2014 Steyaert Kwekkeboom gesteund door zelfhulp

Het doel van zelfhulp is het bewerkstelligen van een verbetering in de persoonlijkelevensomstandigheden van mensen. Bijkomend doel is bijdragen aan de-stigmatisering.In de activiteiten benadrukt zelfhulp gelijkwaardigheid, authenticiteit en, bij groepsgebondenactiviteiten, wederzijdse steun.Zelfhulp gaat om contacten tussen lotgenoten: groepen mensen die eenzelfdeproblematiek meegemaakt hebben (of blijvend meemaken, bv. bij een chronische ziekte)en in verschillende stadia van oplossing en verwerking zitten, en elkaar in dat processteunen. Dat kan gaan over alcoholisten, nabestaanden van suïcide, manisch-depressieven,transgenders, enzovoort.De essentie van zelfhulp is herstel. Ook al geneest het niet, het obstakel wordt welhanteerbaar. Zelfhulp is een middel om de externe sociale maatschappelijke en internepersoonlijke isolatie op te heffen.Het delen van ervaringen en de daarbij horende emoties vormen de basis van hetoptreden van de deelnemer aan een zelfhulpgroep. Zelfhulp blijft eigendom van dedeel nemers en wordt geen eigendom van professionals, al zijn er veel vormen van goedesamenwerking mogelijk (zie hierover hoofdstuk 6 in deze publicatie).Aspecten van zelfhulp zijn de aandacht, het meevoelen vanuit begrijpen, respect,gelijkwaardigheid, de hoop en de verwerking van de gevolgen van de ervaren beperking.Opvallend is dat bij zelfhulp afwisselend gesproken wordt over zelfhulp en zelfhulpgroepen.Dat is te verklaren doordat de werking van zelfhulp grotendeels voortkomt uitde interactie tussen mensen met aandoeningen en/of psychische en/of sociale problemenof hun verwanten. En die interactie vindt vaak in groepsverband plaats.Er zijn verschillende andere vormen van hulp en steun die raken aan of deels overeenkomenmet zelfhulp, maar die daarvan toch verschillen. Daarnaast zijn er ook anderetermen die eenvoudig te verwarren zijn met zelfhulp omdat ze er veel mee gemeenhebben. Hieronder noemen we de belangrijkste. Voor een uitgebreid overzicht verwijzenwe naar de begrippenlijst (in de bijlage).Zelfzorg gaat om initiatieven die iemand als persoon voor zichzelf neemt in het kader vanfysieke en geestelijke gezondheid, bijvoorbeeld bewust de werkdruk verminderen of meergaan sporten. De term is afkomstig van Hattinga-Verschure, die ook de term mantelzorgmuntte (Hattinga Verschure, 1977). Zelfzorg wordt omschreven als “Alle handelingen die eenmens bewust verricht ter verbetering van zijn eigen gezondheid; betreft zowel preventievehandelingen als behandeling met bijvoorbeeld zelfmedicatie” (Thesaurus Zorg en Welzijn).Zelfhulpboeken en online-programma’s (zoals ze veelvuldig te vinden zijn) benoemen wedaarom als zelfzorg en niet als zelfhulp. Ook instrumenten als zelfmanagementkaarten voorcliënten in de geestelijke gezondheidszorg om meer regie te kunnen voeren over het eigenleven zijn vormen van zelfzorg en geen zelfhulp. De toegevoegde waarde van zelfhulp zithem in de ondersteuning door lotgenotencontact. Zelfzorg is voor en door dezelfde persoon.* * *12 Gesteund door zelfhulp