download PDF - DTZ Zadelhoff

Geachte lezer,Naast de meer uitgebreide en diepgaande marktanalyses waarin trends en ontwikkelingen worden beschreven en onzevisie op vastgoedgebied uiteen wordt gezet, publiceren wij tweemaal per jaar ‘Nederland compleet’. Hierin zijn onzeregionale factsheets voor de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt gebundeld.Uit onze voorgaande bundel (januari 2010) bleek dat in 2009 veel minder transacties werden gesloten. Dit had tot gevolgdat de opname op de kantorenmarkt en op de bedrijfsruimtemarkt ten opzichte van 2008 een flinke daling kende.De markt kenmerkte zich als een markt waarin veel bestaande contracten werden verlengd. Wanneer wel sprake wasvan een daadwerkelijke fysieke verplaatsing, dan werd in veel gevallen kritisch gekeken naar het te huren oppervlak.Nu een half jaar later is het tijd de tussenbalans voor 2010 op te maken. Het aanbod op de kantorenmarkt was hetafgelopen half jaar opnieuw onderhevig aan groei en is uitgekomen op 7 miljoen m 2 . De opname op de kantorenmarkt ismet 480.000 m 2 nagenoeg gelijk aan die in de eerste helft van 2009, maar is historisch gezien laag. Het is deverwachting dat de opname over heel 2010 uit zal komen op 1 miljoen m². Wel moet hierbij worden opgemerkt dat hetbeeld van deze dunne markt zeer gevoelig is voor enkele grote transacties.Op de bedrijfsruimtemarkt ligt het aanbodniveau op 9,4 miljoen m² en is daarmee ruim 7% hoger dan ultimo 2009.De opname blijft met 900.000 m 2 achter bij de eerste helft van vorig jaar (950.000 m 2 ). Nu de transportsector zichvoorzichtig lijkt te herstellen is de kans aanwezig dat de opname in de tweede helft van het jaar een positievereontwikkeling doormaakt.We merken dat er een grote behoefte blijft bestaan aan onze marktgegevens. We hopen dan ook dat we met dezeuitgave opnieuw voldoen aan de behoefte aan actuele marktgegevens over alle Nederlandse kantoren- enbedrijfsruimteregio’s. De factsheets zijn ook digitaal in te zien en te downloaden via onze website www.dtz.nl. Hier vindtu tevens de contactgegevens van onze vastgoedadviseurs en onze afdeling Research, waarbij u voor aanvullendevragen uiteraard terecht kunt.Cuno van SteenhovenVoorzitter Dagelijks Bestuur

Kantorenmarktmedio 2010InhoudNederland 5Almere 7Amsterdam en omgeving 9Arnhem en Nijmegen 11Breda en omgeving 13Den Haag en omgeving 15Ede en Veenendaal 17Eindhoven en omgeving 19Friesland 21Gooi en Eemland 23Groningen en Assen 25Haarlemmermeer 27’s-Hertogenbosch en Tilburg 29Limburg 31Rotterdam en omgeving 33Twentse stedenband 35Utrecht en omgeving 37Zwolle, Apeldoorn en Deventer 39

NederlandFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantoorbanen2.268.6502009 t.o.v. 20081,4%Aanbod7.046.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20095,1%Voorraad in gebruik39.750.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,1%Opname480.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20094,0%Leegstand13,3%2009 t.o.v. 20081,3%Huurprijs€ 145 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,7%Index kantoorbanen(2003=100)120Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)50.00011547.0001101051009544.00041.00038.00090 2003Nederland20042005200620072008200935.000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Voorraad Voorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)8.0006.0004.0002.0000Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)24201612840Nederland RotterdamUtrechtEindhovenAmsterdam Den Haag Haarlemmermeer ArnhemLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)34%28%Industrie, handel en transportZakelijke dienstverlening19%13%6%NederlandICT Banken en verzekeraarsOverheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)8.0007.0006.0005.0004.0003.0002.0001.0000 20032004200520062007200820092010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit5

AlmereFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantorenlocaties1 Centrum2 Muziekwijk3 Verzetswijk4 Almere Poort5 Gooisekant/Gooisepoort132Almere54Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAlmere Buiten Zorgapotheken Flevoland B.V. 1.200Randstad Call2day B.V. 800Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 7,25 8,75 7,25 9,00Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00West Beste locaties 6,50 8,00 6,50 8,00Overige locaties 7,50 9,50 7,25 9,50Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totAlmere Centrum 115 165 115 165Gooisekant/Muziekwijk 110 160 110 160Overig 75 140 75 140Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor AmsterdamTel: 020 6 644 644E-mail: amsterdam@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl8

Amsterdam en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Amsterdam, Diemen en Amstelveen123 8974Amsterdam56111213DiemenKantorenlocaties1 Teleport/Sloterdijk234567891011121314West asRiekerpolderNoordZuidelijke IJ-OeversCentrumOud ZuidZuidasBuitenveldertAmstelveenDe OmvalAmstel Business ParkDiemenZuidoost0Schiphol10Amstelveen14Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAmsterdam Zuidas RBS 10.000Zuidas Spaces 8.900Zuidoost Amex 4.800Sloterdijk Gemeente Amsterdam 4.600Zuidoost AMC 3.700Centrum Gorilla Games 3.000Amstelveen De Nijs 2.900Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 6,50 8,00 6,50 8,00Overige locaties 7,50 9,50 7,25 9,50Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totAmsterdam Amstel Business Park 110 170 115 170Buitenveldert 135 285 135 250Centrum 170 290 170 290De Omval 250 360 250 350Riekerpolder 175 215 175 220Teleport/Sloterdijk 130 185 130 185Westas 100 175 100 175IJ-oevers 180 285 180 285Zuid/Concertgebouw 200 375 200 375Zuidas 250 365 250 360Zuidoost 100 195 100 195Amstelveen 120 200 120 200Diemen Bergwijkpark 105 155 105 155Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor AmsterdamTel: 020 6 644 644E-mail: amsterdam@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl10

Arnhem en NijmegenFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantoorbanen62.9502009 t.o.v. 20081,6%Aanbod264.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200910%Voorraad in gebruik1.273.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,8%Opname8.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200980%Leegstand13,6%2009 t.o.v. 20084,1%Huurprijs€ 123 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1201.6001151101.2001058001009540090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Arnhem en NijmegenNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)28024020016012080400 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)302520151050ArnhemEdeApeldoornNijmegenVeenendaal 's-HertogenboschLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)34%18%8%7%34%19%13%33%28%Arnhem en NijmegenNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit6%Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)28024020016012080400 2003 2004 2005 20062007200820092010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00011Overheid en overigen Non-profit

Arnhem en NijmegenFactsheet kantorenmarkt | medio 2010KantorenlocatiesArnhem5412Arnhem36Duiven11Zevenaar1 Stationsomgeving2 Kroonpark/Groningensingel3 Velperweg4 Gelderse Poort5 Arnhems Buiten6 IJsseloord IINIJMEGEN78910StationsomgevingBrabantse PoortBedrijvenpark LindenholtMercator Science & Technology ParkZevenaar11Mercurion987Nijmegen10WijchenOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageNijmegen Kerkenbos Stichting Pluryn 1.400Arnhem Velperweg Dormio 800Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 7,25 8,75 7,25 9,00Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totArnhem Arnhem West 95 140 95 140Arnhem Zuid 90 120 90 120Centrum 95 160 95 160Gelderse poort 120 145 120 145IJsseloord II 115 160 115 160Kroonpark/Groningensingel 115 150 115 150Velperweg 110 140 105 140Nijmegen Brabantse Poort 100 125 100 125Centrum 100 175 100 175Lindenholt 90 120 90 120Mercator Science Park 120 130 120 130Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ArnhemTel: 026 4 452 445E-mail: arnhem@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl12

Breda en omgevingFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en RoosendaalKantoorbanen56.6002009 t.o.v. 20081,1%Aanbod155.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,7%Voorraad in gebruik899.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,9%Opname13.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20090%Leegstand9,5%2009 t.o.v. 20080,1%Huurprijs€ 124 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,4%Index kantoorbanen(2003=100)12011511010510095Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1.2001.00080060040020090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Breda e.o.NederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)160Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)201201580104050Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 20100Breda Etten-Leur Oosterhout Bergen op Zoom RoosendaalLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)35%25%6%4%34%19%13%30%28%Breda e.o.NederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit6%Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)180150120906030020032004200520062007200820092010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit13

Breda en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en RoosendaalKantorenlocatiesOosterhoutBREDA EN OMGEVING1Centrum6723Claudius PrinsenlaanEttense Baan4Westerhagelaan45Moleneind6Europark57Hoevestein8 931Breda289BredasewegParklaan/TriviumEtten-LeurA17ROOSENDAAL / BERGEN OP ZOOME312A5812Centrum RoosendaalBovendonkA413Centrum Bergen op ZoomRoosendaal2E312A583Bergen op ZoomA402 km© GeoMedia 2008 [7157]Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageBreda Centrum Maatschappelijk dienstverlener 3.000Moleneind Bürkert 2.200Bergen op Zoom Centrum Onderwijsinstelling 900Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,15 8,75 6,75 8,50Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totBreda Centrum 90 160 90 160Claudius Prinsenlaan 110 155 120 150Ettense Baan 100 155 100 155Westerhagelaan 105 150 105 150Etten-Leur Centrum 90 145 90 150Oosterhout Europark 115 135 115 135Hoevestein 120 135 120 135Roosendaal Centrum 90 140 90 140Bovendonk 110 130 110 130Bergen op Zoom Centrum 90 145 90 145Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor BredaTel: 076 5 209 209E-mail: breda@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl14

Den Haag en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Den Haag, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft en ZoetermeerKantoorbanen199.0002009 t.o.v. 20081,2%Aanbod875.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200914%Voorraad in gebruik5.406.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,9%Opname39.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20093,4%Leegstand11,5%2009 t.o.v. 20080,9%Huurprijs€ 138 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1207.0001156.0001101051005.0004.0003.0002.000951.00090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Den Haag e.o.NederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)9002575020600450300151015050 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100Den Haag Delft Rijswijk Leidschendam- ZoetermeerVoorburgLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)50%14%20%Zakelijke dienstverlening12%4%Industrie, handel en transportDen Haag e.o.ICT34%28%19%Banken en verzekeraarsOverheid en overige non-profit13%6%NederlandAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)9006003000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00015Overheid en overigen Non-profit

Ede en VeenendaalFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantorenlocaties1 Veenendaal Centrum2De Faktorij/De Vendel32 4Veenendaal156Ede7893456789De BatterijenCompagnieBT A12De ValleiEdese ManenEde CentrumHoraparkOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageEde Horapark Stichting NISB 2.400Veenendaal Centrum CJG 800De Faktorij Heijmans Facilitair 700Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totEde 95 135 95 135Veenendaal 95 135 95 135Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van toOost Beste locaties 7,25 8,75 7,25 9,00Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ArnhemTel: 026 4 452 445E-mail: arnhem@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl18

Eindhoven en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en VeldhovenKantoorbanen73.9002009 t.o.v. 20081,6%Aanbod281.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20095,9%Voorraad in gebruik1.569.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,1%Opname13.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200918%Leegstand14,4%2009 t.o.v. 20083,1%Huurprijs€ 126 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index kantoorbanen(2003=100)130Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)2.0001201.5001101.00010050090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Eindhoven e.o.NederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)300250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)302520151050Eindhoven Son en Breugel VeldhovenBestHelmondLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009TilburgOpname naar sector(van 2000 tot medio 2010)26%25%34%19%13%17%6%29%3%28%Eindhoven e.o.NederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)300250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit19

Eindhoven en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en VeldhovenBest13015117Veldhoven864123Son en Breugel512EindhovenHelmond9Kantorenlocaties1 Stationsgebied23456789101112131415CentrumStadionkwartierRondwegKennedy Business DistrictStrijp SLandforumDe Poort van MetzHelmond centrumDiepenvoordeFlight ForumScience Park EindhovenBreevenHigh Tech CampusEindhoven Airport1410Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageEindhoven Flight Forum T-Systems B.V. 3.000Kennedy Business District Deterink Advocaten 2.400Dillenburgstraat Task24 1.300Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,15 8,75 6,75 8,50Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totEindhoven Centrum 125 175 125 175Flight Forum / Eindhoven Airport 125 150 125 150Rondweg 125 140 125 140Helmond Centrum 91 120 91 120Groot Schooten 91 125 91 125Son Science Park Eindhoven 120 130 120 130Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor EindhovenTel: 040 2 125 125E-mail: eindhoven@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl20

FrieslandFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Leeuwarden, Heerenveen en DrachtenKantoorbanen37.5002009 t.o.v. 20081,8%Aanbod135.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200936%Voorraad in gebruik635.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,6%Opname15.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 2009150%Leegstand11,3%2009 t.o.v. 20084,9%Huurprijs€ 111 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20093,3%Index kantoorbanen(2003=100)12011511010510095Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)80060040020090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)FrieslandNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)1501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)1815129630HeerenveenLeeuwardenSmallingerlandGroningenAssenLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)15015%19%1208%34%44%10%13%6%23%28%FrieslandNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit9060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit21

FrieslandFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Leeuwarden, Heerenveen en Drachten213LeeuwardenHeerenveen4 3512Drachten1 2 3KantorenlocatiesLEEUWARDEN1 Stationsgebied2 Oostergoweg3 Tesselschadestraat4 FEC-City5 Lange MarktstraatDRACHTEN1 Centrum2 Kantorenpark3 AzevenHEERENVEEN1 K.R. Poststraat2 Stationsgebied3 Abe Lenstra BoulevardOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageLeeuwarden Reviusstraat UPC Nederland 7.000Westersingel Stichting Partoer CMO Fryslân 2.200Holstmeerweg Fier Fryslân 2.100Tesselschadestraat De Haan Vastgoed B.V. 1.200Drachten Kantorenpark Uitgeverij Adrem 900Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totLeeuwarden Stationsgebied 95 135 95 135Heerenveen 100 135 90 130Drachten 95 135 90 130Sneek 95 125 90 125Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 7,70 9,00 7,70 9,25Overige locaties 8,60 10,00 8,50 10,50Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor GroningenTel: 050 3 141 232E-mail: groningen@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl22

Gooi en EemlandFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Amersfoort en HilversumKantoorbanen52.3002009 t.o.v. 20081,5%Aanbod216.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20094,8%Voorraad in gebruik1.235.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,4%Opname15.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200955%Leegstand13,3%2009 t.o.v. 20083,1%Huurprijs€ 142 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1301.5001201.20011090060010030090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Gooi en EemlandNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)2824201612840AmersfoortHilversumUtrechtAlmereEdeVeenendaalLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)25022%22%19%20034%13%16%6%32%8%28%Gooi en EemlandNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit23

Groningen en AssenFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantoorbanen55.5502009 t.o.v. 20081,9%Aanbod145.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200911%Voorraad in gebruik1.100.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20092,5%Opname9.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200965%Leegstand10,4%2009 t.o.v. 20082,6%Huurprijs€ 118 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20092,3%Index kantoorbanen(2003=100)120Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1.5001151101.0001051005009590200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Groningen en AssenNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)1501812015906012963030 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100 Groningen Assen Zwolle Leeuwarden HeerenveenLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)50%11%13%3%34%19%13%23%6%28%Groningen en AssenNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)160140120100806040200 2003 2004 2005 20062007200820092010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00025Overheid en overigen Non-profit

Groningen en AssenFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantorenlocaties35GRONINGEN1 Kranenburg76423EuropaparkStationsgebied/Verbindingskanaalzone4Martini Trade ParkGroningen5Corpus den Hoorn145382Assen1 26 Hunzepark7 Zernike Science Park8 De MeeuwenASSEN1 Kloosterveen2 Stationsgebied3 Peelerpark4Borgstee5MesschenveldOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAssen Peelerpark ANWB 2.600Groningen Centrum Financieel economisch dienstverlener 1.400Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 7,70 9,00 7,70 9,25Overige locaties 8,60 10,00 8,50 10,50Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totGroningen Corpus den Hoorn Zuid 110 135 110 135Europapark 130 140 115 150Herewegzone 120 135 110 135Kranenburg 125 140 120 135Martini Trade Park 110 130 110 130Stationsgebied 120 135 120 135Westelijke ringweg 90 125 90 120Assen Borgstee 100 120 100 115Oude Grachtpad 100 120 90 120Peelerpark 90 125 90 125Stationsgebied 100 135 100 130Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor GroningenTel: 050 3 141 232E-mail: groningen@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl26

HaarlemmermeerFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en LijndenKantoorbanen30.0002009 t.o.v. 20080,6%Aanbod265.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20096,5%Voorraad in gebruik1.100.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,0%Opname10.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200958%Leegstand18,4%2009 t.o.v. 20080,1%Huurprijs€ 156 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20091,2%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1201.5001151.2001101051009006009530090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)HaarlemmermeerNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)30030240251801202015106050 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100Haarlemmermeer AmsterdamDiemenDen HaagHaarlemAmstelveenLeidenLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)23%13%32%34%19%13%3%6%29%28%HaarlemmermeerNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)300240180120600 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit27

HaarlemmermeerFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en LijndenLijndenKantorenlocaties1 Hoofddorp CentrumBadhoevedorp9234Beukenhorst-OostBeukenhorst-WestBeukenhorst-Zuid5De Hoek Noord6Schiphol Centrum16Schiphol7789Schiphol OostSchiphol RijkBadhoevedorpHoofddorp34258Nieuw-VennepOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageSchiphol Schiphol Rijk Icon Clinical Research 1.900Schiphol Rijk iTricity 1.400Hoofddorp Beukenhorst-Zuid SHV Gas 1.400Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 6,50 8,00 6,50 8,00Overige locaties 7,50 9,50 7,25 9,50Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totBadhoevedorp 115 140 115 140Hoofddorp Beukenhorst Oost 150 180 150 180Beukenhorst West 110 150 110 150Beukenhorst Zuid 175 215 175 210Centrum 90 155 90 155De Hoek 100 145 100 145Schiphol Schiphol Centrum 220 370 220 360Schiphol Oost 120 185 120 180Schiphol Rijk 105 180 95 170Schiphol Zuid 130 165 130 165Lijnden 125 150 125 150Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor HoofddorpTel: 023 5 685 685E-mail: hoofddorp@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl28

’s-Hertogenbosch en TilburgFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantoorbanen63.0002009 t.o.v. 20081,3%Aanbod163.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20095,0%Voorraad in gebruik1.228.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,1%Opname13.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200930%Leegstand9,2%2009 t.o.v. 20080,4%Huurprijs€ 127 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,5%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1201.5001151.200110105100959006003009020032004’s-Hertogenbosch en Tilburg20052006Nederland2007200820090 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Voorraad Voorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)18015150121209060309630 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010OpnameAanbodPrognose opname (medio)’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch ’s-HertogenboschTilburgTilburgen Tilburg0 ’s-Hertogenbosch TilburgBreda Oosterhout EindhovenLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)27%16%17%34%19%13%8%6%32%’s-Hertogenbosch 28%en TilburgNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)1801501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit29

’s-Hertogenbosch en TilburgFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Tilburg4719631’s-Hertogenbosch24385 62KantorenlocatiesKantorenlocaties’S-HERTOGENBOSCHTILBURG1234High Tech ParcPettelaarparkPaleiskwartierRietvelden/De Vutter6789BrabantpoortMaaspoortDe BrandDe Herven123456Stationszone’t LaarCobbenhagenlaanRingbaan WestKatsbogtenTradepark 58Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper Metrage’s-Hertogenbosch De Brand BCS Vastgoed B.V. 3.000High Tech Park Enexis 2.600Prins Bernhardstraat Lectric Group 2.300Bastion Vught Capra Advocaten 2.000Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,15 8,75 6,75 8,50Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van tot’s-Hertogenbosch De Brand 110 145 110 145De Herven 100 140 100 140High Tech Park 80 135 80 145Pettelaarpark 140 150 140 150De Rietvelden/De Vutter 80 115 80 120Station/Paleiskwartier 140 160 140 160Tilburg Centrum 120 125 120 125’t Laar 120 145 120 145Prof. Cobbenhagenlaan 120 140 120 140Ringbanen 110 135 110 135Zaltbommel Waluwe 125 145 125 145Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ’s-HertogenboschTel: 073 6 132 424E-mail: den-bosch@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl30

LimburgFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Maastricht (incl. Airport), Heerlen, Roermond en VenloKantoorbanen56.3502009 t.o.v. 20081,8%Aanbod150.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200915%Voorraad in gebruik1.344.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,1%Opname12.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200929%Leegstand13,7%2009 t.o.v. 20085,8%Huurprijs€ 126 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Index kantoorbanen(2003=100)12011511010510095Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1.8001.5001.20090060030090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)LimburgNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)1801501209060300Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)3024181260Maastrichtincl. AirportHeerlen Roermond Eindhoven HelmondLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)18028%36%16%11%9%LimburgIndustrie, handel en transportZakelijke dienstverlening19%34%13%6%28%NederlandICT Banken en verzekeraarsOverheid en overige non-profit1501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit31

LimburgFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Maastricht (incl. Airport), Heerlen, Roermond en Venlo6KantorenlocatiesMAASTRICHTA731Centrum2Randwijck NoordN280Maastricht1 45345CeramiqueStation/WyckGeusselt1Roermond36Maastricht Airport2HEERLEN1 CentrumA732Stationsgebied3Avantis4CoriopolisROERMOND1 CentrumE34A6720 1 km24 1HeerlenVENLO1 Centrum2 NoorderpoortA73Venlo13Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageVenlo Venlo Zuid Ernst & Young 1.800Venlo Zuid Boels Zanders Advocaten 1.800Floriade terrein Volantis 1.300Maastricht Maastricht Airport Boels Zanders Advocaten 1.600Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,15 8,75 6,75 8,50Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totMaastricht Maastricht Airport 115 130 110 135Randwijck 120 145 115 145Ceramique 130 155 130 155Heerlen Centrum 105 130 105 128Roermond Centrum 125 155 120 155Sittard Kantorenpark Noord 107 125 100 125Venlo Noorderpoort 110 125 110 136Weert Kantorenpark Noord 107 125 110 135Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor EindhovenTel: 040 2 125 125E-mail: eindhoven@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl32

Rotterdam en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en DrechtstedenKantoorbanen150.1502009 t.o.v. 20082,5%Aanbod676.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20094,6%Voorraad in gebruik3.840.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,3%Opname66.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200961%Leegstand13,8%2009 t.o.v. 20081,3%Huurprijs€ 136 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,3%Index kantoorbanen(2003=100)12011511010510095Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)5.0004.0003.0002.0001.00090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Rotterdam e.o.NederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)8007006005004003002001000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)2520151050Rotterdam Capellea/d IJsselSchiedam Drechtsteden Breda Den HaagLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)19%27%33%34%13%7%5%6%28%28%Rotterdam e.o.NederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)8007006005004003002001000 2003 2004 2005 20062007200820092010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit33

Rotterdam en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden8KantorenlocatiesSchiedam104Rotterdam1235 6117Capelle a/d IJssel1 Centraal Station234567891011CentrumKop van ZuidMarconiplein/ParklaneKralingse ZoomBrainpark I, II en IIIAlexandrium/OosterhofRotterdam AirportZuidpleinSchieveste (Schiedam)Rivium (Capelle a/d IJssel)9Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageRotterdam Centrum Shell 12.000Kop van Zuid RET 12.000Rotterdam Airport Dura Vermeer 6.000Kralingse Zoom BAM 3.600Centrum Glencore Grain 3.300Centrum RBS 3.200Schiedam Schieveste Riagg Rijnmond 3.200Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 6,50 8,00 6,50 8,00Overige locaties 7,25 9,50 7,25 9,50Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)*ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totRotterdam Brainpark 145 180 145 180Centrum 120 190 120 195Kop van Zuid 145 185 145 188Oosterhof/Alexandrium 130 165 130 165Zuidplein 110 138 110 138Capelle a/d Ijssel Barbizon Capelle Office Park 125 132 125 132Hoofdweg 90 125 90 125Rivium 110 145 110 145Schiedam 90 140 90 140Dordrecht Amstelwijck 130 148 130 148Centrum 100 130 100 130* Exclusief eventuele huurkortingGraag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor RotterdamTel: 010 4 333 555E-mail: rotterdam@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl34

Twentse stedenbandFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Enschede, Hengelo en AlmeloKantoorbanen39.6002009 t.o.v. 20081,3%Aanbod165.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20092,4%Voorraad in gebruik681.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,5%Opname12.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200950%Leegstand13,3%2009 t.o.v. 20083,1%Huurprijs€ 105 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,4%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1201.0001158001101051006004009520090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Twentse stedenbandNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)1802515020120906015103050 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100 EnschedeHengeloAlmeloDeventerLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)49%14%11%4%34%19%13%6%22%28%Twentse stedenbandNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)1801501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit35

Twentse stedenbandFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Enschede, Hengelo en AlmeloKantorenlocatiesAlmelo87A351 Enschede Centrum2 Business & Science Park3 Zuiderval4 Hengelo Centrum5 Westermaat (Campus/Oosterbosch)6 Hart van Zuid7 Almelo Centrum8 TwentepoortE30A15HengeloE30A146A352Enschede130 4 km© GeoMedia 2008 [7157]Omvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageEnschede Zuiderval Ten Kate & Huizinga 4.300Hengelo Westermaat Suzlon Blade Technology B.V. 2.200Westermaat Onderwijsinstelling 1.000Almelo Centrum Regiopolitie 1.600Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 7,25 8,75 7,25 9,00Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totEnschede Business & Science Park 85 135 85 135Centrum 90 135 90 135Hengelo Centrum 80 120 80 120Westermaat Zuidoost 75 125 70 125Almelo Centrum 85 140 85 140Twentepoort 75 120 75 120Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor EnschedeTel: 053 4 300 900E-mail: enschede@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl36

Utrecht en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Utrecht, Maarssen, Nieuwegein en HoutenKantoorbanen118.4502009 t.o.v. 20081,6%Aanbod494.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200915%Voorraad in gebruik3.021.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,5%Opname26.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20095,6%Leegstand11,2%2009 t.o.v. 20082,5%Huurprijs€ 140 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,9%Index kantoorbanen(2003=100)12011511010510095Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)3.6003.0002.4001.8001.20060090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Utrecht e.o.NederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)5004003002001000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)302520151050UtrechtMaarssenNieuwegeinHoutenWoerdenLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)50015%19%40040%34%14%13%7%6%24%Utrecht e.o.28%NederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit3002001000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00037Overheid en overigen Non-profit

Utrecht en omgevingFactsheet kantorenmarkt I medio 2010Utrecht, Maarssen, Nieuwegein en HoutenMaarssen8453Utrecht1672Kantorenlocaties1 Stationsomgeving Utrecht234567891011RijnsweerdKanaleneilandRijnzathePapendorpMaliebaan/oude binnenstadGalgenwaardStadshart Leidsche RijnCentrum NieuwegeinPlettenburgMolenzoomNieuwegein910 11HoutenOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageUtrecht Centrum Stichting Dutch Game Garden 2.800Centrum Bruggink & Van der Velden 1.300Advocaten Belastingadviseurs B.V.Lage Weide Veiligheidsregio Utrecht 1.300Lage Weide Yumanix 1.000Stationsgebied RGD 1.000Nieuwegein Plettenburg Pantheion 1.500Maarssen Bisonspoor Zorgcentrum Catherine B.V. 1.200Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 6,50 8,00 6,50 8,00Overige locaties 7,50 9,50 7,25 9,50Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totUtrecht Kanaleneiland 110 160 110 160Lage Weide 90 130 90 130Maliebaan 170 225 170 222Oude Centrum 150 200 150 200Oudenrijn (De Meern) 105 150 105 145Overvecht 105 150 105 150Papendorp 170 195 165 195Rijnsweerd 148 180 145 180Stationsgebied 170 205 170 205Nieuwegein Centrum 95 130 90 130Merwestein 95 120 90 120Plettenburg 95 130 90 130Houten Molenzoom 110 145 110 143Maarssen Zuilense Ring/Bisonspoor 100 135 100 133Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor UtrechtTel: 030 2 332 552E-mail: utrecht@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl38

Zwolle, Apeldoorn en DeventerFactsheet kantorenmarkt | medio 2010Kantoorbanen75.4502009 t.o.v. 20080,2%Aanbod282.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20093,0%Voorraad in gebruik1.520.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,3%Opname12.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20090%Leegstand13,6%2009 t.o.v. 20080,1%Huurprijs€ 121 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index kantoorbanen(2003=100)Voorraad in gebruik(x 1.000 m2 v.v.o.)1202.0001151.6001101051001.2008009540090200320042005200620072008200902003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Zwolle, Apeldoorn en DeventerNederlandVoorraadVoorraad in gebruikBron: LISA, EIMBron: Bak, DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)300240180120600 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Leegstand(in % van voorraad, 2009 t.o.v. 2008)211815129630ZwolleDeventerApeldoornAssenHeerenveenLeegstand 2008 Leegstand 2009 Nederlands gemiddelde 2009Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)49%11%9%10%34%19%13%6%21%Zwolle, Apeldoorn 28%en DeventerNederlandIndustrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraarsZakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profitAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)300240180120600 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)500-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Overheid en overigen Non-profit39

Zwolle, Apeldoorn en DeventerFactsheet kantorenmarkt | medio 201031Deventer54Zwolle2211Kantorenlocaties32ApeldoornZWOLLE1 Hanzeland2 Oosterenk3 Berkum4 A28-zone5 StadsringDEVENTER1 Centrum2 KloosterlandenAPELDOORN1 Apeldoorn-Noord2 Centrum3 BrouwersmolenOmvangrijke transacties kantoorruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageDeventer Kloosterlanden Stichting Rentray 1.500Apeldoorn Centrum Een medisch bedrijf 1.100Zwolle Oosterenk Stichting Isala 1.000Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 7,70 9,00 7,70 9,25Overige locaties 8,60 10,00 8,50 10,50Oost Beste locaties 7,25 8,75 7,25 9,00Overige locaties 8,50 9,85 8,50 10,00Huurprijzen kantoorruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totApeldoorn Centrum 95 140 95 140Deventer Centrum 95 130 95 130Hanzepark 80 125 80 125Zwolle Centrum 110 150 110 150Hanzeland 130 160 130 160Oosterenk 90 145 90 145Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ZwolleOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 038 4 258 800Tel: 020 8 407 251E-mail: zwolle@dtz.nl E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl40

Bedrijfsruimtemarktmedio 2010

Bedrijfsruimtemarktmedio 2010InhoudNederland 43Almere 45Amsterdam en omgeving 47Arnhem en Nijmegen 49Breda en omgeving 51Den Haag en omgeving 53Ede en Veenendaal 55Eindhoven en omgeving 57Friesland 59Gooi en Eemland 61Groningen en Assen 63Haarlemmermeer 65’s-Hertogenbosch en Tilburg 67Limburg 69Rotterdam en omgeving 71Twentse stedenband 73Utrecht en omgeving 75Zwolle, Apeldoorn en Deventer 77

NederlandFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Banen in de industrie3.329.9002009 t.o.v. 20081,7%Aanbod9.387.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20097,6%Voorraad51.377 ha2009 t.o.v. 20082,2%Opname900.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20095,3%Aanbod-voorraad ratio3,7%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Huurprijs€ 50 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20092,0%Index banen in de industrie(2003=100)Voorraad bedrijventerreinen(ha)110105100959085200320042005200620072008200952.00051.00050.00049.00048.00047.00046.00045.00020032004200520062007200820091.4001.2001.0008006004002000NederlandBron: LISA, EIMVoorraadBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffJaarlijkse uitgifteOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)10.0008.0006.0004.0002.0000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)14121086420NederlandMoerdijkTilburgEindhovenRotterdam Sittard-Geleen VenloEmmenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)10.00020%25%8.0003%6.0004.00024%28%2.000NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector02003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening43

NederlandFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010AmsterdamWijchenMoerdijkDiemenVeldhovenUtrechtRoosendaalAlmereRotterdamHoutenAmstelveenZoetermeerAmersfoortHaarlemmermeerRijswijkTilburgEindhovenSon en BreugelBestLeidschendam-VoorburgDeventerDen HaagHaarlemEnschedeEdeOldenzaalNijmegenVenloDuivenBredaSittard-GeleenLeeuwardenZwolleCapelle aan den IJssel's-HertogenboschNieuwegeinVeenendaalLeidenOosterhoutDelftHeerenveenSchiedamVenrayGroningenArnhemWoerdenMaastrichtHilversumMaarssenPapendrechtEtten-LeurZutphenHelmondDordrechtApeldoornZevenaarZwijndrechtSmallingerlandAlmeloHengeloRoermondSneekBinnenmaasSliedrechtAssenEmmenZeistAanbod-voorraad ratio per gemeente(in %, medio 2010)Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 8,75 10,50 8,75 11,00Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,50Oost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25Zuid Beste locaties 7,75 9,50 7,50 9,50Overige locaties 9,40 10,65 9,00 11,00West Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50*exclusief logistiek vastgoedOverige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75Huurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totGroot Amsterdam 30 85 30 85Rotterdam en omgeving 45 64 45 63Den Haag en omgeving 30 70 30 70Utrecht en omgeving 33 63 33 63Haarlemmermeer 35 110 35 110Eindhoven en omgeving 30 58 30 58Arnhem en Nijmegen 25 70 25 70Zwolle, Apeldoorn en Deventer 25 75 25 75’s-Hertogenbosch en Tilburg 30 55 30 55Gooi en Eemland 33 69 33 69Twentse Stedenband 25 47 25 48Breda en omgeving 25 60 28 60Groningen en Assen 20 60 20 50Limburg 25 55 25 53Almere 35 65 35 60Friesland 20 45 20 45Ede en Veenendaal 35 55 35 55Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageCoevorden De Mars Graaco B.V. 65.000Amsterdam Westelijk Havengebied Fetim 45.000Rotterdam Botlek Handelsveem 32.500Amsterdam Westelijk Havengebied Sligro Food Group Nederland B.V. 32.000Honselersdijk De Honsel Hamiplant 25.000Venlo Trade Port West een bedrijf in supply chain services 20.800Wijchen Bijsterhuizen Langeveld Sleegers 13.000Wanssum Haven Coöperatie Vitelia U.A. 12.500Wageningen Binnenhaven Bedrijfslaboratorium 12.200Halfweg Haarlemmerstraatweg Block Electrostore 12.0000% 3% 6% 9% 12% 15%Nederlands gemiddeldeGraag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.Opgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl44

AlmereFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Banen in de industrie30.8502009 t.o.v. 20081,4%Aanbod232.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,8%Voorraad470 ha2009 t.o.v. 20083,6%Opname15.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200946%Aanbod-voorraad ratio9,9%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Huurprijs€ 46 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20095,1%Index banen in de industrie(2003=100)14013012011010090Voorraad bedrijventerreinen(ha)500400300200100352821147802003200420052006200720082009020032004200520062007200820090AlmereNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)250200150100500Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)201612840AlmereZwolleHilversumAmsterdamDiemenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)25020%19%20%25%2008%21%32%3%24%28%15010050AlmereNederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening45

AlmereFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 20101Bedrijventerreinen91 De Vaart2 Veluwsekant Oosten West3De Steiger4Hollandsekant5Stichtsekant6Gooisekant/Gooisepoort4Almere8789HogekantSallandsekantPoldervlak72635Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAlmere Markerkant Euro Fitness 2.300De Vaart Combinatie Teijsen van de Hengel B.V. 2.200De Vaart EBG verhuur B.V. 1.900Markerkant Up and Running 1.500Huurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totAlmere De Steiger 35 50 35 45De Vaart 35 55 35 50Gooisekant/Veluwsekant 45 65 45 60Hollandsekant 45 60 45 55Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25West Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedGraag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor AmsterdamTel: 020 6 644 644E-mail: amsterdam@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl46

Amsterdam en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Amsterdam, Diemen en AmstelveenBanen in de industrie146.7002009 t.o.v. 20081,5%Aanbod570.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Voorraad790 ha2009 t.o.v. 20088,3%Opname88.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200991%Aanbod-voorraad ratio14,4%medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,1%Huurprijs€ 54 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20092,3%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.000800600400200252015105902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Amsterdam e.o.NederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)6005004003002001000Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)1815129630AmsterdamDiemen HaarlemmermeerDen HaagRotterdamUtrechtRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)8%26%23%20%23%Amsterdam e.o.3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)600500400300200100020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00047Dienstverlening

Amsterdam en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Amsterdam, Diemen en Amstelveen321Bedrijventerreinen1 Noord2Sloterdijk/HavensAmsterdam34Westelijk HavengebiedZuidoost5Verrijn Stuart6Amstel Business ParkDiemen650SchipholAmstelveen4Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAmsterdam Westelijk Havengebied Fetim 45.000Westelijk Havengebied Sligro Food Group Nederland B.V. 32.000Amstel Business Park Voskamp Groep West 4.000Sloterdijk/Havens Rijsbergen Beheer B.V. 2.500Sloterdijk/Havens New Ways B.V. 2.200Amstelveen Manouk Bijoux Holding B.V. 1.000Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totAmsterdam Noord 45 70 45 65West 30 70 30 65Zuidoost 55 85 55 85Aalsmeer/Uithoorn 40 60 40 60Alkmaar/Heerhugowaard 40 65 40 65Amstelveen 50 65 50 65Diemen/Weesp 40 65 40 60Haarlem Waarderpolder 45 65 45 60Mijdrecht 40 65 40 60Zaanstad 40 60 40 60Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor AmsterdamTel: 020 6 644 644E-mail: amsterdam@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl48

Arnhem en NijmegenFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Arnhem, Nijmegen, Wijchen, Duiven en ZevenaarBanen in de industrie84.3502009 t.o.v. 20081,7%Aanbod319.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20092,2%Voorraad1.154 ha2009 t.o.v. 20082,1%Opname45.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200913%Aanbod-voorraad ratio5,5%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Huurprijs€ 44 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.2001.00080060040020036282418126902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Arnhem en NijmegenNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)350300250200150100500Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)1612840ArnhemNijmegenWijchenDuivenZevenaarRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010EdeOpname naar sector(van 2000 tot medio 2010)2%19%24%24%31%3%Arnhem en Nijmegen24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)35030025020015010050020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening49

Arnhem en NijmegenFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Arnhem, Nijmegen, Wijchen, Duiven en ZevenaarBedrijventerreinen1 Noord- en Oostkanaalhaven87Arnhem659Duiven1011Zevenaar1213 14234567891011121314WestkanaaldijkWinkelsteegBijsterhuizen’t Broek/Kleefsche WaardIJsseloordRijkerswoerdOvermaatNieuwgraafCenterpoort Noord en Zuid’t HollandTatelaarHengelderKollenburg214NijmegenWijchen3Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageWijchen Bijsterhuizen Langeveld Sleegers 13.000Bijsterhuizen Kuehne 9.000Winkelsteeg Praxis 3.600Zevenaar Tatelaar Carlisle Europe B.V. 4.400Tatelaar Cito Benelux B.V. 2.000Arnhem IJsseloord Bouwbedrijf 2.000Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totArnhem ’t Broek/Kleefsche Waard 30 50 30 50IJsseloord 50 70 50 70Rijkerswoerd/Overmaat 35 55 35 55Duiven Nieuwgraaf/Centerpoort 35 50 35 50Nijmegen Bijsterhuizen 45 55 45 55West Kanaaldijk 30 45 30 45Winkelsteeg 25 40 25 40Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ArnhemTel: 026 4 452 445E-mail: arnhem@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl50

Breda en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Breda, Oosterhout, Moerdijk, Etten-Leur en RoosendaalBanen in de industrie95.4502009 t.o.v. 20081,8%Aanbod579.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200917%Voorraad2.055 ha2009 t.o.v. 20081,4%Opname24.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200986%Aanbod-voorraad ratio5,6%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,8%Huurprijs€ 41 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20093,4%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)2.4002.0001.6001.20080040012010080604020902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Breda e.o.NederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)6005004003002001000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)15129630BredaOosterhoutMoerdijkEtten-LeurRoosendaalRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)60012%1%18%3%20%25%50040030038%31%Breda e.o.24%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector2001000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening51

Breda en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Breda, Oosterhout, Moerdijk, Etten-Leur en Roosendaal1210BedrijventerreinenMoerdijkOosterhoutBREDA EN OMGEVING1 Digit Parc2Emer Zuid/Emer Noord3Heilaar Noord/IABC41145KrogtenHazeldonk732Breda1866789HoogeindSteenakkerMoleneindVosdonk9Etten-Leur5101112Weststad I, II en IIIVijfeikenMoerdijk2A1713E3124A58ROOSENDAAL / BERGEN OP ZOOM1 Borchwerf I2 Borchwerf II3 Majoppeveld NoordA4Roosendaal45Majoppeveld ZuidNoordlandA58E3125Bergen op ZoomA402 km© GeoMedia 2008 [7157]Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageRoosendaal Borchwerf I Loendersloot Expeditie B.V. 10.000Breda Emer Zuid Auto Indumij West Brabant B.V. 2.500Moerdijk Industrie en Havenschap PFF Europe B.V. 2.000Industrie en Havenschap Tranzcare International B.V. 1.900Etten-Leur Vosdonk Holland Covers B.V. 1.200Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,75 9,50 7,50 9,50Overige locaties 9,40 10,65 9,00 11,00*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totBreda Emer-Zuid 30 45 30 45Haagse Beemden 30 50 30 50Hoogeind 40 60 40 60Krogten 30 50 30 50Moleneinde 30 50 30 45Steenakker 40 60 40 60IABC/Heilaar 45 55 40 50Etten-Leur Vosdonk 28 50 28 50Oosterhout 30 53 30 40Roosendaal Majoppeveld/Borchwerf 25 52 25 45Bergen op Zoom Noordland 30 50 30 50Moerdijk Industrieterrein Moerdijk 40 50 35 55Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor BredaTel: 076 5 209 209E-mail: breda@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl52

Den Haag en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Den Haag, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft en ZoetermeerBanen in de industrie124.6002009 t.o.v. 20081,4%Aanbod228.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200912%Voorraad785 ha2009 t.o.v. 20081,4%Opname17.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200913%Aanbod-voorraad ratio5,8%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,7%Huurprijs€ 51 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index banen in de industrie(2003=100)1101051009590Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.000800600400200252015105852003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Den Haag e.o.NederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)350300250200150100500Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)121086420Den HaagDelftRijswijkZoetermeerLeidenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)36%4%11%19%30%Den Haag e.o.3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)35030025020015010050020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00053Dienstverlening

Den Haag en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Den Haag, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft en ZoetermeerBedrijventerreinen1 Scheveningen-Haven2Zichtenburg3Fokker terrein14Prins Claus Kwartier5Rijswijkse Poort6Bedrijvenpark Prisma7Lansinghage8Binckhorst9Laakhaven HSDen Haag98Leidschendam-Voorburg11101112YpenburgForeparkPlaspoelpolder410Zoetermeer13Delft Noord261237Rijswijk513Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageDen Haag Laakhaven HS Stichting RAC 3.800Zoetermeer ZoeterHage Redmail B.V. 3.000ZoeterHage RGD 1.900Delft Delft Zuid Roet 66 1.400Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totDen Haag Binckhorst 30 60 30 60Kerketuinen 40 60 40 60Forepark 55 70 55 70Zoetermeer 40 60 40 60Delft 35 60 35 60Leiden 40 60 40 60Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor Den HaagTel: 070 3 550 550E-mail: den-haag@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl54

Ede en VeenendaalFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Banen in de industrie37.5002009 t.o.v. 20081,6%Aanbod126.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200920%Voorraad562 ha2009 t.o.v. 20083,8%Opname18.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20095,9%Aanbod-voorraad ratio4,5%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Huurprijs€ 43 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)60050040030020010030252015105902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Ede en VeenendaalNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)15015120129096063030 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100EdeVeenendaalUtrechtAmersfoortArnhemNijmegenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)1%29%6%36%28%Ede en Veenendaal24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector3%Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)150120906030020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening55

Ede en VeenendaalFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Bedrijventerreinen121De Faktorij2De Batterijen3Compagnie24Het Ambacht1 3Veenendaal76891011Ede5678910NijverkampKievitsmeentBT A12HeesterengDe ValleiFrankeneng131112KlaphekEde Noord13Reehorsterweg45Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageEde Kievitsmeent Rheinmetall Nederland B.V. 10.900Frankeneng Toyota Material Handling Nederland B.V. 5.000Heestereng Pack4U 900Huurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats Locatie van tot van totEde Frankeneng/Heestereng 35 55 35 55Veenendaal De Compagnie/Faktorij 35 52 35 52Het Ambacht 35 45 35 45Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25*exclusief logistiek vastgoedGraag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ArnhemTel: 026 4 452 445E-mail: arnhem@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl56

Eindhoven en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en VeldhovenBanen in de industrie109.5502009 t.o.v. 20081,9%Aanbod407.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200915%Voorraad1.643 ha2009 t.o.v. 20080,6%Opname36.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200929%Aanbod-voorraad ratio5,0%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Huurprijs€ 43 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,3%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.8001.5001.20090060030042352821147902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Eindhoven e.o.NederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)450360270180900 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)121086420EindhovenHelmondBestSon en BreugelVeldhovenTilburgRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)5%19%25%28%23%Eindhoven e.o.3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)450360270180900 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00057Dienstverlening

Eindhoven en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en VeldhovenSon en BreugelBest13 63Helmond14510211016 71249Eindhoven1VeldhovenBedrijventerreinen1 De Hurk2345678910111213141516Eindhoven/AchtEspDe KadeKapelbeemdEkkersrijt Oost + WestB.Z.O.B.De Run 1000-6000Lake Forum/Park ForumGroot SchootenHoogeind/De WeijerFlight ForumScience Park EindhovenBreevenHigh Tech CampusEindhoven Airport815Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageVeldhoven De Run Hurks Geveltechniek B.V. 3.900Eindhoven De Hurk Ergon 3.900Daalakkersweg Stichting Dochter 3.600Kapelbeemd De Snelle Bode 2.100Helmond Hoogeind A. Hak Vastgoed B.V. 3.800Hoogeind Mutracx 3.000Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,75 9,50 7,50 9,50Overige locaties 9,40 10,65 9,00 11,00*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totEindhoven De Hurk 40 55 40 55Eindhoven Airport 40 57 40 57Eindhoven/Acht 45 58 45 58Esp 40 50 38 47Kapelbeemd 40 50 38 50Helmond Bedrijventerrein ZO Brabant 34 50 34 50De Weijer 34 45 34 45Groot Schooten 39 43 39 45Hoogeind 30 43 30 45Best Breeven/ ’t Zand 34 45 34 45Son Ekkersrijt 37 50 37 50Veldhoven De Run 32 50 32 50Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor EindhovenTel: 040 2 125 125E-mail: eindhoven@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl58

FrieslandFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Leeuwarden, Heerenveen en DrachtenBanen in de industrie43.8502009 t.o.v. 20081,7%Aanbod156.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200945%Voorraad976 ha2009 t.o.v. 20081,3%Opname7.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200953%Aanbod-voorraad ratio3,2%medio 2010 t.o.v. ultimo 20091,0%Huurprijs€ 33 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20092,1%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.0008006004002006048362412902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090FrieslandNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)1601208040Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)543210Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 20100Heerenveen Leeuwarden SmallingerlandSneek Groningen AssenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)1601%29%17%3%20%25%120809%44%24%28%40FrieslandNederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00059Dienstverlening

FrieslandFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Leeuwarden, Heerenveen en Drachten1433LeeuwardenHeerenveen41222BedrijventerreinenLEEUWARDENDRACHTEN1De Hemrik1De HavenDrachten23NewtonparkBusiness Park Leeuwarden23BurmaniaAzeven134Leeuwarden West3HEERENVEEN1 Business Park Friesland West2 Heerenveen Zuid3 Business Park Friesland4 Internationaal Bedrijvenpark FrieslandOmvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageHeerenveen Business Park Friesland Ausma Vorkheftrucks 3.900Innovatielaan Bosma Logistiek 1.000Business Park Friesland een zakelijk dienstverlener 900Leeuwarden De Hemrik A. Hak Telecom 700Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 8,75 10,50 8,75 11,00Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,50*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totLeeuwarden De Hemrik 20 45 20 40Heerenveen Businesspark 30 45 30 45Heerenveen-Zuid 20 35 20 35De Kavels 30 40 30 40Drachten De Haven 25 40 25 40A7 Noord 30 45 25 45Sneek De Hemmen 20 45 20 45Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor GroningenTel: 050 3 141 232E-mail: groningen@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl60

Gooi en EemlandFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Amersfoort en HilversumBanen in de industrie42.5502009 t.o.v. 20081,6%Aanbod116.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20093,1%Voorraad351 ha2009 t.o.v. 20080,9%Opname19.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 2009217%Aanbod-voorraad ratio6,6%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,1%Huurprijs€ 50 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,8%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)500400300200100108642902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Gooi en EemlandNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)1501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)121086420AmersfoortHilversumZeistUtrechtAlmereRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)10%25%27%18%20%Gooi en Eemland3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)1501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00061Dienstverlening

Gooi en EemlandFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Amersfoort en HilversumBedrijventerreinen5AMERSFOORT51De Isselt2Wieken/Vinkenhoef3Vathorst4De Hoef35Calveen1Amersfoort42Hilversum23HILVERSUM1 Havenkwartier2 Spoorzone3 Larenseweg14Kerkelanden5Crailo4Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAmersfoort De Isselt Paul van de Kooi, Keukens op maat B.V. 4.700De Isselt Tweda Horeca Products B.V. 2.000De Hoef Cegelec 1.800Wieken/Vinkenhoef Elmar Services 1.700De Isselt Stolk & Rees Kuvert 1.500Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25West Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totAmersfoort De Hoef/Calveen 40 54 40 54De Isselt 33 48 33 48Vathorst 53 61 53 61Soest 39 52 37 52Hilversum 53 69 53 69Zeist 42 59 40 58Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor UtrechtTel: 030 2 332 552E-mail: utrecht@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl62

Groningen, Assen en EmmenFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Banen in de industrie74.4502009 t.o.v. 20081,7%Aanbod201.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 200921%Voorraad1.598 ha2009 t.o.v. 20082,0%Opname9.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 20090%Aanbod-voorraad ratio2,5%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,5%Huurprijs€ 41 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20092,1%Index banen in de industrie(2003=100)Voorraad bedrijventerreinen(ha)11010510095908520032004200520062007200820091.7001.6001.5001.4001.3001.2001.1001.0002003200420052006200720082009706050403020100Groningen, Assen en EmmenNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)2101801501209060300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)543210GroningenAssenEmmenZwolleLeeuwardenHeerenveenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)33%8%4%25%30%Groningen, Assenen Emmen3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)2101801501209060300 2003 2004 2005 20062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening63

Groningen, Assen en EmmenFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 20103BedrijventerreinenGroningen4GRONINGEN1 Eemspoort523WestpoortEuvelgunne/431145WinschoterdiepHoendiepDriebond2AssenASSEN1Stadsbedrijvenpark2Schepersmaat3Messchenveld4Peelerpark2EMMEN1Bedrijvenpark A37Emmen2Waanderveld3Bargermeer2 31Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageGroningen Eemspoort Muller 2.000Emmen Bargermeer Terwolde B.V. 1.900Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 8,75 10,50 8,75 11,00Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,50*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totGroningen Driebond 38 45 40 45Eemspoort 50 55 45 50Euvelgunne 35 45 30 45Assen Stadsbedrijvenpark 30 45 30 40Peelerpark 40 45 40 45Scheepersmaat 35 45 35 45Messchenveld 45 50 45 50Emmen Bedrijvenpark A37 40 45 40 45Bargermeer 20 45 20 45Waanderveld 40 45 40 45Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor GroningenTel: 050 3 141 232E-mail: groningen@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl64

HaarlemmermeerFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Lijnden en CruquiusBanen in de industrie80.4002009 t.o.v. 20082,1%Aanbod190.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,8%Voorraad486 ha2009 t.o.v. 20080,1%Opname26.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200939%Aanbod-voorraad ratio7,8%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,1%Huurprijs€ 68 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Index banen in de industrie(2003=100)1101051009590Voorraad bedrijventerreinen(ha)50040030020010020161284852003200420052006200720082009020032004200520062007200820090HaarlemmermeerNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)201612840HaarlemmermeerHaarlemAmsterdamDiemenLeidenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)2505%14%15%13%3%20%25%20015010053%Haarlemmermeer24%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening65

HaarlemmermeerFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Lijnden en CruquiusCruquius1312LijndenBadhoevedorpBedrijventerreinen1 De Hoek / Schiphol West2 Graan voor Visch (Zuid)3 De President4Noord55Schiphol Noord6Schiphol Rijk4Schiphol78Schiphol ZuidSchiphol Zuidoost9SpoorzichtHoofddorp1011PionierNieuw-Vennep Zuid32178 15121314LijndenCruquius ZuidSchiphol Logistics Park615Oude Meer1014Nieuw-Vennep911Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageSchiphol Oude Meer UTi 5.900Schiphol Rijk C.H. Robinson Europe B.V. 3.800Hoofddorp De Hoek / Schiphol West Unique Logistics 3.200De Hoek / Schiphol West Cervelo 1.800De Hoek / Schiphol West Dufri International 1.800Lijnden Bedrijvenpark Lijnden ICTroom Company 3.000Bedrijvenpark Lijnden Tramontana 2.400Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totHoofddorp De Hoek 60 85 60 85Graan voor Visch 55 70 55 70De President 65 75 65 75Noord 40 65 40 65Nieuw-Vennep Pionier 35 50 35 50Spoorzicht 45 65 45 65Zuid 60 75 60 75Schiphol Zuid Oost 80 110 80 110Rijk 65 90 65 85Zuid 70 85 70 85Oude Meer 75 90 75 90Cruquius Zuid 50 70 50 65Lijnden Airport Business Park 70 80 70 80Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor HoofddorpTel: 023 5 685 685E-mail: hoofddorp@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl66

’s-Hertogenbosch en TilburgFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Banen in de industrie86.3502009 t.o.v. 20081,6%Aanbod408.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20099,6%Voorraad1.391 ha2009 t.o.v. 20081,0%Opname40.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200915%Aanbod-voorraad ratio5,9%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,5%Huurprijs€ 44 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.5001.2009006003005040302010902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090’s-Hertogenbosch en TilburgNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)450400350300250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010OpnameAanbodPrognose opname (medio)’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch ’s-HertogenboschTilburgTilburgen TilburgAanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)86420’s-HertogenboschTilburgBredaOosterhoutEindhovenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)3%39%10%25%23%’s-Hertogenboschen Tilburg3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)450400350300250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00067Dienstverlening

’s-Hertogenbosch en TilburgFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010331Tilburg2125’s-Hertogenbosch44 5Bedrijventerreinen’S-HERTOGENBOSCH1 De Vutter2 De Rietvelden3 Maaspoort4 De Brand5 De HervenBedrijventerreinenTILBURG1 Kraaiven2 Loven3 Vossenberg4 Katsbogten5 Tradepark 58Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageTilburg Kraaiven een stichting 8.600Kraaiven een transportbedrijf 2.400’s-Hertogenbosch De Rietvelden Safe Ruimteverhuur 5.000De Rietvelden Saint-Gobain Distribution NL B.V. 4.200De Herven Rudy van der Zanden Woningtextiel B.V. 1.300De Rietvelden Gerard Lammers B.V. 3.200Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,75 9,50 7,50 9,50Overige locaties 9,40 10,65 9,00 11,00*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van tot’s-Hertogenbosch De Brand 45 55 45 55De Herven 40 50 40 50De Rietvelden 35 50 35 50Tilburg Katsbogten 45 55 45 55Kraaiven 30 55 30 55Loven 30 50 30 50Vossenberg 35 55 35 55Waalwijk 30 52 30 52Oss/Uden/Veghel 30 45 30 45Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ’s-HertogenboschTel: 073 6 132 424E-mail: den-bosch@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl68

LimburgFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Venlo, Sittard-Geleen-Born en VenrayBanen in de industrie66.5502009 t.o.v. 20082,0%Aanbod418.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20094,9%Voorraad1.883 ha2009 t.o.v. 20086,2%Opname30.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200943%Aanbod-voorraad ratio4,4%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,1%Huurprijs€ 39 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20091,0%Index banen in de industrie(2003=100)105100959085Voorraad bedrijventerreinen(ha)2.0001.8001.6001.4001.20075604530158020032004200520062007200820091.00020032004200520062007200820090LimburgNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m2 v.v.o.)45036027018090Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)86420 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100VenloSittard-Geleen-BornVenrayMaastrichtRoermondEindhovenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)12%7%44%17%20%Limburg3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)450360270180900 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening69

LimburgFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Venlo, Sittard-Geleen-Born en VenrayA7312A731Venray34243E34A67BornBedrijventerreinenA730 1 km1E25A22VENRAY1 Smakterheide2 Keizersveld3 De Hulst I & II4 De BlaktA73Venlo3SittardVENLO1 Trade Port2 Trade Port West I & II3 Trade Port Oost4 Trade Port Noord5 Geloërveld (Belfeld)© GeoMedia 2008 [7157]5TegelenA7302 kmGeleen01 km© GeoMedia 2008 [7157]SITTARD-GELEEN-BORN123Holtum NoordBedrijventerrein NoordBedrijvenstad FortunaOmvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageVenlo Trade Port West een bedrijf in supply chain services 20.800Kaldenkerkerweg Eurogreen Hulder B.V. 4.800Sittard Bedrijventerrein Noord Born Car Center 3.600Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totZuid Beste locaties 7,75 9,50 7,50 9,50Overige locaties 9,40 10,65 9,00 11,00*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totHeerlen De Koumen 29 39 29 39De Locht/De Beitel 29 41 29 41In de Cramer 29 41 29 41Maastricht Beatrixhaven 32 48 32 48Maastricht Airport 40 50 40 50Roermond Roerstreek 29 41 29 41Willem Alexander 29 39 29 39Sittard Bedrijvenstad Fortuna 39 45 39 45Bedrijventerrein Noord 25 41 25 41Holtum Noord 25 55 25 53Venlo Groot Boller 41 52 40 50Trade Port West 41 52 40 50Trade Port West II 41 52 40 50Veegtes 29 38 29 38Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor EindhovenTel: 040 2 125 125E-mail: eindhoven@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl70

Rotterdam en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en DrechtstedenBanen in de industrie210.2502009 t.o.v. 20081,6%Aanbod478.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20092,8%Voorraad1.800 ha2009 t.o.v. 20085,6%Opname110.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200911%Aanbod-voorraad ratio5,3%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,3%Huurprijs€ 55 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Index banen in de industrie(2003=100)11010510095Voorraad bedrijventerreinen(ha)2.0001.5001.0001.0005005040302010902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Rotterdam e.o.NederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)7006005004003002001000Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)121086420Rotterdam*Capellea/d IJsselDrechtstedenSchiedamBredaDen HaagRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010* Inclusief voorraad distriparken Maasvlakte, Botlek en EemhavenOpname naar sector(van 2000 tot medio 2010)3%31%18%23%25%Rotterdam e.o.3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)700600500400300200100020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00071Dienstverlening

Rotterdam en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden7Bedrijventerreinen6100Capelle a/d IJssel1 Distripark Botlek2 Distripark Maasvlakte3 Europoort4 Distripark Eemhaven5 WaalhavengebiedSchiedam67Noordwest/Spaanse polderHoofdweggebied989DrechtstedenVijfsluizen1 23Rotterdam51011’s-Gravelandse PolderSpijkenisse4118Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageRotterdam Distripark Botlek Handelsveem 32.500Distripark Botlek Pacorini 7.100Berkenwoudestraat Santon Group B.V. 3.100Waalhavengebied T-Mobile 2.500Schiedam Vijfsluizen R&M Logistics 3.000Drechtsteden Zwijndrecht C. van den Heerik Transport 2.900Dordrecht ABC & Den Hartog Verhuizingen 2.300Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totRotterdam Noord west/Spaanse polder 48 64 48 63Hoogvliet 53 61 53 60Waalhaven/Distriparken 45 61 45 60Capelle a/d IJssel Hoofdweg 53 64 53 63Schiedam ’s Graveland 45 58 45 58Vijfsluizen 55 59 55 59Barendrecht Dierenstein Vaanpark 53 64 53 63Spijkernisse Halfweg 46 56 46 56Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor RotterdamTel: 010 4 333 555,E-mail: rotterdam@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl72

Twentse stedenbandFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Enschede, Hengelo en AlmeloBanen in de industrie72.3502009 t.o.v. 20081,8%Aanbod214.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20094,4%Voorraad1.487 ha2009 t.o.v. 200811%Opname22.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200953%Aanbod-voorraad ratio1,9%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,6%Huurprijs€ 37 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,3%Index banen in de industrie(2003=100)Voorraad bedrijventerreinen(ha)1101.800601051.5001.200504010090030956003002010902003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Twentse stedenbandNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)300102508200150100506420 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100EnschedeHengeloAlmeloOldenzaalDeventerZwolleRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot en met 2010)2%13%14%35%36%3%2%Twentse stedenband24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)300250200150100500 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00073Dienstverlening

Twentse stedenbandFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Enschede, Hengelo en AlmeloBedrijventerreinenAlmeloE309A1101213A351186HengeloE30A11 De Haven2345678910111213MarsstedenEuregio BedrijvenparkJosink-EsTwentekanaalWestermaatZeggershoek/FabelenwegWestermaat CampusBedrijvenpark TwenteDollegoor/TurfkadeBedrijvenpark BornsestraatTwentepoortXL Bedrijvenpark Twente75A35214Enschede30 4 km© GeoMedia 2008 [7157]Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageAlmelo Dollegoor/Turfkade een transportbedrijf 7.700Bedrijvenpark Twente een groothandel in electronica 2.900Bedrijvenpark Twente Enrichment Technology NL B.V. 1.000Hengelo Twentekanaal ManniC Exploitatie 3.800Twentekanaal Azure Center 1.300Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totOost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totEnschede De Haven 25 40 25 40Euregio 28 40 28 42Marssteden 33 47 33 47Hengelo Twentekanaal 30 45 30 45Westermaat 37 48 37 48Almelo Bedrijvenpark Twente 25 40 25 40Dollegoor/Turfkade 25 40 25 40Twentepoort 35 45 35 45Oldenzaal Hanzepoort 32 42 32 42Hazewinkel 30 45 30 45Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor EnschedeTel: 053 4 300 900E-mail: enschede@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl74

Utrecht en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Utrecht, Maarssen, Nieuwegein en HoutenBanen in de industrie90.0002009 t.o.v. 20081,4%Aanbod273.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20093,6%Voorraad659 ha2009 t.o.v. 20081,2%Opname14.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200912%Aanbod-voorraad ratio8,3%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Huurprijs€ 47 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090,2%Index banen in de industrie(2003=100)Voorraad bedrijventerreinen(ha)11010510095908520032004200520062007200820097006005004003002001000200320042005200620072008200935302520151050Utrecht e.o.NederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)350300250200150100500Opname2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)AanbodPrognose opname 2010Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)121086420UtrechtMaarssenNieuwegeinHoutenZeistWoerdenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)5%25%20%21%29%Utrecht e.o.3%24%20%25%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT DienstensectorAanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)35030025020015010050020032004200520062007200820092010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.00075Dienstverlening

Utrecht en omgevingFactsheet bedrijfsruimtemarkt I medio 2010Utrecht, Maarssen, Nieuwegein en HoutenBedrijventerreinen6Maarssen131 Lage Weide2 Strijkviertel/Oudenrijn3 Overvecht Noord44De Wetering Noord5Utrecht56De Wetering ZuidHaarrijn7Plettenburg/De Wiers8Liesbosch/Laagraven2910’t KloosterDoornkade11Rondeel12Meerpaal8Nieuwegein107911Houten12Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageHouten Rondeel Imtech Infra B.V. 2.400Utrecht Oudenoord Stichting Kyteman 1.800Lage Weide Bouwbedrijf Tristan 1.800Lage Weide Stichts Handelshuis Vastgoed B.V. 1.700Lage Weide RegiLabs 1.300Lage Weide Ducares 1.300Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totWest Beste locaties 7,75 9,25 7,50 9,50Overige locaties 9,10 10,50 9,00 10,75*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totUtrecht De Wetering 56 63 55 63Lage Weide 35 59 36 59Oudenrijn (De Meern) 36 55 35 55Overvecht 33 50 33 50Nieuwegein Laagraven 40 55 40 55Plettenburg/De Wiers 40 53 40 52Houten Doornkade 40 48 40 48Rondeel 47 55 47 55De Meerpaal 50 60 50 60Maarssen 35 50 35 50Vianen De Hagen 35 48 35 48Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor UtrechtTel: 030 2 332 552E-mail: utrecht@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl76

Zwolle, Apeldoorn en DeventerFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Banen in de industrie81.8502009 t.o.v. 20081,7%Aanbod216.000 m 2medio 2010 t.o.v. ultimo 20092,1%Voorraad1.262 ha2009 t.o.v. 20080,8%Opname12.000 m 21 e helft 2010 t.o.v. 1 e helft 200953%Aanbod-voorraad ratio3,4%medio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Huurprijs€ 46 per m 2 / jaarmedio 2010 t.o.v. ultimo 20090%Index banen in de industrie(2003=100)1101051009590Voorraad bedrijventerreinen(ha)1.5001.2009006003005040302010852003200420052006200720082009020032004200520062007200820090Zwolle, Apeldoorn en DeventerNederlandVoorraadJaarlijkse uitgifteBron: LISA, EIMBron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ ZadelhoffOpname en aanbod(x 1.000 m 2 v.v.o.)Aanbod-voorraad ratio(in %, medio 2010 t.o.v. 2009)3008250200615041005020 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)Opname Aanbod Prognose opname 20100ZwolleApeldoornDeventerZutphenAssenHeerenveenRatio 2009 Ratio medio 2010 Nederlands gemiddelde medio 2010Opname naar sector(van 2000 tot medio 2010)Aanbod naar grootteklasse(x 1.000 m 2 v.v.o.)30028%19%20%25%2403%1803%19%31%Zwolle, Apeldoornen Deventer24%28%NederlandIndustrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector120600 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010(medio)750-1.000 1.000-2.500 2.500-5.000 5.000-10.000 >10.000Dienstverlening77

Zwolle, Apeldoorn en DeventerFactsheet bedrijfsruimtemarkt | medio 20104Deventer231Zwolle2311BedrijventerreinenZWOLLEAPELDOORN212De MarslandenVoorst12StadhoudersmolenDe Vlijt3De Vrolijkheid3Kaijersmolen4Hessenpoort4KuipersveldApeldoornDEVENTER56MalkenschotenBrouwersmolen634123BergweideKloosterlandenDe Wetering5Omvangrijke transacties bedrijfsruimte 1 e helft 2010Plaats Locatie Huurder/koper MetrageDeventer Kloosterlanden Aline Group B.V. 3.000Zwolle Hessenpoort Energiewacht Groep 2.600Apeldoorn Kaijersmolen Kwik Fit Nederland B.V. 1.200Bruto aanvangsrendementen* v.o.n. in %ultimo 2009 medio 2010Regio Locatie van tot van totNoord Beste locaties 8,75 10,50 8,75 11,00Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,50Oost Beste locaties 8,65 10,00 8,65 10,25Overige locaties 9,50 11,00 9,50 11,25*exclusief logistiek vastgoedHuurprijzen bedrijfsruimten (in euro per m 2 /jaar)ultimo 2009 medio 2010Plaats van tot van totZwolle Hessenpoort 40 55 40 55Marslanden 35 50 35 50Voorst 35 55 35 55Apeldoorn 25 75 25 75Deventer Kloosterlanden 25 60 25 60Graag informeren wij u uitgebreid over de lokale vastgoedmarkt.U kunt ons bereiken opDTZ Zadelhoff, kantoor ZwolleTel: 038 4 258 800E-mail: zwolle@dtz.nlOpgesteld doorDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nlwww.dtz.nl78

Definities, bronnen enonderzoeksverantwoordingIn de factsheets wordt een aantal vastgoedindicatorengepresenteerd in de vorm vangrafieken en tabellen. Hieronder volgt eenkorte uitleg van definities en bronnen terbegeleiding van de gebruikte indicatoren,evenals een onderzoeksverantwoording.Index kantoorbanen/Banen in de industrieDe grafiek Index kantoorbanen/Banen in deindustrie geeft de geïndiceerde ontwikkelingweer van het aantal banen. Hierbij is het jaar2003 als uitgangspunt genomen. De gegevensvoor deze grafiek zijn afkomstig van LISA enbewerkt door het EIM.Opname en aanbodIn de grafiek opname en aanbod is dehistorische ontwikkeling weergegeven vanopname en aanbod op de kantoor- ofbedrijfsruimtemarkt vanaf het jaar 2003 toten met medio 2010.Onder opname wordt de kantoor- en/ofbedrijfsruimte verstaan die op de ‘vrije markt’verhuurd en verkocht is, met uitzondering vansale-and-leaseback transacties en nieuwbouwten behoeve van eigenaar-gebruikers (dezogenoemde eigen bouw). Transacties wordengeregistreerd op het moment dat tussenbetrokken partijen wilsovereenstemmingbereikt is, waarbij een ondergrens van 500 m²wordt aangehouden voor kantoorruimte en750 m² voor bedrijfsruimte.Aanbod betreft gebouwen waarin per ultimovan elk kalenderjaar minimaal 500 m²kantoorruimte of 750 m² bedrijfsruimte voor deverhuur of verkoop beschikbaar is.Het aanbod heeft uitsluitend betrekking opreeds opgeleverde of nog in aanbouw zijndecomplexen. Projecten in voorbereidingworden niet meegeteld. De gegevens voordeze grafiek zijn afkomstig van DTZ Zadelhoff.Voorraad/Voorraad in gebruik (kantoren)Voor de kantorenmarkt wordt onder voorraadhet totaal verstaan van bestaande of inaanbouw zijnde kantoorruimte met eenoppervlakte van 500 m² v.v.o. of meer. Dekantorenvoorraad gegevens zijn afkomstigvan Drs. R.L. Bak Property Research andConsultancy. Onder (kantoren)voorraad ingebruik wordt dat deel van de kantorenvoorraadgerekend dat op het moment vaninventarisatie niet als aanbod geregistreerdstaat. Het betreft hier dus een combinatie vangegevens van Bak (kantorenvoorraad) en DTZZadelhoff (aanbod).Voorraad bedrijventerreinenDe grafiek voorraad bedrijventerreinen geeftzowel de voorraad netto reeds uitgegevenbedrijventerrein weer in hectare grond meteen bedrijfsbestemming, evenals de jaarlijkseuitgifte van bedrijventerrein (tevens inhectare). Zeehaventerreinen worden niet totde voorraad bedrijventerreinen gerekend.De gegevens zijn afkomstig van VROM/DGRuimte.Leegstand (kantoren)Leegstand betreft aangeboden ruimte inopgeleverde gebouwen die op het momentvan inventarisatie niet (meer) in gebruik is.Leegstand wordt uitgedrukt in percentagesvan de kantorenvoorraad, per ultimo vanhet jaar.Aanbod-voorraad ratio (bedrijfsruimten)De aanbod-voorraad ratio drukt de verhoudingtussen aanbod en voorraad uit in percentages.De voorraad bedrijfsruimten(in m²) is berekend door de voorraad bedrijventerreinente verminderen met een bebouwingspercentagevan 50%.Bruto-aanvangsrendementOnder bruto-aanvangsrendement worden debruto huurinkomsten verstaan vóór afschrijvingenen eigenaarslasten, als percentage vande totale verwervingsprijs vrij op naam.Huurprijs kantoren en bedrijfsruimtenPrijzen in euro per vierkante meter verhuurbaaroppervlak per jaar exclusief BTW, servicekosten,huurderspecifieke inrichtingskosten eneventuele huurkortingen.OnderzoeksverantwoordingDTZ Zadelhoff besteedt grote aandacht aanhet verzamelen en controleren van degepresenteerde data. Zo wordt de data die tengrondslag liggen aan de aanbod- en opnamecijferszorgvuldig nagegaan en verrijkt doorresearchmedewerkers en makelaars van DTZZadelhoff die in de betreffende regio actief zijn.Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van externebronnen, zoals van de data van PropertyNL enVastgoedmarkt. Dankzij deze werkwijzedenken wij een accuraat en landelijk dekkendbeeld te kunnen schetsen van de vrije marktenvoor kantoor- en bedrijfsruimte.www.dtz.nlwww.dtz.com79

DTZ Zadelhoff is al ruim 40 jaar de naam in commercieel vastgoed. Uitblinker in advies. Perfectionist in uitvoering. DTZ Zadelhoff maaktdeel uit van het netwerk van DTZ, dat met ruim 10.000 medewerkers wereldwijd actief is in 43 landen. In Nederland is DTZ Zadelhoffvertegenwoordigd met eigen kantoren in 12 grote steden. DTZ Zadelhoff beschikt over een in-huis researchteam en ruim 200 makelaars enadviseurs die continu marktbewegingen volgen en inzichtelijk maken. DTZ Zadelhoff is een v.o.f. waarin partners deelnemen via beslotenvennootschappen. Eén van de partners is DTZ Holdings plc, sinds 1987 geregistreerd aan de London Stock Exchange.DTZ Zadelhoff, kantoor AmsterdamPostbus 740301070 BA AmsterdamApollolaan 1501077 BG AmsterdamTel.: 020 6 644 644Fax: 020 6 716 392E-mail: amsterdam@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor ArnhemPostbus 5736800 AN ArnhemMeander 6016825 ME ArnhemTel.: 026 4 452 445Fax: 026 3 513 909E-mail: arnhem@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor BredaPostbus 22164800 CE BredaClaudius Prinsenlaan 1484818 CP BredaTel.: 076 5 209 209Fax: 076 5 227 148E-mail: breda@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor Den HaagPostbus 856172508 CH Den HaagParkstraat 832514 JG Den HaagTel.: 070 3 550 550Fax: 070 3 512 005E-mail: den-haag@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor EindhovenPostbus 9735600 AZ EindhovenBeemdstraat 95653 MA EindhovenTel.: 040 2 125 125Fax: 040 2 122 220E-mail: eindhoven@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor EnschedeDe Ruyterlaan 27511 JH EnschedeTel.: 053 4 300 900Fax: 053 4 304 647E-mail: enschede@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor GroningenPostbus 8709700 AW GroningenUbbo Emmiussingel 29711 BH GroningenTel.: 050 3 141 232Fax: 050 3 185 160E-mail: groningen@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor ’s-HertogenboschPostbus 50655201 GB ’s-HertogenboschPettelaarpark 645216 PP ’s-HertogenboschTel.: 073 6 132 424Fax: 073 6 133 484E-mail: den-bosch@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor HoofddorpPostbus 20282130 GE HoofddorpPolarisavenue 85a2132 JH HoofddorpTel.: 023 5 685 685Fax: 023 5 685 111E-mail: hoofddorp@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor RotterdamPostbus 9373000 AX RotterdamK.P. van der Mandelelaan 1103062 MB RotterdamTel.: 010 4 333 555Fax: 010 4 117 971E-mail: rotterdam@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor UtrechtPostbus 191253501 DC UtrechtOorsprongpark 123581 ET UtrechtTel.: 030 2 332 552Fax: 030 2 310 543E-mail: utrecht@dtz.nlDTZ Zadelhoff, kantoor ZwollePostbus 3828000 AJ ZwolleBurg. van Royensingel 68011 CS ZwolleTel.: 038 4 258 800Fax: 038 4 258 822E-mail: zwolle@dtz.nlDTZ Zadelhoff, afdeling InvestmentsPostbus 740301070 BA AmsterdamApollolaan 1501077 BG AmsterdamTel.: 020 5 711 411Fax: 020 6 716 932E-mail: investments@dtz.nlDTZ Zadelhoff,afdeling Marketing & CommunicationsPostbus 191253501 DC UtrechtOorsprongpark 123581 ET UtrechtTel.: 030 2 320 000Fax: 030 2 888 694E-mail: marcom@dtz.nlDTZ Zadelhoff, afdeling FinancePostbus 740301070 BA AmsterdamApollolaan 1501077 BG AmsterdamTel.: 020 5 711 444Fax: 020 6 716 932E-mail: finance@dtz.nlDTZ Zadelhoff,afdeling Corporate ServicesPostbus 191253501 DC UtrechtOorsprongpark 123581 ET UtrechtTel.: 030 2 320 000Fax: 030 2 369 102E-mail: cs@dtz.nlDTZ Zadelhoff, afdeling ResearchPostbus 740301070 BA AmsterdamApollolaan 1501077 GB AmsterdamTel.: 020 8 407 251Fax: 020 6 716 392E-mail: research@dtz.nlDTZ Zadelhoff, afdeling Retail ServicesPostbus 191253501 DC UtrechtOorsprongpark 123581 ET UtrechtTel.: 030 6 022 211Fax: 030 6 022 811E-mail: retail@dtz.nlDTZ Zadelhoff,afdeling Valuation Advisory ServicesPostbus 740301070 BA AmsterdamApollolaan 1501077 BG AmsterdamTel.: 020 8 407 260Fax: 020 6 716 932E-mail: vas@dtz.nlDTZ Zadelhoff Property Management BVPostbus 191603501 DD UtrechtNieuwekade 153511 RV UtrechtTel.: 030 2 394 239Fax: 030 2 394 240E-mail: propertymanagement@dtz.nl

Nederland compleetFactsheets kantoren- en bedrijfsruimtemarkt | medio 2010Een uitgave van DTZ Zadelhoff v.o.f.ISBN 978-90-78197-24-9Vormgeving: Matt Art Concept & Design, HaarlemNiets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/ofvermenigvuldigd zonder bronvermelding. Alle gegevens zijn metzorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid ervan wordtevenwel geen aansprakelijkheid aanvaard.Deze publicatie is verkrijgbaar bij:DTZ Zadelhoff, afdeling Research te Amsterdam (tel. 020 8 407 251).Er is ook een Engelse versie beschikbaar.Dit rapport kunt u ook vinden op onze website www.dtz.nl.DTZ Zadelhoff is een v.o.f. van partners die deelnemen middelsbesloten vennootschappen.Uitgevoerd door:DTZ Zadelhoff, afdeling ResearchApollolaan 1501077 BG AmsterdamTel: 020 8 407 251E-mail: research@dtz.nl© DTZ Zadelhoff 2010

07-2010www.dtz.nlwww.dtz.com