11.07.2015 Views

Arbeid (1941) nr. 43 - Vakbeweging in de oorlog

Arbeid (1941) nr. 43 - Vakbeweging in de oorlog

Arbeid (1941) nr. 43 - Vakbeweging in de oorlog

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

öie zes uur zelfs niet eens uitbetalen.Heni ontbraken volgens zijnzeggen daartoe <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len. Nuvroeg <strong>de</strong> typograaf, of het Bureauv oor Rechtsbescherm<strong>in</strong>g <strong>de</strong>ze zaakVoor hem wil<strong>de</strong> regelen. Hij wasz elf al aan het rechten geweest,öiaar <strong>de</strong> <strong>in</strong>stantie, die <strong>de</strong> onveröiogen<strong>de</strong>n<strong>in</strong> zo'n geval ten dienstestaat, werkt <strong>in</strong> <strong>de</strong> meeste gevallenVeel te langzaam. Een arbei<strong>de</strong>r tochheeft nief <strong>de</strong> mogelijkheid om heteen paar dagen uit te z<strong>in</strong>gen. Hijtooet elke dag verdienen om aanhet eten te kunnen blijven.Het verloop van <strong>de</strong>ze zaak heeftn og geen e<strong>in</strong><strong>de</strong> genomen, maar ongetwijfeldzal het Bureau voorRechtsbescherm<strong>in</strong>g hier regelendweten op te tre<strong>de</strong>n, waarbij <strong>in</strong> <strong>de</strong>eerste plaats on<strong>de</strong>rzocht wordt, oföe patroon <strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad niet bijöiachte is, te betalenan<strong>de</strong>r gevalis door het <strong>in</strong>grijpen reedsgunstig resultaat bereikt.* n een expeditiebedrijf warenwoor<strong>de</strong>n gevallen tussen een arbei<strong>de</strong>ren zijn patroon. In zijn op-Sewon<strong>de</strong>n toestand — <strong>de</strong>j arbei<strong>de</strong>rvoel<strong>de</strong> zich al of niet gerechtvaardigdbena<strong>de</strong>eld — uitte hij m<strong>in</strong><strong>de</strong>rVrien<strong>de</strong>lijke bedreig<strong>in</strong>gen aan heta dres van zijn werkgever. Deze ontsloeg<strong>de</strong>n arbei<strong>de</strong>r, hoewel <strong>de</strong> laatste(Haar al zeven jaar' <strong>in</strong> dienstbetrekk<strong>in</strong>g'was en <strong>in</strong> al die tijd*Uets op hem aan te merken wasSeweest, op staan<strong>de</strong> voet. Wij wetenal 'en, dat een expeditiebedrijf nuJuist geen damessalon Is, waarnooit eens een onvertogen woordwordt gesproken. Dit was ook <strong>de</strong>men<strong>in</strong>g van <strong>de</strong>n rechtskundige vanhet Bureau, tot wien <strong>de</strong> betrokkenarbei<strong>de</strong>r zich wend<strong>de</strong>.Het Bureau heeft het geschil <strong>in</strong> <strong>de</strong>rm<strong>in</strong>ne weten te regelen. De patroonwas vrij spoedig tot re<strong>de</strong> te brengenen dus bereid <strong>de</strong>n ontslagenarbei<strong>de</strong>r weer aan te nemen. En zois een gez<strong>in</strong> door een ontslag van<strong>de</strong>n kostw<strong>in</strong>ner niet zon<strong>de</strong>r bronvan <strong>in</strong>komsten gekomen.Het zou ons te ver voeren, <strong>de</strong>enkele dagoogst uit het registervan een portier te lachten en hierte vermel<strong>de</strong>n.Nog een paar zaken <strong>in</strong> vogelvlucht:Daar komt een man b<strong>in</strong>nen, wiensvrouw werkt, hij is zelf werkloos.Zijn vrouw verwacht een k<strong>in</strong>dje.En <strong>de</strong> man komt vragen, welkerechten zijn vrouw heeft, voor nonactiviteiten aan toeslag, medischehulp, enz Daar komt iemandb<strong>in</strong>nen, die <strong>in</strong> Frankrijk werkte,maar werd afgekeurd. Hij g<strong>in</strong>° ?iekterug, maar ontvangt nu geenziekengeld. - Een gemeentewerkmanvan <strong>de</strong> gemeenteplantsoenenis het niet eens met <strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>gvan <strong>de</strong> k<strong>in</strong><strong>de</strong>rtoeslagregel<strong>in</strong>g. -Een vier<strong>de</strong> geval betreft moeilijkhe<strong>de</strong>nmet <strong>de</strong> ziekengelduitker<strong>in</strong>g.— Een conflict met een controleren<strong>de</strong>ngeneesheer van <strong>de</strong> ziektewet:<strong>de</strong> dokter acht <strong>de</strong>n arbei<strong>de</strong>r<strong>in</strong> staat 'te werken, <strong>de</strong> man zelfziet er geen kans toe, blijft thuisen ^krijgt 'dus geen uitker<strong>in</strong>g.Verschil van men<strong>in</strong>g over het verdien<strong>de</strong>loon; ontslag op grond vanvoorgegeven materiaalschaarstezo zou<strong>de</strong>n wij kunnen voortgaan,doch laten wij slechts zeggen, dat<strong>in</strong> al die gevallen raad, voorlicht<strong>in</strong>g,bijstand en zo nodig bescherm<strong>in</strong>gof bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g wor<strong>de</strong>n -gegeven.Daardoor zijn <strong>de</strong> N.V.V.-bureau'sbrandpunten gewor<strong>de</strong>n van hetsociale leven <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland, tenvoor<strong>de</strong>le van <strong>de</strong> arbei<strong>de</strong>rs, die lidzijn van het N.V.V. en van hendie lid zullen wor<strong>de</strong>n, want eenarbei<strong>de</strong>r, die ziet, hoe zijn belangenwor<strong>de</strong>n behartigd, treedt toe tothet N.V.V., zon<strong>de</strong>r dat men hemdie toetred<strong>in</strong>g als voorwaar<strong>de</strong> stelt.Zo sterk is zelfs <strong>de</strong> faam, die hetN.V.V.-werk zich heeft veroverd,dat men aan komt dragen met.zaken, die al 20 jaar slepen. Dergelijk„oud zeer" is natuurlijk niet<strong>in</strong> een vloek en een zucht te verhelpen,maar <strong>in</strong> <strong>de</strong> meeste gevallenwordt toch een bevredigend resultaatbereikt.u. mij ILU iltuui a(MH, wuurvuor T f'!-r»n-f-"(Foto. A.fSp<strong>in</strong>nen staan te boek als griezeligebeesten, gedierten vol potendie een rechtgeaar<strong>de</strong> huisvrouwvol afschuw terug doen <strong>de</strong><strong>in</strong>zen enwaarvoor eigenlijk niemand waar<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gkoestert. Ja. wel zegt hetou<strong>de</strong> volksrijmpje:„De avondsp<strong>in</strong>brengt zegen <strong>in</strong>"maar wie <strong>de</strong>nkt, dat <strong>de</strong> sp<strong>in</strong> dus tenm<strong>in</strong>stebij onze voorva<strong>de</strong>ren een geliefddier was, heeft het mis. Immers.<strong>de</strong> keerzij<strong>de</strong> van <strong>de</strong> medailleis:„Een sp<strong>in</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> morgenbrengt kommer en zorgen."Maar dat neemt niet weg dat <strong>de</strong>sp<strong>in</strong>nen buitengewoon <strong>in</strong>teressantedieren zijn van wier doen en laten<strong>de</strong> meeste mensen maar een bitterschijntje afweten. De herfst is wel<strong>de</strong> meest geschikte tijd om met <strong>de</strong>zedieren kennis te maken, omdat menthans alle fazen van het sp<strong>in</strong>nenlevengemakkelijk on<strong>de</strong>r ogen kankrijgen en <strong>de</strong> volwassen <strong>in</strong>sectenbovendien een zeer grote activiteitontplooienWat is eigenlijk een sp<strong>in</strong> en hoe isze te herkennen? Om een ogenblikje<strong>in</strong> <strong>de</strong> termen van ons ou<strong>de</strong> leerboek<strong>de</strong>r dierkun<strong>de</strong> te vervallen: een sp<strong>in</strong>is een vleugelloos <strong>in</strong>sect met achtpoten en twee poqtachtige kaaktasters.Het lichaam bestaat uit tweeongele<strong>de</strong> <strong>de</strong>len het kopborststuk enhet achterlijf. De poten zijn alle aanhet kopborststuk bevestigd, aan hetachterlijf bev<strong>in</strong><strong>de</strong>n zich echter <strong>de</strong>sp<strong>in</strong>tepelsDeze merkwaardige organen, diedra<strong>de</strong>n voor het web fabriceren, zijnmaar heel kle<strong>in</strong>. In een aantal klieren,die tussen <strong>de</strong> <strong>in</strong>gewan<strong>de</strong>n van<strong>de</strong> sp<strong>in</strong> zijn gelegen wordt een vloeistofafgeschei<strong>de</strong>n, die direct wanneerzij met <strong>de</strong> lucht ir aa<strong>nr</strong>ak<strong>in</strong>gkomt, yerhardt tot een draad vantaai materiaal. Die klieren lozen hunvloeistof door <strong>de</strong> zeer kle<strong>in</strong>e sp<strong>in</strong>tepels,die zo dicht, naast elkaar zijngelegen, dat wanneer uit ie<strong>de</strong>rgaatje een heel fijn straaltje vloeistofkomt, <strong>de</strong>ze direct tot een draadvervloeien en dan verhar<strong>de</strong>nMet <strong>de</strong>ze draad bouwt <strong>de</strong> sp<strong>in</strong> haarweb. Het is niet zo'n toer orn eensp<strong>in</strong> van behoorlijke grootte te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n,die juist aan dat bouwen beg<strong>in</strong>ten als men dan over wat geduld beschikt.is heel dat bouwproces goedte volgen De sp<strong>in</strong> kruipt naar een,met zorg gezocht uitstekend punt enbevestigt daaraan een draad. Aandie draad laat zij zich zakken, zo bereiktzij wel een laaggelegen puntwaaraan <strong>de</strong> draad kan wor<strong>de</strong>n vastgemaakten strakgetrokken en dan,ja, dan moet ze zich met haai draadhorizontaal verplaatsen. Daarvoorheeft ze twee manieren. In <strong>de</strong> eersteplaats kan ze zich aan haar draaddoor <strong>de</strong> w<strong>in</strong>d heen en weer latensl<strong>in</strong>geren net zo lang tot een nieuwpunt bereikt is; <strong>in</strong> <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaatsziet zij kans. zich door <strong>de</strong> w<strong>in</strong>d eendraad uit haar tepels te laten trekken,die dan ook wel op een goedpunt terecht zal komenWanneer zo het raamwerk van haarweb is gebouwd, beg<strong>in</strong>t <strong>de</strong> sp<strong>in</strong> aan<strong>de</strong> spaken. Deze wor<strong>de</strong>n verbon<strong>de</strong>ndoor een spiraalvormige lijn, waardoorhet prachtige web ontstaat, datop herfstmorgens zo mooi xam. schitteren<strong>in</strong> <strong>de</strong> zon. De spiraal en <strong>de</strong>spaken zij n <strong>de</strong> echte vangdra<strong>de</strong>n. en<strong>de</strong>ze zijn dan ook veel Kleveriger dan<strong>de</strong> dra<strong>de</strong>n van het raam. Er zijn duizen<strong>de</strong>nheel kle<strong>in</strong>e luchtbellet! es <strong>in</strong>verwerktHet web is gereed, <strong>de</strong> sp<strong>in</strong> Kruipt <strong>in</strong>een hoek ervan en wacht tot haareerste slachtoffer aan <strong>de</strong> kleverigedra<strong>de</strong>n blijft hangen S<strong>in</strong>ds dat ogenblikleeft het dier In een wereld voltrill<strong>in</strong>gen met een zeer hoge vibratie.Alleen <strong>de</strong> trill<strong>in</strong>gen die <strong>in</strong> hetweb ontstaan doordat er zien een<strong>in</strong>sect tn verwart lokken haar uithaar schuilhoek en al tastend op <strong>de</strong>draad om <strong>de</strong> trill<strong>in</strong>gsbron te ont<strong>de</strong>kkenbegeeft zij zich naar haarslachtoffer Dat wordt dan doodgebetenen leeggezogen De resten van<strong>de</strong> vlieg, die er aldus is <strong>in</strong>gevlogen,wor<strong>de</strong>nOok <strong>in</strong> <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> werkt, ae sp<strong>in</strong> mettrill<strong>in</strong>gen Het gewoonlijk veel kle<strong>in</strong>eremannetje beklimt het web vanhet wijfje en wekt haai door be- ,paal<strong>de</strong> trill<strong>in</strong>gen uit haar schuilhoekNa een one<strong>in</strong>dig ceremonieelop <strong>de</strong> draad v<strong>in</strong>dt tig par<strong>in</strong>g plaatsen daaftia... wordt manlief nog aleens door zijn ga<strong>de</strong> opgepeuzeld! Nakorte tijd komen <strong>de</strong> eieren, die somsbij hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n tegelijk wor<strong>de</strong>n Ingesponnen<strong>in</strong> een cocon • Op een mooieOctoberdag komen . daar <strong>de</strong> jongesp<strong>in</strong>netjes uit. soms niet groter daneen spel<strong>de</strong>knop en die moeten ^ichgaan versprei<strong>de</strong>n tene<strong>in</strong><strong>de</strong> goe<strong>de</strong>levenskansen te hebben Dat versprei<strong>de</strong>nis thans overal waar te nemenen het is zeer <strong>in</strong>teressantDe jongelie<strong>de</strong>n klauteren op eengoe<strong>de</strong> morgen naar een uitsteken<strong>de</strong>punt en nemen daar eer eigenaardigehoud<strong>in</strong>g aan Zij steken n.l. hetachterlijf omhoog, zo, dat <strong>de</strong> w<strong>in</strong><strong>de</strong>r fl<strong>in</strong>k langs strijkt. Dan maken zijvlak bij hun kaken een draad vasten al gauw krijgt <strong>de</strong> w<strong>in</strong>d vat daarop.De aan één zij<strong>de</strong> vastgemaaktedraad wordt dus steeds langer erwordt een lus gevormd en wanneerdie groot gtenoeg is. wikkelt <strong>de</strong> j§ugdigesp<strong>in</strong> haar acht poten om <strong>de</strong> uite<strong>in</strong><strong>de</strong>n,bijt <strong>de</strong> aanhecht<strong>in</strong>g door en...vooruit maar, daar drijft zij weg op<strong>de</strong> w<strong>in</strong>d met een zelfgemaakte luchtballon.Zo zal zij wel op een goedplaatsje terechtkomen Vaak gebeurtdat natuurlijk ook niet; zozag <strong>de</strong> bioloog Darw<strong>in</strong> tij<strong>de</strong>ns eenzeereis op 60 mijl van <strong>de</strong> kust zulkesp<strong>in</strong>netjes voorbij zweven! Die zullenwel nimmer aan hun web toegekomenzijn'Er schijnen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> jonge luchtreizigersook nog exemplaren voor tekomen, die <strong>de</strong> afstand van hun tochtenigsz<strong>in</strong>s kunnen regelen door <strong>de</strong>draad langzaam <strong>in</strong> te palmen Daaroverheeft men echter nog geen beslissen<strong>de</strong>.waarnem<strong>in</strong>gen gedaan.Men kan y wel zeggen dat alle jongesp<strong>in</strong>nen zich op <strong>de</strong>ze wijze verplaatsenMaar niet alle van <strong>de</strong> meer danhon<strong>de</strong>rd soorten sp<strong>in</strong>ner die <strong>in</strong> onsland voorkomen, maken, sen web.Men heeft een aantal soorten „bijvoorbeeldsamengebracht on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>naam wolf sp<strong>in</strong>nen Dar, zijn <strong>in</strong>secten,die hun prooi op <strong>de</strong> grond najagen,die dus buitengewoon snel kunnenlopen en hun slachtoffer al lopen<strong>de</strong>do<strong>de</strong>n. Tot <strong>de</strong>ze categorie behoort<strong>de</strong> werkelijk griezelige Vogelsp<strong>in</strong>,een soort die langs <strong>de</strong> evenaar leeften wel 20 cm lang kan wor<strong>de</strong>n met<strong>in</strong>begrip van <strong>de</strong> poten Die soort iszelfs van jonge vogeltjes met afkerig!In ons land bereiken <strong>de</strong> sp<strong>in</strong>nenechter zulke afmet<strong>in</strong>gen niet Exemplarenmet een lichaamslengte vanl cm. behoren hier tot <strong>de</strong> uitzon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>genHun levenswijze is echter zobelangwekkend, dat we aan die kle<strong>in</strong>eInsecten toch zeKe; onze aandachteens moeten wij<strong>de</strong>n Hel is nu <strong>de</strong> tij<strong>de</strong>rvoorl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!