Reitdiep - Stichting Het Groninger Landschap

ReitdiepgebiedFietsen door het oudste cultuurlandschapFietsroute30 kmcirca 2 uur

ReitdiepgebiedDe route is ongeveer 30 kilometer lang. De route gaat afwisselendover fi etspaden en gewone wegen waarop ook autoverkeer voorkomt.De route gaat door overwegend open terrein; hou daarom rekeningmet de wind. Mochten de omstandigheden tegenvallen, dan kuntu in Garnwerd voor een korte route kiezen en punten 11 t/m 15overslaan. De fi etsroute gaat van start bij de Buitenplaats Reitdiepin Noorderhoogebrug. Dit bezoekerscentrum van het GroningerLandschap is in 2010 geopend en is een bezoek meer dan waard.Er is een vrijwilligersteam actief en er worden diverse excursiesgeorganiseerd.Vanaf het bezoekerscentrum Buitenplaats Reitdiep vanhet Groninger Landschap gaat u linksaf de Wolddijk op innoordelijke richting.Na anderhalve kilometer linksaf het Koningslaagtepad op.U passeert de molen Koningslaagte. Tot in de late jaren zestigwas dit het hoofdgemaal van de polder.U vervolgt de route tot u op de N361 (Groningen – Winsum)komt. Vanaf hier is het de moeite waard een zijstap te makennaar links en na 100 meter weer rechts. Dit is de oprijlaan vanHarssensbos. Dit boerderijtje op historische grond is eigendomvan Het Groninger Landschap en in 2005 gerenoveerd. Er is eenkleine expositie over o.a. de geschiedenis van het omliggendelandschap.U gaat rechtsaf richting Adorp. In het dorp gaat u linksafrichting Wierumerschouw.Vóór Wierumerschouw slaat u rechtsaf een betonnen fietspadop. Deze voert over de dijk langs het Reitdiep.U komt door de ‘Bocht van Hekkum’, hier links aanhoudenen volgt het betonnen fietspad.

Het fietspad komt bij de dijk langs het Reitdiep.Als u het fietspad vervolgt, komt u via het sluisje Wetsingerzijlin ‘de Raken’, hier slaat u linksaf.U volgt het betonnen fietspad waarvan het laatste stuk onderde dijk langsloopt, aan het eind komt u op de weg van Winsumnaar Garnwerd. Hier gaat u linksaf.U passeert de brug over het Reitdiep. Aan uw rechterhand zietu het oude veerhuis van Garnwerd, café Hammingh, links ligt opde dijk de oude korenmolen. Door een omlegging stroomt hetReitdiep sinds de 17e eeuw langs Garnwerd. Dankzij de levendigescheepvaart op de rivier kwam het dorp tot grote bloei. Toen destad in de 19e eeuw een beter verbinding kreeg met de zee, zakteGarnwerd weer terug. Nu is het dorp een belangrijk centrum voortoerisme en watersport.U verlaat Garnwerd richting Feerwerd. Bij de eerste afslag gaatU rechtsaf richting Aduarderzijl.In Aduarderzijl, waar U van boven op het zijl een prachtiguitzicht heeft over het Reitdiep, blijft U de weg volgen langsde twee zijlen. Na de zijlen neemt u de eerste weg rechts. Evenverderop kunt u bij het bosje de dijk ook op voor een uitzicht overhet Reitdiep.Na ongeveer een kilometer ligt de Allersmaborg aan uwrechterhand. Hier kunt U een wandeling maken over het terrein.U vervolgt de route richting Ezinge.Op de driesprong met het schelpen fietspad gaat de routelinksaf het fietspad op, dit heet het Lucaspad. U kunt hierook de weg blijven volgen naar Ezinge waar U een bezoek kuntbrengen aan museum Wierdenland.

Via het fietspad komt U in Feerwerd. Hier slaat U rechtsafen komt door het dorp. Over de brug gaat U linksaf richtingGarnwerd.U passeert het Aduarderdiep en vervolgt de Torensmaweg.Voor de tweede maal in Garnwerd! Tijd voor een wandelingdoor de kleinste dorpsstraat van Nederland (Burgemeesterde Brouwerstraat) en een versnapering, bijvoorbeeld in caféHammingh.U pakt nu de Hunzeweg die buiten het dorp overgaat in deOostumerweg.U passeert na enkele bochten en kilometers het kerkjevan Oostum. Dit eenzame, kwetsbaar ogende kerkje is eensoort icoon geworden voor het omliggende land. Let op dezadeldaktoren: de enige waarbij het zadeldak niet in het verlengdeligt van de kerk. Afgegeraven wierde ivm vruchtbare grond!Volg de weg nog even en dan linksaf het fietspad op naarWierumerschouw. Na de brug over het Reitdiep gaat u rechtsafde Paddepoelsterweg op. U passeert de wierde en het kerkhofvan Wierum. Na nog een kilometer ziet u aan uw linkerhand eenwandelpad dat naar Harsensbosch voert.Bij het van Starkenborghkanaal aangekomen fietst u linkslangs het kanaal richting Groningen. Voorbij de bocht volgt uNoorderhogebrug. De Wolddijk breng u terug bij het startpuntvan de route.• kievit• tureluur

sluiszwanebloemmeanders• De graslanden zijn zeer in trek bijgrutto’s, tureluurs, scholeksters enkieviten. Opvallend is dat de tureluurvaak op enkele meters afstand vaneen kievitsnest broedt. Zo profi teerthij mee van de afleidingstechniekenvan de kievit.• Aduarderzijl

Op de plek die bekend staat als Harssensbosch, tussen Adorp en het Van Starkenborgkanaal,stond ooit een borg. Daarvoor, tot omstreeks 1540, heeft in de buurt een steenhuis(middeleeuwse versterking) gestaan. De borg is afgebroken in 1742, maar de grachten enwallen zijn nog aanwezig. Op de fundamenten van een zogenaamde. bij de borg horendeschathuis, is een boerderijtje gebouwd waarbij materiaal uit de borg is gebruikt.AduarderzijlDe monniken van het klooster in Aduard, dat hier gevestigd was van1192 tot in de zestiende eeuw, hebben rond 1400 het Aduarderdiepgegraven. Bij de monding van dit diep en het Reitdiep werd eensluis aangelegd. Deze gingen verloren bij de Martinusvloed van1686. De huidige sluizen dateren van 1706 en 1867 en zijn in1993gerestaureerd.Rond de sluis ontstond het gehucht Aduarderzijl. Het complexwas ook van strategisch belang: het was één van de schansenvoor de stad Groningen. In de Tachtigjarige Oorlog is er bloediggevochten en is de schans meerdere malen door de partijenveroverd. In het rampjaar 1672 leverde de schans een bijdrageaan het Ontzet van Groningen.

Reitdiepgebied30 km fietsroute

KoningslaagteTen noorden van de stad liggen twee grote dichtgeslibde meanders vande Hunze. Deze oude rivierkronkels zijn nog goed te herkennen aan delagere ligging. Zeker als in de winter water wordt vastgehouden en deoude meanders vollopen met water. Het gebied heet de Koningslaagte.Buitenplaats ReitdiepHet Groninger Landschap zet zich in om natuur en landschap vanhet Reitdiepgebied te beschermen en te versterken. Samen metandere partijen laten we het Reitdiep weer kronkelen en creëren weaantrekkelijke omstandigheden voor weidevogels. Hoe? Dat is goedte zien op ons eigen bezoekerscentrum in de Koningslaagte, netbuiten de stad Groningen.

Het ReitdiepgebiedAls een kronkelend lint stroomt het Reitdiep ten noordwesten vande stad Groningen. Het is de gecombineerde benedenloop van derivieren De Hunze en Drentsche Aa. De huidige waterloop en alle(dichtgeslibde) kronkels met hun omgeving vormen het Reitdiepgebied.Het geldt als een van de oudste cultuurlandschappen van Europa.Oude bewoningDe eerste bewoners vestigden zich op de iets hogere oeverwallenlangs De Hunze. Om zich tegen overstromingen te beschermen,hoogden zij hun woonplaatsen op met klei en mest. Zo ontstondenlage woonheuvels: de wierden. Pas vele eeuwen later namen dijkende verdediging tegen de zee van de wierden over. Tot laat in denegentiende eeuw had het Reitdiep een open verbinding met deWaddenzee. De getijdenwerking was tot in de stad Groningenmerkbaar.Markante wierdedorpenOveral liggen oude landschappelijke structuren hier nog dicht aan deoppervlakte. Vrijwel alle dorpen en gehuchten hebben een wierde alskern. In het midden staat meestal een middeleeuwse bakstenen kerkmet een karakteristiek zadeldaktoren. In vele wierdedorpen staat ofstond een voornaam huis: een borg.Flora en faunaOok qua natuur valt in het Reitdiepgebied van alles te beleven. Erzijn bloemrijke hooilanden en slootjes met zwanebloem, egelskop,kikkerbeet en holpijp. In het voorjaar broeden hier talloze weidevogels.In nazomer en herfst trekken grote groepen kieviten en goudplevierendoor het Reitdiepgebied. Ze rusten en eten er, voordat ze hun reisvervolgen. Het Reitdiepgebied is eenoverwinteringgebied voor duizendeneenden (vooral smienten).Deze folder ismede mogelijkgemaakt door:

Start route Reitdiepgebied• Adres: Buitenplaats ReitdiepWolddijk 103Groningen(Noorderhoogebrug)• OV: www.9292.nl, 0900-9292• Gps: N 53 15.098, E 6 34.324Steun Het Groninger LandschapHet Groninger Landschap zet zich met veel succes in voor behoud,beheer en ontwikkeling van natuur, landschap en cultuurhistorie inde provincie Groningen. Help ons daarbij! Voor maar € 18,-(of meer) per jaar bent u Beschermer van het landschap en ontvangtu ons mooie kwartaalblad Golden Raand. Kijk op onze website ofneem contact op met het kantoor.Ook verkrijgbaarWandelroutes:• Bourtange• De Dollard• Iwema Steenhuis (Westerkwartier)• Landgoed Coendersborch(Westerkwartier)• Landgoed Ennemaborgh• Leinwijk (Zuidlaardermeergebied)• Lettelberterpetten(Leekstermeergebied)• Oosterpolder (Zuidlaardermeergebied)ContactStichting Het Groninger LandschapRijksstraatweg 3339752 CG HarenTelefoon: (050) 313 5901Email: info@groningerlandschap.nlFietsroutes:• Klutenplas (Noordkust)• Reitdiepgebied• Rondje Zuidlaardermeer(Zuidlaardermeergebied)www.groningerlandschap.nl