Betekent dit het einde van<br />
kleinschalige voorzieningen?<br />
Jan: “Nee, absoluut niet! Maar we zullen op een<br />
andere manier naar kleinschaligheid moeten<br />
kijken. De voorzieningen moeten meer<br />
toegespitst zijn op de individuele zorgvraag.<br />
Kleinschalig werken krijgt nu een ander<br />
uitgangspunt: voor wie, welke zorg is nodig, wat<br />
kost het en wat is de meest kleinschalige manier<br />
waarop we dat kunnen organiseren? Dit betekent<br />
dat we wonen opnieuw gaan definiëren. Niet de<br />
grootte van de voorziening is leidend, maar de<br />
zorgvraag. Hoe dit er straks uit gaat zien, is nog<br />
6<strong>InZicht</strong>
om’<br />
niet bekend. Als er keuzes moeten worden gemaakt,<br />
zullen we dat altijd in overleg met ouders, cliënten en<br />
de medezeggenschap doen.”<br />
Wat betekent dit voor de teams?<br />
Erik: “We zijn al een tijd bezig met aanpassingen in<br />
het functie- en salarisgebouw. We hebben een groot<br />
aantal functies teruggebracht naar een overzichtelijk<br />
geheel, waardoor we de inzet van personeel beter<br />
kunnen organiseren. Dit is een zorgvuldig en<br />
langlopend traject, wat overigens los staat van de<br />
invoering van de zorgzwaartebekostiging. Maar deze<br />
verandering kan mogelijk wel helpen in het flexibeler<br />
inzetten van medewerkers op locaties.”<br />
Moeten we ons zorgen maken?<br />
Erik: “Er is zeker geen reden tot paniek. We garanderen<br />
continuïteit in zorg voor al onze cliënten. Dat doen we<br />
al veertig jaar. Het betekent alleen wel dat we straks<br />
goed moeten kijken hoe we onze organisatie gaan<br />
inrichten en we zullen ook keuzes moeten maken.<br />
Waar we ons wel zorgen over maken, en met ons de<br />
branchevereniging, is de zorg voor kind en gezin. De<br />
tarieven zijn al jaren niet voldoende, maar dat konden<br />
we met interne solidariteit oplossen. Dat wordt nu<br />
lastiger. Om onze kwaliteit van zorg te kunnen<br />
waarborgen is er gewoon extra geld nodig. Daar<br />
maken we ons, samen met de branchevereniging, ook<br />
hard voor richting Den Haag. We zijn druk aan het<br />
lobbyen. Het gaat in dit geval om keuzes vanuit de<br />
overheid. De overheid erkent het probleem en heeft<br />
gezegd dat er in 2011 een oplossing komt. Maar daar<br />
hebben we nu natuurlijk weinig aan. Dat betekent dat<br />
we onze budgetten zullen moeten blijven<br />
herverdelen. In 2010 zullen we er ongeveer drie<br />
miljoen op achteruit gaan: ongeveer twee miljoen<br />
door de invoering van de ZZP’s en één miljoen door<br />
het zorginkoopbeleid van het zorgkantoor. Op ons<br />
totaal budget is dat op te dissen, maar het moet wel<br />
ergens vandaan komen. Daar buigen we ons nu over.”<br />
Is er iets te zeggen over de veranderingen<br />
die eraan zitten te komen?<br />
Jan: “Het komt erop neer dat we flexibeler moeten<br />
worden. Flexibelere inzet van personeel, en flexibelere<br />
zorg per locatie. Daar gaan we beleid op maken. In<br />
2010 zullen we ons moeten buigen over de locaties:<br />
welke veranderingen zijn nodig? En hoe gaan we zo<br />
flexibel mogelijk werken om op de steeds<br />
veranderende zorgvraag in te spelen? De zorg staat<br />
nooit stil en wij als organisatie ook niet. Maar we gaan<br />
zeker niet over één nacht ijs. We willen zorgvuldig<br />
omgaan met veranderingen en dat ook in goed overleg<br />
met onze achterban doen. Hier hebben we een paar<br />
jaar voor nodig. Onze instelling is dat we altijd kijken<br />
naar de mogelijkheden. En financiering is nu eenmaal<br />
belangrijk in de zorg. We gebruiken de huidige situatie<br />
om onze visie op zorg eens goed onder de loep te<br />
nemen en klaar te maken voor de toekomst. Hierbij<br />
gaan we uit van de best mogelijke zorg voor onze<br />
cliënten én ons personeel. Daar staan we voor.”<br />
Erik: “Kort samengevat gaat het nu om twee<br />
belangrijke veranderingen. De roostering van<br />
medewerkers moet worden aangepast op de ZZP’s en<br />
hier en daar zal het voortbestaan van een kleinere<br />
locatie ter discussie komen te staan.”<br />
<strong>InZicht</strong>6 <strong>InZicht</strong>7
Naam: Tjaltje de Jong Woonplaats: Hoornsterzwaag Tjaltje woont: Samen met broers en zussen<br />
Werk/dagbesteding: Begeleid werken <strong>Talant</strong> bij peuterspeelzaal ‘Nijntje’ te Oosterwolde en<br />
dagbesteding bij locatie ‘de Verkleedkoffer’ van <strong>Talant</strong> te Wolvega Vrije tijd: Kaarten maken, TV kijken<br />
en honden uitlaten<br />
...In de Verkleed koffer<br />
werk ik in de winkel.<br />
Maandag<br />
Na het opstaan en ontbijt ga ik mij klaarmaken voor vertrek.<br />
Op maandag ga ik begeleid werken. Ik ga met de taxi naar<br />
Peuterspeelzaal ‘Nijntje’ in Oosterwolde om daar de<br />
peuterleidsters te helpen met de opvang van de kinderen. Ik<br />
werk op twee groepen met verschillende kinderen en leidsters.<br />
Voor de kinderen, maar ook wel voor de ouders van de kinderen<br />
ben ik dan juf Tjaltje. Ik werk mee aan de voorbereiding van<br />
activiteiten voor de kinderen en het bedenken van werkjes.<br />
Ik vind het leuk om met de kinderen te spelen en ze te helpen.<br />
Bijvoorbeeld met puzzelen. Ook help ik de kinderen om naar<br />
het toilet te gaan. Als we buiten gaan spelen help ik de<br />
kinderen om hun jasjes aan te doen en als de kinderen naar<br />
huis gaan ga ik vegen en afwassen. Om 15.30 uur ga ik weer<br />
naar huis.<br />
Dinsdag<br />
Op dinsdag vertrek ik ’s morgens met de taxi om naar ‘de<br />
Verkleedkoffer’ van <strong>Talant</strong> in Wolvega te gaan. In ‘de<br />
Verkleedkoffer’ maken we kleding om te verhuren. Er is een<br />
atelier en een winkelgedeelte. Dinsdags heb ik winkeldienst<br />
en tussendoor doe ik dan de was en breng de schone kleding<br />
naar de winkel. In de winkel moet alle kleding netjes<br />
schoon en op orde aan de rekken hangen. Zo kunnen de<br />
klanten zien wat er is en hoe het eruitziet. Naast kleding<br />
zijn er nog allemaal andere feestartikelen in de winkel te<br />
huur en te koop.<br />
8<strong>InZicht</strong><br />
...In de peuterspeelzaa<br />
werken met kleine kinder<br />
erg leuk om te doen.
De week van Tjaltje de Jong<br />
Woensdag<br />
Op woensdag ben ik ook in ‘de Verkleedkoffer’ maar dan<br />
werk ik achter de naaimachine. Ik werk dan mee om<br />
kleding voor de verhuur te maken. Er wordt meestal<br />
kleding gemaakt met een bepaald thema zoals<br />
bijvoorbeeld carnaval, een sprookje, een bepaald beroep,<br />
kleding uit een bepaalde tijd of een dierenpak. Zo heb ik<br />
zelf al eens kleding voor een clown gemaakt en ben nu<br />
bezig met het maken van kabouterhoedjes. We hebben<br />
ook wel eens iets speciaal op bestelling gemaakt.<br />
Donderdag<br />
Op donderdag vertrek ik weer naar Oosterwolde om bij<br />
peuterspeelzaal ‘Nijntje’ te gaan werken. Ik werk daar sinds<br />
vorig jaar oktober al meer dan 20 jaar! De peuterspeelzaal<br />
heeft er toen voor gezorgd dat dit in de krant kwam met<br />
een foto erbij. Dat vond ik erg leuk. Ik vind het werken met<br />
kleine kinderen nog steeds erg leuk om te doen.<br />
Ik heb daar ook leuke collega’s en vind het er erg<br />
gezellig. Ik maak van alles mee met de kinderen en heb<br />
ondertussen al veel ervaring opgedaan. Ik hoop dat ik er<br />
nog lang met plezier naartoe kan gaan.<br />
Vrijdag<br />
Op vrijdag ben ik weer in Wolvega in ‘de Verkleedkoffer’.<br />
’s Morgens heb ik winkeldienst en ’s middags werk ik met<br />
de naaimachine. Dit vind ik ook leuk om te doen. In de<br />
winkel kom ik allerlei verschillende mensen tegen en die<br />
probeer ik zo goed mogelijk te helpen.<br />
De klanten zijn meestal vrolijk als ze in de winkel zijn om<br />
iets te huren. Ik vraag meestal ook even hoe ze het gehad<br />
hebben als ze de kleding weer terug komen brengen.<br />
Om 15.00 uur ga ik weer naar huis.<br />
...en ook achter de<br />
naaimachine.<br />
Zaterdag<br />
Op zaterdag ben ik vrij maar ik ben geen ‘uitslaper’.<br />
Ik help dan ook mee in de huishouding en verzorg de<br />
dieren. We hebben een paard die Rossa heet en vier<br />
kleine honden. Die heten Pollie, Sabina, Wendie en<br />
Zorro. Ik vindt het leuk om de honden uit te laten.<br />
Ook hebben we nog marmotten, vogels, konijnen, kippen<br />
en geiten maar die hebben we maar geen namen<br />
gegeven.<br />
Zondag<br />
Op zondag doe ik rustig aan.<br />
Ik moet natuurlijk wel helpen de dieren te verzorgen<br />
maar dat doe ik graag. Ik ben een echte dierenliefhebster.<br />
Verder ben ik op zondag ook wel met mijn hobby’s bezig<br />
zoals kaarten maken, wandelen en fietsen of lekker op<br />
mijn gemak aan het tv-kijken.<br />
l. Ik vind het<br />
en nog steeds<br />
Tekst: Tjaltje de Jong en begeleider Andries van der Wal<br />
Foto’s: het Hoge Noorden en Nadine de Ruiter<br />
<strong>InZicht</strong>8 <strong>InZicht</strong>9
Cliëntenvervoer goed op weg<br />
Het is u vast niet ontgaan: het cliëntenvervoer van <strong>Talant</strong> is veranderd. Aanleiding voor deze verandering was dat<br />
<strong>Talant</strong> het vervoer duidelijker, logischer en mogelijk goedkoper wilde organiseren. Sinds een aantal maanden<br />
heeft <strong>Talant</strong> dan ook een centraal meldpunt Vervoer. Cliënten, ouders/verwanten en begeleiders kunnen door te<br />
bellen met 0512- 38 45 70 een ritopdracht melden, een wijziging doorgeven of een vraag over het vervoer<br />
stellen. De afdeling Vervoer regelt en coördineert vervolgens al het woon-werkvervoer voor cliënten.<br />
De telefoon staat roodgloeiend op het kantoor<br />
van de afdeling Vervoer in Beetsterzwaag. Er<br />
wordt druk getypt en op het computerscherm<br />
is een wirwar aan kleuren, tijdstippen en ritten<br />
te zien. Bij het meldpunt komen dagelijks veel<br />
telefoontjes en mailtjes binnen over het<br />
vervoer van cliënten naar wonen en werk of<br />
dagbesteding. De planners van de afdeling<br />
hebben het er maar druk mee: elke dag<br />
worden zo’n 3000 ritten uitgevoerd door heel<br />
Friesland. Dat betekent dat er dagelijks zo’n<br />
200 tot 250 taxi’s en bussen ingezet worden<br />
om cliënten te vervoeren naar de verschillende<br />
dagbestedings- en woonlocaties. “Al met al<br />
een hele organisatie. Vooral tussen 7.00 uur en<br />
10.00 uur ‘s ochtends is het erg hectisch”,<br />
vertelt Roel Bergsma, hoofd Vervoer van<br />
<strong>Talant</strong>. “We proberen uiteraard het vervoer van<br />
alle cliënten zo goed en veilig mogelijk te<br />
regelen en maken hiervoor gebruik van een<br />
professioneel plannings systeem”, vervolgt hij<br />
zijn verhaal. In dit systeem staan onder andere<br />
alle ritten, bestemmingen, routes, tijden en<br />
afspraken die met de vervoerder gemaakt zijn.<br />
Ook alle cliënten die gebruik maken van het<br />
woon-werkvervoer staan hierin geregistreerd.<br />
“Met behulp van dit systeem kunnen we<br />
bijvoorbeeld ritten beter combineren,<br />
waardoor de capaciteit van de busjes beter<br />
benut wordt. Ook houden we overzicht over<br />
het totale vervoersaanbod”, geeft Roel aan.<br />
“Een voordeel is ook dat de klant één<br />
aanspreekpunt heeft en wij de contacten met<br />
de vervoerder voor onze rekening nemen. Op<br />
deze manier nemen we de mensen ook een<br />
stukje zorg uit handen en kijken we altijd naar<br />
de meest optimale vervoersmogelijkheid voor<br />
onze cliënten.”<br />
Beperkt aantal vervoerders<br />
Voorheen deed <strong>Talant</strong> zaken met zo’n vijftien<br />
vervoerders. Dit aantal en het feit dat<br />
cliënten, ouders/verwanten en medewerkers<br />
zelf contact op konden nemen met een<br />
vervoerder, maakte het vervoer onoverzichtelijk<br />
en duur. Nu heeft <strong>Talant</strong> voor het vervoer<br />
contracten afgesloten met een beperkt<br />
aantal vervoerders: taxi Oenema voor regio<br />
Noordoost en regio Zuid en taxi Witteveen<br />
voor de regio Noordwest. <strong>Talant</strong> heeft met<br />
deze vervoerders duidelijke afspraken<br />
gemaakt over onder meer de ophaaltijden,<br />
de melding van klachten en de<br />
klachtenregistratie. Daarnaast heeft <strong>Talant</strong> in<br />
de regio Noordoost ook nog een aantal<br />
eigen taxibussen, die bijvoorbeeld ook<br />
ingezet kunnen worden voor een dagje uit.<br />
Wel wennen<br />
“Het nieuwe systeem en de nieuwe<br />
werkwijze is voor alle partijen wel wennen<br />
geweest”, erkent Roel Bergsma. En hoewel<br />
de afdeling Vervoer haar uiterste best doet,<br />
gaat er ook weleens wat mis. De taxi kan te<br />
laat komen of een wijziging staat niet goed in<br />
het systeem. Ook is in sommige gevallen de<br />
route veranderd of krijgen cliënten te maken<br />
met een andere chauffeur. De afdeling doet er<br />
alles aan om problemen zo goed mogelijk op<br />
te lossen. “Laat dus ook vooral van u horen als<br />
u vindt dat het vervoer beter kan”, zegt Roel.<br />
“Want alleen dan kunnen wij als afdeling de<br />
kwaliteit van het vervoer borgen en het<br />
vervoer voor de cliënten zo goed en prettig<br />
mogelijk laten verlopen.”<br />
Gerrit Miedema schrijft in zijn column op<br />
pagina 14 over vervoer.<br />
Bereikbaarheid afdeling Vervoer<br />
De afdeling Vervoer is van maandag t/m vrijdag tussen<br />
7.00 uur en 17.30 uur bereikbaar op telefoonnummer:<br />
0512 - 38 45 70. En per mail: c.vervoer@talant.nl.<br />
Klachten over het vervoer kunt u vanaf 1 oktober <strong>2009</strong><br />
ook per mail doorgeven: klachtenvervoer@talant.nl.<br />
Cliënten of hun begeleiders kunnen alleen in de<br />
avonduren en in de weekenden zelf met een vervoerder<br />
contact opnemen, voor vervoer naar bijvoorbeeld<br />
vrijetijdsbesteding. De afdeling Vervoer is dan namelijk<br />
(in ieder geval voorlopig) niet telefonisch bereikbaar,<br />
maar alvast een e-mailbericht sturen kan natuurlijk wel.<br />
<strong>Talant</strong> heeft ongeveer twintig eigen busjes.<br />
Daarnaast zijn er contracten met slechts twee<br />
vervoersbedrijven. Met dit kleine aantal en<br />
een centraal meldpunt is het cliëntenvervoer<br />
overzichtelijker geworden.<br />
10<strong>InZicht</strong>
Een unieke samenwerking. Zo staat de Swaai landelijk bekend. Waar organisaties vaak naar elkaar<br />
kijken als er een oplossing gezocht moet worden, hebben <strong>Talant</strong> en GGZ Friesland de handen tien<br />
jaar geleden ineen geslagen. En zijn ze daadwerkelijk met een aanbod gekomen voor mensen<br />
met een verstandelijke beperking én psychiatrische problematiek. “We versterken elkaar.”<br />
De kliniek in Beetsterzwaag is één van de voorzieningen die<br />
GGZ Friesland en <strong>Talant</strong> de afgelopen tien jaar hebben opgebouwd.<br />
<strong>Talant</strong> en GGZ Friesland versterken elkaar al<br />
tien jaar binnen de Swaai<br />
Wat tien jaar geleden begon met een<br />
polikliniek, is uitgegroeid tot een volwaardig<br />
behandelcentrum voor mensen van jong tot<br />
oud met een verstandelijke beperking en<br />
bijkomende psychiatrische problematiek. De<br />
Swaai bestaat uit een polikliniek, een<br />
deeltijd- en dagbehandeling, een kliniek en<br />
ambulante hulpverlening. Martin van den<br />
Berg, psychiater en directeur behandelzaken<br />
van de Swaai, en Bauke Haakma, directeur<br />
Specialistische Functies en Kind & Gezin van<br />
<strong>Talant</strong>, zijn trots op wat de samenwerking<br />
heeft opgeleverd. Martin: “Mensen met een<br />
verstandelijke beperking zijn kwetsbaarder<br />
voor psychiatrische problematiek en hebben<br />
hier dan ook vaker dan gemiddeld mee te<br />
maken. Depressies, angststoornissen,<br />
dwanghandelingen en ADHD zijn hier enkele<br />
voorbeelden van. De GGZ had een aanbod<br />
dat niet aansloot bij deze doelgroep en<br />
<strong>Talant</strong> had geen specialisten op het gebied<br />
van de psychiatrie. In de Swaai versterken<br />
we elkaar en kunnen we cliënten de juiste<br />
behandeling en begeleiding bieden.”<br />
De hoofdlocaties van de Swaai zijn gevestigd<br />
op de Wissel in Beetsterzwaag<br />
(volwassenen) en Drachten (kinderen en<br />
jeugd).<br />
Specialisten<br />
De Swaai heeft medewerkers van GGZ<br />
Friesland en van <strong>Talant</strong> in dienst, zoals<br />
therapeuten, psychiaters, psychologen,<br />
orthopedagogen, (sociaalpsychiatrisch)<br />
verpleegkundigen en maatschappelijk<br />
werkers. Bauke: “De begeleiders van <strong>Talant</strong><br />
leren van GGZ-medewerkers op signalen te<br />
letten die kunnen wijzen op psychiatrische<br />
problematiek en de GGZ-medewerkers leren<br />
bijvoorbeeld manieren om te communiceren<br />
met de doelgroep. Deze kennisoverdracht is<br />
heel waardevol en we kunnen nu echt<br />
spreken van een specialistisch multidisciplinair<br />
team.”<br />
Omdat alle cliënten met een IQ tot 75<br />
welkom zijn, zijn gesprekstherapieën lang<br />
niet altijd mogelijk. De medewerkers maken<br />
daarom gebruik van onder andere creatieve<br />
therapie en bewegingstherapie. Maar de<br />
behandeling is vooral gericht op de<br />
activiteiten in het dagelijks leven.<br />
Inspanning afwisselen met ontspanning,<br />
structuur en veel aandacht voor non-verbale<br />
communicatie.<br />
Gerichte behandeling<br />
Bauke: “We hebben een gezamenlijke visie<br />
op hoe we met onze cliënten omgaan. En<br />
ook daarin hebben we de afgelopen tien<br />
jaar veel van elkaar geleerd.”<br />
Een voorbeeld: sommige cliënten<br />
vertoonden regelmatig problematisch<br />
gedrag, waarvan vaak werd gedacht dat dat<br />
er nu eenmaal bij hoorde en wat verder<br />
weinig aandacht kreeg. Nu wordt opvallend<br />
gedrag altijd onderzocht. Soms komt dit<br />
gedrag voort uit bijvoorbeeld verveling,<br />
maar na onderzoek van een psychiater<br />
wordt soms ook duidelijk dat er toch sprake<br />
is van psychiatrische problematiek. Daar is<br />
nu binnen <strong>Talant</strong> veel meer aandacht voor.<br />
Martin: “In de beginjaren dempten we de<br />
onrust met medicatie, maar door de kennis<br />
die we nu hebben, kunnen we veel meer<br />
kijken naar de oorzaak en een gerichtere<br />
behandeling bieden.”<br />
De psychiaters en psychologen gebruiken<br />
video-opnamen om gedrag te analyseren.<br />
Maar ze hebben ook veel overleg met de<br />
begeleiders. “We kijken gezamenlijk naar<br />
het probleem”, zegt Martin. “Als cliënten<br />
weer rust krijgen dankzij de juiste medicatie<br />
en/of begeleiding en behandeling, gaat het<br />
dagelijks functioneren vaak beter.”<br />
Handvatten<br />
Lang niet alle cliënten met een<br />
verstandelijke beperking en psychiatrische<br />
problematiek hoeven opgenomen te worden<br />
in de kliniek. “We willen zo veel mogelijk<br />
cliënten in hun vaste woonsituatie<br />
begeleiden en behandelen”, zegt Martin.<br />
“Juist door ambulante hulpverlening op<br />
locatie en door vaste begeleiders<br />
handvatten te geven hoe ze om kunnen<br />
gaan met psychiatrische problematiek,<br />
kunnen we met elkaar de zorg verbeteren.<br />
Binnen de Swaai loopt het naar tevredenheid,<br />
maar we willen ons de komende<br />
periode meer richten op deskundigheidsbevordering<br />
in de gehandicaptenzorg.<br />
Uiteindelijk moet elke cliënt op de voor hem<br />
of haar juiste plek de beste zorg krijgen.<br />
Ook als er psychiatrische problemen zijn.”<br />
<strong>InZicht</strong>10 <strong>InZicht</strong>11
Stage- en vrijwilligerscoördinatoren:<br />
vrijwilligers maken leven leuker<br />
Meer aandacht<br />
voor vrijwilligers<br />
Vrijwilligers zijn belangrijk voor mensen met een verstandelijke beperking en worden<br />
zelfs steeds belangrijker. Daarom maakt <strong>Talant</strong> er meer werk van. Zo is er nu voor elk<br />
van de drie regio’s een vrijwilligerscoördinator, om meer voor cliënten en vrijwilligers<br />
te kunnen betekenen.<br />
Je houdt van rijden in een auto. Wat<br />
kan iemand die je meeneemt voor<br />
een ritje je dan blij maken. Of je<br />
maakt graag een wandeling, maar als<br />
de begeleider meegaat, moeten je<br />
huisgenoten ook mee en die willen<br />
dat juist niet. Gelukkig kun je elke<br />
week mee met een wandelgroep. En<br />
zo zijn er veel cliënten die hulp nodig<br />
hebben om leuke dingen te doen.<br />
“Vrijwilligers kunnen echt iets<br />
betekenen voor onze cliënten, ze zijn<br />
heel belangrijk”, zeggen <strong>Talant</strong>s drie<br />
vrijwilligerscoördinatoren Thea van der<br />
Kallen, Bea Klopstra en Rieneke<br />
Bekkema dan ook. Om precies te zijn<br />
heten ze stage- en vrijwilligerscoördinatoren;<br />
op de stages komen we<br />
verderop in dit verhaal terug. Door<br />
bijvoorbeeld de aanscherping van de<br />
AWBZ hebben begeleiders tot hun spijt<br />
steeds minder tijd voor de leuke<br />
dingen. Thea van der kallen:<br />
“Vrijwilligers zijn daarom steeds<br />
belangrijker en er zijn er steeds meer<br />
nodig.” Het gaat vaak om dingen waar<br />
medewerkers niet aan toekomen.<br />
“Met iemand fietsen bijvoorbeeld,<br />
zwemmen of naar een voetbalwedstrijd.”<br />
Vrijwilligers kunnen mensen<br />
met een verstandelijke beperking de<br />
extra’s geven die het leven leuker<br />
maken. Ook komen mensen met een<br />
beperking zo op een andere manier<br />
met andere mensen in aanraking en<br />
zorgt het voor een verbreding van<br />
iemands netwerk.<br />
De coördinatoren zijn enthousiast over<br />
de nieuwe opzet: voorheen was er<br />
een vrijwilligersconsulent voor heel<br />
<strong>Talant</strong>, nu is er een coördinator per<br />
regio. Zo zitten ze dichterbij en kunnen<br />
ze meer doen. Behalve registratie van<br />
vrijwilligers en overzicht houden op de<br />
‘vacatures’, brengen ze ook vrijwilligers<br />
en cliënten of locaties bij elkaar.<br />
Bea Klopstra: “Als locaties vrijwilligers<br />
zoeken, kunnen ze vacatures<br />
doorgeven en dan plaatsen wij ze<br />
bijvoorbeeld op de website van een<br />
vrijwilligerscentrale.” “Of een<br />
vrijwilliger meldt zich bij ons aan en<br />
dan kijken we na een oriënterend<br />
gesprek voor wie die persoon iets zou<br />
kunnen betekenen”, vult Rieneke<br />
Bekkema aan. Zo doen de coördinatoren<br />
het voorbereidende werk; de<br />
uiteindelijke ‘match’ vindt plaats op<br />
een locatie zelf. Thea: “En aanmelden<br />
bij een locatie blijft ook gewoon<br />
mogelijk.”<br />
Vrijwilligers zijn er in vele gedaanten.<br />
Jong en oud, met veel tijd of minder,<br />
met een groepje vrijwilligers of alleen,<br />
voor één cliënt of meer. De één<br />
zwemt met een cliënt, helpt op een<br />
kinderboerderij of komt regelmatig op<br />
bezoek, een ander neemt iemand<br />
mee de stad in, zorgt voor koffie in<br />
een ontmoetingsruimte of leidt een<br />
bijbelclub voor mensen met een<br />
verstandelijke beperking. Niet<br />
iedereen is officieel vrijwilliger of wil<br />
vrijwilliger heten. Thea: “Je kunt ook<br />
vrienden of goede buren zijn.”<br />
Rieneke: “Bij een vrijwilliger gaat het<br />
om iets structureels, je maakt<br />
afspraken. Het is dus niet helemaal<br />
vrijblijvend.” Bea: “Maar hoe hard we<br />
hen ook nodig hebben, het is niet de<br />
bedoeling dat ze beroepskrachten<br />
vervangen.” <strong>Talant</strong> streeft ernaar alle<br />
vrijwilligers te registreren. Bea: “Het<br />
dilemma is dat niet iedereen dat wil,<br />
omdat dan de spontaniteit eraf kan<br />
gaan. Zo is er een familie die wekelijks<br />
op een locatie komt. De ene keer<br />
komen ze met twee personen, dan<br />
12<strong>InZicht</strong>
<strong>Talant</strong> heeft het organiseren van stages en vrijwilligerswerk anders<br />
opgezet. Stagecoördinator Bert Jansma (achteraan) werkt <strong>Talant</strong>breed.<br />
Drie stage- en vrijwilligerscoördinatoren werken elk in een regio.<br />
Vooraan v.l.n.r. Thea van der Kallen (Noordwest), Rieneke Bekkema (Zuid)<br />
en Bea Klopstra (Noordoost).<br />
eens met zijn vieren. Als je gaat<br />
vragen wanneer ze precies komen en<br />
met hoeveel, willen ze misschien niet<br />
meer.” Er zitten echter veel voordelen<br />
aan registreren, wat rechtstreeks bij de<br />
coördinator van de regio kan of via de<br />
locatie. <strong>Talant</strong> kan dan een onkostenvergoeding<br />
bieden, de vrijwilliger is<br />
WA-verzekerd en ontvangt elk<br />
kwartaal <strong>InZicht</strong>. Ook zijn vrijwilligers<br />
dan bereikbaar als <strong>Talant</strong> iets wil<br />
toesturen of iets voor hen wil<br />
organiseren.<br />
De coördinatoren vinden namelijk dat<br />
vrijwilligers over het algemeen meer<br />
aandacht verdienen. Ze denken daarom<br />
aan onder meer het organiseren van<br />
informatieve bijeenkomsten, voor wie<br />
daar behoefte aan heeft, bijvoorbeeld<br />
over bepaalde aandoeningen. Rieneke:<br />
“Sommige vrijwilligers zijn onzeker of<br />
ze het wel goed doen.” Wat dat betreft<br />
hebben medewerkers ook een grote<br />
rol en die verschilt nu nogal per locatie.<br />
De vrijwilligerscoördinatoren willen<br />
locaties helpen op een bewuste manier<br />
met vrijwilligers om te gaan.<br />
“Vrijwilligers moeten zich welkom<br />
voelen.”<br />
De stage- en vrijwilligerscoördinatoren<br />
zijn bereikbaar op:<br />
Rieneke Bekkema (regio Zuid),<br />
tel. 0513 - 64 38 44, e-mail r.bekkema@talant.nl<br />
Thea van der Kallen (regio Noordwest), tel.<br />
06 - 22 93 82 83, e-mail t.vd.kallen@talant.nl<br />
Bea Klopstra (regio Noordoost),<br />
tel. 0511 - 45 74 36, e-mail b.klopstra@talant.nl<br />
Stagecoördinator Bert Jansma: 0513 - 64 38 14,<br />
e-mail b.jansma@talant.nl.<br />
U kunt ook informatie vinden op<br />
www.talant.nl > Werken bij <strong>Talant</strong> ><br />
‘Vrijwilligers’ of ‘Opleidingen en stages’.<br />
Investeren in stages<br />
Naast vrijwilligerscoördinatoren zijn Thea van der<br />
Kallen, Bea Klopstra en Rieneke Bekkema ook<br />
stagecoördinatoren voor hun regio. Ze nemen<br />
daarmee stagecoördinator Bert Jansma werk uit<br />
handen, die zo kan toekomen aan beleid. Stagiairs<br />
komen in de regio’s nu binnen bij Thea, Rieneke<br />
of Bea en zij zorgen voor het koppelen van de<br />
stagiairs en locaties. Bert kan zich nu beter richten<br />
op zaken als de aansluiting van school op praktijk,<br />
de begeleiding van stagiairs vanuit <strong>Talant</strong> en de<br />
samenwerking met kenniscentra.<br />
In het beroepsonderwijs neemt de praktijk en<br />
daarmee de zogenoemde praktijkleerplaatsen een<br />
belangrijker plaats in. Het is wel zaak dat zowel<br />
stagiairs als <strong>Talant</strong> goed weten waar ze precies<br />
mee bezig zijn. Bert: “Een stagiair draait niet meer<br />
gewoon mee. Je moet helder hebben wat een<br />
stagiair wil ‘halen’ en wat een <strong>Talant</strong>locatie kan<br />
bieden. Van daaruit kan de werkbegeleider<br />
coachen.” Bert geeft aan dat het belangrijk is om<br />
te investeren in stagiairs en in de werkbegeleiding<br />
vanuit <strong>Talant</strong>. “We hebben het over toekomstige<br />
beroepskrachten en we dragen zo bij aan goed<br />
onderwijs.”<br />
De tendens is dat niet alle stageplekken bezet<br />
zijn. Bert: “Dat komt vooral doordat we veel<br />
plekken aanbieden en ook doordat de bekendheid<br />
van de gehandicaptenzorg vaak niet zo groot is bij<br />
de studenten of ze er een onjuist beeld van<br />
hebben.” De bedoeling is om in het eerste jaar<br />
van de MBO- en HBO-opleidingen meer aandacht<br />
te besteden aan gehandicaptenzorg. Ook een stap<br />
ervoor kan helpen: “We moeten de boer op bij het<br />
VMBO”, zegt Bert. Verder zou het nieuwe<br />
fenomeen van de maatschappelijke stage de<br />
gehandicaptenzorg in de kaart kunnen spelen.<br />
Maatschappelijke<br />
stages bij <strong>Talant</strong><br />
De maatschappelijke stage houdt het midden tussen<br />
stage en vrijwilligerswerk. Vanaf 2011 moeten alle<br />
leerlingen in het voortgezet onderwijs (VMBO, HAVO<br />
en VWO) zo’n stage of stages doen van in totaal 72<br />
uur. Veel scholen zijn er al mee bezig, zo ook in<br />
Friesland en ook hier ligt een taak voor <strong>Talant</strong>s<br />
stage- en vrijwilligers coördinatoren. Het doel van<br />
deze stage is jongeren te laten ervaren dat het leuk<br />
is om iets voor een ander te doen en zo<br />
maatschappelijke betrokkenheid te vergroten. Ook<br />
brengt het hen in aanraking met vrijwilligerswerk.<br />
Thea van der Kallen: “Voor <strong>Talant</strong> is het ook een<br />
kans om jongeren te enthousiasmeren voor het<br />
vak.” Het zal een hele klus zijn om de duizenden<br />
leerlingen die een stageplek zoeken en de<br />
organisaties die plekken bieden, bij elkaar te<br />
brengen. De bedoeling is om dat centraal te doen,<br />
via de website www.keiindemaatschappij.nl.<br />
Rieneke, Bea en Thea zetten vacatures vanuit<br />
<strong>Talant</strong> op de website. Bea: “Het moet wel iets leuks<br />
zijn, anders komen de leerlingen niet.” Bert: “Het<br />
kan gaan om structurele dingen, maar ook om<br />
bijvoorbeeld leerlingen die een sportdag voor<br />
cliënten willen organiseren, die helpen bij het<br />
organiseren van een feest of iets anders leuks met<br />
cliënten willen doen. Locaties hebben er werk van,<br />
maar kunnen er ook iets aan hebben.”<br />
<strong>InZicht</strong>13
<strong>Talant</strong> in de aanbieding<br />
Tegen inlevering van deze bon krijgt u<br />
10% korting<br />
op het gehele assortiment<br />
geldig tot en met november <strong>2009</strong><br />
Locatie<br />
Wat<br />
Wie<br />
Plateel<br />
Atelier van <strong>Talant</strong>. De medewerkers maken keramiek,<br />
kaarsen, zeep en cadeauartikelen zoals geboortesetjes,<br />
jubileumbordjes en sfeerlampen voor binnen en buiten.<br />
Al deze artikelen zijn in het atelier annex winkel te<br />
koop. Ook voor kinderfeestjes en workshops kunt u<br />
terecht bij Plateel.<br />
Bij Plateel werken veertien mensen met een<br />
verstandelijke beperking en vijf begeleiders.<br />
Waar In het Multifunctioneel Centrum de Spil, Schoterplein 26<br />
in Skoatterwald te Heerenveen, tel. 0513 – 68 11 87<br />
Wanneer Maandag t/m vrijdag van 09.00 uur – 16.00 uur<br />
Het vervoer<br />
Gerrit<br />
Ik maak gebruik van verschillende vervoermiddelen.<br />
Ik ben vrij zelfstandig en vrij mobiel. Woensdag maak<br />
ik gebruik van het openbaar vervoer, en reis naar het<br />
kantoor in Heerenveen voor mijn werk. Op donderdag<br />
maak ik gebruik van een kleiner busje van Oenema, dan<br />
stap ik bij de Stripe in Oosterwolde op en ga met Stoffel<br />
mee naar het Friesland College in Heerenveen.<br />
Op de terugweg reis ik met Gradus weer terug naar<br />
Oosterwolde. Gradus zet me dan af bij het Kremlin. In het<br />
verleden maakte ik ook gebruik van het vervoer naar het<br />
toenmalige dvo in Drogeham. Dat was in 1984. We<br />
werden toen door de Javo opgehaald met een grote bus,<br />
die bus gebruikten we ook als we op werkweek gingen.<br />
In 1988 maakten we niet meer zo veel gebruik van de<br />
taxibusjes, omdat we in De Jister in Burgum kwamen.<br />
Dan konden we vanaf de Twisken het Gvt waar ik<br />
woonde zo naartoe lopen. In de vakanties maak ik wel<br />
gebruik van andere busjes die je naar de bestemming<br />
brengt. Het is ook belangrijk als de chauffeur van het<br />
busje leuk is naar de mensen toe. Ik heb in het verleden<br />
wel meegemaakt dat een chauffeur niet leuk was. Dat<br />
was op het dagcentrum in Burgum. Hij haalde ons ook<br />
wel op voor de dinsdagavondclub op het Kiehool. Dan<br />
was hij weleens boos en dat vond ik niet leuk. Ik weet<br />
wel: je moet je aan de regels van het busje houden, altijd<br />
de riemen vast en niet roken in de bus (ik rook ook niet).<br />
Ik doe ook altijd de gordel om als ik met het busje naar<br />
school ga. Onze docente heeft ook een bus. Als we er<br />
eens op uit gaan met de klas, dan gaan we met het<br />
busje. We gaan wel naar turfstekermarkt of naar Wies (zo<br />
heet onze docente) haar huis. Zoals eind van het<br />
schooljaar of als we cadeautjes gaan kopen voor<br />
Sinterklaas, dan hebben we de bus ook nodig. Wat voor<br />
vervoersmiddel ik nooit in geweest ben, dat is een<br />
moeilijke vraag. Ik ben bijna overal in geweest zoals de<br />
trein, de bus en het vliegtuig. Daarnaast de tram en de<br />
metro. Welk vervoersmiddel ik het liefst gebruik is de<br />
trein, die gaat lekker snel. Van de trein maak ik gebruik<br />
als ik naar een vriendin ga in Den Haag. Volgend jaar<br />
hoop ik weer van het vliegtuig gebruik te maken, want<br />
dan wil ik weer naar de USA toe. Dit regelen we dan via<br />
Jan Smit waar ik dit jaar ook mee ben geweest naar<br />
Disneyland Parijs. Dan moeten we ook iemand regelen<br />
die met mij mee wil naar de USA. Hier moeten we dit<br />
jaar al mee beginnen. En als ik met het vliegtuig ga, dan<br />
moet ik ook weer langs de dokter voor de<br />
evenwichstoornissen. Het kan meevallen, als ik maar met<br />
één iemand mee ga in plaats van met een groep. Dan wil<br />
ik ook reizen door Amerika en dingen bezoeken. Dit is het<br />
zo’n beetje wat ik over het vervoer weet te vertellen.<br />
14<strong>InZicht</strong><br />
Gerrit Miedema werkt bij <strong>Talant</strong>s cadeauwinkel It Hûs 49 in Gorredijk en een ochtend per week bij<br />
Bureau Communicatie. Hij schrijft ook columns voor de website van <strong>Talant</strong>, www.talant.nl.
Notariskantoren geven korting aan vrienden <strong>Talant</strong><br />
Een aantal notariskantoren geeft een korting van € 150,- op het tarief (het<br />
minimum tarief bedraagt € 175,-) voor het laten opmaken van een testament<br />
(nalatenschap) als onder andere Stichting Vrienden van <strong>Talant</strong> als begunstigde<br />
is opgenomen. Tevens geldt de korting bij het passeren van een notariële akte waarin een schenking is geregeld in<br />
de vorm van een jaarlijkse periodieke uitkering. Deze vorm van schenken is voor de schenker fiscaal aantrekkelijk.<br />
De in de akte opgenomen periode is minimaal vijf jaar en eindigt bij overlijden.<br />
Kijk voor de notariskantoren op www.vriendenvantalant.nl of informeer bij secretaresse Betty Visser, tel. 0513 - 64 38 39.<br />
andernieuws<br />
Laat cliënten winnen bij SponsorBingoLoterij<br />
Doet u mee of gaat u meedoen aan de SponsorBingoLoterij?<br />
Laat dan cliënten van <strong>Talant</strong> automatisch in de prijzen vallen.<br />
De SponsorBingoLoterij begunstigt goede doelen, clubs en<br />
verenigingen, waaronder <strong>Talant</strong>. Wie meedoet met de loterij,<br />
kan zijn lot ten goede laten komen aan <strong>Talant</strong>. Dat levert<br />
€ 4,25 per lot op en is bestemd voor bijzondere wensen of<br />
noden van cliënten waar ergens anders geen geld voor te<br />
vinden is. Bijvoorbeeld nieuwe kleding voor een bijzondere<br />
gelegenheid, voor een kind waarvan de ouders in een<br />
schuldregeling zitten. Of een sportabonnement voor een jaar<br />
voor iemand die daar wel talent, maar geen geld voor heeft.<br />
Speelt u al mee, dan kunt u uw lot naar <strong>Talant</strong> omzetten. Gaat<br />
u meedoen, geef dan meteen aan dat u meespeelt voor<br />
<strong>Talant</strong>. Vertel het ook door aan vrienden en familie. Informatie<br />
staat op www.sponsorbingoloterij.nl, onder ‘lot omzetten’ of<br />
onder ‘koop hier loten’. <strong>Talant</strong> kunt u aanklikken onder clubs<br />
en verenigingen.<br />
Feest wegens tien jaar Inloopavond<br />
Al tien jaar wordt bij <strong>Talant</strong>s Eetcafe De Stal in Nieuweschoot<br />
elke maand een inloopavond voor cliënten georganiseerd<br />
door cliënten, vrijwilligers en stagiairs. Om dat te vieren is<br />
er op 28 september een groot feest in het kantoorgebouw<br />
van <strong>Talant</strong> aan de Trambaan 10 in Heerenveen.<br />
Het duurt van 18.30 uur tot ongeveer 21.00 uur. Met belevingstheater<br />
Rakmak, Piter Wilkens en muziek door Dansschool De Jong uit<br />
Heerenveen. De gehele avond wordt mede mogelijk gemaakt<br />
door Stichting Westerein. Opgeven kan bij Marjon Nijhuis:<br />
m.nijhuis@talant.nl. (De vaste bezoekers krijgen voorrang).<br />
Geprokkeld met succes<br />
Al heeft het niet de Gouden Prokkel opgeleverd, het prokkelfestijn in de Leeuwarder wijk Bilgaard was zaterdag 13 juni een<br />
succes. In het hele land werden deze prikkelende ontmoetingen georganiseerd tussen mensen met en zonder beperking,<br />
tijdens de Verstandelijk gehandicapten 2daagse op 12 en 13 juni.<br />
In Leeuwarden waren medewerkers van <strong>Talant</strong> mede-organisatoren van de onder meer muzikale, sportieve en creatieve activiteiten in<br />
het winkelcentrum en op nabijgelegen schoolpleinen. Het evenement kreeg één van de tien nominaties voor de Gouden Prokkel, die<br />
staatssecretaris Jetta Kleinsma op 26 juni echter heeft uitgereikt aan de Prokkelstage in Nijmegen. Niettemin gaf de jury lof. Volgend jaar<br />
wordt opnieuw een prokkelfestijn in Leeuwarden gehouden. Hoewel de organisatoren de bereidheid vanuit de maatschappij een groot<br />
succes noemden, hopen ze wel volgend jaar meer cliënten die willen meedoen, ook daadwerkelijk daar te krijgen met hulp van<br />
bijvoorbeeld familie, vrijwilligers of begeleiders. Iedere persoon, bedrijf of organisatie wordt uitgenodigd prokkels te organiseren,<br />
wat van alles kan betekenen. Meer informatie staat op www.prokkel.nl.<br />
Contactmiddag ouders van overleden kinderen<br />
Voor ouders van overleden kinderen met een verstandelijke beperking organiseren MEE Friesland en <strong>Talant</strong> een contactmiddag op 14 november.<br />
Het gaat om ouders wiens kinderen één tot vier jaar geleden zijn overleden. Soms wordt het verlies van een kind met een verstandelijke<br />
beperking door anderen niet of moeilijk begrepen. Ook is er niet altijd gelegenheid om stil te staan bij de herinneringen.<br />
De contactmiddag is van 14.00 tot 16.00 uur bij MEE in Heerenveen. Wie er naartoe wil of anderen kent die belangstelling hebben, kan een<br />
uitnodigingsbrief ontvangen. Ook voor vragen kunt u terecht bij t.radema@meefriesland.nl of a.klomp-hogeterp@talant.nl.<br />
<strong>InZicht</strong>15
“Wij zijn tevreden met elkaar!”<br />
Een buurman en een buurvrouw, een cliënt en een begeleider, een<br />
moeder en dochter... in Tweespraak vertellen twee mensen wat zij met<br />
elkaar hebben. Wilt u met zijn tweeën in Tweespraak of weet u iemand<br />
anders? Mail of bel c.huitenga@talant.nl, 0513 - 64 37 29.<br />
Annemiek Smulders en<br />
Marianne Overhand<br />
Annemiek Smulders (56) is eigenlijk<br />
gewoon aan komen waaien. Ze was in de<br />
WAO terechtgekomen maar wilde erg graag<br />
nog iets doen. Ze schildert zelf en is bekend<br />
met de zorg. Zodoende was Kunstgroep en<br />
Uitleen Atteljee in Leeuwarden een logische<br />
plek om zich als vrijwilliger te melden. Ze<br />
was welkom. Annemiek werkt al weer een<br />
aantal jaren iedere dinsdag met Marianne<br />
Overhand (54) die kunstenaar is bij Atteljee.<br />
Marianne woont in een woonvorm in<br />
Harlingen en werkt behalve bij Atteljee<br />
ook bij Partoer in Franeker.<br />
Annemiek: “We hebben elkaar hier op het Atteljee ontmoet. Jij was<br />
eerst op proef.”<br />
Marianne: “Wat deed ik ook allemaal weer?”<br />
Annemiek: “Je was aan het oefenen, uitproberen. Je deed verschillende<br />
dingen.”<br />
Marianne: “O ja, schilderen en knippen en plakken. Later ging ik op<br />
doek werken.”<br />
Annemiek: “Ik probeer jou handreikingen te geven. Bijvoorbeeld over<br />
het materiaal.”<br />
Marianne: “Jij geeft me uitleg over het schilderen, over de kwast en het<br />
mengen van kleuren.”<br />
Annemiek: “Ik wil je graag aan ideeën helpen.”<br />
Marianne: “Dat vind ik leuk.”<br />
Annemiek: “Soms plak ik stukken af omdat je er anders steeds weer<br />
overheen schildert.”<br />
Marianne: “Jij zegt soms: dit is zo mooi, daar moet je niet meer<br />
aankomen. Dat helpt mij wel”.<br />
Annemiek: “Jij schildert heel snel, dan ga je maar door. Daar zeg ik wel<br />
eens iets van.”<br />
Marianne: “Ik kan er wel tegen. Dat komt omdat je een lieve vrouw<br />
bent. Je lacht altijd.”<br />
Annemiek: “Ik geniet ervan om te zien hoe jij je deze jaren hebt<br />
ontwikkeld.”<br />
Marianne: “Dat klopt. Ik maak steeds betere schilderijen. Daar heb jij<br />
me dus bij geholpen. Wat heb jij aan mij?”<br />
Annemiek: “In ieder geval gezelligheid. En ik vind het prachtig om te<br />
zien dat er een mooi schilderij ontstaat. Je bent goed! Je<br />
hebt duidelijk een voorkeur voor bepaalde onderwerpen.<br />
Marianne: “Bloemen, bomen en vlinders. Maar ik ben nu met vissen<br />
bezig. Ik heb een eigen stijl.”<br />
Annemiek: “Ook qua tempo.”<br />
Marianne: “Ja, ik doe vlug, vlug, vlug.”<br />
Annemiek: “Het hoeven echt niet altijd mooie schilderijen te worden.<br />
Je schildert ook wel lekker voor de oefening, om te<br />
ontdekken. Dan laat ik je gaan!”<br />
Marianne: “Het is ook de bedoeling dat je mij dan laat gaan. Dat is het<br />
mooiste.”<br />
Annemiek: “Ben jij tevreden met mij? Ik wel met jou.”<br />
Marianne: “Ja, het bevalt me goed met jou.”<br />
16<strong>InZicht</strong>