Klasse voor Leerkrachten 127 - Index of - Klasse

veelal meer tevreden dan docenten uit de domeinen
economie, technologie en biotechnologie.
Dromen
«Een fusie kan schaalvoordelen opleveren: middelen
kunnen beter worden gebruikt, het studieaanbod
wordt stabieler en er is meer fi nanciële stabiliteit»,
schrijven de onderzoekers in hun rapport. «Dit zijn
belangrijke effecten, die niet noodzakelijk door het
onderwijzend personeel als zodanig worden ervaren.»
Interviews met het ‘hoger kader’ van de elf
hogescholen leveren dan ook de meeste positieve
commentaren op over de fusies. Algemeen directeurs
en departementshoofden stellen een sterkere ‘hoger
onderwijs’ mentaliteit vast en merken dat docenten
hun job niet langer beschouwen als louter lesgeven.
Departementen leren van elkaar, vinden ze. En dat er
meer mogelijkheden zijn blijkt uit citaten als:
«Als wij internationaal iets willen betekenen, dan is
een fusie nodig.»
«Vier jaar geleden was er niets, nu hebben wij een
volledig intranet.»
«We maken een zelfstudiecentrum, daar kan je als
kleine hogeschool enkel van dromen.»
Ziekenhuis
Hoe kunnen hogescholen de ontevredenheid van hun
personeel wegwerken of vermijden? «Ze moeten uitleggen
wat de voordelen zijn van een fusie, maar ook wijzen op
de moeilijkheden die daarmee gepaard gaan», stellen
de onderzoekers. «Tevredenheid over een fusie kan
ervoor zorgen dat een hogeschool fl exibeler is en beter
geïntegreerd geraakt. Ook ziet men dat docenten zich
meer identifi ceren met hun departement en hogeschool.
Voorts ziet men meer inspraak voor en na de fusie en
meer communicatie op departementaal niveau.»
Werkdruk met 9 uur ggestegen gestegen g
Luc Daelemans
Mannen zijn minder
tevreden over de fusie
dan vrouwen
Willen docenten tevreden
zijn over hun job
dan moeten de hogescholen
werken aan:
- communiceren over de
fusie en rekening houden
met de behoeften van de
docenten;
- een goede teamgeest binnen
het departement;
- een vlotte communicatie met
het departementshoofd;
- een betere onderwijskwaliteit;
- voldoende didactische uitrusting
en infrastructuur;
- meer identifi catie met de hogeschool
en het departement;
- meer aansluiting bij de universiteit
(bv. via gezamenlijke onderzoeksprojecten).
Wat docenten zeker niet tevreden
maakt, is administratieve overbelasting
en een bestuur dat te sterk de
eenheid van de hogeschool stimuleert.
«Universiteiten en ziekenhuizen stellen
zich tegenover de buitenwereld ook wel
als een eenheid op, maar verlenen hun
faculteiten of afdelingen veel autonomie»,
besluiten de onderzoekers met een voorbeeld.
«Een sterke eenheid willen doordrukken roept
weerstanden op.» ■
Hogescholen enkele jaren na de fusie, J. C. Verhoeven, G.
Devos, C. Smolders, W. Cools, J. Velghe – KULeuven, Vlerick
Management School Leuven Gent - Onderzoek in opdracht van
het departement Onderwijs (OBPWO 99.14) – Een uitgebreide
samenvatting vindt u op www.ond.vlaanderen.be/obpwo (kies
‘Projecten 1999’)
� De structuur van het hoger onderwijs in Vlaanderen: www.ond.vlaanderen.be/hoger_onderwijs
«FUSIE JA, CULTUURCLASH NEE»
‘Personeel Katholieke Hogeschool Brussel (KHB)
weigert fusie met de Economische Hogeschool Sint-
Aloysius (Ehsal) en de IRIS-hogeschool.’ Dat kon u lezen
in de kranten. Een schoolvoorbeeld van fusieleed?
Lieve Franssen, afdelingshoofd van de lerarenopleiding
– kleuteronderwijzers en syndicaal afgevaardigde van
de KHB: «Tijdens de onderhandelingen bleek snel dat er
grote cultuurverschillen zijn tussen de KHB en Ehsal.. Die
leidden tot discussies over het arbeidsreglement, de taakinvulling,
de vakantieregeling. Er kwam een compromistekst,
maar in een referendum zei 82 procent van de KHBdocenten
daar nee tegen. Zij hebben vooral ideologische
bezwaren en vrezen dat de individuele begeleiding van
de student onder de fusie zal leiden. Momenteel zitten we
in een patsituatie, want er is een protocolakkoord waarin
staat dat Ehsal en KHB enkel fuseren, als het personeel van
beide hogescholen daarachter staat. Niemand weet hoe het
verder moet. Maar denk niet dat de Katholieke Hogeschool
Brussel op zijn eentje wil blijven doorgaan. We voeren al
sinds 1995 gesprekken over samenwerking en fusie. Die
biedt nu eenmaal meer mogelijkheden, dat zien we in. Ons
personeel is daarover ook van bij het begin geïnformeerd.
Maar waarom dan met een hogeschool die qua cultuur en
organisatie zo ver van ons afstaat?»
«LUXESITUATIE RECHTGEZET»
«Hogeschooldocenten hebben altijd wat negatief gestaan
tegenover veranderingen», stelt Jan Adé, directeur-generaal
Hoger Onderwijs van het departement Onderwijs. «Al
bewijst dit onderzoek dat de jongere generatie docenten
positiever tegen de vernieuwing aankijkt dan de oudste,
die de twee jaren na het onderzoek bovendien massaal
gebruik heeft gemaakt van de uitstapregeling op 55 jaar.
En hoe terecht is die ontevredenheid over de fusies?
Docenten werken nu wel meer per week dan voor de fusie,
maar daarmee zitten ze op het niveau van gewone
arbeidsprestaties in het onderwijs. Het lijkt ernaar dat
een luxesituatie uit het verleden is rechtgezet, al wil ik
de taakbelasting van de docenten niet wegwuiven. Het
is duidelijk dat bijvoorbeeld internationalisering en
onderzoeksopdrachten hun taak complexer hebben
gemaakt. Ook gebrekkig uitgebouwde inspraakregelingen
hebben het de docent in zijn nieuwe ho-
geschool niet makkelijk gemaakt. Daar hebben we
als overheid ook op gewezen. We merken nu dat
hogeschoolbesturen dit hebben ingezien en aan
meer betrokkenheid van hun personeel werken.
Ten slotte heeft de enveloppenfi nanciering hogescholen
er blijkbaar toe aangezet afvloeiend
personeel niet automatisch door jonge krachten
te vervangen, wat tot ongenoegen leidde
onder het personeel. Toch wijst alles erop
dat de ontevredenheid over de fusies eruit
zal groeien. Met de recente associaties
tussen hogescholen en universiteiten
zullen de hogescholen bovendien kunnen
genieten van de expertise van de
universiteiten. Maar het is ook een
kwestie van ingesteldheid: bekijk
je vernieuwing als een uitdaging
of als een bedreiging?»
KLASSE NR.127 45