Brancheprofiel de Koffiebar in beeld 2009 - Van Spronsen en Partners

DeJaargang: 2009Koffiebar in beeldProfiel van de Koffiebar‘De Koffiebar in beeld’ is een gratis publicatie vanVan Spronsen & Partners horeca-advies

Inhoudsopgave256781011121314BrancheontwikkelingInterview Liesbeth SleijsterKoffie ketens in beeldInterview Alexander de Ronde BresserConsument en consumptieBuitenlandBuitenlandse ketensInterview Kees van der WestenTrends en ontwikkelingenToekomstvisie

BrancheontwikkelingIn Nederland drinken mensen gemiddeld tien keer meer koffie dan in de meeste landen in de restvan de wereld. Alleen in Scandinavië, Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland wordt per hoofd van debevolking meer koffie gedronken.AanbodDe Kamer van Koophandel telt in maart 2009 in Nederland circa 890 bedrijven die ingeschrevenstaan als koffiebar. Deze branche omvat espressobars, koffiebars, koffiehuizen, koffieshops (nietin combinatie met verkoop van softdrugs).DichtheidOns land telt gemiddeld 5,4 koffiebars per 100.000 inwoners. Amsterdam beschikt met ruim 31koffiebars per 100.000 inwoners over de hoogste dichtheid van Nederland. Theoretisch gezien ishier dus beperkt ruimte voor uitbreiding. De provincie Groningenbeschikt over de laagste dichtheidmet ruim 2 koffiebars per 100.000 inwoners. Theoretisch gezien is hier dus de meeste ruimte voorextra koffiebars.In absolute getallen beschikken de vier grote steden gezamenlijk over de meeste koffiebars. Bijnade helft van alle koffiebars is te vinden in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, waarbijAmsterdam over de meeste koffiebars beschikt.dichtheid /Provinciekoffiebar100.000 inwonersGroningen 132,3Flevoland 92,3Friesland 162,5Zeeland 102,6Limburg 312,8Overijssel 343,0Noord-Brabant 723,0Drenthe 153,1Gelderland 653,3Utrecht (stad) 258,4Rotterdam 6811,6Den Haag 10922,6Amsterdam 23330,7Zuid-Holland exclusief D-H en R'dam 773,2Utrecht exclusief Utrecht 303,3Noord-Holland exclusief A'dam 854,5Nederland 8925,4Nederland zonder 4 grootste steden 4673,3Bron: www.kvk.nlLocatie koffiebarsHet grote aantal koffiebars in de vier grote steden geeft aan dat een koffiebar voornamelijk op eenhigh traffic locatie te vinden is. Hierbij kan worden gedacht een koffiebar in het stadscentrum, ineen warenhuis of woonboulevard. Andere high traffic locaties zijn stations, vliegvelden of langs desnelweg. De koffiebars doelen hierbij op de doorreizende en winkelende gast. Deze bezoekersdoen voornamelijk impuls aankopen in de koffiebar. Exploitanten van tankstations hebben zelfsontdekt dat automobilisten ergens juist wel of niet tanken vanwege de kwaliteit van de koffie.Koffiedrinkers van NederlandNaar gegevens van de Vereniging van Nederlandse Koffiebranders en Theepakkers (VNKT) drinkt79% van de Nederlanders regelmatig koffie. Hiervan drinkt 35% de koffie zwart, 53% voegt melktoe en 43% drinkt de koffie gezoet.2

BrancheontwikkelingVerschuiving naar luxeVolgens de Verenging van Nederlandse Koffiebranders en Theepakkers stapt de Nederlandsekoffie drinker over van ‘het traditionele bakkie’ naar meer luxe, op espresso gebaseerdekoffie. 43% van alle buitenshuis geconsumeerde koffie is op basis van espresso.Ook binnenshuis wordt koffie anders gedronken. Dit is bijvoorbeeld merkbaar in hoe koffieverpakt wordt. De 250 gram en 500 gram verpakkingen met voorgemalen koffie wordenminder verkocht dan in 1990. Eén kops verpakkingen worden meer verkocht. Hierbij horenook de vol automatische koffiemachines die van verse bonen één afgemeten kopje koffiemaken.Koffie naar formaat van verpakking%KoffieketensNederland telt negen koffieketens. Momenteel is ruim 15% van de koffiebars onderdeel vaneen keten, maar dit percentage zal de komende jaren stijgen. Zo mikt het Italiaanse Illy opvier àvijf vestigingen in twee jaar tijd. Het eveneens Italiaanse Lavazza wil jaarlijks zelfs 30tot 40 vestigingen openen. De Coffee Company wil van 26 naar 50 vestigingen in dekomende twee tot drie jaar. Een nieuwe speler, Coffee star, wil in 2010 tien vestigingenhebben in Nederland. Café T Espresso en Hot’n Cold verdwijnen als keten in Nederland.Starbucks en Douwe Egberts Koffie Cafés zullen de nog bestaande vestigingen van Café TEspresso vervangen en daarnaast nog meer vestigingen openen op de NS stations inNederland.OmzetVolgens het Food Service Instituut Nederland steeg de totale omzet van de koffiebars van€ 76 miljoen over 2006 naar € 87 miljoen in 2007, een stijging van ruim 14%. In 2008 is deomzet van de deelsector koffiebars verder gestegen met 20% ten opzichte van 2007, tot€ 105 miljoen per jaar. Dit betekent een gemiddelde omzet van ruim € 117.000,= perkoffiebar in 2008.SenseoSenseo is een samenwerking tussen Philips, die de machines fabriceert en Douwe Egberts, inhanden van Sara Lee, die de koffiepads produceert. Eind 2007 werd in Nederland al de vijfmiljoenste Senseo machine van Philips verkocht. In circa zes van de tien huishoudens inNederland staat momenteel een Senseo apparaat en dat terwijl de Senseo pas in 2002 opde markt verscheen. Ook in andere landen binnen Europa en in de VS wordt de Senseo goedverkocht, waarmee de manier van thuis koffie drinken verandert. De Senseo zal de komendejaren in meer landen over de wereld geïntroduceerd worden.Bron: Vereniging van Nederlandse Koffiebranders enTheepakkers (VNKT), Rijswijk September 2008KetenVestigingen2004 2009 2011Bagels and Beans 27 38 40Kaldi koffie en thee 15 31 50Coffee Company 12 26 50Douwe Egberts Koffie Café 12 21 47Café T Espresso 18 6 0Hot'n Cold 8 5 0Mockamore 1 5 50Segafredo Zanetti Espresso ? 3 ?Starbucks 0 3 ?Illy 0 0 5Lavazza 0 0 40Coffee Star 0 0 10Totaal 93 138 292Bron: Van Spronsen & Partners horeca-advies3

BrancheontwikkelingMengfunctiesNaast een toenemend aantal koffieketens en vestigingen spelen ook retail winkels in op de stijgende vraag naar koffiebars. Zo biedt bijvoorbeeld de Sting in DenHaag, eveneens als boekhandel Paagman, ook in Den Haag, een koffiebar. Daarnaast hebben meerdere Selexys boekhandels een Bagels & Beans gedeelte. Ookgrote warenhuizen spelen al jaren slim in op de vraag naar koffie. De V&D heeft La Place, deHemaheeft het koffie buffet, de Bijenkorf heeft café B.DuurzaamheidDuurzaamheid is een ontwikkeling waarin ecologische, economische en sociale belangen bij elkaar komen, voor zowel de huidige als de toekomstige generaties.Duurzaamheid is de eis om een evenwicht tussen deze drie basisconcepten te vinden. Er zijn drie belangrijke keurmerken voor koffie. Onder FLO, de FairtradeLabelling Organizations International, vallen onder andere Max Havelaar en Fair Trade. Sommige landen hebben een eigen label. Deze organisatie heeft haaroorsprong in Nederland in 1988. Max Havelaar en Fair Trade garanderen dat boeren een eerlijke prijs, met een vast minimum, geboden krijgen voor hunkoffiebonen. UTZ, wat ‘goed’ betekend in Maya taal, ontstond in 1997 en heeft ook zijn oorsprong in Nederland als initiatief van Ahold. UTZ gecertificeerdeproducten zijn geproduceerd onder omstandigheden die goed zijn voor arbeider en milieu. Ook de Rainforest Alliance, ontstaan in 1986 in New York, stelt eisen aande arbeidsomstandigheden, milieu en natuurbehoud. De organisatieontstond toen aan het licht kwam, dat 20 hectare oerwoud per minuut gekapt werd.4

InterviewsLiesbeth SleijsterKoffie gemaakt door Liesbeth SleijsterVoor meer informatie liesbeth@cocooncoffee.nlFrench pressIn 2007 won ze het NK Barista, tijdens het WK Barista 2008 veroverde zij eenderde plek. Liesbeth Sleijster over de impact en de toekomst van koffie en latteart.Wat betekent koffie voor u?“Koffie is m’n werk, m’n passie. Ik doe er alles mee. Ik ben altijd op zoek naaruitdagingen. Elke dag leer ik nog over koffie”.Wat is uw meest favoriete koffiemoment van de dag?“Ik heb niet één specifiek koffiemoment. ’s Ochtends drink ik wel graag koffie.Overdag een macchiato of iets dergelijks. Maar filterkoffie vindik ook erg lekker”.Met welke koffie heeft u de eerste plaats op het NK 2007 veroverd?“Met een blend van drie soorten koffiebonen uit Brazilië, Ethiopië en Nicaragua.Het is ronde koffie met chocola en citrus en een mooie body. Mijn blend voor hetWK was een heel verfijnde koffie, complex en met een elegante nasmaak”.Hoe belangrijk wordt latte art in de nabije toekomst?“Latte art wordt steeds populairder. Daar hoop ik in ieder geval wel op. Ik heb zelfvrij lang gewacht met het maken van latte art, omdat ik eerst de verhoudingenvan een lekkere koffie onder de knie wilde hebben. Toch denk ik dat latte art eentikkeltje overschat wordt. Natuurlijk is het leuk als je cappuccino er mooi uitziet,maar de smaak is nog steeds het belangrijkste. Latte art moet iets toevoegen aanje koffie”.Welke trends kan men nog verwachten met betrekking tot de bereiding van koffieen het product?“Ik denk dat men meer aandacht gaat krijgen voor een goede en gevarieerdekoffiekaart in de horeca. Daarnaast denk ik dat consumenten over het algemeenmeer verstand krijgen van wat men lekker vindt en krijgt men meer verstand vankoffiebonen. Uiteraard vind ik het belangrijk dat koffie een eerlijk enmilieuvriendelijk product is”.Neemt u waar dat er meer koffie geconsumeerd wordt en eventueel ook opandere momenten?“Wat ik zie is dat er steeds meer espresso's gedronken worden.Mensen prefereren nu smaak boven hoeveelheid. Ook wordt nog steeds veelkoffie met melk besteld, zoals cappuccino en latte macciato”.5

Koffieketens in beeldNederland telt momenteel negen koffiebar ketens. De koffieketensdie gepland staan zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. Indit hoofdstuk worden de vijf grootste toegelicht.Bagels& BeansMet 38 vestigingen is Bagels & Beans de grootste koffieketen in Nederland. Zoals de naam al doet vermoedenbiedt de koffieshop diverse soorten koffie en broodjes. Bagels &Beans heeft onder andere vestigingen inAmsterdam, Rotterdam, Den Haag en Leiden.Bagels and Beans AlmereKaldi koffie & theeKaldi koffie & thee telt momenteel 31 vestigingen in Nederland. In deze vestigingen wordt onder andere koffieen thee onder eigen naam verkocht. Kaldi is samen met de Coffee Company en Mockamore de meestambitieuze keten, ze hebben het doel rond 2011 50 vestigingen inNederland te hebben.Douwe Egberts Koffie CaféDeze koffieketen is ontwikkeld door Douwe Egberts en telt 21 filialen. Douwe Egberts Koffie Café bevindt zichvoornamelijk in universiteiten, ziekenhuizen, hogescholen en andere high traffic locaties, maar beschikt ookover een aantal Koffie & Kado winkels. Door een Douwe Egberts Koffie Café in hogescholen en universiteitente vestigen, richt Douwe Egberts zich op specifieke doelgroepen. De koffie met smaakjes is bijvoorbeeldontwikkeld om het jongere publiek makkelijker aan de koffie te krijgen.Kaldi koffie en thee HaarlemCoffee CompanyDe Coffee Company telt in totaal 26 vestigingen, waarvan ruim de helft zich bevindt in Amsterdam. Daarnaastzijn er vestigingen in Den Haag, Utrecht, Delft en in Groningen.Douwe Egberts KoffieCaféCafé T EspressoDeze Servex-formule, uitsluitend op stations te vinden, is een koffie-to-go concept. Café T Espresso beschiktover zes filialen. Op korte termijn zal deze keten helemaal verdwijnen, waar Starbucks en Douwe EgbertsKoffie Café voor in de plaats komt.CoffeeCompany AmsterdamFoto’s afkomstig van dewebsites6

Interview Alexander de Ronde BresserAlexanderde RondeBresser, franchise manager bij Douwe Egbertsheeft in zijnfunctie elke dag te maken met de koffiebar in Nederland. Daarnaast isDouweEgbertshét Nederlandse koffiemerk en groeit het aantalDouwe EgbertsKoffieCafés hard door.Douwe Egbertszal moeten concurreren met een aantalsterke spelers op de koffiemarkt, hoe gaan ze dat doen?Hoe zou u het concept van Douwe Egberts Koffie Caféomschrijven?“In Douwe Egberts Koffie Café draait alles om koffie. Onze missie is eigenlijkheel simpel: we willen onze gasten de lekkerste koffie en heerlijke, versefoodproducten bieden, in een warme en uitnodigende omgeving, geserveerddoor gastvrije en vakbekwame mensen.”Wat is de visie van Douwe Egberts Koffie Café?“We streven ernaar dat Douwe Egberts Koffie Café de plek is waar je graagnaar toe gaat wanneer je niet thuis, op het werk of in de collegezaal zit. Het isde plek waar je je thuis voelt en waar je graag regelmatig komt.”Welke ontwikkelingen spelen er op dit moment bijDouwe Egberts Koffie Café?“In samenwerking met Servex zijn in 2008 twee nieuwe Koffie Cafés geopend opstation Bijlmer-Arena en op station Assen. Dit jaar worden er Douwe Egberts KoffieCafés geopend op meerdere stations. In april van dit jaar worden de eerste eigenvestigingen van het concept Douwe Egberts Koffie Café geopend aan de CornelisSchuytstraatin Amsterdam en aan de Herengracht in Den Haag.”Wat is de doelgroep van Douwe Egberts Koffie Café en hoe probeert u die tebereiken?“De doelgroep van Douwe Egberts Koffie Café is heel breed. Dit is terug te zien in deverschillende vestigingen vanDouwe Egberts Koffie Cafés .In acht van onze Douwe Egberts Koffie&Kado winkels bevinden zich ook Koffie Cafés,hier richten we ons niet alleen op de klanten van Koffie&Kado, mensen die met ofzonder Douwe Egberts waardepunten op zoek zijn naar een leuk koffie gerelateerdcadeau, maar ook passanten, dagjesmensen en vaste klanten krijgen hier een warmwelkom. In de Douwe Egberts Koffie Cafés op de stations richten we ons op deopenbaar vervoerreizigers, die onderweg een heerlijke beker met koffie en ietslekkers mee willen nemen, of even lekker tot rust willen komen tijdens het wachtenop de trein. In onze Koffie Cafés op universiteiten en hogescholen vormen we eenontmoetingsplek voor studenten en docenten. In onze Koffie Cafés in ziekenhuizenbieden we personeel, patiënten en bezoekers een relaxmoment met heerlijke DouweEgberts koffie en een ruime keuze uit ons foodassortiment.”Hoe ziet u de toekomst van de koffiebar?“Wij zien de toekomst van de koffiebar positief in. Er is momenteel een trend gaandewaarbij mensen steeds meer behoefte krijgen aan kwaliteitskoffie, in allerlei mogelijkevarianten, van espresso, cappuccino en latte macchiato tot specials als de HeavenlyHazel, Lazy Noon en Mellow Morning. Ook zien we de behoefte aan ‘to go’ koffiesgroeien, Douwe Egberts speelt hierop in door meeneem koffie aan te bieden en doorde verkoop van zogenaamde meeneemmokken die steeds opnieuw gebruikt kunnenworden. Een laatste trend die wij zien is de behoefte van mensen aan betrouwbaremerken. Douwe Egberts heeft meer dan 250 jaar ervaring met het maken van koffievan hoge kwaliteit. Een merk met zo’n rijke geschiedenis als Douwe Egberts kanalleen blijven bestaan door mee te gaan met de huidige trends.Foto’s afkomstig van: www.de.nl 7

Consument & consumptieConsumptieSinds 1990 is de koffieconsumptie in Nederland, op basis van dehoeveelheid kopjes per dag, met circa 16% afgenomen. In 2007 werdvoor het eerst weer meer koffie gedronken dan in 2006.Van de totale koffieconsumptie in Nederland werd in 2003 71%binnenshuis geconsumeerd. 29% van de consumptie vond plaats in dehoreca. Dit percentage is in 2007 licht opgelopen tot 30%.JongerenOpvallend is dat de consumptie van koffie onder jongeren sterkachterblijft. Van de jongeren tussen 15-24 jaar drinkt 20% dagelijkskoffie. Douwe Egberts heeft de ‘aanval geopend’ door jongerenspecifiek aan te spreken. Zo is op festivals de ‘Koffiewekker’aanwezig; een persoon die je komt wekken met een vers kopje koffie.Ook producten als Café Smooth (een koud koffiedrankje met melk)moet jongeren aan de koffie krijgen. Daarnaast staan op defestivalterreinen Douwe Egberts Koffie Café’s waar koffie metsmaakjes en koffie gemixed met alcoholische drankjes te koop zijn.Bovendien zijn koffie-automaten op universiteiten en hogescholenvervangen door DE automaten, welke naast reguliere koffie, koffieaanbieden met smaken, zoals Heavenly Hazel enSweet Vanilla.Koffie is niet ongezondOverdaad schaadt, ook met koffie. De gedachte dat koffie ookschadelijk is bij kleine hoeveelheden klopt al lang niet meer,integendeel. Steeds meer studies tonen aan dat het drinken van tweetot vier kopjes koffie per dag positieve gevolgen heeft.Echter is ook aangetoond dat de werkzame stof in koffie, cafeïne,verslavend is. De aloude gedachte dat koffie cholesterol verhogendwerkt, klopt overigens niet, dit is nooit wetenschappelijk aangetoond.Bovendien is aangetoond dat koffie een dorstlesser is en nietuitdrogend werkt.BezoekersVolgens het Food Service Instituut Nederland steeg het aantalbezoeken in de deelsector koffiebars van ruim 21,5 miljoen in 2007fors met ruim 16% tot bijna 25 miljoen in 2008. De bezoeker gafgemiddeld € 4,20 uit.Koffieconsumptieper hoofd van de bevolkingjaar kg/jaar liter/jaar kopjes/dag1970 5,6 117 2,61990 8,4 174 3,81995 7,9 164 3,62000 7,3 153 3,42005 6,8 141 3,12006 6,7 141 3,12007 6,9 145 3,2TheeTheeconsumptieper hoofd van de bevolkingjaar gr/jaar liter/jaar kopjes/dag1970 629 79 1.71990 677 85 1.91995 662 83 1,82000 838 105 2,32005 904 113 2,52006 937 117 2,62007 906 113 2,5De natuurlijke tegenhanger van koffie is thee. In Nederland drinkt men gemiddeld 100liter thee per persoon, per jaar, wat neerkomt op circa twee kopjes per dag.Volgens de Vereniging van Nederlandse Koffiebranders en Theepakkers wordt in 2007circa 76% van de thee binnenshuis geconsumeerd en circa 24% buitenshuis.8

Foto is eigendom van Van Spronsen & Partners horeca-adviesKoffie is te onderscheiden is twee belangrijke soorten: Arabica en Robusta. Het verschil tussen de twee soorten koffiebonen zit met name in de smaak en hetcafeïnegehalte: Arabicabonen hebben een mildere smaak en bevatten ongeveer 70% minder cafeïne dan de Robustabonen, die voor een pittige smaak zorgen.

BuitenlandConsumptieIn Scandinavië wordt de meeste koffie geconsumeerd per hoofdvan de bevolking, namelijk tussen 8,6 en 11 kilo per jaar. In deVerenigde Staten consumeert men gemiddeld 4 kilo koffie perpersoon per jaar. Opvallend is dat in Italië het gemiddelde verbruikvan koffie per persoon op ‘slechts’ 5,4 kilo ligt, terwijl Italië wordtgezien als een espresso minnend land. Wereldwijd ligt deconsumptie van koffie per persoon gemiddeld op 0,7 kilo per jaar.De internationale koffiemarktDe internationale koffiemarkt verdeelt de consumptie van koffiewereldwijd in twee verschillende groepen. De ene groep landenproduceert geen koffie, maar importeert de koffie. Van de totalekoffieconsumptie wordt 72% geconsumeerd in koffie importerendelanden. De tweede groep landen produceert en exporteert de koffieen daar wordt 28% van de koffie gedronken.Koffie importerende landenDe vraag naar koffie in de Europese Unie is gegroeid met 4,8%tussen 2006 en 2008. In de Verenigde Staten lag de groei ietslager, namelijk 2,1% over dezelfde periode. De groei in Centraal- enOost Europa lag tussen 2006 en 2008 rond de 27%.Koffie exporterende landenDe International Coffee Organization heeft een campagne ingezetom de koffie consumptie in producerende landen te verhogen.Tussen 2006 en 2008 is de vraag naar koffie in deze landengestegen met 10,5%.ChinaIn China is de koffieconsumptie tussen 2004 en 2007 met 70%gestegen. Dit van oudsher thee consumerende land wordt gezienals één van de grotere potentiële afzetmarkten. Alle Chinezendrinken gezamenlijk minder dan 1% van de totale vraag wereldwijd,terwijl circa 20% van de wereldbevolking in China woont. Groteketens als Starbucks zagen hun omzet hier tussen 1999 en 2003met ruim 800% stijgen. De verkoop groeit gemiddeld met 30% perjaar, dit komt mede door de invloed van westerse idealen opjongeren.Consumptie per hoofd vande bevolking (in kg / jaar)1 Finland 11,02 Denemarken 9,83 Noorwegen 9,54 Zweden 8,65 Oostenrijk 7,16 Duitsland 6,97 Zwitserland 6,88 Nederland 6,79 België en Luxenburg 5,510 Italië 5,41051041031021011009998Bron: www.e-importz.com 2006Consumptie koffie importerende landenin balen van 60 kg (aantal * 1.000)2.006 2007 2008EU (25) 43.900 45.200 46.000Noord-Amerika 24.100 24.400 24.600Centraal en O-Europa 3.700 4.200 4.700Overig 15.600 15.400 15.300Totaal 87.300 89.200 90.600Consumptie koffie importerendelanden (index)2006 2007 2008Bron : F.O. Lights International CoffeeReportVoll. 22, No. 15, 200810

Buitenlandse ketensVooral op de Amerikaanse markt bevinden zich veel verschillende koffieketens. In dit hoofdstuk worden de grootste ketens inde Verenigde Staten en Europa besproken.StarbucksStarbucks is met ruim 16.000 vestigingen in 44 landen veruit de grootste internationale koffieketen. In Europa telt Starbucks circa 900 vestigingen,waarvan drie in Nederland (op Schiphol en in het Nike hoofdkantoor) en is hiermee ook in Europa de grootste koffieketen. Wereldwijd wil Starbucksgroeien naar 40.000 vestigingen. Hun succes is mede gebaseerd van de bedrijfsfilosofie, ‘putting people beforeproduct’.Dunkin’DonutsHoewel de naam anders doet vermoeden is de kernactiviteit van Dunkin’ Donuts het verkopen van koffie. Het bedrijf telt wereldwijd circa 8.000vestigingen, waarvan geen in Nederland, maar wel bijna 50 vestigingen in Europa, verspreid over Engeland, Duitsland, Turkije, Spanje en Bulgarije.McCaféHet McCafé concept werd bedacht en voor het eerst uitgevoerd in 1993 in Australië. In een McCafé wordt naast koffie ook muffins, koekjes, taart en luxebroodjes verkocht. Wereldwijd telt McCafé nu circa 1.300 vestigingen, dit moeten 14.000 vestigingen worden voor eind 2009. Hiermee wordt McCafé degrootste concurrent van Starbucks.Caribou CoffeeDeze keten telt circa 490 vestigingen en vindt haar oorsprong inde Verenigde Staten. Het bedrijf staat voor eerlijke koffie, wat wil zeggen dat in 2008 50%van alle koffie die gebruikt wordt goedgekeurd is door deRainforest Alliance. Caribou Coffee opereert alleen in Amerika.Tim Horton’sDeze koffie & donut keten werd in 1964 . opgericht in Ontario, Canada. Inmiddels telt het bedrijf ruim 3.300 filialen en heeft het ruim 60% van deCanadese koffiemarkt in handen. Naast koffie biedt Tim Horton’s tevens donuts, soepen, lunchgerechten, sandwiches en bagels. Sinds 1990 is TimHorton’s gefuseerd metWendy’s en is dan ook vaak in deze vestigingen te vinden. TimHorton richt zich op de Canadese en Amerikaanse markt.TchiboIn 1949 richtte Max Hertz en Carl Tchilling-Hiryan het bedrijf Tchilling op. Aanvankelijk was de opzet om per postorder koffie te verkopen, maar in 1955opende het eerste Tchibo filiaal. Inmiddels telt het bedrijf circa 1.000 vestigingen en is het dé koffiemarktleider in Duitsland. Sinds 2007 heeft Tchibogeen vestigingen meer in Nederland.Costa CoffeeHet Britse Costa Coffee begon in 1971 als koffiebranderij in Londen. Een paar jaar later, in 1978, opende de eerste Costa Coffee-zaak haar deuren.Sindsdien is het bedrijf uitgegroeid tot één van de grootste koffieketens met meer dan 800 vestigingen wereldwijd.Caffè RitazzaHet in 2002 opgerichte Caffè Ritazzaheeft circa 360 vestigingen. Vestigingen vanCaffè Ritazzazijn te vinden over de wereld. Naast diverse koffieen smoothies biedtCaffé Ritazzaook sandwiches en salades. De vestigingen bevinden zich voornamelijk op luchthavens, treinstations,onderwijsinstellingen en andere werk-gerelateerde locaties.11

Interview Kees van der WestenDé perfecte espresso is niet alleen afhankelijk van de koffiebonen en debarista,maar ook zeker van de machine waarmee het gezet wordt. De handgemaakteespressomachines van het bedrijfEspressonistic Works B.V. van Kees van derWesten worden wereldwijd verkocht .Hoe bent u in deze branche gerold ?“Ik koos vrij toevallig de espressomachine als afstudeer project van de studieIndustriële Vormgeving in 1984. Ik ben sindsdien gegrepen door deveelomvattend rijke espressocultuur”.Welke ontwikkelingen ziet u vanuit de consumenten, vanuit de vraagkant ?“Er ontstaat een duidelijke vraag naar het genieten van een hoge kwaliteit enbijzondere koffie ervaringen. De hele espressocultuur, van bes tot kop, is uiterstcomplex en interessant. Het authentieke, ambachtelijke aspect enhet vrijelijk(geen alcohol) kunnen genieten begint meer en meer mensen aan te trekken.Het mooie is dat vooral jonge mensen zich aangetrokken voelen tot de espressocultuur. Het oubollige imago van koffie wordt daardoor gecompenseerd”.Welke ontwikkelingen ziet u in de koffiebranche, vanuit de aanbodkant ?“Ook vanuit de aanbodkant is er sprake van een stijgend niveau. Denk aan singleorigins, interesse in afkomst van koffie, gebruik van zeer hoogwaardigebonen,precies werkende machines en hoog opgeleidebarista`s met een wereldwijdontwikkelendescene”.Ziet u een verband tussen de ontwikkeling binnen de branche en de verkoopvan uw espressomachines ?“Natuurlijk, naast onze mooie techniek, die overigens in ontwikkeling is,schreeuwt de vormgeving ook “espresso”. Onze machines zijn niet alleen verfijnd,maar ook een oerdegelijke espresso-bereider met een enorme capaciteit.Tegelijkertijd is het ook een stevigeeye-catchers die de juiste boodschap naarelke liefhebber uitstralen”.Heeft de Nederlandse recessie volgens u invloed op de koffieconsumptie ?“Ik kan daar niets zinnigs over zeggen. Tot nu toe hebben we het gelukkig razenddruk”.Foto’s afkomstig van: www.keesvanderwesten.comde.nl12

Trends Trends & ontwikkelingenen ontwikkelingenFoto’s afkomstig van: www.spb-card.nlKoffie als bio-brandstofDe universiteit van Nevada heeft onderzocht dat de drab die overblijft na hetzetten van koffie bruikbaar is om bio-brandstof van te maken. De drab bestaatvoor 11-20% uit olie. Het residu wat overblijft is weer bruikbaar als meststof enkan verwerkt worden tot brandstofpellets (pellets zijn gemaakt van droog geperstafval). Volgens de berekeningen van de universiteit van Nevada zou Starbucksalleen al zes miljoen dollar winst kunnen maken met hun koffie-afval. Momenteelgeeft Starbucks de gasten koffiedrab mee naar huis, indien men hierom vraagt,om als compost te gebruiken. In koffie producerende landen worden kwalitatiefminderwaardige bonen nu gedumpt op stortplaatsen, terwijl deze prima totbiodiesel verwerkt kunnen worden. Energieleverancier Essent heeft al een proefgedaan met koffieschillen uit Brazilië.Foto’s afkomstig van: www.de.nlInstant koffie om crisis tegen te gaanStarbucks is met een instant koffie, genaamd “Starbucks VIA Ready Brew”, op demarkt gekomen. Hiermee hopen ze de sterk dalende omzet goed te maken endaarmee ook de toenemende kritiek op het prijsbeleid van Starbucks. De readybrew is namelijk goedkoper. Starbucks beweert een instant koffie te hebbengemaakt die perfect is qua smaak en niet onder doet aan de versekoffie.BazarBierbrouwer Heineken lanceert na twee jaar voorbereiding de nieuwste koffie- entheelijn van Nederland; Bazar. Heineken wil totaalleverancier zijn in de horeca. Debierbrouwer had al frisdrank onder Vrumona, wijn, gedestilleerd en voegt daar nudus koffie en thee aan toe. Bazar profileert zich in het midden segment van demarkt met drie soorten koffie; mild, medium en dark roasted en elf soorten thee.Bazar is UTZ gecertificeerd.Foto’s onder en boven afkomstig van: www.starbucks.comKoffie op het werkKoffie op het werk is en wordt een belangrijk item. Gemiddeld drinkt eenwerknemer vijf koppen koffie per dag. Hoewel thuis inmiddels een volautomatischsuper-de-luxe espressoapparaat staat, komt op het werk de koffie vaak nog uiteen machine. In 2006 was maar liefst 63% van de werknemers ontevreden overde koffie op het werk. Onderzoek van Motivaction heeft aangetoond dat desmaak van de koffie op het werk van invloed is op de werklust. Zo beschikt hetEuropese hoofdkantoor van Nike in Hilversum reeds over een Starbucks enbeschikt de Hoge Hotelschool in Den Haag over een koffie afdeling van La Place.13

ToekomstvisieNederland koffieland…maar wél thuis!Ondanks de verschillende koffiebars in Nederland zullen de Nederlandseconsumenten niet massaal zwichten voor de to-go-formule. De traditie van ‘gezelligeen bakkie doen’ is te diep geworteld in de Nederlandse samenleving, zelfs als het‘bakkie’ veranderd in een ‘Senseoo-tje’. Mensen nemen er de tijd voor. Hoewel dehuidige generatie jongeren verleid wordt door de verschillende koffievariatiesverkrijgbaar buitenshuis en gezien de ontwikkelingen van afgelopen vijf jaar, zal demeeste consumptie van koffie toch thuis en op kantoor plaats blijven vinden. Deverwachting is dat de procentuele verdeling de komende vijf jaarrichting de 65/35 zalbewegen.Duurzame koffieKoffiefabrikanten, koffieketens, energieleveranciers en veel duurzame bedrijvenbekijken de mogelijkheden van koffieresten. Bedrijven zullen steeds duurzamer metkoffieresten omgaan. De economische recessie zal de vraag naar duurzaamheid nietverminderen, dit bleek onlangs uit een onderzoek van PricewaterhouseCoopers onder238 Nederlandse directeuren, manager en beleidsverantwoordelijken.Bovendien is het positief voor de naam van een bedrijf en wordt de vraag naarduurzame producten wereldwijd steeds groter. Daarnaast is en blijft duurzaamheideen belangrijk aspect. Bedrijven kunnen hier hun voordeel uit halen en de consumentza steeds bewuster worden van duurzame ontwikkelingen.EénkopsverpakkingDe verkoop van 250 en 500 grams verpakkingen is al sinds 2000 aan het dalen.Deze trend zich voort zetten in de toekomst. De verkoop van éénkopsverpakkingendaarentegen, zal in de toekomst blijven stijgen. Mede door de huidigeindividualiseringstrend en trend naar luxe producten. Senseo en volautomatischekoffiemachines die van bonen één kop koffie maken, maken het mogelijk omeindeloos te experimenteren met verschillende soorten koffie. Er worden al meeréénkops verpakkingen verkocht dan 250 gram verpakkingen, het zal niet lang durenvoordat ook de 500 gram verpakking het moet afleggen tegen de éénkopsverpakking.Groeiende vraagDe vraag naar koffie groeit wereldwijd. Landen die nu nog geen koffiecultuur hebbenzijn die aan het ontwikkelen, mede door slim marketen van grote koffiebedrijven zoalsStarbucks.14

Deze uitgave is van Van Spronsen & Partnershoreca-advies, onderdeel van de Van Spronsen &Partners Groep.Bronnenlijst-Jaarverslag 2007 Vereniging voor Nederlandse Koffiebrandersen Theepakkers-Misset Horeca 28 september 2007-Food Service Europe & Middle East, februari 2007-www.bagelsandbeans.nl-www.de.nl-www.hotandcold.nl-www.servex.nl-www.coffeecompany.nl-www.koffiethee.nl-www.dreamstime.com-www.koffieengezondheid.nl-www.kenniscentrumhoreca.nl-www.euromonitor.com-www.voc-kenniscentrum.nl-www.indiacoffee.org-www.ico.comVan Spronsen & Partners GroepHiertoe behoren tevens de volgendeonafhankelijke bedrijven: personeel ensalarissystemen, administratieve dienstverleningen trainingen. Onder het motto “Anders denken,anders doen” zijn wij al 22 jaar actief binnen dehoreca- en leisuremarkt en stellen wij deopdrachtgever en zijn doel centraal.De werkzaamheden van horeca-advies bestaanvoornamelijk uit het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken,bedrijfsdoorlichtingen, en rendementsverbeteringen,het ontwikkelen vannieuwe horecaconcepten, het opstellen vanmarketing-communicatieplannen en het geven vanmanagement-ondersteuning.Voor een compleet overzicht van onsdienstenpakket verwijzen wij u graag naar onzewebsite www.spronsen.com. Hier kunt u tevensterecht voor dagelijkse horeca-gerelateerdenieuwsberichten, diverse horecakennisdocumenten,een lijst van onze referenties, onzeNieuwsbrief de Food For Thought en al onzeeerdere uitgaven van brancheonderzoeken.