Eerst denken en dan doen: over het versterken van de eigen kracht ...

de wens om het goed te doen kan dan doorwerken in de wijze waarop beslissingen
al dan niet worden genomen.
Het effect van sociale interactie wordt op fraaie wijze beschreven in het boek
over Anita Leeser, oud kinderrechter te Amsterdam (De Fauwe 2008). Zij beschrijft
dat een soms kleine opmerking, of een bepaalde houding van de gezinsvoogd,
maar ook van haar als kinderrechter, veranderingen kon bewerkstelligen.
De impact hiervan had in een enkel geval zelfs na jaren nog effect. Een aantal van
de jongeren kon zich dat nog heel precies herinneren. Met andere woorden:
sociale interactie is een wezenlijk en belangrijk onderdeel van het werk van de
professional. Pasklare antwoorden zijn in het werken met gezinnen veelal niet
voorhanden en dat maakt het werk zo complex. Dat wil echter niet zeggen dat
het werk zonder regels kan. Beiden aspecten zijn onderdeel van het werkveld.
Het is een combinatie van, zoals Munro dat kernachtig beschreef, knowledge based
behavior en rule based behavior (Munro 2009). De kenniskant hiervan benadrukt dat
kant en klare oplossingen niet voorhanden zijn, je kunt niet volgens een bepaald
recept gezinnen ondersteunen, altijd is de sociale interactie van invloed op het
proces en op de uitkomsten van dat proces. Oftewel, ‘you can deliver a pizza, but not
a child protection service’ (Munro 2009, p.1019).
Sociale interactie moet leiden tot samen werken, in de werkelijke betekenis van
het begrip. Met de wens de eigen kracht van gezinnen te versterken is dit aspect
wellicht nog wezenlijker om tot resultaten te kunnen komen.
Wat maakt sociale interactie effectieve sociale interactie?
Om tot samenwerking te komen zijn respect en erkenning essentiële voorwaarden.
In het kinderrechtenverdrag wordt dit erkend door het beginsel van menselijke
waardigheid centraal te stellen. Menselijke waardigheid van de cliënt en van
de professional. Weill stelt dat kinderen pas geholpen kunnen worden als ouders
beter begrepen worden. Zij boort nog een andere laag van samenwerking aan als
zij stelt dat we nog te weinig weten van het wezen van wat ouderschap inhoudt
en nog te vaak bezig zijn met de maatschappelijke wens dat ouders kinderen
moeten controleren in plaats van hen te helpen met family preservation (Weill
2011). In haar visie kunnen er pas resultaten geboekt worden als de ouder niet als
verlengstuk van het kind gezien wordt maar als een eigen persoon. Weill pleit dan
ook voor een herziening van de maatschappelijke constructie die er over ouders
bestaat. Empathie is in haar optiek een conditio sine qua non om dit beeld te
kunnen veranderen.
Respect en erkenning zijn waarden die niet alleen leiden tot samenwerking, maar
zijn tevens voorwaarden om te kunnen leren. Men kan pas leren als er sprake is
van wederzijds respect. Vaak is zelfs het gevoel gesteund te worden belangrijker
26