Detailhandelsvisie Waalwijk - Gemeente Waalwijk

Detailhandelsvisie Waalwijk

Detailhandelsvisie WaalwijkGemeente WaalwijkRapportnummer:204X00389.067113_6Datum: Vastgesteld door de raad van de gemeente Waalwijk d.d 11 oktober 2012Projectteam GemeenteWaalwijk:Odeke Renders, Douwe DoumaProjectteam BRO:Aiko Mein, Nienke van GerwenTrefwoorden:DetailhandelsvisieBeknopte inhoud:Voorliggende detailhandelsvisie geeft inzicht in de gewenste detailhandelsstructuuren de ontwikkelingsmogelijkheden voor de detailhandel in degemeente Waalwijk. Speciale aandacht is daarbij gegeven aan deontwikkelingsmogelijkheden voor het centrum, Zanddonk en de dorpenSprang-Capelle en Waspik.

Inhoudsopgavepagina1. INLEIDING 31.1 Achtergrond en aanleiding 31.2 Vraagstelling 41.3 Proces 41.4 Opbouw rapportage 52. SAMENVATTING ANALYSE 63. VISIE OP DE DETAILHANDELSSTRUCTUUR 123.1 Hoofddoelen 123.2 Uitgangspunten visie 123.3 Visie op de ontwikkelingsrichting 143.3.1 Hoofdlijn: basis verder versterken 143.3.2 Waalwijk-centrum 153.3.3 Boodschappencentra kern Waalwijk 193.4 Sprang-Capelle en Waspik 213.4.1 Sprang-Capelle 213.4.2 Waspik 223.5 Detailhandel op perifere locaties 223.5.1 Algemeen 223.5.2 Woonboulevard Zanddonk versterken alsthemacentrum 233.5.3 Overige detailhandelsontwikkelingen Zanddonk 273.6 Detailhandel op perifere locaties - overig 293.7 Bijzondere detailhandel en overige aspecten 29

1. INLEIDING1.1 Achtergrond en aanleidingBehoefte aan actuele detailhandelsstructuurvisieDe gemeente Waalwijk heeft behoefte aan de ontwikkeling van een actuele visie opde detailhandelsstructuur. Momenteel beschikt de gemeente nog niet over een detailhandelsbeleidterwijl dit van belang is in relatie tot de structuurvisie en de NotaWensbeelden Bedrijventerreinen die opgesteld worden. Tevens spelen er diversetrends en ontwikkelingen op het gebied van detailhandel in de gemeente, zoals deplannen rondom winkelcentrum De Els en de Woonboulevard, de ontwikkelingenrond het Raadhuisplein in Sprang-Capelle, de afname van de bezoekersstromen inhet centrum en de diverse initiatieven in de supermarktbranche.Veranderende marktomstandigheden, bestaande initiatieven en nieuwe kansen vragenom een definitieve ambitie verwoord in een actuele visie op detailhandel voor degemeente. Voorliggende detailhandelsvisie is hier het resultaat van. De detailhandelsvisiegeeft de ontwikkelingsrichting voor de detailhandel in de gehele gemeenteWaalwijk weer. Tevens is de visie richtinggevend voor de detailhandelsstructuur vande afzonderlijke kernen Waalwijk, Sprang-Capelle en Waspik.Meerwaarde van detailhandelDetailhandel is voor de gemeente Waalwijk om een aantal redenen van belang:Het ondersteunt de economische, culturele en sociale functie van het centrum enandere winkelgebieden (ontmoetingsfunctie, plaats van vernieuwing).Het behoudt de kwaliteit van de leefomgeving, vooral op buurt- en wijkniveau enin de dorpen.Het brengt werkgelegenheid met zich mee en vervult daarom een belangrijkefunctie voor de lokale arbeidsmarkt.Detailhandel levert een bijdrage aan het versterken van het imago van Waalwijk.Detailhandel biedt een goed vestigingsklimaat voor andere publieksgerichte voorzieningenzoals horeca en ambachtelijke en zakelijke dienstverlening, en meerindirect voor overige bedrijvigheid.Detailhandel kan de aantrekkelijkheid en duurzaamheid van sommige bedrijventerreinverhogen, zoals op Zanddonk.Hoofdstuk 1 3

2. SAMENVATTING ANALYSEAanbodsituatie gemeente WaalwijkHet totale winkelaanbod binnen de gemeente Waalwijk omvat circa 118.700 m²winkelvloeroppervlak (wvo) verspreid over 329 winkelvestigingen. Hiervan bevindtzich 88% in de kern Waalwijk, 7% in de kern Sprang-Capelle en 5% in de kernWaspik. Op gemeenteniveau beschikken de inwoners van de gemeente Waalwijk tenopzichte van het landelijke gemiddelde over een normaal vertegenwoordigd dagelijkswinkelaanbod en een ruim vertegenwoordigd niet-dagelijks winkelaanbod. Op hetniveau van de kern Waalwijk zien we hetzelfde beeld. Dit heeft de kern Waalwijkvoor een belangrijk deel te danken aan het ruime aanbod aan woonwinkels op Zanddonken het ruime aanbod aan modische winkels in Waalwijk-centrum. In de kernSprang-Capelle is zowel het dagelijkse als het niet-dagelijkse winkelaanbod beperktten opzichte van referenties. Belangrijke verklaring hiervoor is, dat veel koopkrachtafvloeit naar de dichtbij gelegen kern Kaatsheuvel. Voor de kern Waspik geldt dathet dagelijks winkelaanbod op niveau is, maar dat het niet-dagelijks winkelaanbodachterblijft bij referentiekernen.SupermarktaanbodDe consument in Waalwijk beschikt over een zeer breed pallet aan supermarkten,zowel qua formules als qua marktsegmentatie (9 supermarkten in Waalwijk en ieder2 in Sprang-Capelle en Waspik). Wel is de gemiddelde schaalgrootte van de supermarktenenigszins beperkt.Detailhandelconcentraties uitgelichtDe detailhandelsstructuur van de gemeente Waalwijk bestaat uit het hoofdwinkelcentrumWaalwijk-centrum, de Woonboulevard (Zanddonk), de dorpscentra vanSprang-Capelle en Waspik, twee buurtwinkelcentra (Bloemenoordplein en DoctorKuyperlaan) en diverse verspreide supermarkten over de gemeente. Het centrum ende Woonboulevard nemen binnen de structuur een zeer dominante positie in: hetrecreatieve winkelaanbod in het centrum van Waalwijk heeft een bovenlokaleaantrekkingskracht en de Woonboulevard heeft een bovenregionale uitstraling. Debelangrijkste conclusies uit de analyses per detailhandelsconcentratie komen hieronderaan bod.Centrum WaalwijkWaalwijk-centrum beschikt over een breed winkelaanbod, met een lichte nadruk ophet midden- en lagere segment. In het hogere, specialistische segment zijn erslechts enkele bijzondere zaken aanwezig (zoals Van Dijk Modehuis). In het centrumvan Waalwijk is met name het aanbod in de recreatieve branches, persoonlijkeverzorging, sport en spel, media en wonen ruim aanwezig. In totaal staan er redelijkwat panden leeg (circa 31 panden, 15%). Ten opzichte van referenties (11%) is ditveel. De leegstand concentreert zich aan de randen en centraal in de Grotestraat.Sinds 2007 is de leegstand verdubbeld.Hoofdstuk 2 6

Het aantal modische trekkers is in het centrum beperkt. De belangrijkste trekkers inhet centrum zijn in de niet-dagelijkse artikelensector Van Dijk Modehuis, Veraa,Hema en C&A en in de dagelijkse artikelensector Jumbo, Albert Heijn en Aldi. Hetruime aanwezige supermarktaanbod versterkt de positie van het centrum.Het winkelaanbod in het centrum is grotendeels geconcentreerd in de Stationsstraat,de Grotestraat en winkelcentrum De Els. Hoewel er feitelijk sprake is van eencentraal winkelcircuit en een compact winkelrondje (Stationsstraat – De Els –Grotestraat), wordt dit door veel consumenten niet gelopen. Uit de passantentellingenblijkt dat het aantal passanten in de Grotestraat midden aanzienlijk lagerligt. Een mogelijke verklaring hiervoor is, dat er met uitzondering van Veraa in ditdeel van de Grotestraat geen aansprekende trekkers aanwezig zijn. Enkel hetnoordelijke deel van de Stationsstraat en De Els zijn te typeren als A1-winkelgebied.De inrichting van de openbare ruimte van Waalwijk-centrum is over het algemeenfraai. De Markt met haar horeca en terrassen heeft een gezellige uitstraling.Uitzondering hierop vormt winkelcentrum De Els. De Els heeft een zeer gedateerdeuitstraling: de entrees zijn weinig uitnodigend, de overkapping is verouderd en vies,het centrale plein in het centrum is rommelig en het achtergedeelte is ronduit lelijk.Waalwijk-centrum beschikt over ruime parkeergelegenheden, hoewel de uitstralingvan veel parkeerplaatsen en aanhaking op het centrum te wensen over laat.Woonboulevard Waalwijk (Zanddonk)De Woonboulevard Waalwijk wordt gekenmerkt door een branchering die volledigbinnen de branche wonen valt (15 winkels, 48.833 m² wvo). Opvallend is dat Zanddonkin de regio de enige Woonboulevard is waar enkel woonwinkels gevestigd zijn.Veel voorkomende branches op de woonboulevards in de omgeving zijn de branchesdoe-het-zelf en bruin- en witgoed. Belangrijke opmerking hierbij is dat een tweetalbouwmarkten (Gamma en Karwei) en een Boerenbond zich wel in de nabijheid vande Woonboulevard in Waalwijk bevinden. Piet Klerkx is de krachtigste speler op dezeWoonboulevard en heeft een bovenregionale trekkracht. De meeste winkels richtenzich met name op het midden of lagere segment. De winkels zijn slechts beperktgeclusterd (barrière Kamerlingh Onnesweg), het geheel vormt geen eenheid. Dewinkels zijn veelal naar binnen gekeerd en de gevels zijn gedateerd, waardoor deWoonboulevard geen moderne, eigentijdse uitstraling heeft.Boodschappenstructuur en dorpswinkelcentraTen aanzien van de boodschappenstructuur en het aanbod in de dorpen zijn devolgende constateringen van belang:Er is een gevarieerd supermarktaanbod met als sterk buurtwinkelcentrumBloemenoord.Het buurtwinkelcentrum aan de Dr. Kuyperlaan heeft een gedateerde uitstralingmet een matige samenhang tussen de diverse winkels. Ook is er leegstand enzijn de parkeermogelijkheden beperkt.Op de locatie van de Em-Té aan de Grotestraat in de kern Waalwijk is eenbeperkt aantal parkeerplaatsen aanwezig en er is sprake van ruimtegebrek eneen verkeersonveilige situatie.Hoofdstuk 2 7

Plannen en initiatieven gemeente WaalwijkDe belangrijkste plannen en initiatieven die spelen op het gebied van detailhandel inde gemeente Waalwijk komen hier kort aan bod:Herontwikkeling van winkelcentrum De Els. Het initiatief ligt momenteel bij devereniging van eigenaren. In opdracht van deze vereniging heeft WPM berekenddat een uitbreiding van circa 5.000 m² wvo realistisch is. Wat nu de vervolgstappenworden, is nog niet duidelijk.Ideeën voor een Schoen & Leder Fashion Centre “Leer.Waalwijk”. Een consortiumvan de gemeente Waalwijk, de Schoen en Leder Sociëteit De Langstraat (SELL),het samenwerkingsverband Midpoint Brabant en projectontwikkelaar MABDevelopment ziet kansen voor het ontwikkelen van een Schoen & Leder FashionCentre "Leer.Waalwijk", tussen de Taxandriaweg en de Winterdijk. Het voorlopigeplan bestaat onder andere uit gethematiseerde retail in schoenen en leder incombinatie met horecavoorzieningen, een schoenenmuseum (verplaatsing) eneen eventueel opleidingsinstituut wat aan dit thema verbonden is. Het planbevindt zich in de ontwikkelfase.Uitbreiding en upgrading centrum Vrijhoeve. Er wordt onderzoek gedaan naar demogelijkheden voor herontwikkeling van de aanbouw van het voormaligegemeentehuis en de vrijkomende woonwinkel. De plannen gaan uit van hettoevoegen van circa 2.000 m² bvo. De hoop is dat de samenwerking tussen degemeente en Casade andere eigenaren over de streep trekt om mee te werkenaan de verdere renovatie van het Raadhuisplein.Facelift Woonboulevard Waalwijk. Er zijn plannen om de Woonboulevard eengrondige facelift te geven. De plannen zijn echter nog weinig concreet.Verder spelen de volgende supermarktinitiatieven:Wens Em-Té voor verplaatsing / vergroting naar Laageinde. Nieuwe locatie nogniet definitief. Raming uitbreiding: + circa 500 m² wvo.Vernieuwing / uitbreiding Plus Mozartlaan: + circa 500 m² wvo. Vanwege debeperkte fysieke ruimte blijkt dit op de huidige locatie zeer lastig te zijn. Ook inde directe omgeving zijn de mogelijkheden beperkt.Uitbreiding Aldi en Jumbo in het kader van renovatie De Els.Uitbreiding supermarktaanbod in het kader van herontwikkeling centrumVrijhoeve (incl. verplaatsing Em-Té naar centrum).Concurrentie in de regio neemt toeIn de regio spelen er diverse plannen en initiatieven waardoor de noodzaak voorWaalwijk-centrum en de Woonboulevard groter wordt om te investeren om haarpositie te kunnen behouden. In de centra van Tilburg, ’s-Hertogenbosch en Bredaspelen diverse initiatieven ter versterking. In Kaatsheuvel wil men investerenmiddels het plan ‘Bruisend Dorpshart’. Het is echter sterk de vraag of het plan nog inzijn geheel tot uitvoering gaat komen. Tevens spelen er op de Woonboulevards in deregio diverse initiatieven. Meubelplein Ekkersrijt wordt zeer aanzienlijk uitgebreid,onder meer met een grootschalige electrozaak. Er zijn eveneens plannen vooruitbreiding van de woonboulevard in ’s-Hertogenbosch (inclusief electro). Voor deWoonboulevard in Tilburg zijn er ook plannen om deze te versterken. Het bestem-Hoofdstuk 2 10

mingsplan Piushavengebied is in december 2011 onherroepelijk geworden, waarmeeuitbreiding planologisch mogelijk is gemaakt.Huidig functioneren detailhandelHet Waalwijkse winkelaanbod functioneert gemiddeld matig: de gerealiseerde omzetper m² wvo ligt beneden het landelijke gemiddelde en ook beneden hetgeen geziende omvang en samenstelling van het aanbod verwacht mag worden.Toekomstig functioneren detailhandelIn de benadering van het toekomstig economisch functioneren is rekening gehoudenmet een toename van het bevolkingsaantal van circa 5% tot 2020. In de kernWaalwijk is in de dagelijkse artikelensector circa 1.100 m² wvo uitbreidingsruimteaan te wijzen, waarvan circa 600 m² wvo ten behoeve van het centrum. In de kernSprang-Capelle is circa 450 m² wvo uitbreidingsruimte. In de niet-dagelijkseartikelensector is op gemeenteniveau en in de verschillende kernen slechts zeerbeperkte uitbreidingsruimte aan te geven. Kwantitatief benaderd zijn er enkel nog inhet centrum van Waalwijk distributieve mogelijkheden (circa 1.500 m² wvo).Echter, bij de beoordeling van de wenselijkheid van een plan zijn de kwalitatieveoverwegingen zeker zo belangrijk. Als de ontwikkeling, op een vanuit de structuurbekeken goede plek én passend in het beleid, resulteert in het verdwijnen van verouderdaanbod, dan gaat de detailhandelsstructuur er per saldo op vooruit. In dedetailhandelsvisie staan deze kwalitatieve overwegingen dan ook centraal.Hoofdstuk 2 11

3. VISIE OP DE DETAILHANDELSSTRUCTUUR3.1 HoofddoelenHet detailhandelsbeleid van de gemeente Waalwijk heeft als hoofddoelen te komentot een goede verzorgingsstructuur voor haar inwoners, een duurzame voorzieningenstructuur,voldoende werkgelegenheid en een sterk ondernemersklimaat voorhaar ondernemers. Om de consument zo goed mogelijk te bedienen, wordt gestreefdnaar sterke winkelconcentraties die elkaar aanvullen. Aan de ondernemers wordtbovendien zo veel mogelijk ruimte binnen de gestelde kaders geboden om in te kunnenblijven spelen op de dynamiek in de detailhandel (vernieuwing).3.2 Uitgangspunten visieHuidige structuur vormt uitgangspuntDe huidige detailhandelsstructuur vormt uitgangspunt voor de detailhandelsvisie. Dehuidige structuur bestaat uit een aantal concentraties die van elkaar verschillen inaanbod naar oppervlak en branchering, in volume en in verzorgingsfunctie.De positie in de structuur verschilt. Naar de toekomst toe is het in samenhang ‘ontwikkelen’van de concentraties de basis voor een heldere en duurzame visie op dedetailhandel.Voor de Waalwijkse detailhandelsstructuur geldt dat zowel het centrum als Zanddonkminimaal een bovenlokale functie hebben, met eigen kernkwaliteiten en doelgroepen.Uitgangspunt voor de visie is dat de twee voornaamste aankoopcentra, hetcentrum van Waalwijk en de Woonboulevard (Zanddonk), complementair aan elkaarblijven, waarbij de ontwikkelingen op de Woonboulevard de centrumontwikkelingenniet mogen frustreren.Complementariteit en onderscheidend vermogenOm naar de toekomst toe een heldere, evenwichtige en duurzame voorzieningenstructuurte behouden, moeten de winkelgebieden elkaar blijvend aanvullen en iedereen eigen taak binnen de structuur vervullen (het geheel is meer dan de som derdelen). Om dat te kunnen doen, dienen deze naar de toekomst toe te blijvenbeschikken over eigen kenmerken en kwaliteiten. Dit schept duidelijkheid voor deconsument, biedt aanknopingspunten voor strategie en investeringen van ondernemingenen biedt mogelijkheden voor elkaar versterkende effecten (doelgroepen,combinatiebezoeken, e.d.).Hoofdstuk 3 12

Koopgedrag als leidraad voor positionering winkelgebiedenIn toenemende mate wordt in de detailhandel ingespeeld op het type koopgedragvan de steeds diffuser wordende groep consumenten. Bij dit gedrag spelen aspectenmee als het aan te schaffen artikel, de eisen die gesteld worden aan het bezoek ende kenmerken van de aankoopplaats (aanbod en verblijfsklimaat). Door aan tesluiten bij dit koopgedrag kunnen winkelgebieden zich duidelijk profileren en huneigen identiteit uitdragen.Dit draagt weer bij aan het onderscheidend vermogen van winkelgebieden. Wel moetopgemerkt worden dat er in winkelcentra vrijwel altijd sprake zal zijn van gerichtheidop een combinatie van soorten aankoopgedrag. Het gaat daarbij om de nadruk opeen bepaald type koopgedrag. Uitgaande van het koopgedrag zijn binnen dedetailhandelsstructuur van Waalwijk de volgende soorten winkelgebieden teonderscheiden:Waalwijk-centrum (nadruk op recreatief winkelen in combinatie met boodschappendoen);de buurtsteunpunten en buurtcentra binnen Waalwijk en de beide dorpscentra(nadruk op boodschappen doen);detailhandel in de periferie (nadruk op doelgericht, laagfrequent aankopen doen).Ruimtelijke concentratieBij concentratie c.q. clustering van winkels ontstaat een meerwaarde voor debetreffende bedrijven. De bedrijven kunnen profiteren van elkaars nabijheid,aantrekkingskracht en gemeenschappelijke faciliteiten. De consument heeft hetvoordeel van gemak, overzichtelijkheid en veel keuzemogelijkheden. Een indirecteffect is dat winkels bekend raken bij het publiek en dus bij potentiële klanten.Clustering resulteert daarom in meer bezoekers en daarmee ook meer draagvlakvoor verbreding en verdieping van het totale assortiment. Daarnaast draagt concentratieook bij aan het beperken van het aantal verkeersbewegingen. Nieuwe ontwikkelingendienen daarom zoveel mogelijk plaats te vindenbinnen aangewezen concentratiegebieden.Uitbreiding verspreide bewinkeling beperkenVerder concentreren is een hoofddoel, maar dit betekent niet dat alle verspreidebewinkeling hoeft te verdwijnen. Deze bewinkeling heeft in een aantal gevallen weldegelijk een functie. In woonwijken draagt verspreide bewinkeling bij aan de levendigheiden veiligheid van de wijk. Ook bieden deze locaties vaak goedkope winkelpandenvoor startende ondernemers of bedrijven die zonder lage huisvestingslastenmoeilijk of niet zouden kunnen functioneren. Wel moet uitbreiding van de verspreidebewinkeling worden beperkt.Ruimte bieden voor en aan dynamiekDe dynamiek in de detailhandel is zeer groot. Om in te kunnen blijven spelen op dewensen van zowel de aanbieders als de consument is het van belang om op een verantwoordewijze open te staan voor veranderingen in de detailhandel. Het is daarbijoverigens niet uit te sluiten dat bestaande winkelondernemingen verdrongen wordendoor nieuwe.Hoofdstuk 3 13

Inzetten marktruimte op de juiste plekMarktruimte en dynamiek moeten in eerste instantie worden ingezet om de gewensteher- of doorontwikkeling van de voor de structuur belangrijkste winkelgebieden opgang te brengen. Tegen deze achtergrond kan het voorkomen dat daarmee deberekende (distributieve) marktruimte beperkt en tijdelijk overschreden wordt.Schaalvergroting op de juiste plek faciliterenEén van de belangrijkste motoren achter de dynamiek in de detailhandel is deschaalvergroting. Om de concurrentiepositie te behouden en te versterken, is hetbelangrijk dat Waalwijk blijft inspelen op deze ontwikkeling: de schaalvergroting zalgeaccommodeerd moeten worden. Sommige grootschalige winkels trekken veelpubliek, niet alleen uit de eigen plaats, maar ook in belangrijke mate uit de regio enverder. Ze kunnen hierdoor een positief effect hebben op het functioneren vanwinkelgebieden als geheel. Tussen de verschillende soorten grootschalige winkelsbestaan echter grote verschillen in effecten op de structuur als geheel. Een zorgvuldigeruimtelijke inpassing van de grootste winkels in de verzorgingsstructuur isdaarom noodzakelijk. Hierbij vormen aspecten als locatie, branche en bezoekersintensiteitbelangrijke afwegingscriteria.Inspelen op veranderende samenstelling bevolkingHet voorzieningenaanbod in de gemeente Waalwijk zal zich aan moeten passen aande veranderende samenstelling van de bevolking. Waar de afnemende groepjongeren sterk gericht is op de grote winkelgebieden met landelijke formules, is detoenemende groep ouderen vaak sterker gericht op het lokale, gespecialiseerdewinkelaanbod met een hoog serviceniveau. Het is de kunst om een aantrekkelijkvoorzieningenaanbod te realiseren voor alle doelgroepen.3.3 Visie op de ontwikkelingsrichting3.3.1 Hoofdlijn: basis verder versterkenDe gemeente Waalwijk kent een overzichtelijke detailhandelsstructuur. De verschillendewinkelgebieden hebben ieder een eigen karakter en functie binnen het geheelen zijn in belangrijke mate aanvullend aan elkaar. Hoewel de diverse winkelgebiedenieder over eigen kwaliteiten beschikken, zijn er ook knelpunten gesignaleerd. Om dekansen en de bedreigingen te weerstaan, zullen meerdere winkelgebieden zich moetenversterken, dus de huidige sterke punten vasthouden en uitbouwen en de zwakkepunten aanpakken. Het gaat hierbij om aanbodaspecten (detailhandel en anderefuncties), omgevingsaspecten (bebouwing, openbare ruimte, bereikbaarheid,parkeren, etc.) en organisatorische aspecten (evenementen, beheer, handhaving,etc.).Hoofdstuk 3 14

3.3.2 Waalwijk-centrumHet perspectief voor Waalwijk-centrumHet hoofdwinkelcentrum van de gemeente heeft zich de laatste jaren per saldo nietin positieve zin ontwikkeld: de leegstand is toegenomen en heeft nu een aanzienlijkeomvang, de consument is tamelijk negatief over met name de omgevingsaspectenen de prijs van het parkeren in het bijzonder en de koopkrachtbinding is afgenomen.Om de negatieve trend om te buigen zijn nieuwe impulsen nodig, met behoud vande sterke punten, zoals de omvang van de parkeermogelijkheden en de boodschappenfunctie.Vanwege locatie- en huisvestingseisen worden reguliere winkelcentra steeds minderinteressant voor (sub)branches of soorten winkels die zich specifiek richten op doelgerichtwinkelbezoek. Het gaat hierbij vaak ook om (zeer) grootschalige winkels. Eenversterking van het centrum van Waalwijk met dergelijk aanbod is in het licht van dealgemene trends en ontwikkelingen weinig kansrijk. De consequentie is wel dat regulierewinkelcentra en ook Waalwijk-centrum zich meer zullen moeten specialiserenop de kansrijke branches dan voorheen. In dit verband ligt het perspectief voor hetcentrum van Waalwijk met name op het gebied van:Recreatief winkelenBoodschappen doenNavolgend wordt dit nader uitgewerkt.Versterken boodschappenfunctieDe boodschappenwinkels worden over het algemeen tamelijk gericht bezocht, maardaar waar de mogelijkheid zich voordoet, is er ook sprake van combinatiebezoekmet andere winkels en publieksgerichte voorzieningen. Voor het boodschappen doenzijn de supermarkten de structuurbepalende elementen: zij zijn de grootstepubliekstrekkers. Een doorsnee supermarkt trekt circa 12.000 bezoekers per week.Ook zorgen supermarkten voor extra klanten voor levensmiddelenspeciaalzaken 1 . Zijdragen dus ook bij aan de variëteit in winkelaanbod in een winkelcentrum.Voor het functioneren van Waalwijk-centrum is het daarom belangrijk dat hetsupermarktaanbod gehandhaafd blijft en dat het supermarktaanbod bij de tijd is. Dit1DTnP 2010, Onderzoek naar combinatiebezoek tussen supermarkt en speciaalzaakHoofdstuk 3 15

laatste betekent dat schaalvergroting bij in ieder geval twee van drie centrumsupermarktenmogelijk gemaakt moet worden.Tegelijkertijd moet voorkomen worden dat er zich supermarktaanbod vestigt buitende aangegeven structuur van boodschappencentra op buurt-, wijk-, en dorpsniveau.Bovendien heeft schaalvergroting bij de centrumsupermarkten prioriteit bovenvergroting van anderen supermarkten in Waalwijk-kern.Parkeren als randvoorwaardeOm een goed functioneren van de centrumsupermarkten te garanderen, zullen zijmoeten (blijven) beschikken over voldoende, betaalbare, goed bereikbare en op korteafstand van de winkels gelegen parkeermogelijkheden. Parkeergemak is hierbijookheelbelangrijk. Zo kan door achteraf betalen de bezoekduur aan het centrum verlengdworden.De parkeertarieven liggen in Waalwijk niet of nauwelijks hoger dan in andereBrabantse centra met een vergelijkbare verzorgingsfunctie, maar worden door deWaalwijkse consumenten wel als hoog ervaren. Meer en betere communicatie overhet Waalwijkse parkeerbeleid (in relatie tot de beoogde centrumontwikkeling) is eenmethode om hier verandering in te brengen.Versterken recreatief winkelenHet recreatieve winkelen vormt de belangrijkste peiler onder het bezoek aan eenhoofdwinkelcentrum als dat van Waalwijk. Ondanks de aanwezigheid van relatiefveel modische winkels, de dragers van het recreatieve winkelen, heeft Waalwijkcentrumde afgelopen jaren op dit punt toch terrein verloren, zo blijkt uit de analyses.Om het recreatieve winkelen te versterken, zijn de volgende maatregelen in de aanbodsfeernoodzakelijk:faciliteren wens tot schaalvergroting bij zittende ondernemers (met name inDe Els);toevoegen enkele nieuwe winkelformules (bijvoorbeeld H&M, Jack&Jones, Bristol,Lady Sting, Dolcis, Rituals, etc.).Voor recreatief winkelen is ook de winkelomgeving, het algehele verblijfsklimaat, vangroot belang. Recreatief winkelen is immers meer dan aankopen doen, het is kijkenen vergelijken, verrast worden, beleven, ontspannen. Positief in dit verband is hethoreca-aanbod aan de Markt (verblijfsduurverlengend) en de inrichting van de openbareruimte. Maar op de volgende punten is verbetering mogelijk:Algehele interne uitstraling De Els.Koppeling overdekte deel De Els met vooral de Grotestraat.Functionele versterking Grotestraat Midden door vestiging sterk publiekstrekkendewinkel, bij voorkeur in één van de branches warenhuis, mode en/ofhuishoudelijke en luxe artikelen.Hoofdstuk 3 16

Verhogen winkeluitstraling wanden Grotestraat Midden (bijvoorbeeld door eenmeer open karakter van C&A en invullen open ruimte ter hoogte van nieuwbouwoude gemeentehuis). Dit en voorgaand punt dragen bij aan een versterking vanhet centrale winkelcircuit en daarmee aan een betere doorbloeding van hetcentrum.Verbeteren invulling / inrichting / aankleding aansluitingen van de hoofdparkeerlocatiesop het kernwinkelgebied. Het betreft de aansluitingen van deTaxandriaweg / Winterdijk op de Grotestraat en op het Raadhuisplein, de aansluitingenvan de omringende parkeerterreinen op De Els en de aansluiting van hetUnnaplein op de Stationsstraat.Ruimtelijke structuur centrumIn het licht van het voorgaande zal de beoogde versterking van Waalwijk-centrumzich met name moeten richten op het kernwinkelgebied, in concreto het centralecircuit en direct aangrenzende winkelgebieden. Vanwege de zeer beperktemarktruimte en de algemene trends en ontwikkelingen in de detailhandel is deconsequentie hiervan dat een verdere krimp van het winkelaanbod in de randgebiedenwaarschijnlijk is. De winkelfunctie in deze randgebieden wordt niet actief afgebouwd,maar behoud is ook geen beleidsmatig streven.De ambitie: positie centrum versterkenWaalwijk heeft te maken met een toenemende concurrentie vanuit de omringendegrote steden als het gaat om het recreatieve winkelen. Zeker in een tijd dat de consumentzeer mobiel is, gaan de inwoners van Waalwijk en omringende gemeentengemakkelijk naar die grotere steden. Daarnaast hebben veel omringende kleinereplaatsen zich versterkt, waardoor hun inwoners minder op Waalwijk-centrum aangewezenzijn voor het doen van boodschappen of alledaagse inkopen.Een vernieuwing en uitbreiding van De Els kan er toe bijdragen dat Waalwijkcentrumniet nog meer koopkracht ziet verdwijnen en wellicht kunnen klanten teruggewonnen worden. Het verblijfsklimaat wordt aantrekkelijker en de renovatie biedtde mogelijkheid te komen tot uitbreiding en vernieuwing van het winkelaanbod.Het upgraden van De Els zal echter naar verwachting vooral resulteren in een stabilisatie,een behoud van de huidige verzorgingspositie; dit zal er niet toe leiden dat debovenlokale functie van Waalwijk sterk aantrekt.De ambitie van de gemeente Waalwijk is echter wel gericht op het versterken van debovenlokale functie van het centrum van Waalwijk, mede om zo het verzorgingsniveauvoor de eigen bevolking op een hoger peil te brengen. Om dit te bereiken zalWaalwijk zich op een of andere manier als koopcentrum moeten onderscheiden vande omringende grotere winkelcentra; men moet iets heel bijzonders te biedenhebben, bij voorkeur iets dat een breed publiek uit een ruime omgeving aantrekt.Het kan daarbij gaan om een uitzonderlijke, heel grote winkel, een bijzondere combinatievan winkels of uniek aanbod in de sfeer van cultuur of leisure. Bij een goederuimtelijke inpassing in of aansluitend aan het centrum zal ook het bestaande aanbodkunnen profiteren van de extra bezoekers. De gemeente staat daarom positief inHoofdstuk 3 17

principe tegenover initiatieven die bij kunnen dragen aan het verwezenlijken van degenoemde ambitie.Randvoorwaarden bijzondere initiatieven centrumHiervoor is aangegeven dat een bijzonder (winkel)initiatief de benodigde impuls kangeven aan de beoogde versterking van de (boven)regionale aantrekkingskracht vanWaalwijk-centrum. Aan een dergelijk initiatief kunnen de volgende randvoorwaardengesteld worden:Er moet sprake zijn van een hoge uniciteit (weinig of nog niet in Nederlandvoorkomend thema / functioneel concept).Het thema / concept moet een breed publiek aanspreken.Om voldoende aantrekkingskracht te generen is voor wat betreft de detailhandeleen aanzienlijke omvang van en variëteit in het aanbod nodig (voldoende keuzemogelijkhedenbieden).Een zekere functiemenging (aanwezigheid detailhandel, horeca, dienstverlening,cultuur, vermaak, etc.) kan de aantrekkingskracht verhogen, evenals deverblijfsduur. De aard en mate van de menging is afhankelijk van het thema enfunctioneel concept.Ter voorkoming van verwatering van het concept dienen strenge randvoorwaardenaan de functionele invulling en de handhaving gesteld te worden.Een goede autobereikbaarheid moet zijn gegarandeerd.Er dienen ruim voldoende, comfortabele parkeermogelijkheden aanwezig te zijn.Een zichtlocatie vanaf een belangrijke doorgaande route, bij voorkeur eensnelweg, is een pré.Het project dient in of op korte afstand van het bestaande winkelcentrumgelegen te zijn om zo veel mogelijk combinatiebezoek te creëren. Het thema /concept moet een meerwaarde bieden voor Waalwijk-centrum.Bij een locatie nabij het bestaande winkelcentrum dient er een aantrekkelijkeverbindingsroute voor voetgangers te zijn.Een ruimere zondagopenstelling draagt bij aan het succes van een dergelijkbijzonder (winkel)initiatief.SoftwareDe beoogde versterking van Waalwijk-centrum komt niet alleen tot stand doormiddel van uitbreiding en de realisatie van een sterkere ruimtelijk-functionele structuur(‘hardware’), ook op het gebied van de ‘software’ liggen belangrijke opgaven.Het winkelgebied dient schoon, heel en veilig zijn en er moet veel te zien en tebeleven zijn. De ondernemers zullen hier veel zelf in moeten doen, maar ook degemeente heeft er taken in. Dit vraagt om sterk ondernemerschap, betrokkenheiden een goede gezamenlijke organisatie. Het centrummanagement kan hierin eenbelangrijke rol vervullen.Hoofdstuk 3 18

Noord-Oost: Structuur versterking door concentratieMet een service-supermarkt, een discounter en enkele speciaalzaken zijn deinwoners van de oostelijke woonwijken in principe prima verzorgd. Het draagvlak isop zichzelf aan de kleine kant voor twee supermarkten, maar door hun aard trekkenbeide supers ook koopkracht van buiten het directe verzorgingsgebied. De beidesupermarkten, en daarmee ook de andere winkels, profiteren echter niet optimaalvan elkaars aantrekkingskracht door de solitaire ligging van de Em-Té. Deze zaakkent op de huidige locatie ook parkeerproblemen. Bezien vanuit de structuur heefteen verplaatsing van deze zaak naar een centrale locatie in het marktgebied en eenintegratie met de andere winkels de voorkeur. Een verplaatsing naar een nieuwesolitaire locatie kan pas aan de orde zijn als aangetoond wordt dat een concentratieruimtelijk en/of financieel niet haalbaar is en er geen negatieve effecten op deandere winkelgebieden te verwachten zijn.Noord-West: Handhaven supermarktHoewel de supermarkt aan de Burgemeester Verwielstraat in de wijk Besoyen eenwijkoverstijgende verzorgingsfunctie heeft, heeft het ook een belangrijke, te behoudenfunctie voor de inwoners van de omringende woongebieden. Hierbij hoeft eenverplaatsing naar een andere centraal in dit woongebied gelegen, goed via dehoofdwegenstructuur bereikbare locatie, niet uitgesloten te worden.Zuid: versterking wijkverzorgend supermarktaanbodDe zuidelijke woonwijken kennen een veel geringere supermarktendichtheid dan denoordelijke woonwijken. De lokale verzorging wordt ingevuld door het vernieuwdeBloemenoordplein in het zuidoosten en een solitaire supermarkt in het zuidwesten.Dit is op zichzelf een goede spreiding en de aanwezigheid van twee wijkverzorgendeboodschappenvoorzieningen in Zuid vormt uitgangspunt van het beleid.De zuid-westelijke supermarkt is echter momenteel te klein om de beoogde wijkverzorginggoed in te kunnen vullen. In het licht van de dichtheid van de bebouwingis het ook bijzonder moeilijk om op de huidige locatie een optimale modernesupermarkt terug te brengen. Nader onderzocht zal moeten worden of er eventueelalternatieve, goede bereikbare, centraal in de zuid-westelijke Waalwijkse woonwijkengelegen vestigingslocaties te vinden en te realiseren zijn.Voor de wijkbewoners is het van belang dat men toch op korte afstand van dewoning bij een volwaardige supermarkt boodschappen kan doen. Wanneer er in dezuid-westelijke woonwijken geen vestigingslocatie gevonden kan worden voor deHoofdstuk 3 20

supermarkt, zullen de mogelijkheden moeten worden bezien voor het verplaatsenvan de supermarkt naar het gedeelte van het bedrijventerrein Zanddonk dat directgrenst aan de Reigerbosweg (= gebied ten zuiden van de Kamerlingh Onnesweg).Het bestemmingsplanmatig mogelijk maken van een eventuele verplaatsing naar ditgebied zal in ieder geval zorgvuldig gemotiveerd moeten worden aan de hand vanruimtelijk relevante argumenten. Belangrijke voorwaarde voor de supermarkt is, datde locatie en de maatvoering van de nieuwe supermarkt passend moet zijn bij debeoogde functie (buurt/ wijkverzorging). Dit om de beoogde ontwikkeling van deboodschappenfunctie van het hoofdwinkelcentrum en winkelcentrum Vrijhoeve niette frustreren. Bovendien moet zich op de achterblijvende locatie geen nieuwesupermarkt kunnen vestigen.3.4 Sprang-Capelle en Waspik3.4.1 Sprang-CapelleVoor Sprang-Capelle staat een verdere concentratie van het dorpsverzorgendewinkelaanbod in het centrale winkelgebied van Vrijhoeve centraal. Uitvoering van debeoogde plannen voor het opwaarderen en uitbreiden van dit winkelgebied inVrijhoeve zal er in resulteren dat de inwoners van zowel Sprang-Capelle als LandgoedDriessen over een sterk boodschappencentrum op acceptabele afstand zullenkunnen beschikken. Een clustering van de beide nu aanwezige supermarkten in ditgebied is wenselijk voor het functioneren van het vernieuwde winkelcentrum.Primair uitgangspunt voor detailhandel is concentratie op het Raadhuisplein (CentrumVrijhoeve). Indien dit onvoldoende fysieke mogelijkheden biedt en de aangewezenmogelijkheden in het Lint 3 zijn uitgenut, is het mogelijk om in dit Lint extradetailhandelsactiviteiten te ontplooien (exclusief supermarkten). Dergelijke nieuwevestigingspunten dienen een maximale maat van 200 m² wvo te hebben om hetkleinschalige karakter van het Lint te behouden. Daarna zal worden bezien hoe dedan nog aanwezige uitbreidingsbehoefte zal worden ingezet.3 Het Lint beslaat de Raadhuisstraat (ten oosten en ten westen van het Raadhuisplein), Van der Duinstraaten Kerkstraat.Hoofdstuk 3 21

3.4.2 WaspikVoor Waspik geldt dat het behoud van het huidige relatief hoge verzorgingsniveauuitgangspunt is. Hierbij staat het handhaven van beide supermarkten voorop. Eenbescheiden uitbreiding van de verkoopruimte van beide zaken wordt in dit verbandniet uitgesloten. De beoogde verbetering van de parkeersituatie rondom het centraleplein draagt bij aan het verbeteren van het perspectief voor de winkels in deze omgevingen draagt mogelijk bij aan een verdere concentratie van het winkelaanbod.Een verdere concentratie van het winkelaanbod rondom het centrale plein wordtvoorgestaan. De gemeente wil hier in principe aan meewerken, bijvoorbeeld door invoorkomende gevallen bestemmingsplanmatig winkelvestiging mogelijk te maken.Een krimp van het aantal speciaalzaken is echter wel waarschijnlijk, maar daarmeeontstaat ook weer meer perspectief voor de resterende aanbieders in dezelfdebranche.3.5 Detailhandel op perifere locaties3.5.1 AlgemeenHet detailhandelsaanbod op perifere locaties 4 kan bijdragen aan de versterking vande lokale verzorgingspositie en van de regionale aantrekkingskracht van Waalwijk.Maar het kan ook negatieve effecten met zich meebrengen voor de gewenste doorontwikkelingvan Waalwijk-centrum. In deze visie staat een evenwichtige versterkingvan zowel het centrum als de perifere detailhandel centraal. Hierbij mogen deontwikkelingen in de periferie de ontwikkeling van Waalwijk-centrum niet frustrerenVoor detailhandel op periferie locaties wordt uitgegaan van zo veel mogelijk concentratievan het aanbod op (delen van) het bedrijventerrein Zanddonk, in concreto hetkwadrant tussen de Kamerlingh Onnesweg, de Lorentzweg, de Keesomweg en deReigersbosweg en het gedeelte direct ten noorden van de Kamerlingh Onnesweg (dehuidige toegestane detailhandelsmogelijkheden). Deze clustering biedt gemak enduidelijkheid voor de consument en een vermenging van consumenten- en bedrijfsmatig(industrieel) verkeer wordt zo zoveel mogelijk voorkomen.4Perifeer = niet in of aansluitend aan reguliere winkelcentra. Het gaat hierbij voornamelijk om detailhandelop bedrijventerreinen.Hoofdstuk 3 22

Gestreefd wordt naar een uitbouw van de Woonboulevard tot een meer compleetcentrum door het oorspronkelijke woonthema te verbreden tot het thema “wonen, in& om het huis en buitenleven”. De Woonboulevard Zanddonk biedt hiervoor goederandvoorwaarden in de vorm van bekendheid, aanwezigheid grootschalige trekkers,zicht vanaf een doorgaande route en een goede autobereikbaarheid uit een ruimeregio.3.5.2 Woonboulevard Zanddonk versterken als themacentrum “wonen, in &om het huis en buitenleven”Ambitie: (Boven)regionale functie Woonboulevard Zanddonk behoudenZanddonk was de eerste Woonboulevard van Nederland en kende ook landelijke bekendheid.In de loop der jaren zijn er echter ook grotere of kleinere woonboulevardsverrezen in plaatsen als Breda, Oosterhout, ’s-Hertogenbosch, Dordrecht,Rotterdam, Gorinchem, Tilburg en Eindhoven. Hierdoor heeft Zanddonk aan uniciteiten verzorgingsbereik ingeboet. Aangezien in diverse omringende plaatsen eenverdere uitbreiding van de perifere winkelclusters op stapel staat, zal de concurrentievoor Zanddonk nog verder toenemen.Zwakke punten van de woonboulevard in relatie tot de concurrentie zijn de variatiein de huidige externe presentatie (panden, openbare ruimte), de eenzijdige gerichtheidop woonwinkelaanbod (monofunctionaliteit) en de beperkte variatie in hetwoonwinkelaanbod. Om te voorkomen dat de positie van de Woonboulevard hierdoorverzwakt en de huidige functie te kunnen behouden, wordt ingezet op een functioneleen ruimtelijke versterking. Hiermee wordt de regio-positie van Waalwijk als koopstadversterkt en wordt de eigen inwoners meer keuze geboden.Versterking deelthema wonen door speciaalzakenMomenteel wordt de woonbranche op Zanddonk sterk gedomineerd door algemenewoonwarenhuizen en zijn er relatief weinig speciaalzaken. Een verbreding van hetaanbod aan speciaalzaken is nodig om de consument voldoende keuzemogelijkhedente bieden en daarnaast om het winkelgebied aantrekkelijker te maken. Te denkenvalt aan de vestiging van (meer) gespecialiseerde winkels op het gebied van bijvoorbeeld:Scandinavische meubelen;ledermeubelen;zitmeubelen;klassiek;Hoofdstuk 3 23

design;keuken- en/of badkamerwinkels;kurk / parket / houten vloeren;verlichting;tuinmeubelen.Kleine maatvoering nodig voor speciaalzakenOmdat niet zozeer de schaal van de winkels voorop staat, maar de compleetheid vanhet aanbod binnen het thema wonen, wordt een minimummaat voor vestiging vanwoonwinkels voorgesteld van 500 m² bvo. De meeste woonspeciaalzaken en keuken/sanitairzakenzijn namelijk (aanzienlijk) kleiner dan de 1.000 of 1.500 m² bvodie gewoonlijk geldt voor perifere vestiging van detailhandel.Monofunctionaliteit als bedreigingBinnen de branche wonen kan met de gekozen insteek verbreding en verdiepingworden geboden. Een nadeel van het uitsluitend inzetten op de branche wonen isechter dat dit type winkels over het algemeen op selectieve momenten publiekgenereert, met name in het weekend. Op doordeweekse dagen is er vaak weinigpubliek op woonboulevards. Dit wordt veelal ondervangen door de aanwezigheid vanbouwmarkten, maar die zijn op Zanddonk op enige afstand van de Woonboulevardgevestigd.Verbreding thema “wonen” naar “in en om het huis en buitenleven”De bedreiging van monofunctionaliteit voor de Waalwijkse woonboulevard kan tegengegaanworden door het kernthema iets te verbreden. Omdat de woonboulevardeen eigen functie dient te behouden, complementair aan het centrum, dient de verbredingwel in het verlengde van het kernthema te liggen (er dus een duidelijke relatiemee hebben). Daarnaast vormt aard van het bezoek aan de winkels een belangrijkcriterium. Het centrum richt zich immers in eerste instantie op het recreatievewinkelen en boodschappen doen, de woonboulevard kan zich meer dan nu richten ophet doelgericht aankopen doen. Er zijn winkels die vanwege hun specialistisch karakterzeer doelgericht worden, vaak ook door mensen die op relatief grote afstandwonen. De synergie met de boodschappenwinkels of met op recreatief winkelen gerichtedetailhandel is gewoonlijk zeer beperkt. Een deel van dit soort winkels heeftook relatief veel volumineuze artikelen in het assortiment en schaalvergroting is danvaak belangrijk.Vanuit de landelijke trends en ontwikkelingen zien we de volgende branches zichsteeds meer met grootschaligere winkels op perifere locaties vestigen:bouwmarkten;tuincentra;detailhandel in volumineuze artikelen;bruin- en witgoedzaken (electro);baby(woon)winkel;dierenwinkel;Hoofdstuk 3 24

Deze branches en soorten winkels kunnen onder de noemer “in en om het huis geschaardworden. Vaak is er ook sprake van een relatie met “buitenleven”, zoals bijbouwmarkten, tuincentra en dierenwinkels. Daarnaast is er nog een groep sterkdoelgericht bezochte en veel buiten reguliere winkelcentra aanwezige aanbieders diespecifiek gericht is op buitenrecreatie, te weten:zeer gespecialiseerde (outdoor)sport (zoals tenten en kampeerartikelen,ruitersport, golfsport, surf/watersport/jachtsport) 5 ;rijwielen.In de praktijk blijkt bij de in deze paragraaf genoemde branches vaak ook dat meerkleinschalige, op service of een specifiek marktsegment gericht, aanbod heel goed incentrumgebieden kan blijven bestaan naast meer grootschalig, algemeen aanbod opeen nabij gelegen perifere locatie.GrootschaligheidEen deel van de genoemde branches en soorten winkels mag zich zowel landelijk alsin Waalwijk vanouds al perifeer vestigen en zij komen niet of nauwelijks meer voorin reguliere winkelcentra. (bouwmarkten, tuincentra, volumineuze artikelen). Ditlaatste geldt niet voor de overige genoemde branches/soorten winkels. Dat zij zich inprincipe nu ook op de woonboulevard mogen vestiging heeft behalve met het themazoals gezegd ook te maken met de schaalvergrotingstrend. De vestiging van degrootste winkels in deze branches kan niet of nauwelijks in de reguliere centra geaccommodeerdworden, maar het zijn wel de winkels die vaak een (boven)regionaletrekkracht hebben en bovendien de keuzemogelijkheden voor de lokale consumentvergroten. Voor kleinere, vaak meer gespecialiseerde winkels in deze branches biedthet centrum van Waalwijk echter nog altijd goede vestigingsmogelijkheden. Om dezereden wordt voor de overige branches een minimum maatvoering voor vestigingop de woonboulevard van 1.500 m² bvo gehanteerd.Zeer grootschalige formulesOmdat het om een relatief klein marktgebied gaat, de marktomstandigheden moeilijkzijn, de concurrentie zich op relatief korte afstand bevindt en de huidige consumentkritisch, goed geïnformeerd en bovenal mobiel is, zullen veel winkelketens metzeer grootschalige formules (3.000 m2 bvo of meer) naar verwachting in eerste instantiekiezen voor marktgebieden waar sprake is van een groot primair marktgebiedals basis. In concreto de grote steden. De marges zijn veelal (zeer) klein en deomzetsnelheid op de genoemde locaties is te klein voor de huisvestingslasten op dittype locaties. Anders gezegd: men vestigt zich alleen in kleinere marktgebieden oplocaties waar ze door de optimale omstandigheden toch nog rendabel kunnen zijn,en dat zijn vaak perifere locaties.Effecten op ZanddonkDoor het verbreden van het thema ontstaat de mogelijkheid voor meer soortengrootschalige winkels om zich te vestigen op de woonboulevard. Dit komt de diffe-5 De gewone sportwinkels voeren vaak een uitgebreid assortiment aan sport- en vrijetijdskleding en –schoeisel. Ze hebben daardoor een sterk modisch karakter en passen zodoende uitstekend in het profielvan waalwijk-centrum.Hoofdstuk 3 25

entiatie van het aanbod op de woonboulevard ten goede. Belangrijker is echter wellichtnog dat de concurrentiepositie ten opzichte van de woonboulevards in Breda, ’s-Hertogenbosch en Eindhoven versterkt wordt. Hierdoor wordt het perspectief voor deWaalwijkse woonboulevard beter en daardoor ontstaat weer een sterkere basis omte investeren in een upgrading van de algemene uitstraling van het gebied. Eensterkere woonboulevard zal meer bezoekers van verder weg trekken.Effecten op het centrum van WaalwijkDoor het specifieke, doelgerichte bezoekmotief van de bezoekers van de woonboulevardzal het centrum van Waalwijk daar niet zo veel profijt van trekken. Ondanks derelatieve nabijheid van de beide winkelgebieden vertonen ze geen samenhang. Datneemt echter niet weg dat door specifieke promotie, acties en activiteiten wel eendeel van de bezoekers van Zanddonk verleid kan worden tot een bezoek aan Waalwijk-centrum.De mate van combinatiebezoek zal echter beperkt blijven omdat hetcentrum van Waalwijk vooral gericht is op recreatief winkelen en boodschappen doenen momenteel verder weinig echt bijzonders te bieden heeft. Als het centrum echterwel iets speciaals te bieden heeft, zoals bijvoorbeeld een grootschalig schoenen- enleerthemacentrum, dan zal dat naar verwachting een positieve invloed hebben ophet combinatiebezoek tussen het centrum en de Woonboulevard. Beide winkelgebiedenzullen daar van kunnen profiteren.Versterken verblijfklimaat / uitstraling themacentrum door clusteringÉén van de grootste manco’s van Zanddonk als winkelgebied is momenteel het ontbrekenvan sfeer/gezelligheid: het gebied heeft geen echte winkeluitstraling en hetverblijfklimaat is mede daardoor matig. In z’n algemeenheid geldt dat dergelijkeaspecten voor de consument wel steeds belangrijker worden bij hun keuze voorbezoeken aan winkelgebieden. Naast gemak, een goede bereikbaarheid en goedeparkeermogelijkheden gaat het hierbij ook om een korte afstand tussen de verschillendewinkels. Bij een bezoek aan een themacentrum worden gewoonlijkmeerdere winkels bezocht. De ruimtelijke opzet en het verblijfsklimaat hebben hiereen sterke invloed op: men moet als het ware uitgenodigd worden tot het bezoekvan meerdere winkels. In dit verband wordt een verdere clustering van het themagerelateerdewinkelaanbod en de bijbehorende parkeermogelijkheden rond deKamerling Onnesweg voorgestaan. Bestemmingsplanmatig kan hier een concentratiegebiedaangewezen worden.Detailhandelsmogelijkheden themacentrumVoor het gedeelte van Zanddonk wat als themacentrum aangewezen wordt, wordende volgende branches / soorten winkels met een minimummaat van 500 m² bvorechtstreeks toegestaan:detailhandel in woninginrichtingsartikelen (meubelen, woontextiel, slaapkamerinrichting,meubel- annex woontextielwinkels);detailhandel in parket-, laminaat- en houtvloeren;detailhandel in tuinmeubelen;detailhandel in keukens, badkamers, sanitair en tegels;bouwmarkten en andere aanbieders van doe-het-zelfartikelen;tuincentra (inclusief dierenbenodigdheden en –voeding) en andere aanbiedersvan tuinartikelen;Hoofdstuk 3 26

Omdat de aanwezigheid van dergelijke zaken in Waalwijk bezien vanuit de lokaleconsumentenverzorging en de regionale verzorgingspositie wel gewenst is, en devestiging in reguliere centra zelden voorkomt (ook vanuit eerder landelijk en lokaaldetailhandelsbeleid mochten deze zaken zich perifeer vestigen) wordt voorgesteld zemeer ruimtelijke vestigingsmogelijkheden te bieden, bij voorkeur in de nabijheid vanhet themacentrumgebied.Overig zuidelijke kwadrantVoor het gedeelte van Zanddonk ten zuiden van de Kamerlingh Onnesweg buiten hetthemacentrum kan daarom de vestiging van detailhandel in specifieke PDV-branches(exclusief ABC-goederen) via een flexibiliteitsbepaling mogelijk gemaakt worden.Een flexibiliteitsbepaling kan betrekking hebben op de volgende branches/soortenwinkels:bouwmarkten en andere aanbieders van doe-het-zelfartikelen;tuincentra (inclusief dierenbenodigdheden en –voeding) en andere aanbiedersvan tuinartikelen;detailhandel in volumineuze artikelen zoals haarden, zonwering, tuinhuisjes,buitenspeeltoestellen, zwembaden, tuinbeelden, grafzerken, etc.Met deze benadering wordt tevens aangesloten bij het vigerende beleid voor dit deelvan het bedrijventerrein Zanddonk.Noord-ZanddonkSpecifiek voor Noord-Zanddonk, met uitzondering van het themacentrum, is detailhandelvia een flexibiliteitsbepaling mogelijk voor bijvoorbeeld:ABC-goederen, daaronder wordt in deze visie verstaan de detailhandel in transportartikelenzoals auto’s, motoren, boten, paardentrailers, aanhangwagens, caravans;detailhandel in autoaccessoires en -materialen (in relatie met inbouw).De nieuwvestiging van detailhandel op de andere tot de kern Waalwijk behorendebedrijventerreinen wordt in principe uitgesloten.In algemene zin wordt clustering van ABC-detailhandel op het bedrijventerreinVan Andelstraat en aan de noordzijde van de A59 (driehoek Biesbosweg, Havenweg,Kleiweg) nagestreefd.Geen verdere brancheverbredingHet is denkbaar nog meer branches op Zanddonk toe te laten om zo de beoogdeversterking als winkelgebied in totaliteit een extra impuls te geven. Het gebied zaldan echter meer het karakter van een retailpark gaan krijgen en daarmee te sterkgaan concurreren met het centrum van Waalwijk. Een verdere brancheverbredingwordt daarom niet voorgestaan.In zeer specifieke gevallen kan (grootschalige) detailhandel in andere dan de genoemdebranches rond het thema wonen, in & om het huis en buitenleven middelseen flexibiliteitsbepaling worden toegestaan in het themacentrum en het zuidelijkekwadrant van Zanddonk. Toetsingselementen hierbij zijn een ruimtelijke relatie metHoofdstuk 3 28

het themacentrum en een toegevoegde waarde voor de consument. Ook dient eendergelijke ontwikkeling bij te dragen aan de verzorgingsfunctie en regionale positievan Waalwijk en tegelijkertijd geen negatieve effecten te hebben op het centrum vanWaalwijk. Uitgangspunt is dat de ontwikkeling, na afweging, niet gevestigd kan wordenin het Centrum van Waalwijk. Initiatieven zullen altijd afzonderlijk beoordeeldworden.3.6 Detailhandel op perifere locaties - overigSprang-Capelle en WaspikIn principe wordt nieuwvestiging van detailhandel op de bedrijventerreinen van dezebeide dorpen niet toegestaan. Een uitzondering kan gemaakt worden voor zeerspecifieke initiatieven. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan havengerelateerde detailhandelop de bedrijventerreinen Scharlo en Nederveenweg.Ongewenste branchevervaging perifeer aanbodVoor de bedrijfsvoering van winkels op perifere locaties kan het commercieelinteressant zijn dat naast het kernassortiment ook andere assortimenten te voeren(ontwikkeling tot branchegericht warenhuis, de klant verrassen en ideeën latenopdoen, etc.). Om te voorkomen dat uiteindelijk op perifere locaties een winkelaanbodontstaat dat in totaliteit te sterk gaat concurreren met Waalwijk-centrum,worden nevenassortimenten in principe niet toegestaan. In z’n algemeenheid geldtdat de artikelen gevoerd mogen worden die direct of indirect tot het specifieke assortimentvan de betreffende branche of soort winkel behoren. Tot indirect wordenhierbij artikelen verstaan die passen binnen op de locatie toegestane brancheringvoor de betreffende perifere detailhandelslocatie.Niet benoemde bijzondere detailhandelsontwikkelingen perifere locatiesDe op perifere locaties toegestane detailhandelsactiviteiten zijn specifiek benoemd,maar de opsomming is niet uitputtend. Voor initiatieven voor perifere detailhandel inniet-benoemde branches, wordt per geval de afweging gemaakt of het wel past binnende hoofdlijnen en geest van het beoogde beleid.3.7 Bijzondere detailhandel en overige aspectenEr zijn nog enkele bijzondere vormen van detailhandel die relevant zijn voor dedetailhandelsstructuur. Denk hierbij aan de verkoop aan huis en afhaalpunten voorgoederen die via internet verkocht worden. Deze vormen van detailhandel kunnende gewenste ontwikkeling van de detailhandelsstructuur aanvullen, maar ook verstoren.Het uitgangspunt van deze visie is de keuze voor de bestaande structuur en degevestigde ondernemers. Dit betekent dus een terughoudend beleid ten aanzien vanallerlei vormen van detailhandel, die de bestaande structuren bedreigen. Navolgendwordt specifiek ingegaan op enkele vormen van bijzonder detailhandel.Hoofdstuk 3 29

Verkoop aan huisDetailhandelsactiviteiten in de vorm van verkoop vanuit een woning zijn niet toegestaanin verband met het voorkomen van een versnippering van het aanbod en hetoproepen van ongewenste verkeersbewegingen.BoerderijwinkelsHet behoud van agrarische activiteiten op het platteland is onder meer uit hetoogpunt van werkgelegenheid en landschapsbeheer gewenst. De reguliere bedrijfsvoeringis niet altijd voldoende om te voorzien in een economisch renderend bedrijf.Naast de reguliere bedrijfsvoering wordt dan ook naar alternatieve inkomstenbronnengezocht, zoals de verkoop van (eigen) producten rechtstreeks aan deconsument.Verkoop als nevenactiviteit is mogelijk indien de nevenactiviteit in het verlengde ligtvan de hoofdactiviteit en in ruimtelijke en bedrijfseconomische zin een ondergeschiktbestanddeel vormt van de totale bedrijfsactiviteit. Kwantitatief betekent dit eenmaximale omvang van 100 m² bvo.Ambulante handelDe warenmarkten hebben het in Nederland door verschillende oorzaken nietgemakkelijk. Toch kunnen zij nog altijd een belangrijke functie in de consumentenverzorgingvervullen en een bijdrage leveren aan de levendigheid en attractiviteitvan winkelgebieden. Vanuit dit perspectief wordt het behoud van de Waalwijkseweekmarkt in het hoofdwinkelcentrum nagestreefd.Met de afgifte van vergunningen voor ambulante handel buiten de warenmarktengaat de gemeente zeer terughoudend om. Verspreide standplaatsen kunnennamelijk leiden tot negatieve effecten op gevestigde winkels of de warenmarkt(en).Ambulante handel in de periferieIn Nederland treffen we op perifere locaties steeds vaker ambulante handel aan(bijvoorbeeld een loempiakraam of een oliebollenkraam tijdens de decembermaandnabij de entree van een bouwmarkt of tuincentrum) en worden er in toenemendemate aanvragen gedaan voor vestiging. Op zichzelf kan dergelijk aanbod bijdragenaan de levendigheid van een bepaald gebied, en past het zo bezien bij de aangegevenontwikkelingsrichting voor Zanddonk. De beperkte aanwezigheid van ambulantehandel op perifere winkellocaties wordt mogelijk gemaakt via de gemeentelijkestandplaatsenregeling.Detailhandel bij tankstationsVoor de winkels bij motorbrandstoffenverkooppunten wordt uitgegaan van devolgende richtlijn:een maximale omvang van 100 m² bvo;bovendien dient het assortiment gericht te zijn op automobilisten.Hoofdstuk 3 30

InternetafhaalpuntenMet het toenemen van de detailhandelsverkoop via internet neemt ook het leverenvan goederen via afhaalpunten op bedrijventerreinen en in woonwijken toe. Hetrisico bestaat dat dergelijke afhaalpunten verkapte winkels worden en daarmee gaanconcurreren met de gevestigde detailhandel. Om dit te voorkomen, zijn afhaalpuntenin principe in de hele gemeente toegestaan, maar mag men niet als winkel functioneren.Dit betekent:de primaire bedrijfsactiviteit is opslag en distributie;het afhaalpunt heeft geen showroom, er vindt geen productadvertising plaats;er kan niet ter plekke worden afgerekend.Internetafhaalpunten worden in principe niet op bedrijventerreinen en bij voorkeur inof nabij winkelgebieden geconcentreerd. Op deze manier kan mogelijk combinatiebezoekoptreden. In uitzonderingsgevallen zijn internetafhaalpunten buiten de traditionelewinkelgebieden mogelijk. Dergelijke verzoeken zullen afzonderlijk wordenbeoordeeld en getoetst worden aan nader in beleid te bepalen voorwaarden.Figuur 3.1: Visie op de detailhandelsstructuur gemeente WaalwijkHoofdstuk 3 31

BegrippenlijstABCDe handel in auto’s, boten, caravans, motoren, aanhangwagens en paardentrailers.Alsmede detailhandel in automaterialen en -accessoires (in relatie met inbouw).Detailhandel in volumineuze goederenEr zijn winkels die qua aard van de gevoerde artikelen en karakter wel een sterkeverwantschap vertonen met de klassieke PDV-branches. Het gaat bijvoorbeeld omdetailhandel in:- Haarden en kachels,- Zonwering- Specifieke bouwmaterialen (deuren, vloeren, etc.)- Steen/grafzerken- Zwembaden,- Tuinhuisjes,- Tuinbeelden,- BuitenspeeltoestellenGrootschalige detailhandelDetailhandel met minimaal 1.500 m² winkelvloeroppervlak per vestiging.PDV (Perifere detailhandelsvesting)Detailhandel in brand- en explosiegevaarlijke stoffen en de detailhandel in ABCgoederen,grove bouwmaterialen, keukens en sanitair alsmede woninginrichting (inclusiefmeubels), bouwmarkten, tuincentra (inclusief dierenbenodigdheden en diervoeding)en andere aanbieders van tuinartikelen die vanwege de omvang en aardvan de gevoerde artikelen (volumineus) niet binnen de aangewezen winkelconcentratiegebiedengevestigd kunnen worden.Hoofdstuk 3 32

BIJLAGENHoofdstuk 3 33

Bijlage 1 Omvang grootste winkels in het Centrum van WaalwijkHOOFDBRANCHE BRANCHE NAAM WVO STRAAT HUISNRLevensmiddelen Supermarkt Albert Heijn 1.482 De Els 46Kleding & Mode D&H Mode Van Dijk Modehuis 1.273 Stationsstraat 22Warenhuis Warenhuis HEMA 1.036 De Els 45Levensmiddelen Supermarkt Jumbo 876 De Els 46Kleding & Mode Modewarenhuis C&A 863 Grotestraat 190Kleding & Mode Modewarenhuis Duthler 838 Stationsstraat 28Schoenen & Lederwaren Schoenen Scapino 825 Stationsstraat 73Kleding & Mode Damesmode Veraa 756 Grotestraat 235Persoonlijke Verzorging Drogist Kruidvat 700 Stationsstraat 48Kleding & Mode Modewarenhuis Charles Vögele 689 De Els 45Wonen Meubelen Kemi 609 Grotestraat 183Huishoudelijke- & Luxe Artikelen Huishoud Artikelen Action 562 Irenestraat 2Kleding & Mode Damesmode Clous Mode 478 Grotestraat 176Schoenen & Lederwaren Schoenen Schoenenreus 460 De Els 45Bruin & Witgoed Electro De Harense Smid 453 Stationsstraat 128Sportzaak Intersport 447 Grotestraat 243Kleding & Mode Modewarenhuis Takko Fashion 435 Stationsstraat 50Huishoudelijke- & Luxe Artikelen Huishoud Artikelen Blokker 432 De Els 27Levensmiddelen Supermarkt ALDI-Markt 416 De Els 44De uitbreiding van Intersport tot circa 1.000 m2 is in deze cijfers nog niet opgenomen.Hoofdstuk 3 34

Bijlage 2 Omvang leegstaande panden Waalwijk CentrumSTRAAT HUISNR WVOStationsstraat 126 1.209Grotestraat 208 741Irenestraat 4 703Grotestraat 289 500Stationsstraat 63 383St. Jansplein 112 319Grotestraat 246 297St. Jansplein 112 222Grotestraat 224 180Grotestraat 209 150Grotestraat 147 120De Els 44 115Hertog Janstraat 3 106Stationsstraat 76 106Stationsstraat 103 98Grotestraat 313 86Grotestraat 215 85Grotestraat 199 83Grotestraat 201 79Stationsstraat 105 78Grotestraat 191 70Grotestraat 221 69Grotestraat 231 63Stationsstraat 77 60St. Jansplein 53 60Grotestraat 129 60Stationsstraat 118 56Stationsstraat 118 56Grotestraat 157 54Grotestraat 247 52Grotestraat 220 51Stationsstraat 71 44Grotestraat 317 43Grotestraat 323 40De Els 44 35Peildatum november 2011Hoofdstuk 3 35