SIERTEELT KOERIER - Bayer CropScience

Uitgave mei 2009 

SIERTEELT KOERIER 

Amblyseius moet trips beteugelen 

Karel Urgerd, medewerker bij Boonekamp 

Roses in Bleiswijk, zet zakjes met 

Amblyseius uit in Grande Amore-rozen. 

Deze biologische bestrijders - die in een 

tweewekelijks schema worden uitgezet 

- moeten de rozen zo goed mogelijk 

schoon houden van trips en wittevlieg. 

Volgens Marcel Boonekamp, die verantwoordelijk 

is voor de teelt en gewasbescherming 

op het bedrijf, is de tripsdruk 

de afgelopen tijd weer wat geluwd na 

een heftige piek op het einde van april. 

Deze piek is waarschijnlijk het gevolg 

geweest van de nieuwbouw die afgelopen 

jaar op het bedrijf heeft plaatsgevonden. 

,,In de zomer heeft de grond 

onder de kas lange tijd open gelegen, 

waardoor er veel onkruid kon groeien. 

De tripspoppen hebben zich daardoor 

goed kunnen ontwikkelen, waarna de 

trips dit voorjaar massaal kon toeslaan'', 

zo vermoedt hij. 

Van wittevlieg heeft het bedrijf tot nu 

toe weinig last gehad. 

'Twee zekere sluitposten 

voor een schone oogst' 

,,Admire en Mesurol zijn absolute basismiddelen 

in de chrysantenteelt. Ik hoop 

daarom dat ze de komende jaren behouden 

kunnen blijven voor de praktijk'', zegt Ton 

de Geus, bedrijfsleider bij Leen Middelburg 

Chrysanten in Maasdijk. 

Meer op pagina 2 

Admire/Mesurol + suikerwater 

beste tegen trips 

Toevoeging van suikerwater aan Admire en 

aan de combinatie Admire + Mesurol geven 

de beste resultaten tegen trips, zo is uit proeven 

van Bayer CropScience gebleken. 


'Verrassend goede 

spintbestrijding met Oberon' 

Strak en planmatig telen met een zo laag 

mogelijke kostprijs per vierkante meter. Dat 

is al jaren de koers die Johan Booster met 

zijn chrysantenbedrijf vaart. De gewasbescherming 

moet daarbij vooral zekerheid 

bieden. Het middel Oberon past uitstekend 

in dat plaatje. 


Gezocht: werkbare 

oplossingen voor 

minder lozen 

Een populair onderwerp onder telers is 

het niet; het verminderen van emissie 

naar oppervlaktewater en riolering. Toch 

móet de glastuinbouw er de komende 

jaren stevig mee aan de slag, vinden 

Ellen Beerling (Telen met Toekomst/ 

WUR Glastuinbouw) en Tom Smit (Bayer 

CropScience). Als afgevaardigden van 

de werkgroep 'Emissiereductie Gewasbeschermingsmiddelen 

Glastuinbouw' 

zoeken zij vooral naar praktische oplossingen 

om de emissie van middelen de 

komende jaren terug te dringen. En de 

hulp van telers en technisch adviseurs 

is daarbij méér dan welkom, benadrukt 

Beerling. ,,Resultaten boeken we vooral 

wanneer er voldoende draagvlak onder 

telers is. We zoeken daarom nadrukkelijk 

de samenwerking, waardoor we hopelijk 

tot praktische en vooral werkbare oplossingen 

kunnen komen.'' 

'We moeten naar minder 

én schoner lozen', 

lees verder op pagina 3. 

'Bij schildluis gaan hier meteen 

de zwaailampen aan' 

,,Zodra je schildluizen ziet, moet je ze 

meteen aanpakken. Als je een kleine 

populatie de kans geeft om uit de groeien, 

dan kan het wel eens knap lang duren 

voordat je er weer vanaf bent.'' 

Cymbidium-kweker John Bos uit Bergschenhoek 

is behoorlijk rigoureus in zijn aanpak 

van schildluis. Bij hem gaan naar eigen 

zeggen 'meteen de zwaailampen aan' wanneer 

ze gevonden worden. ,,Uit ervaring 

weet ik hoe lastig het is om een uit de hand 

gelopen verspreiding weer onder de duim 

te krijgen'', zo vertelt hij tijdens een rondgang 

door de kas. Naast een snelle afvoer 

van aangetaste planten en een grondige 

luisbestrijding van alle planten rondom de 

aangetaste plant, houdt hij ook een straffe 

preventieve bestrijding aan met Admire. 

Dit middel zorgt ervoor dat de aanwezige 

luizenpopulatie sterk worden onderdrukt, 

waardoor de verspreiding veel minder snel 

verloopt. De afgelopen jaren heeft Bos' strategie 

prima gewerkt: schildluizen zijn een 

veel minder groot probleem dan vroeger. 

'Schildluizen moeilijk te traceren', 

lees verder op pagina 3. 

Spint nog altijd een 

geduchte tegenstander 

Een kleine spintpopulatie kan razendsnel 

uitgroeien en flinke schade veroorzaken. 

Daarnaast zit spint meestal aan de onderzijde 

van het blad en is daardoor moeilijk 

te raken. Voor een efficiënte bestrijding is 

daarom een slimme middelenkeuze nodig. 


'Planten knappen 

meteen weer op' 

,,Al na een paar dagen maakten de planten 

weer nieuwe wortels. Je zag ze letterlijk 

opknappen''. Met deze woorden 

geeft Vincent Duijvesteijn van Kwekerij de 

Barreveld in Honselersdijk zijn ervaringen 

met Fenomenal weer. 


Meer aandacht voor 

biologische middelen 

Bayer CropScience gaat zich de komende 

jaren nadrukkelijker bezighouden met de ontwikkeling 

van biologische middelen. ,,We 

willen meer aandacht voor het geïntegreerde 

concept en werken daarom aan een systeem 

waarbij de chemie de biologie ondersteunt'', 

zo geeft Jolanda Wijsmuller de koerswijziging 

weer. 


Sierteelt_1,2,3mei09.indd 1 20-05-2009 19:25:45

Ton de Geus over Admire en Mesurol: 

'Twee zekere sluitposten voor een schone oogst' 

,,Admire en Mesurol zijn absolute basismiddelen in de chrysantenteelt. Ik hoop 

daarom dat ze de komende jaren behouden kunnen blijven voor de praktijk'', zegt 

Ton de Geus, bedrijfsleider bij Leen Middelburg Chrysanten in Maasdijk. Volgens 

hem kunnen de beschikbare alternatieven niet tippen aan de kracht en de werkingsduur 

van beide middelen. 

Hoewel de chemie een belangrijke functie vervult bij de bestrijding van plagen, staat de 

biologie binnen het bedrijf aan de basis. Zo worden onder meer Phytoseiulus tegen spint, 

Amblyseius cucumeris tegen trips en Diglyphus tegen mineervlieg in gezet. Volgens De 

Geus zijn deze plagen hiermee redelijk goed onder controle te houden en hoeft er slechts 

incidenteel te worden ingegrepen met chemische middelen. 

Pas bij het afspuiten - zo'n 10 tot 14 dagen voor de oogst - neemt de chemie het helemaal 

over. Twee vaste waarden in het afspuitschema zijn Admire (tegen luis) en Mesurol + suikerwater 

(tegen trips). Volgens De Geus hebben beide middelen zich al vele jaren bewezen 

als zekere sluitposten voor een schone oogst. 

Meer vakken in één keer afspuiten 

De Geus vertelt dat de locatie in Maasdijk - onder meer vanwege de hoge kasdichtheid 

- behoorlijk veel last kan hebben van luis. Vooral vorig jaar was de druk bijzonder groot 

en moesten alle zeilen worden bijgezet om de luizen zowel met biologie als chemie 

goed onder de duim te houden. ,,In zo'n jaar besef je weer eens hoe belangrijk het is 

om naast een goede biologie ook sterke chemische middelen zoals Admire ter beschikking 

te hebben'', zo blikt de bedrijfsleider terug. Hij hoopt dan ook dat het middel de 

komende jaren behouden blijft voor de praktijk. ,,De mogelijke alternatieven hebben 

lang niet dezelfde langdurige en krachtige werking als Admire, waardoor je vaker moet 

spuiten en vaak ook met hogere doseringen moet werken. Als gebruiker zitten we daar 

natuurlijk niet op te wachten.'' Ook qua arbeid heeft Admire een duidelijk voordeel 

boven andere luismiddelen, vindt De Geus. ,,Door de lange werkingsduur van Admire 

kan ik nu elke week vijf vakken in één keer afspuiten. Bij andere middelen zal dat korter 

van tevoren moeten en kan ik dus minder vakken meenemen. Dat betekent dat je vaker 

middel moet aanmaken en vaker de spuitapparatuur weer in werking moet zetten. Dat 

scheelt gauw enkele uren arbeid per week.'' 

Tripscyclus zo goed mogelijk opruimen 

Ook het middel Mesurol neemt al jaren een belangrijke plek in op het bedrijf. Behalve in het 

afspuitschema, wordt het ook standaard tijdens de winterperiode tegen trips ingezet, wanneer 

de biologie niet of nauwelijks actief is. Volgens De Geus heeft Mesurol zich al vele jaren 

bewezen als uitstekende larvendoder, waardoor deze - afgewisseld met andere tripsmiddelen 

- een zeer betrouwbare en zekere partner is om de hele tripscyclus goed op te ruimen. 

Ton de Geus is bedrijfsleider bij Leen Middelburg 

Chrysanten in Maasdijk (onderdeel 

van telersvereniging Zentoo). Op de locatie 

in Maasdijk wordt 9 hectare chrysant 

geteeld. De belangrijkste rassen zijn Artist, 

Prominent, Katinka, Batini en Grand Pink. 

Admire WG: 

vertrouwde partner 

tegen luis en wittevlieg 

Combi Admire/Mesurol + suikerwater 

scoort beste tegen trips 

In 2007 en 2008 heeft Bayer CropScience een tweetal proeven uitgevoerd om de mogelijkheden van een aantal middelen tegen trips te 

laten zien. Uit deze proeven kwam allereerst naar voren dat de toevoeging van suikerwater over de hele linie een spectaculaire verbetering 

van de werking laat zien. 

Ook bleek dat van alle toegepaste middelen(combinaties) in de proeven, de combinatie van Admire en Mesurol - 0,1% (met suikerwater) het best 

scoorde tegen trips. Admire O-TEQ - 0,02 % met suikerwater en Admire WG - 0,01 % met suikerwater gaven eveneens een prima resultaat. 

Tripschade in chrysant Tripschade in gerbera Tripschade in roos 

Toelating, dosering en toepassing 

• Admire WG is toegelaten als gewasbespuiting en substraattoepassing in alle bloemisterijgewassen 

onder glas. 

• De dosering van Admire bij een gewasbespuiting is 0,01% (10 g/100 l water). Met name 

bij wittevlieg de bespuitingen enige malen herhalen met een interval van 7 tot 10 dagen. 

Zorg dat het blad goed van onderen wordt geraakt! 

• De dosering bij substraattoepassingen (druppelen) is 3,5 g/1000 planten ter bestrijding van 

luizen, 14 g/1000 planten ter bestrijding van wittevlieg en 10 g/m 3 bij eb- en vloedsystemen. 

In het voorjaar van 2008 is er ook nog een aanvullende proef uitgevoerd in potchrysant. In onderstaande grafiek is het aantal adulten 

en larven per 25 kopjes van de Californische trips weergegeven. Ook in deze proef wordt de uitstekende werking van de combinatie van 

Admire en Mesurol met suikerwater weer bevestigd. Alleen Admire met suikerwater gaf ook weer een prima resultaat. 

70 

Californische trips (aantal larven + adulten / 25 kopjes) 

Onbehandeld 

60 

Admire 

Admire + suikerwater 

Thiametoxam 

50 

Mesurol SC+ Admire + suikerwater 

40 

30 

De kracht van Admire WG 

20 

• Bewezen effectieve bestrijding van een breed scala aan insecten 

10 

• Krachtige en langdurige werking 

• Zeer goede gewasverdraagzaamheid 

0 

Voortelling 

6 dagen na 1ste 

behandeling 

6 dagen na 2de 

behandeling 

7 dagen na derde 

behandeling 

2 Sierteelt Koerier 


Vervolg van voorpagina 

'Schildluizen moeilijk te traceren' 

Hoewel schildluis niet tot de meest voorkomende plagen in cymbidium behoort 

- dat zijn Phytophthora, spint en slakken - is deze volgens Bos wel het moeilijkste 

om te traceren. Vaak zitten de schildluizen helemaal onder in de schacht van de 

bulb, waardoor ze met het blote oog nauwelijks te zien zijn. Ook een aantasting 

op het blad is vaak lastig op te sporen. Ten eerste omdat het vaak om individuele 

aantastingen gaat (die je maar net tegen moet komen tijdens de gewascontrole), 

maar ook omdat de lichtgele verkleuring niet altijd even duidelijk is. 

Sluipend gevaar 

Wat de opsporing van schildluis ook lastig maakt is de grilligheid van de vluchten. ,,Van 

spint weet je vrijwel zeker dat die bij bepaalde weersomstandigheden om de hoek komt 

kijken, maar bij luizen weet je het nooit zeker'', aldus Bos. Volgens hem is dit ook meteen 

het grote gevaar van schildluizen: ze kunnen tamelijk ongemerkt door de hele kas gaan 

zwerven. Hoe heftig zoiets kan zijn, heeft hij zeven jaar geleden ondervonden. Bos nam 

toen een kas over van een collega-teler. Omdat het op deze locatie gebruikelijk was om 

afgevallen blad op de grond te laten liggen, kon de schildluis zich hier zeer sterk uitbreiden. 

,,Toen we begonnen waren er meer dan honderd verschillende plaatsen in de kas waar 

schildluis voorkwam. We hebben er heel hard aan moeten werken om dit terug te brengen 

naar de incidentele aantasting die we nu nog hebben'', zo blikt de kweker terug. 

Een à twee keer per jaar Admire 

Om de druk van schildluizen zo laag mogelijk te houden past Bos één à twee keer per 

jaar preventief Admire toe via druppelen. ,,Dat lijkt goed te werken, want de laatste jaren 

hebben we vrij weinig last van schildluis'', zo geeft hij zijn ervaringen weer. Worden er 

toch aangetaste planten gevonden, dan worden deze in een gesloten zak van het bedrijf 

afgevoerd. Daarna worden alle planten in een straal van twee à drie meter rondom de 

aangetaste plant met een luisdodend middel gespoten. Bos benadrukt dat snel handelen 

cruciaal is voor een effectieve bestrijding. 

,,Wacht niet tot morgen, maar haal de 

aangetaste planten meteen weg. Dat kan je 

als bedrijf een heleboel ellende besparen'', 

John Bos runt samen met zijn broer Wim en vader Ies de cymbidium-kwekerij 

'Special Orchids' in Bergschenhoek. 

Op het bedrijf (oppervlakte: 4,7 hectare) worden ca. 70 verschillende soorten 

grootbloemige snij-cymbidium gekweekt. 

Vervolg van voorpagina 

'We móeten naar minder en schoner lozen' 

Bewustwording is volgens Beerling de eerste belangrijke stap als het over emissievermindering 

in de glastuinbouw gaat. ,,We zien dat telers de emissie op hun 

bedrijf best willen aanpakken als zij zich realiseren dat gewasbeschermingsmiddelen 

voor waterkwaliteitsproblemen zorgen'', zo heeft zij ondertussen ervaren. 

Dat neemt echter niet weg dat er ook nog steeds de nodige weerstand is, zowel 

bij telers als bij vertegenwoordigers van de handel. ,,Ik snap heel goed dat glastuinders 

genoeg andere zaken aan hun hoofd hebben, zoals slechte productprijzen 

of de sterk gestegen gasprijs. Bovendien is emissievermindering nog geen zaak die 

een teler direct geld kost of veel geld oplevert. Het is vooral een kwestie van maatschappelijk 

verantwoord bezig willen zijn en duurzaam willen telen of adviseren. 

Dergelijke zaken betalen zich vaak veel indirecter of veel later uit.'' 

Strengere emissienormen 

Ook Tom Smit van Bayer CropScience onderschrijft de noodzaak van minder emissie. 

Volgens hem zullen steeds meer partijen rondom de sector eisen hieraan stellen. Als voorbeeld 

noemt hij het Ctgb, dat binnen enkele jaren waarschijnlijk strengere emissienormen 

zal hanteren bij de toelating van middelen. ,,Op dit moment wordt er bij de beoordeling 

van een middel standaard aangehouden dat er - bij normaal gebruik - maximaal 0,1% in 

het oppervlaktewater terechtkomt. Een werkgroep puzzelt echter aan een nieuw systeem 

waarbij per middel een zo reëel mogelijke emissie kan worden vastgesteld. Wanneer het 

Ctgb daar - bij de huidige omvang van de lozingen - daadwerkelijk mee gaat rekenen, is 

de kans groot dat bepaalde middelen flink onder druk komen te staan.'' 

Zoeken naar werkbare oplossingen 

De weg naar minder en schoner lozen is voor een belangrijk deel maatwerk per bedrijf, zo 

stelt Beerling. In het project Telen met Toekomst zoekt zij (en enkele collega's) samen met 

telers, adviseurs, waterschappen, LTO en partijen als Bayer CropScience naar praktische en 

werkbare oplossingen. Een kant en klare oplossing voor elke teler lijkt daar voorlopig niet 

uit te rollen. ,,Veel bedrijven weten nu vaak al niet precies hoe hun afvalwaterstromen 

lopen. Vaak zijn dit soort zaken bij de bouw van de kas uit handen gegeven. Velen zullen 

dus eerst op zoek moeten naar de precieze looplijnen van afvalwater'', zo geeft Beerling 

de huidige situatie op veel bedrijven weer. Ze herhaalt daarom graag haar wens om samen 

te werken met telers, handel en - voor de looplijnen van de afvalwaterstromen - kassenbouwers. 

,,Zij kunnen met oplossingen komen waar iedereen achter kan staan.'' 

Om zo snel mogelijk tot resultaat te komen proberen Beerling en Smit met hun werkgroep 

zoveel mogelijk aan te haken bij het nutriëntenproject 'Emissiemanagement Glastuinbouw' 

van LTO Glaskracht. Dit project heeft als doel om voor 2027 in stapjes tot een (bijna) emissieloze 

glastuinbouw te komen. Tot slot wijst Beerling graag een uitgebreide emissiechecklist 

die op www.telenmettoekomst.nl te vinden is (en waarvan enkele belangrijke maatregelen in 

het schema hiernaast zijn samengevat, red.). ,,Op deze checklist staan veel eenvoudige en vaak 

goed haalbare dingen die een teler kan doen om de emissie vanuit zijn bedrijf te beperken.'' 

Ellen Beerling is sectorcoördinator van Telen met Toekomst en werkzaam bij WUR Glastuinbouw in Bleiswijk, Tom Smit is hoofd afdeling 

ontwikkeling & registratie bij Bayer CropScience. Beide zijn actief in de werkgroep 'Emissiereductie Gewasbeschermingsmiddelen 

Glastuinbouw'. Hierin werken drinkwaterbedrijven, middelenfabrikanten, waterschappen en de land- en tuinbouwsector samen aan 

schoon water. In 2009 staan de emissieroutes centraal bij het verbeteren van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. 

Optimaliseer de recirculatie van drain- en drainagewater 

First flush opvangen en hergebruiken 

Condenswater opvangen en hergebruiken 

Voldoende groot hemelwaterbassin 

Maatregelen voor hergebruik water 

Maatregel 

Toelichting 

Hergebruik voorkomt verliezen van meststoffen, water en middelen. 

Spui kan worden beperkt door het op maat toevoegen van schoon water 

en het geven van water en EC naar behoefte van het gewas. 

Gewasbeschermingsmiddelen die buiten op het kasdek zijn neergeslagen 

komen bij regen in het regenwater terecht (First flush). Er is een wettelijke 

verplichting bij nieuwe kassen dit water op te vangen en her te gebruiken. 

Gewasbeschermingsmiddelen die aan de binnenkant van het kasdek zijn 

neergeslagen komen in het condenswater terecht. Er is een wettelijke verplichting 

bij nieuwe kassen dit water op te vangen en her te gebruiken. 

Het hemelwaterbassin moet groter zijn dan 500 m 3 /ha teeltoppervlak 

of er moet een andere voorziening voor 'goed gietwater' op het bedrijf 

aanwezig zijn. 



Oberon: 

langdurige werking tegen spint en wittevlieg 

De afgelopen jaren is in een groot aantal gewassen ervaring opgedaan met 

Oberon. Vooral de langdurige werking tegen spint en wittevlieg wordt in de praktijk 

zeer gewaardeerd. 

Oberon is een middel uit de chemische groep van ketoenolen en heeft een werking op 

zowel spint als wittevlieg (ook Bemisia tabaci) en een goede nevenwerking op trips. 

Oberon wordt vastgelegd in de waslaag van de plant, waarin het zeer traag afbreekt. Door 

deze eigenschap heeft het middel een zeer lange nawerking. Oberon mag alleen worden 

toegepast tussen 1 september en 1 maart. 

Werking tegen spint 

Oberon heeft een uitstekende werking op zowel de eieren als de larven van de spint. Eén 

week na de bespuiting verkleuren de eieren naar oranjerood en zijn de larven dood. 

De volwassen vrouwtjes worden niet bestreden. Zij blijven enkele weken in leven maar 

vertonen minder activiteit. Zuigschade wordt daardoor sterk beperkt en verspreiding in het 

gewas vindt niet meer plaats. De eieren die nog wel geproduceerd worden en er aanvankelijk 

goed uitzien (blank) komen niet uit en vertonen dezelfde verkleuring als de eieren 

die aanwezig zijn op het moment van spuiten. 

Advies spintbestrijding 

• Spuit Oberon twee keer met een interval van 7 tot 10 dagen 

• Wissel Oberon af met middelen uit een andere chemische groep 

• De werking vindt met name plaats door contactwerking. Voor een goed resultaat is een 

goede spuittechniek van groot belang 

• Geen uitvloeier toevoegen 

• Dosering: 0,05% (50 ml/100 l water) 

Werking tegen wittevlieg 

Oberon heeft een uitstekende werking tegen zowel kaswittevlieg (Trialeurodes vaporariorum) 

als tabakswittevlieg (Bemisia tabaci). Van beide soorten worden zowel de eieren als 

de larven bestreden. De eieren verkleuren gelig, worden iets rimpelig en zakken uiteindelijk 

scheef. De eieren komen niet meer uit. De larven verkleuren - als ze geraakt worden - na 

enige tijd lichtbruin. Oberon heeft geen effect op volwassen wittevlieg. 

Advies wittevliegbestrijding 

• Spuit Oberon 2 keer met een interval van 10 dagen 

• Wissel Oberon af met middelen uit een andere chemische groep (o.a. Calypso of Admire) 

• Zowel eieren als larven bevinden zich aan de onderkant van het blad. Voor een effectieve 

bestrijding is een goede spuittechniek essentieel 

• Geen uitvloeier toevoegen 

• Dosering: 0,05% (50 ml/100 l water) 

Toelating, voorwaarden en veiligheid 

• Oberon is toegelaten in alle belangrijke sierteeltgewassen. 

• Over het algemeen is Oberon veilig toepasbaar in de sierteelt (lees het etiket voor enkele 

uitzonderingen!). 

• Oberon niet vaker gebruiken dan twee keer per teeltcyclus of teeltseizoen. 

• Oberon is veilig voor de meeste biologische bestrijders zoals Encarsia, Eretmocerus, Aphidus, 

Macrolophus, Amblyseius en Orius. Oberon heeft wel een effect op Phytoseiulus en Feltiella. 

• Oberon mag alleen worden toegepast tussen 1 september en 1 maart. 

De kracht van Oberon 

• Uitstekende werking op zowel 

wittevlieg als spint 

• Zeer sterke werking op eieren 

en larven 

• Veilig voor de meeste nuttige insecten 

• Veilig voor bijen en hommels 

‘Verrassend goede spintbestrijding met Oberon’ 

Strak en planmatig telen met een zo laag mogelijke kostprijs per vierkante meter. Dat is al jaren de koers die Johan Booster met zijn 

chrysantenbedrijf vaart. De gewasbescherming - die geheel chemisch wordt uitgevoerd - moet daarbij vooral zekerheid bieden. Het middel 

Oberon past volgens hem uitstekend in dat plaatje: ,,De afgelopen winter werkte het verrassend goed tegen spint. Bij tellingen hebben 

we ze nauwelijks meer kunnen vinden.’’ 

,,Gewasbescherming in chrysanten is vooral een kwestie van plannen. We weten onderhand redelijk goed hoe de verschillende plagen zich 

in de seizoenen ontwikkelen. Met een vooraf opgesteld plan proberen we die zo goed mogelijk voor te zijn, waardoor we zo min mogelijk 

voor verrassingen komen te staan. Met die werkwijze houden we niet alleen rust in de tent, maar houden we ook de kostprijs laag.’’ 

Johan Booster legt in grote lijnen uit welke strategie hij volgt voor de gewasbescherming op zijn bedrijf. Samen met zijn vaste adviseur Jan 

Hoogstrate van Horticoop neemt hij vrijwel wekelijks de middelenkeuze door en stelt die zo nodig bij. Omdat de plaagdruk in het gebied 

rond Erica relatief laag is, is biologische bestrijding tot nu toe niet nodig en lukt het prima met alleen chemische middelen. 

Langzaam opbouwend spuitschema 

Bij de bestrijding van spint werkt Booster vanaf de winter met een langzaam opbouwend spuitschema. Uitgangspunt hierbij is dat spint 

altijd aanwezig is en dus ook altijd bestreden moeten worden (‘onderhoud’). In de winterperiode wordt meestal één keer per twee weken 

gespoten. Daarbij worden vanwege resistentiegevaar afwisselend alle toegelaten middelen tegen spint ingezet. Vanaf ca. half maart wordt 

het spuitschema langzaam opgevoerd naar één keer per week. ,,Met deze manier van werken hebben we de afgelopen vijf, zes jaar vrijwel 

geen problemen meer gekend’’, zo stelt Booster tevreden vast. Hij benadrukt overigens dat biologische middelen niet per definitie taboe 

zijn op het bedrijf. Vorig jaar is er bijvoorbeeld nog wat Phytoseiulus opgedoken in de kas, waarschijnlijk afkomstig van een naburig bedrijf. 

Deze heeft een maand of drie, vier prima meegeholpen om de spint te bestrijden. Toch ziet hij voorlopig geen vaste plek voor biologische 

middelen, vooral vanwege de hogere kostprijs. 

Johan Booster (rechts) is samen met zijn schoonvader Rien van Geel eigenaar van het 

bedrijf Van Geel Chrysanten Erica B.V. in Erica (Dr.). Op ca. 5 hectare telen ze de soorten 

Delianne White en Yellow, Handsome en Ibis Sunny. 

Jan Hoogstrate is gewasbeschermingsadviseur bij Horticoop. 

Prima resultaten met Oberon 

Een nieuwkomer in het spuitschema tegen spint is het middel Oberon. Op advies van Hoogstrate werd deze de afgelopen winter een 

aantal keren op het bedrijf ingezet. Volgens Booster leverde dat een verrassend goed resultaat op. ,,Ik heb de laatste vijf, zes jaar niet meer 

meegemaakt dat we bij tellingen zo weinig spint vonden. Dat zegt wel iets over de kracht van het middel’’, zo stelt de teler. Ook Hoogstrate 

is enthousiast over Oberon, temeer vijf andere bedrijven waar het middel ook voor het eerst is ingezet, net zulke goede resultaten ermee 

hebben behaald. ,,Bij alle bedrijven konden we de spuitinterval gemakkelijk oprekken naar twee weken, en bij enkele zelf naar drie. Het 

lijkt er dus op dat je met Oberon in het schema een aantal keren minder kunt spuiten.’’ 


Sierteelt_mei4,5,6,7,809.indd 4 20-05-2009 19:47:52

Cantack: sterk in álle spintstadia 

Cantack heeft een uitstekende werking op verschillende mijten, zoals bonenspintmijt, 

fruitspintmijt en citrusspintmijt. Het werkt in alle spintstadia, dus zowel eieren, 

larven, nymphen als volwassen mijten worden bestreden. 

De grote kracht van Cantack is zijn veiligheid voor de belangrijkste nuttige insecten, met 

name voor Phytoseiulus persimilis. Cantack is hierdoor zeer goed inzetbaar in een 

geïntegreerde teelt. Daarnaast heet Cantack ook een snelle werking. Binnen enkele dagen 

wordende mijten volledig afgedood. Ook bij hogere temperaturen behoudt Cantack zijn 

sterke werking 

Toepassing en dosering 

Cantack kan het best ingezet worden in een bestrijdingsschema met middelen uit 

een andere chemische groep, zoals uit de groep van ketoenolen (Oberon, Envidor) of 

avermectine (Milbeknock). 

Spuit Cantack altijd in een blok van 2 tot 3 bespuitingen (dosering: 0,1% of 100 ml per 

100 l water). Herhaal de eerste behandeling na 7 tot 10 dagen. 

Cantack werkt via direct contact met de mijt. Zorg daarom voor een goede bedekking van 

het blad. Onderdoor spuiten met voldoende water verbetert het bestrijdingsresultaat. 

Gewasveiligheid 

Cantack is in diverse gewassen getest op gewasveiligheid. Over het algemeen is Cantack veilig 

toe te passen in de sierteelt. In (pot)roos is in meerdere cultivars gewasreactie waargenomen. 

Omdat Cantack niet in alle gewassen veilig is gebleken, is het noodzakelijk vooraf een proefbespuiting 

uit te voeren om te testen of het betreffende gewas of variëteit het middel verdraagt. 

De kracht van Cantack 

• veilig voor belangrijke insecten 

• uitstekende werking in alle spintstadia 

• zeer snelle beginwerking 

• werkt ook bij hogere temperaturen 

Spint nog altijd een geduchte tegenstander 

Spint is een lastig te bestrijden plaag. Door de grote ontwikkelingssnelheid kan een kleine populatie snel uitgroeien en schade veroorzaken. Daarnaast zit spint meestal aan de onderzijde van het blad en is daardoor 

moeilijk te raken. Het is daarom van belang om de verschillende middelen op een juiste manier in te zetten en een keuze te maken voor een middel dat voldoet aan de specifieke bedrijfsomstandigheden. 

Onderstaand schema, met een overzicht van middelen die Bayer Cropscience in haar portfolio heeft, kan daarbij een goede hulp zijn. 

ENVIDOR OBERON MILBEKNOCK CANTACK 

EIGENSCHAPPEN 

Werking op andere insecten + + + + + + + + - 

Inpasbaar in IPM/ICM + + + + + + + + 

Duurwerking + + + + + + + + + + 

Werkzaam op alle stadia spint + + + + + + + + + + 

Gewasveiligheid + + + + + + + + 

Snelle werking + + + + + + + 

Translaminaire werking - + + + + + - 

WERKINGSPECTRUM 

Spint (ei) + + + + + + + + + + + + 

Spint (larve) + + + + + + + + + + + + 

Spint (adult) + + + + + + + + + + 

Weekhuidmijten (Tarsonemidae) + + + + + + + + 

Mineervlieg (larve) - - ++ - 

Schildluis + + + + + + - - 

Wittevlieg - + + + - - 

GEWASSEN 

Teelt van appel en peer Bedekte teelt van aardbeien Bedekte teelt van snijbloemen 

Teelt van aardbeien Bedekte teelt van bonen Bedekte teelt van potplanten 

Bedekte en onbedekte 

vermeerderingsteelt van aardbeien 

Bedekte en onbedekte teelt van 

bloemisterijgewassen 

Teelt van bloemisterijgewassen, 

met uitzondering van roos 

Bedekte teelt van komkommer, 

augurk, courgette, pattison, meloen, 

kalebas, pompoen, squash, tomaat, 

paprika, aubergine en Spaanse peper 

Onbedekte teelt van 


Bedekte en onbedekte teelt van 

boomkwekerij gewassen, vaste 

planten en openbaar groen 

Teelt van boomkwekerijgewassen, 

met uitzondering van roos 

Bedekte teelt van 


Onbedekte teelt van 

boomkwekerijgewassen en 

vaste planten 

Teelt van vaste planten 

Bedekte teelt van 

boomkwekerijgewassen 

en vaste planten 

Onbedekte teelt van aardbeien tot 

aan de bloei en na de pluk en de 

vermeerdering van aardbeiplanten 

Openbaar groen 

Onbedekte teelt van dahliaknollen 

STERKSTE PUNT Duurwerking Wittevlieg & duurwerking 

Translaminair & 

gewasveilig 

IPM & snelle werking 



Fenomenal: 

oppermachtig tegen Pythium en Phytophthora 

Fenomenal heeft zich het afgelopen seizoen bewezen als een zeer sterk middel 

tegen Pythium en Phytophthora. Het bestrijdt beide schimmels zeer effectief en zorgt 

ervoor dat de planten zich weer kunnen herstellen. 

Advies bedekte teelt van chrysant 

Om chrysanten een goede groeistart te geven, moet de behandeling met Fenomenal direct 

na het planten via aangieten worden gestart. Pas het middel toe op vochtige grond. Regen 

direct na de behandeling na, zodat op het blad achtergebleven product wordt afgeregend 

en het middel in de wortelzone kan doordringen. 

Dosering: 1 x 3 gram Fenomenal per m² of 3 x 1 gram Fenomenal per m² 

(met een interval van 7 dagen) 

Advies bedekte teelt van snijbloemen op kunstmatig substraat 

Start preventief met Fenomenal druppelen bij moeilijke groeiomstandigheden of hoge plantbelasting. 

Voorbeelden hiervan zijn een hoge bloemproductie, het inbuigen van takken en warme 

of koude perioden. Onder moeilijke groeiomstandigheden vindt afsterving plaats, waardoor 

Pythium kan toeslaan. Door regelmatig drainwater te bemonsteren op schimmels kan vroegtijdig 

Phytophthora worden ontdekt. 

Fenomenal moet toegepast worden op een normaal vochtig substraat. Voer kort na toepassing 

geen intensieve druppelbeurten uit, zodat het middel goed opgenomen kan worden. 

Advies potplanten 

Gebruik Fenomenal preventief bij het stekken, verspenen en oppotten. Pas het middel toe op vochtige potgrond. Beregen direct na de 

behandeling, zodat op het gewas achtergebleven product wordt afgeregend en het middel in de wortelzone kan doordringen. 

Dosering: 3 kg Fenomenal per ha (indien nodig de behandeling na twee weken herhalen) 

Dosering: 100 ml van een oplossing van 0,15% per liter potinhoud (150 gram middel per 100 liter water) 

'Planten knappen meteen weer op' 

,,Al na een paar dagen maakten de planten weer nieuwe wortels. Je zag ze letterlijk 

opknappen''. Met deze woorden geeft Vincent Duijvesteijn van Kwekerij 

de Barreveld in Honselersdijk zijn ervaringen met Fenomenal weer. Het afgelopen 

najaar paste hij het middel voor het eerst toe in Abutilon. 

Van alle 15 soorten potplanten die op 'De Barreveld' worden gekweekt is de Abutilon één 

van de meest gevoelige. Behalve een aangepaste (hogere) pH van het water, vraagt deze 

soort ook een uitgebalanceerde bemesting (met minder ammonium). Verder luistert de 

watergift veel nauwer als bij andere kuipplanten. ,,Bij iets te nat of te droog reageren de 

planten meteen en zijn ze zeer vatbaar voor zwakteschimmels zoals Pythium en Botrytis'', 

zo vat Duijvesteijn de gevoeligheid van de soort samen. Een bijkomende factor is dat er 

het afgelopen seizoen vanwege de hoge gasprijs behoorlijk 'op het randje' is geteeld. 

,,De omstandigheden waren dus niet altijd even ideaal voor de Abutilon; ook dat heeft de 

ziektedruk zo af en toe best wat vergroot'', zo erkent de kweker. 

Goede ervaringen met Fenomenal 

Om de Abutilon zo goed mogelijk door de opgroeifase te loodsen heeft Duijvesteijn 

het afgelopen najaar voor het eerst Fenomenal toegepast. Dit gebeurde direct na een 

periode van donker en wisselvallig weer, waardoor veel planten wat van de wortel 

af dreigden te raken. ,,Al na een paar dagen zag je de planten weer nieuwe wortels 

maken. Na een week hadden alle planten zich weer hersteld'', zo geeft de kweker zijn 

ervaringen weer. Ook zijn vaste gewasbeschermingsadviseur 

Wesley Akkermans 

van Nic Sosef is enthousiast over het effect 

van Fenomenal. ,,Hoewel we in potplanten 

nog veel ervaring op moeten doen met 

Fenomenal, zien we tot nu toe vrijwel 

alleen positieve dingen. De werkzame stof 

fenomen blijft opmerkelijk lang in de potten 

achter, waardoor het een zeer langdurige 

werking heeft. Bovendien is het middel 

tot nu toe zeer zacht gebleken voor de 

planten; schade hebben we nog nergens 

gezien.'' Hoewel Fenomenal de komende 

jaren tegen veel 'gevestigde' middelen op 

zal moeten boksen, verwacht Akkermans 

een steeds groter marktaandeel. ,,Door 

zijn langdurige werking voegt Fenomenal 

echt iets toe aan het bestaande segment 

tegen Pythium en Phytophthora. Ik verwacht 

daarom dat het middel in veel potplanten 

een vaste plek zal veroveren.'' 

Botrytis blijft lastige klant in croton 

Vincent Duijvesteijn (links) runt samen met drie compagnons het potplantenbedrijf 

'De Barreveld' in Honselersdijk. Onder 7 hectare glas worden onder de handelsnaam 

'Isla Bonita' diverse kuipplanten (vooral solanum-soorten) en groene planten 

(o.a. Spathiphyllum, varen en ficus) gekweekt. 

Wesley Akkermans is specialist gewasbescherming bij Nic Sosef. 

Jos van den Berg (rechts) is eigenaar van kwekerijen 'Sunshine Grow' in Voorschoten en 

Spanje. De belangrijkste teelten op het bedrijf zijn croton, hibiscus en oleander. 

John Valster is adviseur gewasbescherming bij Brinkman Agro B.V. 

Een ervaren specialist in croton. Die kwalificatie komt Jos van den Berg in 

Voorschoten onderhand wel toe. Sinds begin jaren '80 kweekt hij deze kleurrijke 

bladplant, die een belangrijk deel van zijn omzet uitmaakt. 

Van den Berg probeert zijn croton's zo veel mogelijk met biologische middelen schoon te 

houden. Voor de meeste plagen - waaronder spint en trips - lukt dat redelijk goed, al is 

er op het einde van de zomer soms ook een chemische correctie nodig. Door zijn ruime 

ervaring met biologische bestrijders is het bedrijf sinds dit jaar ook een proeflocatie voor 

het LTO-project 'Geïntegreerde gewasbescherming in potplanten'. ,,Daarmee hopen we de 

komende jaren weer een slag verder te komen'', zo geeft van den Berg het doel weer. 

Botrytis blijft lastig verhaal 

Een lastig verhaal bij croton is de bestrijding van Botrytis. Hiervoor is de chemie voorlopig 

nog hard nodig. Van den Berg legt uit dat croton bij een zeer hoge luchtvochtigheid 

(87-90%) wordt opgekweekt. Dit zorgt automatisch voor een hoge schimmeldruk. 

Vooral in de fase direct na het stekken zijn de plantjes zeer gevoelig voor ziekten. 

Daar komt bij dat veel plantjes in deze periode ook kleine bloemetjes vormen die bij 

afsterving een belangrijke infectiebron kunnen zijn voor andere plantjes. Hoewel de 

kweker een aantal preventieve teeltmaatregelen uitvoert tegen Botrytis, zoals het tijdig 

weghalen van de bloemetjes en het zo droog mogelijk houden van het gewas, is een 

preventieve chemische behandeling absoluut noodzakelijk. Eén van de vaste partners hier- 

bij is Teldor, dat in afwisseling met andere 

Botrytis-middelen één à twee keer per 

seizoen wordt toegepast. ,,Een belangrijk 

pluspunt van Teldor is dat het zeer zacht 

is voor het gewas. Ook op zeer gevoelige 

soorten is het veilig te gebruiken zonder 

dat het groeiremmingen veroorzaakt'', zo 

licht John Valster - werkzaam bij Brinkman 

Agro B.V. en vaste gewasbeschermingsadviseur 

bij Van den Berg - toe. Nog een 

sterk punt van Teldor vindt hij dat deze in 

een andere chemische groep zit dan de 

andere middelen tegen Botrytis. Hierdoor is 

het middel een zeer welkome afwisselingspartner 

in het spuitschema. Voor Van den 

Berg is vooral de zachtheid van het middel 

een grote pré. ,,Zeker in de winter zijn de 

plantjes zeer gevoelig voor schade. Een 

zacht middel als Teldor, dat ook nog eens 

redelijk goed in een geïntegreerd systeem 

past, is dan uiteraard zeer welkom.'' 



Meer aandacht voor biologische middelen 

Bayer CropScience gaat zich de komende jaren nadrukkelijker bezighouden met de ontwikkeling van biologische middelen. ,,We willen meer aandacht voor het geïntegreerde concept en werken daarom aan een 

systeem waarbij de chemie de biologie ondersteunt'' ,zo geeft Jolanda Wijsmuller de koerswijziging weer. Samen met collega's Marco van der Lans en Jan Hulst zal zij zich de komende jaren bezighouden met de 

kennisontwikkeling rondom biologische middelen. Daarnaast probeert ze - waar mogelijk - partijen uit de chemische en biologische hoek bij elkaar brengen die elkaar kunnen versterken. Een gesprek met haar 

over de nieuwe koers. 

Instappen in biologische middelen; dat is een behoorlijke koersverandering voor een bedrijf dat zijn wortels 

diep in de chemie heeft... 

,,Dat kun je wel zeggen, ja. En het zal ook nog wel even duren voordat iedereen binnen het bedrijf aan dit idee gewend is. Bayer 

CropScience is de afgelopen decennia groot geworden door chemische middelen. Dat beeld verander je niet zomaar. Bovendien is het bedrijf 

enorm groot - een mammoettanker om het in beeldspraak uit te drukken. En zo'n mammoettanker verander je niet zomaar van koers.'' 

Waarom stapt Bayer CropScience in biologische middelen? 

,,De gedachte achter deze nieuwe stap is dat we telers duurzame oplossingen willen bieden. Dus niet alleen middelen voor de bestrijding 

van ziekten en plagen, maar ook middelen - en dan in de zin van handvatten of 'tools' - om aan de toekomstige kwaliteits- en milieueisen 

te kunnen voldoen. Deze laatste categorie zal de komende decennia namelijk steeds belangrijker worden. Denk maar aan de emissie- en 

residu-eisen die steeds strakker worden. Daarvoor zullen we steeds vaker middelen van biologische oorsprong nodig hebben.'' 

Zijn er al concrete doelstellingen voor de nieuwe koers? 

,,Nee, maar er is wel een duidelijke strategische keuze gemaakt voor biologische middelen. Zoals het er nu uitziet zullen wij daarin een 

voortrekkersrol vervullen. Nederland loopt internationaal namelijk ver vooruit als het gaat om de inzet van biologische middelen. Wij zitten 

dus het dichtste bij de bron van veel kennis en ervaring.'' 

De chemie is gewend aan harde, betrouwbare bestrijdingsresultaten. Bij de biologische bestrijding ligt dat 

allemaal wat moeilijker... 

,,Dat klopt. Met goede chemische middelen mag je onder normale omstandigheden rekenen op 90 tot 100 procent effect. Bij biologische 

middelen zijn er veel meer omgevingsfactoren die het resultaat beïnvloeden, waardoor de effectiviteit onzekerder is en in de praktijk ook 

vaak wat lager ligt. Daar zullen we ons op in moeten stellen.'' 

Hoe dan? 

,,Dat is vooral een kwestie van anders naar zaken kijken. We zullen ons bijvoorbeeld nog meer moeten richten op balans en evenwicht met 

nuttige insecten. Dat doen we nu ook al in veel van onze onderzoeken en proeven, maar dat moet nóg structureler worden. Ook willen 

we de komende jaren flink investeren in biologische kennis, zoals bijvoorbeeld de interactie tussen middelen en nuttigen en middelen en 

bodemleven. Speciaal daarvoor hebben we ook nieuwe mensen aangenomen die hun sporen op dit vlak verdiend hebben.'' 

Waar haalt Bayer CropScience haar middelen van biologische oorsprong vandaan? 

,,De meeste biologische middelen liggen al ergens op de plank bij universiteiten of onderzoeksinstituten of bedrijven die actief zijn op het 

gebied van micro-organismen. De afgelopen decennia is er namelijk al heel veel basisonderzoek naar gedaan. Wereldwijd zijn er honderden 

biologische middelen waarvan bekend is dat ze een werking hebben tegen bepaalde ziekten of plagen. Het probleem is echter dat er 

over de meest interessante middelen al heel veel is gepubliceerd. Die zijn vaak niet meer te patenteren. 

Om te voorkomen dat nog meer biologische middelen op deze manier stranden hebben we contact gezocht met een aantal vooraanstaande 

universiteiten in en buiten Europa. Met hen proberen we afspraken te maken om nieuwe middelen met veel potentie door ons 

op de markt te laten zetten. Behalve voor ons is deze samenwerking ook voor de universiteiten interessant, omdat zij ook mee kunnen 

profiteren van succesvolle middelen. Bovendien hoeven zij het kostbare traject van ontwikkeling tot toelating niet te bekostigen; dat was 

tot dusver vaak de reden waarom interessante biologische middelen op de plank zijn blijven liggen.'' 

Heeft Bayer CropScience nu al iets te bieden op het gebied van biologische bestrijding? 

,,Op dit moment hebben we in de glastuinbouw alleen XenTari, een bacteriepreparaat op basis van de stam Bacillus thuringiensis dat een 

zeer breed spectrum aan rupsen bestrijdt. Dit middel - dat overigens behoorlijk sterk groeit in de markt - is voor ons een belangrijke vertegenwoordiger 

van onze visie. Het is namelijk zeer selectief voor nuttige roofvijanden, zeer veilig voor hommels en voor de keten en afzet is 

Jolanda Wijsmuller is Integrated Crop Manager bij Bayer CropScience 

het gebruik gunstig omdat er geen residuen achterblijven na een bespuiting. Verder heeft het 

ook nog eens een zeer breed etiket.'' 

En wat mag de glastuinbouw de komende jaren van Bayer CropScience 

verwachten? 

,,Heel concreet zitten er twee biologische middelen in de pijplijn. Eentje is BIO 1020, een 

insecticide op basis van de schimmel Metarhizum anisopliae. In de boom- en fruitteelt is er 

al enige ervaring mee opgedaan tegen de taxuskever en die ervaring is overwegend positief. 

Onze verwachting is dat deze schimmel ook goed ingezet kan worden glastuinbouw tegen 

plagen als spint, witte vlieg en trips. Op dit moment is BIO 1020 alleen nog beschikbaar als 

granulaat; de schimmel is daarvoor geënt op gedroogde rijstkorrels en kan in de sierteelt 

nu worden ingezet tegen varenrouwmuggen en taxuskevers. Voor de glastuinbouw zijn we 

echter op zoek naar een nieuwe formulering die gebruikt kan worden om te spuiten. Onze 

verwachting is dat we dat binnen nu en vijf jaar voor elkaar hebben. Het andere middel 

waarvoor we kansen zien in de glastuinbouw is een gist tegen Botrytis. Dit middel hebben 

we in huis gekregen door de overname van producten van het Israëlische bedrijf Agrogreen. 

Op dit moment bekijken we welke plek het zou kunnen krijgen in de sierteelt.'' 

Jan Hulst is per 1 mei technisch specialist voor 

middelen met een biologische oorsprong 

Marco van der Lans is technisch adviseur voor de 

glastuinbouw 

Hoe ziet de verhouding tussen chemische en biologische middelen er 

over 10 tot 15 jaar uit? 

,,Bayer CropScience is en blijft een vooral chemiebedrijf. Van alle tien nieuwe middelen zullen er 

de komende jaren dus zeker negen van chemische oorsprong zijn. Meer biologische middelen 

is sowieso niet haalbaar omdat het hele ontwikkelingsproces tot en met de toelating zeker tien 

jaar in beslag neemt. 

Voor de langere termijn durf ik nog geen uitspraken te doen. Zoals gezegd heeft Bayer 

CropScience een strategische keuze voor biologische middelen gemaakt en wordt er de komende 

jaren ook flink in geïnvesteerd. Hoe breed en grootschalig dat precies zal worden, moet de 

komende jaren blijken. Ik ga er echter vanuit dat het management heel goed doordrongen is van 

zowel het commerciële als het maatschappelijke belang van biologische middelen. We willen niet 

gedreven worden door druk, kritiek of incidenten van consumenten of marktpartijen, maar zelf 

het voortouw hierin nemen. Met deze nieuwe koers doen we een flinke stap in die richting.'' 



COLOFON 

,,Admire en Mesurol zijn absolute 

basismiddelen in de chrysantenteelt. 

Ik hoop daarom dat ze de komende 

jaren behouden kunnen blijven voor 

de praktijk.'' 

Ton de Geus, bedrijfsleider 

bij Leen Middelburg Chrysanten 

in Maasdijk 

,,Ik heb de laatste vijf, zes jaar niet 

meer meegemaakt dat we bij tellingen 

zo weinig spint vonden. Dat 

zegt wel iets over de kracht van het 

middel Oberon.'' 

Johan Booster, mede-eigenaar 

van Van Geel Chrysanten Erica 

B.V. in Erica 

,,Al een paar dagen na toepassing 

van Fenomenal zag je de planten 

weer nieuwe wortels maken. Na 

een week hadden alle planten zich 

weer hersteld.'' 

Vincent Duijvesteijn, 

mede-eigenaar potplantenbedrijf 

'De Barreveld' in Honselersdijk 

,,Vooral in de winter is croton zeer 

gevoelig voor schade. Een zacht 

middel als Teldor, dat ook nog eens 

goed in een geïntegreerd systeem 

past, is dan zeer welkom.'' 

Jos van den Berg, 

eigenaar kwekerij 

'Sunshine Grow' in Voorschoten 

Concept en realisatie: 

Bayer CropScience B.V. 

Reed Business B.V. 

Vormgeving en opmaak: 

Senefelder Misset B.V. 

Claudia Roorda 

Fotografie: 

Bayer CropScience 

Drukwerk: 

Thieme te Nijmegen 

Dit is een uitgave van: 


Energieweg 1 

P.O. Box 231 

NL-3640 AE Mijdrecht 

Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling 

als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide 

proefnemingen. 

Wij adviseren naar beste weten volgens 

kennis van zaken van dit ogenblik, echter 

zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons 

te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing 

zich aan onze controle onttrekken. 

Beschrijvingen van een product, resp. 

gegevens over de eigenschappen daarvan 

betekenen niet, dat verantwoordelijkheid 

wordt gedragen bij eventuele schade. Lees 

voor gebruik altijd eerst het etiket. 

Puzzel mee en win een diner voor twee! 

Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande vragen op! 

Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van 150. 

1: Wat is de actieve stof van Admire? 

a. acequinocyl 

b. imidacloprid 

c. thiacloprid 

2: Ter bestrijding van welke insecten kan Oberon gebruikt worden? 

a. diverse soorten luizen en wittevlieg 

b. spint 

c. wittevlieg en spint 

3: Fenomenal en Aliette kunnen beide ingezet worden tegen Pythium en Phytophthora. 

Welk middel geeft het beste resultaat? 

a. Fenomenal 

b. Aliette 

c. Beide middelen geven hetzelfde resultaat 

BON 

Naam: 

Adres: 

Postcode: 

Plaats: 

Teelt + bedrijfsgrootte: 

De oplossing van de puzzel is: 

A B C A B C A B C 

1 2 3 

Actievoorwaarden 

Deze prijsvraag loopt van 25 mei t/m 1 juli 2009. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken. 

Deze prijswinnaars krijgen tussen 1 juli en 15 juli bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. 

Stuur de ingevulde bon 

uit deze krant in een 

ongefrankeerde envelop 

naar: 


T.a.v. Jessica Biermann 

Antwoordnummer 55074 

3640 WB Mijdrecht

SIERTEELT KOERIER - Bayer CropScience

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?