Buren-Marsch: Die Transvaalse volkslied in Duitse gewaad - LitNet

LitNet Akademies – Jaargang 5(1) – Augustus 2008die Duitse teks op daardie plek. Terselfdertyd bring dit ’n verbetering in die vloeivan die oorspronklike melodie mee. ’n Mens wonder watter een van die tweeaanleiding tot die ander een gegee het: die wysiging in die teks tot ’n wysiging indie melodie, of andersom? Ueberwasser se harmonisering van die gegewemelodie is heelwat ryker en meer chromaties as byvoorbeeld die weergawe in dieNuwe FAK-Sangbundel van 1961 (nommer 9). Dit kan reeds waargeneem word in’n vergelyking tussen die eerste vier reëls van die lied.Figuur 4. "Transvaalse Volkslied", Nuwe FAK-Sangbundel (1961)Let op, in Figuur 3, die deurgaans vinniger harmoniese ritme en die gebruik van’n chromatiese akkoord in die derde maat van die lied (die verminderde vierklankop die leitoon van die dominant). Let ook op Ueberwasser se groter vaardigheidin die bereiking van die dominantakkoord van G mineur in maat 5 teenoor dié vandie komponis van die FAK-toonsetting. 8By die “refrein” aan die einde van die lied (die laaste vier mate) bou Ueberwasserselfs ’n nabootsing van die melodie in die basstem in wat nie in die FAKweergawevoorkom nie. Dit is egter ’n cliché wat dikwels in sulke gevalleaangewend word en dui dus nie op geweldige oorspronklikheid aan die kant vandie komponis nie. 9In sy biografiese skets van Ueberwasser maak Schlemm geen melding van enigemusiekopleiding nie, behalwe dat hy as dertienjarige seun en “gevoelvolle blaser”in die basuinkoor van die “Stephansstift” in Hannover geleer het om trompet tespeel (Schlemm 1991:49). Hy moes dus ’n natuurlike komposisietalent gehad hetwat hy dan as outodidak verder ontwikkel het. Schlemm haal ’n aantal resensiesen menings aan om die hoë dunk wat selfs professionele musici van sykomposisies gehad het, te illustreer. Telkens word beklemtoon dat hy ’n “meesterin harmonisering” was (Schlemm 1991:64). Uit vandag se perspektief sal mensdalk nog hiermee kon saamstem, maar dan ook moet konstateer dat symelodiese en kontrapuntale vindingrykheid tog baie beperk was.63ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za