de allerbeste beleggingsfondsen in Nederland - Iex

V o o r d e è c h t e b e l e g g e rProfs Q2/08BeleggingsfondsenStructured ProductsETF’s en trackersHedge fundsIEXProfs Q2/08 • Voor de èchte beleggerDe allerbestebeleggingsfondsenin NederlandIEX Lipper FundAwards 2008Rani Piputri, fondsmanager Aegon Equity Holland Fund, winnaar van de Fund Award Nederlandse aandelen

BeleggingsfondsenINHOUD3Profs Q2/08Trends4 TrendsStijgers, dalers, nieuwe producten, opvallende trendsen transfers uit het hart van de financiële professie.Hedge funds12 Serieuze energiehandelDe aantrekkingskracht van zowel hedge funds als vanenergie op beleggers is sterk. Jerry de Leeuw vindt eencombinatie van de twee.47 Absolute beginnersVanaf maart verkrijgbaar: het Kempen Absolute CreditFund. Eh, Krediet? Is dat wel veilig? Ja, de timing kan bijnaniet beter, zeggen de beheerders.Beleggingsfondsen14 De Nederlandse markt – Q4Een compleet statusrapport van de Nederlandsefondsenmarkt, inclusief inflows, outflows en de populairstefondscategorieën.18 IEX Lipper Awards 2008Op 12 februari werden de IEX Lipper Fund Awards2008 uitgereikt. IEXProfs presenteert... de allerbestebeleggingsfondsen in Nederland en hun managers.31 Top 400 BeleggingsfondsenIn moeilijke beurstijden komen de beste beleggersbovendrijven. In het IEXProfs fondsenoverzicht vindtu ze allemaal overzichtelijk op een rij.52 Real Life Hedge, afl. 2Waarin John Hoek en Kees Collee 2007 en januari 2008goed doorkomen, slecht begrepen worden door vermogensbeheerdersen een conflict of interest vermijden.Structured Products17 Mooie verhalenDe kwaliteit van de informatie in brochures van structuredproducts is beter dan een aantal jaar geleden, vindtMarcel Tak, maar de omschrijving van de wereld eromheenis vaak niet heel waarheidsgetrouw.Columns11 WereldentertainmentJacques PotuijtTussen “zum Tode betrübt” tot “Himmel hoch jauchzend”zitten maar 75 basispunten van de Fed funds rate.Dr. Hoe50 Hoe bescherm ik een portefeuille?Nieuw in IEXProfs: deskundig antwoord op prangendebeleggingskwesties door de specialist van het huis, Dr.Hoe.24 Kansen grijpen voor gevorderdenTwee nieuwe fondsen richten zich op kansen in deEuropese aandelenmarkt. Maar ieder met een geheeleigen aanpak. Een duo-interview met de beheerdersvan het Robeco European Opportunity Fund en hetING Opportunity Aandelen Fund.54 Fonz’ Focus“Stilzitten tijdens het scheren is een stuk aangenamerals je weet dat een deel van je portefeuille zichzelfaan de markt aanpast”Advertorials8 Euronext biedt een transparant marktmodel voorbeleggingsfondsen36 KBC Asset Management over de sleutels tot hetsucces42 Tracker in de prijzen: de EasyETF FTSE EPRA Eurozonevan AXA wint een Lipper Award48 Hoofd Credit Rodrigo Araya van Lombard Odierover zijn strategieI E X P r o f s Q 2 / 0 8

4TrendsStructured productHé, ze zijn het risico vergetenHedge fundsYour job is your bonus5een product te mooi lijktom waar te zijn, dan is het dat‘Alsmeestal ook.” Een gouden stelregel,maar toch blijven er productenlangskomen die volstrekt irreële rendementenbeloven tegen nul of weinigrisico. En beleggers (en hun adviseurs)tuinen er keer op keer maar alte graag in. 8% Rendement met hetzelfderisico als een spaarrekening?Zoek maar eens goed in de prospectus:dat extra risico zit echt wel ergensverscholen, al ziet u het nietmeteen zitten.Recent fileerde IEX-structured productspecialist Marcel Tak een nieuwproduct dat op het eerste gezicht alleregels uit het risico-rendementsboekjeaan zijn laars lapt. De AEXTRA vanPartrust keert volgens de brochure/prospectus 0,6% per maand rente uit.Dat is 7,2% nominaal per jaar. Daarnaastkrijgt de belegger de koersstijgingóf de koersdaling van de AEXten opzichte van de stand van 15 februari2008 als winst uitgekeerd ende belegger mag ook nog eens zelfbepalen op welk moment hij die extrauitkering wenst. Als bijvoorbeeldna 1 jaar de index met 40% zou zijngedaald kan de belegger 40% rendementopeisen.Hoort u het alarmbelletje rinkelen inuw achterhoofd? Het is te hopen vanwel, want we hebben volgens dezeomschrijving te maken met eenheuse loterij zonder nieten. 7,2% perjaar in het handje plús de veranderingvan de AEX – of die nu stijgt ofdaalt. “Als dit product door een bekende,betrouwbare en solide instellingzou zijn uitgegeven is dit productde winnaar van de Gouden Tak2008 [de IEX-prijs voor beste structuredproduct van het jaar – red.] enook voor de 10 komende jaren,” zegtMarcel Tak.Volgens de wetten van het risicorendementgaat dit prachtige rendementsprofielgepaard met een fors risico.Maar waar zit het? Het lijkt eropalsof we dat moeten zoeken bij deuitgevende instelling en de onderliggendebeleggingen van dit product.Tak: “Men schermt met deelnameaan (duurzame) projecten met hoogrendement, zonder daarvan voorbeeldente geven. Als je 80.000 europer obligatie van beleggers vraagt,heb je als uitgevende instelling tochde plicht om volledige, gecontroleerdeopenheid van zaken te geven.Door de hoge nominale waardevan de obligatie valt dit product buitenhet strenge toezicht van de AFM.Toch lijkt het mij geen slecht idee alsde AFM zich door Partrust laat informerenover de kwaliteit van de BV ende deugdelijkheid van het product.”Ook de VEB heeft beleggers inmiddelsgewaarschuwd om niet klakkelooste zwichten voor de schijnbareverlokkingen van de AEXTRA.Welke hedge fundmanagerswisten 2007 met een plusaf te sluiten en zo ook eenleuk bedrag mee naar huis te nemenen welke managers hebben in januaride nodige zwaar weergesprekjesmet hun klanten moeten voeren- of zijn met een grote boog op straatbeland? Het gemiddelde rendementdat hedge funds over 2007 behaaldenis helemaal niet slecht, maar deverschillen tussen de verschillendefondsen zijn groot. Opvallend is datde zogeheten kwantitatieve fondsen(modelmatig beleggende fondsen) aleen poosje in de hoek zitten waar deklappen vallen. Ook grote miljardenfondsen– die meer moeite hebbenom snel op trends in te spelen en afhankelijkzijn van voldoende liquiditeitop de markt – hadden het zwaar.De fondsen die o p fundamentele basisworden beherd hebben het hetbeste gedaan, met slimme subprimeprofiteursbovenaan de lijstjes.Toppers1. Paulson Credit Opportunities I 590%2. Paulson Credit Opportunities II 352%3. Passport Global Master Fund 219%4. Harbinger Special Situations 170%(bron Bloomberg)FloppersDe 590% die u hieronder in hetlijstje tegenkomt valt volgensde Wall Street Journal onderhet kopje “legendary market killings”.De man achter dat rendementis John Paulson, een Amerikaansehedge fund manager, die niet alleenslim de crash van de Amerikaansesubprime-huizenmarkt bespeelde,maar dat ook nog eens met een perfectgevoel voor timing deed.Vorig jaar werd al duidelijk dat Paulsonoets heel bijzonders aan hetdoen was, wat hem onder andereeen lunchafspraak opleverde metdie andere legendarische market wizard,George Soros, die in 1992 1 miljarddollar verdiende door het Britsepond uit het Europese monetaire systeemte speculeren. Miljardairs onderelkaar, want Paulson stelde vorigjaar diezelfde Soros zelfs in de schaduwdoor met zijn beleggingen persoonlijk3 à 4 miljard rijker te worden.Dat is waarschijnlijk een nieuwwereldrecord voor een éénpersoonsloonstrookje.1. Global Alpha -38%2. Global Equity Opportunities –30%3. Highbridge Statistical Opportunities –14%(bron: Bloomberg)ProductenWelke emerging market bleef hetbest liggen tijdens de koersturbulentiein januari? Het is dezelfdemarkt die beleggers voorheenmet geen vinger durfden aanraken,maar nu de groeimarkt du jour is:Afrika. ABN Amro zet fors in op deAfrika-trend met een serie certificaten,waaronder het pas geïntroduceerdeAfrika Certificaat, dat belegtop de beurzen van Egypte, Marokko,Zuid-Afrika, Nigeria en Ghana.Ook Intereffekt uit Joure, vooral bekenddoor haar Japanse en Aziatischewarrantfondsen, lanceertin maart een Afrika-vehikel, in devorm van het Intereffekt EmergingAfrica-fonds. Het fonds wordt genoteerdan het Damrak en belegtin Noord-Afrika en de sub-Sahara.De fondsbeheerder verwacht circa50 miljoen euro op te halen.De Britse beheerder Hendersonkomt met drie fondsen, die alle driezeer geconcentreerde portefeuilles(20 tot 40 posities) hebben:- Henderson HF Global FinancialsFund; wereldwijde financials.- Henderson HF Pan European PropertyEquities Fund Alpha Plus; Europesevastgoedaandelen.- Henderson HF China Fund; bedrijvenuit de regio Groot China.Het Chinafonds is overigens eenlong/short fonds, zodat ook dalendemarkten kunnen worden bespeeld.Beleggen in de complete Europesewoningmarkt. Dat was tot voor kortnog niet mogelijk, maar BouwfondsAsset Management zet nu, samenmet Catella Duitsland het BouwfondsEuropean Residential Fund inde markt. Het fonds “biedt beleg-gers de mogelijkheid biedt deel tenemen in het risico/rendementsprofielvan de pan-Europese woningmarkten”.Dat is niet voor iedereenwegelegd overigens: hetfonds richt zich vooral op institutionelebeleggers en zeer vermogendeparticulieren in Duitsland.Kabelbedrijf CAIW, uit Westland enMidden-Delfland, is het eerste aanzienlijkebelang van het Rabo BouwfondsDutch Communication InfrastructureFund (RBCIF). Het fonds iseen initiatief van Bouwfonds AssetManagement. Als seed investorzal het Pensioenfonds vanaf de startin het RBCIF deelnemen. Het fondsbelegt in Nederlandse telecommunicatieinfrastructuur en wil doorgroeiennaar een omvang van 750miljoen euro.Aanvullend inkomen en stabiliteit:dat zijn volgens ABN Amro de belangrijksteredenen om het nieuwePremium Global Dividend Fonds tewillen kopen. Het fonds wordt beheerddoor Wouter Weijand, GlobalHead High Income Equity bij debank. Het fonds maakt gebruik vanopties voor de stabiliteit, keert iederkwartaal dividend uit en streeftnaar een dividendrendement van8% per jaarHet Petercam Equities AgriValueFund richt zich geheel op landbouw.De Belgische beheerder speeltmet het fonds in op de prijsstijgingvan soft commodities, ofwel landbouwproducten.Volgens Petercamprofiteert het fonds alle belangrijketrends in de komende jaren: klimaatverandering,investeringen ineen levensbelangrijke sector en inflatiebescherming.I E X P r o f s Q 2 / 0 8I E X P r o f s Q 2 / 0 8

Opinie11WereldentertainersHumoristische zelfspot, zoals van de Britten, kan goed helpen bij het relativerenvan alle finaniciële ellende in de afgelopen weken. Of moeten we toch naarAmerika voor de nodige humor. door Jacques PotuijtJacques Potuijtis onafhankelijkbeurscommentator.Regelmatig schrijfthij fundamenteleanalyses op iex.nl.Hij belegtprivé uitsluitend inbeleggingsfondsen.Is op de beurzen het ergste al weer achterde rug? Hebben beleggers hun periodieke‘potlatch’ gevierd? Een potlatch werd doorIndianenstammen georganiseerd als ze inte goede doen dreigden te komen. In eenwild feest werden alle eigendommen totgruzelementen geslagen, zodat ze daarnaweer opgewekt aan de wederopbouw kondenbeginnen. Pafferige welstand is niets voor eenheroïsch nomadenvolk.Weergaloze humorAls de moderne mens vanhet digitale tijdperk nogop de zelfde wijze in elkaarzit, dan moet hij de recentewaardevernietiging op deinternationale beurzen –voor Amsterdam van toptot dal bijna 30% – als eenware catharsis hebbenbeleefd. Vooralsnogheeft het er veel van weg. Tussen “zum Todebetrübt” tot “Himmel hoch jauchzend” zittenmaar 75 basispunten van de Fed funds rate.Alle aandelen die zijn gedumpt, die van deblunderende banken voorop, worden weerliefdevol in de armen gesloten. De megafraudebij Société Générale, qua omvang vijf maal zogroot als die van Barings in 1995, kan nauwelijksvoor een dissonant in de nieuwe golf vaneuforie zorgen. Meer dan andere volken hebbende Engelsen de genadige gave tot relativerendezelfspot. Wie geneigd is de financiële perikelenvan de afgelopen maanden,de subprime crisis, de creditcrunch en de rol van demonetaire autoriteitendaarin aan een te rigideanalyse te onderwerpen,kan veel baat hebben bijeen dosis weergaloze Britsehumor zoals toegedienddoor John Bird en JohnFortune. De twee komieken,beiden rond de zeventig,hekelen in de rol vaninvestment banker eninterviewer genadeloos de mentale leegte vande soort die de Londense city bevolkt.Bush en BernankeHumor is een goede remedie tegen existentiëleangst. In de diepzwarte beursanalyses vande laatste weken ontbrak die ten enenmale.Doemscenario’s gooiden weer hoge ogen.Beleggers werden voor de zoveelste keergeïntimideerd met beschrijvingen van eenbloedbad, het einde der tijden of op z’n minstdan toch het kapitalistische stelsel. WonderwelBush en Bernanke hebbenmet goed gevoel voor timinggezorgd voor een hoognodigeomslag in de stemmingwerden ze even serieus genomen, zoals nude fabel dat de gezamenlijke actie van Bushen Bernanke het systeem voor ondergangbehoedt. Deze twee acteurs, entertainersvoor een wereldpubliek, hebben met goedgevoel voor timing gezorgd voor een omslagin de stemming. Maar niet veel meer dan eenrenteverlaging en de toegezegde 150 miljarddollar aan belastingverlichting hebben zesamen te makken.Echte oplossingenAan de werkelijke oplossing van ‘s wereldsfinanciële problemen wordt nu gewerkt in AbuDhabi, Singapore en Peking, locaties die tot voorkort als zeer onwaarschijnlijk voor financieeltopoverleg golden. Met hun te beleggenkapitaal van bijna 3 biljoen dollar, dat volgensMorgan Stanley de komende acht jaar aangroeittot 12 biljoen dollar, beschikken SovereignWealth funds over een aanzienlijk veelvoudvan wat het Amerikaanse duo in stelling kanbrengen. Nog een geluk dat de nieuwe rijken desymbolen van de vergane glorie zoals Citibanken Merrill Lynch, en wellicht straks ook SociétéGénérale, begeren.Q2I E X P r o f s Q 2 / 0 8

12Hedge FundsSerieuze energiehandelDe aantrekkingskracht van zowel hedge funds als van energie op beleggers is sterk.Een combinatie van die twee – een hedge fund gespecialiseerd in energie – lijkt danook ideaal. Het MMT Energy Fund is zo’n hedge fund. door Jerry de LeeuwJerry de Leeuw isderivatenspecialistbij Mercurious.Meer informatieover het MMT EnergyFund staat op:www.energycapitalmanagement.nlHedge funds worden in de media vaak betiteldals sprinkhanen. Minister Bos vanFinanciën sprak dit gelukkig tegen. Enterecht, want hedge funds spelen een nuttigrol in de vrije markt. Bedrijven worden bijvoorbeeldgeforceerd om beter te presteren omdatze anders worden opgeslokt of opgesplitst. Datklinkt mij heel begrijpelijk in de oren, logicaten top. Een gevoel van financiële rechtvaardigheidkomt daarbij eveneens om de hoek kijken.Handel in energieEnergie speelt een steeds voornamere rol: in demaatschappij in het algemeen, maar ook meerspecifiek in de financiële wereld en op het beleggingsvlak.Beleggingsfondsen, private equity-partijenen hedge funds duiken op alles watverbonden is met energie. Van duurzame beleggingentot specialistische beleggingsstrategieën.Ik werp een blik op wat er te doen is ophet vlak van energie en hedge funds. Uiteraardben ik op zoek naar een serieuze kandidaatwaarbij de professionele insteek voorop staat.Hedge funds moeten immers omgeven zijndoor specialisten die tot in de puntjes wetenwat er in de markt speelt waarin ze opereren.Het meest primaire – en misschien wel enige– doel dat daarbij telt is een zo hoog mogelijkrendement. De aantrekkingskracht van hedgefunds is goed te verklaren. Kijk maar naar deresultaten op de aandelen- en obligatiemarkt.Uniek energiefondsNa wat pluiswerk kom ik uit bij Energy CapitalManagement dat MMT Energy Fund aanstuurt.MMT onderscheid zich van de massa doordathet in een nichemarkt opereert. Het fonds begonin oktober 2006 en is dus al meer dan eenjaar onderweg.MMT is een specialistisch energiefonds. De investeringsbenaderingis gericht op het benuttenvan relatieve waarde (relative value). Eenintensief researchproces zorgt ervoor dat inefficiëntiesworden gezocht en gevonden in de Europeseenergiemarkten. Het fonds handelt inNederlandse, Duitse, Engelse, Franse en Scandinavischeelektriciteit, maar ook in de commoditiesdie daaraan verbonden zijn, zoals gas, olie,kolen en CO2. Daarbij wordt geopereerd op eenhandvol Europese energiebeurzen, waaronderEndex, EEX, ICE en ECX.Dit hedge fund heeft weinig tot geen gelijkenen is daarmee dus uniek. Het fonds maakt zichsterk door bedachtzaamheid, de research die zeplegen, kennis en kunde op het gebied van risicomanagementen de hoeveelheid expertisedie aan boord zit.MMT onderscheid zich van andere hedge fundsdoor hun relative value-investeringsproceswaarbij location spreads (prijsverschillen tussenverschillende locaties), calender spreads(prijsverschillen tussen termijncontracten metverschillende looptijden) en cross commodityspreads (clean, dark and spark spreads) wordengekocht of verkocht. MMT heeft daarbij deovertuiging dat inzicht in het geheel van factorenin de energiemarkten tot betere investeringsbeslissingenleiden, dan focus op een specifiekemarkt. Zij handelen op de termijnmarktendoor middel van derivaten, zoals forwardsen futures. De kortetermijnmarkten laten zelinks liggen, omdat daarbij sprake kan zijn vanleverings- en afnameverplichtingen.Louter professionalsVanaf de start participeert een tiental investeerdersin het fonds. Zij brachten destijds eenkleine 50 miljoen euro bijeen. Desondanks kanhet fonds natuurlijk nieuwe investeerders gebruiken.Daarbij merk ik wel op dat particuliereinvesteerders helaas niet kunnen deelnemen.Het fonds doet louter zaken met professioneleinvesteerders. Mocht u tot die laatste categoriebehoren en u wilt uw interesse omzetten inactie, dan wordt u regelmatig getrakteerd opeen conference call. Zo blijft u op de hoogte enwordt de transparantie verhoogd. In datzelfdekader volgt iedere maand een nieuwsbrief eneen uitgebreid verslag van de genomen risico’s.Het clearing instituut is het internationaal gelouterdeUBS, terwijl de Fund Auditing onderde verantwoording valt van KPMG. Deze zakendragen eraan bij dat MMT hun werk zeer serieusneemt. Q2I E X P r o f s Q 2 / 0 8

14Beleggingsfondsen15Een markt van 60.000.00 0.000 euroBullet pointsIEX Profs’ statusrapport van de Nederlandse fondsenmarkt. Wij constateren eenietwat verontrustende uitstroom van belegd vermogen en een run op mixfondsen,duurzame beleggingen en grondstoffen. door Pieter KortHoewel de AEX op het nippertjein de plus eindigde in 2007,was het voor de Nederlandsefondsenindustrie niet echt een feestjaar.Per saldo verloren de Nederlandsebeleggingsfondsen tot en met november8,5% van hun vermogen. Datkwam door zowel een daling van dewaarde van de beleggingen als eennetto uitstroom van belegd geld. Perultimo november was er in totaal60,0 miljard euro belegd in de vaderlandsefondsenmarkt.Leeglopende fondsenVaste voorkeurAandelenfondsen nemen daar gewoontegetrouwhet grootste deelvan voor hun rekening. Sterker, dataandeel nam gedurende 2007 zelfstoe, van 52,4 tot 54,3%. Voor de restliggen de voorkeuren van de Nederlandsebelegger redelijk vast, al is hetopvallend dat de populariteit vanobligaties in 2007 afnam, ten gunstevan beleggingen in mixfondsen.Sinds juni zijn de mixfondsen voorhet eerst een grotere asset class danobligaties, die van oudsher de hoeksteenvan de klassieke beleggingsportefeuillewaren.In de laatste maand waarover we gegevenshebben, november 2007, wasde netto uitstroom van geld aande forse kant. Het was een slechtemaand voor aandelen en dat wasdan ook goed terug te zien in de cijfers:aandelenfondsen verloren persaldo 208 miljoen euro in die maand.Daarmee was het met afstand deslechtste assetcategorie, hoewel obligatiesmet een verlies van 68 miljoeneuro ook aardig deelden in de malaise.In totaal verloren alle fondsen bijelkaar in november alleen 5,1% vanhet belegd vermogen.Belegd vermogen in Nederlandse beleggingsfondsen, per asset class (in miljoen euro’s)700006000050000400003000020000100000I E X P r o f s Q 2 / 0 8SchuilplaatsenIn 2007 tekenen een paar duidelijketrends zich af. Die hangen duidelijksamen met het steeds minder zekerebeursklimaat en een paar anderebijzondere fenomenen, zoals de commodity-boom,de groei van de economieënin het Verre Oosten en de klimaattrend.Boven alle andere trendstorent eentje uit: de vlucht van beleggersnaar veiliger terrein. Met eennetto instroom van meer dan 840miljoen euro zijn gebalanceerde mixfondsenmet ruime voorsprong opde rest de fondscategorie van hetjaar geweest. Een comeback mogenwe het haast wel noemen, want detrend in fondsenland was de afgelopenjaren toch juist naar steeds specifiekerenicheproducten. Beleggerszijn de laatste tijd juist op zoek gegaannaar producten die spreidingbieden, laten de cijfers overduidelijkzien. Werk aan de winkel voor demarketing-mensen, zouden we zeggen,want tot nu toe merken we nogweinig van een bombardement vangloednieuwe mixfondsen, terwijl demarkt er overduidelijk rijp voor lijktte zijn.januari februari maart arpril mei juni juli augustus september oktober novemberObligaties Aandelen Mixfondsen Geldmarkt OverigLiever niet conservatiefOverigens is het wel frappant datniet alle categorieën mixfondseneven populair zijn. Ze zijn er in driesmaken: gebalanceerd, dynamischen conservatief. Gebalanceerd is ophet moment gloeiend heet, dynamischgroeit ook aardig, maar de conservatievefondsen werden in 2007juist per saldo vérkocht. Kennelijk lijkendeze fondsen zó op obligaties datze meedelen in de collectieve afkeervan beleggers voor deze asset class.Onvermijdelijke sectorenEen andere hit van 2007 is de categorieDuurzaam. Ook in deze fondsenzijn in meerdere smaken verkrijgbaar,Uw geld zit in…te weten groene en eco-fondsen, sociaal-ethischefondsen en nieuwe energie/klimaatfondsen.Als we ze voorhet gemak even op een hoop vegen,komen we in 2007 uit op een nettoinstroom van 156 miljoen euro in dezefondsen. Gezien de marketing-inspanningenen productlanceringenrond dit thema in 2007 kon zo’n effecthaast niet uitblijven; 2008 zaluitwijzen of de trend een blijvertje is.Belegd vermogen in Nederlandse fondsen, per categorie (in miljoen euro)Categorieën november 2007Aandelen wereldwijd 14.496,20Mixfondsen gebalanceerd 10.551,30Euro-obligaties 9.074,70Aandelen Nederland 6.752,20Fund of Funds dynamisch 3.676,20Aandelen Europa 2.669,80Aandelen vastgoed 2.339,90Aandelen euroland 1.709,40Obligaties wereldwijd 1.505,30Mixfondsen conservatief 1.402,80Garantiefondsen 1.173,60Fund of Funds gebalanceerd 981,00Bedrijfsobligaties (euro) 960,40Mixfondsen dynamisch 847,30Landenfondsen 679,70Aandelen Europa mid & smallcaps 643,80Aandelen Pacific ex Japan 639,70Aandelen banken & financials 626,20High yieldobligaties (eur) 565,50Aandelen Basismaterialen/energie 554,50Aandelen Duurzaam 546,90Aandelen IT & technologie 495,80Aandelen Centraal- en Oost-Europa 481,90Fund of Funds obligaties 473,00Fund of Hedge Funds 413,90Converteerbare obligaties & opties 386,30Derivatenfondsen 364,70Aandelen comsumptiegoederen 321,80Aandelen euroland mid & smallcaps 271,10Aandelen emerging markets 211,50Bron: Lipper FERII E X P r o f s Q 2 / 0 8 Mixfondsen waren depopulaiste fondscategorievan 2007 156 miljoen eurostroomde naar duurzamefondsen Beleggers switchen massaalvan Europa- naareurolandfondsenEen andere onvermijdelijke categoriedit jaar is die van de grondstoffenen basismaterialen. Of het nu landbouwproducten,goud of olie was, zehebben allemaal nieuwe records aangetiktin het voorbije jaar. Beleggerssprongen met gevaar voor eigen levenop de rijdende trein en kochtenen masse fondsen die op deze trendinspelen. De categorie basismateri-Voorliefde voor aandelenDe verdeling van de Nederlandsefondsenmarkt, in asset class12345345Bron: Lipper FERI2Aandelen 54%Obligaties 20%Mixfondsen 22%Veehouderij 1%Edelmetalen 1%1

16BeleggingsfondsenRun op mix, duurzaam en grondstoffenIn- en outflows in Nederlandse fondsen in 2007, per categorie(tot en met november 2007, in miljoen euro).Mixfondsen gebalanceerdAandelen Sociaal & DuurzaamAandelen EuropaSectorfondsen Basismaterialen & EnergieMixfondsen dynamischAandelen wereldwijdHigh yieldobligaties (eur)LevensloopfondsenAandelen wereldwijd small- & midcapsConverteerbare obligaties & optiesAandelen Nieuwe energie & KlimaatDollarobligatiesGeldmarktSectorfondsen NutsbedrijvenAandelen PacificAandelen emerging marketsFund of Hedge FundsSectorfondsen BiotechAandelen Noord-AmerikaAandelen IndustrieSectorfondsen Telecom & MediaBeschermde fondsenAandelen Centraal- en Oost-EuropaAandelen JapanAandelen GezondheidAandelen NederlandGarantiefondsenAandelen Pacific ex JapanSectorfondsen Banken en FinancialsObligaties wereldwijdSectoirfondsen ConsumptiegoederenDerivatenfondsenMixfondsen conservatiefSectorfondsen IT & TechnologieBedrijfsobligaties (eur)Aandelen Europa mid- & smallcapsAandelen vastgoedEuro-obligatiesBron: Lipper FERI-800 -600 -400 -200 0 200 400 600 800 1000alen/energie kreeg er in 2007 tot enmet november 100 miljoen aan vermogenbij, oftewel ruim 20%.Massale overstapEen sector die het met name in delaatste maanden opvallend goeddeed is die van de converteerbareobligaties en opties. In novemberwas het de sector met de twee-nagrootsteinstroom: 22,3 miljoen euro.Ook de derivatenfondsen dedenhet goed in november, evenals de euroland-aandelenfondsen.Die laatstecategorie neemt een interessante positiein. Door de gestage stijging vande euro in 2007 zijn beleggers massaalovergestapt van de bredere (ookin andere valuta beleggende) Europa-fondsennaar pure eurolandfondsen.Waar Europese aandelenfondsenin 2007 per saldo een uitstroom vanruim 280 miljoen euro zagen, kregende eurolandfondsen er juist 391 miljoeneuro aan belegd vermogen bij.Met name in maart en oktober vonder een reusachtige shift van de enenaar de andere categorie plaats.Bron van het kwaadEuropa had het in meerdere assetclasses zwaar te verduren, want hetgeïnvesteerde geld in euro-obligatieskelderde in 2007 (tot november) dramatisch,met meer dan 700 miljoeneuro. Ironisch genoeg bleven de beleggingenin de geplaagde dollarobligaties- min of meer de bron van allekwaad - op miraculeuze wijze op peil.Toegegeven, het was al geen populairefondscategorie bij Nederlandsebeleggers, maar de uitstroom uit defondsen was minimaal - en dan hebbenwe nog niet eens gecorrigeerdvoor de daling van de dollar.Ook vastgoed zat in 2007 in de hoekwaar de klappen vallen. Dat mochtop zich ook wel eens na een aantaltopjaren, maar het blijft opvallenddat vastgoed op dit moment niet echtwordt beschouwd als ‘zekerheidje’ inbarre tijden.Q2I E X P r o f s Q 2 / 0 8

Structured Products17Mooie verhalenDe kwaliteit van de informatie in brochures van structured products is zekerbeter dan een aantal jaar geleden, maar de omschrijving van de wereld eromheenis vaak niet heel waarheidsgetrouw. door Marcel TakMarcel Tak is specialproducts-specialist.In de rubriek ‘10van Tak’ ontleedten recenseert hij opIEX.nl alle nieuwuitgegeven notes encertificaten.Bullet pointsWat is de wereld toch mooi. Tenminste,als ik de brochures geloof van nieuwuitgebrachte gestructureerde producten.Zij ademen een sfeer van onbezorgd positivismeuit. De afgelopen jaren heb ik in miijnrubriek 10 van Tak op IEX.nl veel aandacht besteedaan de kwaliteit van de informatie in dezebrochures. Legt de uitgevende instelling welgoed uit hoe de constructie in elkaar zit en is erduidelijkheid over de kansen en risico’s? Wordener voldoende voorbeelden gegeven en zo ja,geven deze dan wel een evenwichtig beeld vande rendementsperspectieven? Het zijn allemaalcriteria waarop ik een brochure beoordeel. Hetmoet gezegd, de afgelopen jaren is de kwaliteitvan de informatie enorm vooruitgegaan. Inhet algemeen kunnen beleggers uit de brochuregoed begrijpen hoe het product werkt. Maar hoezit het met de wervende teksten over de onderliggendewaarde van de betreffende note? Diezijn uiterst rooskleurig. Té rooskleurig. Dat isbegrijpelijk. In een note met Chinese indices alsonderliggende waarde staat natuurlijk niet datde Chinese economische groei weliswaar zeerhoog is, maar dat deze voor een belangrijk deelafhangt van de Amerikaanse consument. En bijgrondstoffennotes lees ik geen woord over demogelijkheid dat nieuwe mijnen, tegen de afloopdatumvan de note, volop in productie kunnenzijn. Met alle gevolgen voor de prijsontwikkelingvan grondstoffen. De positieve benaderingvan de kansen van de onderliggende waardenzal niet door elke belegger in het juiste perspectiefwordengezien. Als de Informatie in brochures is sterkverbeterd Uitleg over onderliggende waardenvaak te rooskleurig Verkeerd beeld geschetst overeconomie, aandeel, grondstof ofrenteprachtige voorwaardenvan hetproduct zelf debelegger al nietkunnen verleidende note aante schaffen, danmoet de overtuigendeschetsvan de economie,het aandeel, degrondstof of derente dat doen.Ik denk dat hiereen belangrijke taak voor de beleggingsadviseurligt. Zij moeten ervoor te zorgen dat beleggersde geschetste zonnige perspectieven inhet juiste perspectief gaan zien. Een goede adviseurgaat aan de andere kant van het positievescenario zitten en toont aan dat er ook mindergunstige ontwikkelingen denkbaar zijn. Belangrijkis ook om aan te geven wat de gevolgenvoor het resultaat zijn als het fraaie scenarioniet uitkomt.Grillige situatiesOndertussen weten de ingevoerde beleggerswel dat de mooie scenario’s zelden met de werkelijkeontwikkelingen overeenkomen. Het isjammer dat er niet meer gestructureerde productenuitkomen die juist op die grillige situatieinspelen. Dat de wereld niet zo mooi in elkaarzit. Dat rentecurves wel eens langer danverwacht “niet normaal” verlopen. Dat de Aziatischeeconomieën ook kwetsbaar zijn en eenaantal jaren weinig, geen of zelfs een negatievegroei kunnen laten zien. “De vastgoedprijzenzijn flink gestegen, maar dat is verleden tijd.Een crash staat voor de deur.” Kijk, dat zou eenander geluid zijn en ik ben ervan overtuigd dateen note die daarop inspeelt, aangevuld meteen (omgekeerde) garantie, in een behoefte vanbeleggers zou voorzien.Profiteren van dalingenZijn er de afgelopen jaren dan helemaal geenproducten uitgebracht die inspeelden op een negatiefscenario. Toch wel! Begin vorig jaar warenlookback- notes populair die de gelegenheidboden (indirect) te profiteren van mogelijkekoersdalingen van de aandelenindices. Gedurendeeen beperkte periode van de looptijd clickendeze notes het laagste niveau van de indexvast. De ellendige koersdalingen van de afgelopenmaanden zagen de bezitters van deze notesmet een glimlach aan. In veel gevallen beliephet verlies op deze notes slechts enkele procenten,terwijl de onderliggende indices meer dan20% daalden sinds de uitgifte. Als er een koersherstelvanaf deze niveaus optreedt, profiterendeze lookbacks volledig mee. De (financiële) wereldis misschien niet altijd zo mooi, maar welprofijtelijk voor de houders van deze notes. Q2I E X P r o f s Q 2 / 0 8

18Beleggingsfondsen19IEX Lipper FundAwards 2008Op 12 februari werden de IEX Lipper Fund Awards 2008 uitgereikt. IEXProfspresenteert... de allerbeste beleggingsfondsen in Nederland en hun managers.Wat zijn de IEXLipper Fund Awards?Op 12 februari werden voor de derde maal inNederland de IEX Lipper Fund Awards uitgereikt.In meer dan 20 landen gelden dieawards als zeer prestigieuze prijzen voor debest presterende beleggingsfondsen. Iedereenkan een prijs bedenken en uitreiken, maarals Lipper het zegt is dat toch wat anders. Inde professionele fondsenwereld is Lipper –een volle dochter van Reuters - al sinds de jarenzeventig toonaangevend als data- en research-leveranciervoor en over beleggingsfondsen.De IEX Lipper Fund Awards worden uitgereiktop basis van het eigen rating-systeem, de zogehetenLipper Leaders. Die classificeert fondsenop basis van vier criteria: rendement,consistentie, vermogensbehoud en kosten.Per criterium mag een fonds dat zich tot debovenste 20% kan rekenen zichzelf een LipperLeader noemen. Van de bijna 7000 (!) inNederland te verkrijgen fondsen zijn er anno2008 slechts 29 die op alle vier gebieden LipperLeader zijn. Lipper geeft bewust geen overall-ratingsvoor fondsen, zoals Morningstarbijvoorbeeld doet met zijn ‘sterren’, zegt hethoofd research Detlev Glow. “Je krijgt dan tenonrechte de indruk dat er zoiets is als een ‘bestefonds’. Dat soort ratings zegt niets over detoekomst. Wij kiezen er bewust voor om geenlijstjes te produceren.”Aandelen emerging markets EuropaJPM Eastern Europe EquityAandelen emerging markets wereldwijdJyske Invest Emerging Market EquitiesAandelen sector BiotechnologiePictet F (LUX)-BiotechI E X P r o f s Q 2 / 0 8En de winnaars zijn...Aandelen EuropaDWS Invest European EquitiesAandelen Europa small- & midcapsOrange SenseAandelen EurozoneMLIIF Euro-Markets FundAandelen JapanMLGSP Japan EquityAandelen NederlandAEGON Equity Holland FundAandelen Noord-AmerikaABN AMRO Columbia SecuritiesAandelen sector Banken & FinancialsKBC Equity Asset ManagementAandelen sector Cyclische ConsumentengoederenOdin MaritimAandelen sector Gezondheid & FarmacieFortis L Equity Pharma EuropeAandelen sector GrondstoffenOdin OffshoreAandelen sector InformatietechnogogieJF Pacific Technology A Dist USDAandelen sector Niet-cyclische ConsumentengoederenStreetTRACKS MSCI Europe Consumer Staples ETFAandelen sector Nutsbedrijven & EnergieKBC Eco Alternative EnergyAandelen sector TelecommunicatieFidelity Funds - Global TelecommunicationsAandelen sector Vastgoed EuropaEasyETF FTSE EPRA EurozoneAandelen sector Vastgoed wereldwijdEasyETF FTSE EPRA EurozoneAandelen Verre OostenDWS Invest Top 50 AsiaAandelen wereldwijdSKAGEN VekstAandelen wereldwijd small- & midcapsOHRA Milieutechnologie FondsMixfondsen wereldwijd - agressiefFortis Personal Portfolio FoF GrowthMixfondsen wereldwijd - conservatiefJyske Invest Stable StrategyMixfondsen wereldwijd - flexibelCarmignac Profil Reactif 100Mixfondsen wereldwijd - gebalanceerdJyske Invest Balanced StrategyMixfondsen wereldwijd – conservatiefMLIIF Global Allocation Fund USDObligaties - euroKBC Renta EmurentaObligaties euro - bedrijvenLODH Invest - Euro Corporate BondObligaties EuropaCAAM Funds European Bond EURObligaties eurozonePetercam Bonds EURObligaties wereldwijdTempleton Global Bond USDObligaties wereldwijd - high yieldCIF Global High Yield USDBeste fondsenhuis overall - DexiaBelgisch bankgeheimVoor de tweede keer op rij winthet van oorsprong Belgischehuis Dexia Asset Managementde Fund Award voor het bestegrote fondsenhuis. Opgeteld isdit de derde Overall award – inclusieféén Global Balanced award – inde drie jaar dat Dexia AM actief is opde Nederlandse markt. En dat terwijlDexia AM, in tegenstelling tot bijvoorbeeldin België en Frankrijk, geenheel bekende naam is op de Nederlandsemarkt – hooguit voor de beleggersdie zich het geval Legio Leasenog kunnen herinneren, dat via viauiteindelijk bij de Belgische bank onderdakvond. IEX sprak met Wim Vermeir,binnen het directiecomité verantwoordelijkvoor Investment Management,om er achter te komenwat het geheim van de smid is enwat dat toch is met Belgische fondsenhuizen.Zes van de 33 winnaars van een NederlandseFund Award zijn, soms meteen beetje fantasie, te herleiden toteen Nederlandse beheerder. De Belgenkapen er vier weg en gaan ookmet vier van de zes prijzen voor bestefondsenhuis aan de haal. Wim Vermeirvan Dexia wil de Nederlandersniet afvallen, maar oppert voorzichtigdat de wat rustiger, consistentestijl van de Vlaming het kennelijktoch wat beter doet op de beurs.I E X P r o f s Q 2 / 0 8Mixfondsen wereldwijd - gebalanceerd dollarSivek Global Low“Consistente performance is eenzwaar wegend criterium voor dezeprijs. En het is iets wat wij heel belangrijk– zo niet het belangrijkst –vinden bij het beheer van het vermogenvan onze klanten,” glundert Vermeir.“Bij Dexia AM draait het nietom het behalen van extreme beleggingsrendementen,maar om goed risicomanagement.”De bank hanteerteen modelmatige beleggingstrategie,waarbij het kwantitatieve methodenen fundamentele research inzet.Die manier van aandelen, hedgefunds en bijvoorbeeld obligaties selecterenblijft Dexia ook in het huidigemarktklimaat trouw. “Wat betreftaandelen bieden de huidige niveaus

20Beleggingsfondsenjuist interessante instapmogelijkheden,”zegt Vermeir. “We zijn positiefvoor de lange termijn en zien genoegkansen in de markt. Daarbij houdenwij natuurlijk wel vast aan onze filosofievan voorzichtig en niet teveel risiconemen.”Naast groei in het beheer van alternatievefondsen zoals hedge funds,hedge fund of funds, high yield fundsen cash-enhanced funds, richt Dexiazich op de verwachte verdere groeivan duurzaam beleggen. “We hebbenop dat gebied – iets waar Dexia alsinds de jaren ‘90 mee bezig is –onseigen team van specialisten. Corporategovernance en sociaal beleid wordteen steeds belangrijker beleggingscriterium.Op dit moment zit ongeveer15 %, zo’n 17,6 miljard euro, vanons belegd vermogen wereldwijd, induurzame beleggingen.” Dat er op dezemarkt steeds meer concurrentiekomt en dat beleggers (en journalisten)wellicht een beetje duurzaammoeworden, vindt Vermeir geen bedreiging.“Dat andere partijen dezemarkt willen betreden, is voor ons bewijsdat het concept aanslaat en datwij goed zitten.”Wim VermeirLintjesregenBehalve awards looft Lipper jaarlijks ook ‘certificaten’ uit aan fondsendie exceptioneel presteerden. De eervolle vermeldingen van 2008:Aandelen eurozoneAandelen wereldwijdAandelen wereldwijd small- & midcapsAandelen groot ChinaAandelen JapanAandelen Japan small- & midcapsAandelen NederlandAandelen Noord-AmerikaAandelen Noord-Amerika small- & midcapsAandelen sector Banken & FinancialsAandelen sector BiotechnologieAandelen sector CyclischeConsumentengoederenAandelen sector InformatietechnologieAandelen sector GrondstoffenAandelen sector Niet-cyclischeConsumentengoederenAandelen sector Gezondheid & FarmacieAandelen sector Vastgoed EuropaAandelen sector TelecommunicatieAandelen sector Nutsbedrijven & EnergieAandelen Verenigd KoninkrijkMixfonds wereldwijd - agressief (eur)Mixfonds wereldwijd - gebalanceerd (eur)Mixfonds wereldwijd - conservatief (eur)Obligaties emerging markets wereldwijdObligaties euroObligaties EuropaObligaties wereldwijdObligaties dollarAandelen Verre OostenAandelen Verre Oosten (exclusief Japan)Aandelen emerging markets EuropaAandelen emerging markets wereldwijdAandelen emerging markets Latijns-AmerikaAandelen EuropaAandelen Europa small- & midcapsAandelen wereldwijdAandelen ChinaAandelen JapanAandelen Japan small- & midcapsAandelen NederlandAandelen Noord-AmerikaAandelen Noord-Amerika small- & midcapsAandelen sector InformatietechnologieAandelen Verenigd KoninkrijkMixfonds wereldwijd - gebalanceerd (eur)I E X P r o f s Q 2 / 0 8Degroof Equities EMU Behavioral BeneluxSKAGEN VekstKBC Equity New SharesCAAM Funds Greater ChinaAIG Japan New HorizonAIG Japan Small CompaniesAEGON Equity Holland FundVanguard US OpportunitiesJanus US Venture USDDexia Equities L Europe Finance SectorPictet F (LUX)-BiotechOdin MaritimUBS European Smaller TechnologyOdin OffshoreStreetTRACKS MSCI Europe ConsumerStaples ETFFortis L Equity Pharma EuropeHenderson HF Pan European PropertyEquitiesFortis L Equity Telecom EuropeMLIIF New Energy Fund USDNew Star GIF UK Dynamic GBPFortis Personal Portfolio FoF GrowthJyske Invest Balanced StrategyJyske Invest Stable StrategyJPM Emerging Markets DebtDWS VermoegensbildungsfondsDWS EurorentaPetercam L Bonds UniversalisCredit Suisse Bond (Lux)JF Pacific Equity USDFidelity Funds - Asian Special SituationsDWS OsteuropaCarmignac EmergentsCAAM Funds Latin America Equities (USD)HSBC GIF European EquityThreadneedle European SmallerCompaniesSKAGEN GlobalCAAM Funds Greater China (USD)JF Japan Equity USDAIG Japan Small CompaniesAllianz Holland FundThreadneedle AmericanUBS (Lux) Equity Fund - Small Caps USAGoldman Sachs Global Technology Pf BaseCurr CHFThreadneedle UK Growth & IncomeDegroof Global ISIS MediumAandelen Wereldwijd Small- & MidcapsFondsnaam: OHRA MilieutechnologieFondsFondshuis: Ohra BeleggingenBeheer BVBeheerder: Ad Schellen sinds de startvan het fonds in 1997Fondsomvang (per eind 2007): 38,7miljoen euroPerformance: 1 jaar: 41,4% 3 jaar:30,1% (gemiddeld per jaar)Drie grootste belangen:First Solar (6%), Thermo FisherScientific (4,7%) en Vestas WindSystems (4,4%)Het Milieutechnologiefonds gaatuit van het idee dat de mens verkeerdbezig is met het milieu en dater oplossingen in de vorm van nieuwetechnologieën nodig zijn om hetmilieu te conserveren. FondsmanagerAd Schellen is een pionier van ditAandelen NederlandFondsnaam: Aegon Equity HollandFundFondshuis: Aegon InvestmentManagementBeheerder: Rani Piputri(sinds Oktober 2006)Fondsomvang per 31-12-2007:8,2 miljoen euro (totaal beheerdvermogen Nederlandse aandelen: 412,3miljoen euro)Performance: 1 jaar 5,0%, 3 jaar 19,1%Drie grootste belangenAbsoluut: ING, Unilever, Philips.Relatief t.o.v. benchmark: KPN,Reed Elsevier, AholdDe meeste categorieënvan deLipper Awards2008 zie je ook terugin de AwarduitreikingendieLipper in het buitenlandorganiseert.Maar op een LIpper Award voorNederlandse Aandelen hebben wehier het alleenrecht. Dat maakt hetbeleggingsthema: “Die oplossingenworden bedacht en ontwikkeld doorhet bedrijfsleven. Bij de start van hetfonds in 1997 waren er niet meer daneen handvol beursgenoteerde bedrijvendie zich bezig hielden met milieuaspectenzoals waterzuivering enrecycling. Nu kan ik wereldwijd kiezenuit een omvangrijk universumvan ondernemingen die zich bezighouden met zonne-energie, windmolens,maar uit ook producenten vanroetfilters en chemiebedrijven die biologischafbreekbaar plastic ontwikkelen.”tot een prijs met flink lokaal prestige:wie weet het best de weg op hetDamrak? Het antwoord: Rani Piputrivan het Aegon Equity Holland Fund.Piputri belegt met haar fonds hoofdzakelijkin Nederlandse genoteerdeaandelen met een marktwaarde groterdan 100 miljoen euro. Het doel ishet behalen van een driejaars gemiddeldeoutperformance (voor beheerkosten)van 1,25% boven de FT Netherlandsindex. Daarvoor hanteert zeeen combinatie van een kwantitatievebenadering, aangevuld met fundamenteleresearch.“In de loop der jaren hebben we onsbeleggingsmodel continue verbeterd,”legt Piputri uit. “We kijken naarbeleggingen vanuit vier invalshoeken:macro-economisch, waardering,technisch en kwalitatief. Per aandeelbrengen we in kaart hoe het scoortop elk van die invalshoeken. Datzorgt voor de juiste balans. Als fondsmanagerzie je zo weinig zaken overhet hoofd en kun je je focussen op deaandelen die het beste scoren. Daarbijhebben we een duidelijke koop- enI E X P r o f s Q 2 / 0 821De brede spreidingonderscheidthet MilieutechnologieFonds vanandere groene beleggingsfondsen.“Collega-fondsbeheerdersrichtenzich vaak op één aspect van hetmilieu, terwijl de portefeuille van hetmilieutechnologie fonds - volgensde denkwijze van Aristoteles - is onderverdeeldin vuur (energie), water,lucht en aarde.”De lange termijnperformance vanhet fonds is bovengemiddeld, maarnet als reguliere aandelen zijn demilieuaandelen in de eerste wekenvan 2008 behoorlijk afgestraft. “Hetfonds heeft in het eerste kwartaal ingeleverdwat er in het vierde kwartaalvan 2007 is bijgekomen,” verteltSchellen. En dat is – gezien de groteklap op de beurzen - wellicht optimistischgeschat. “Sommige aandelenzijn met 35% of meer gedaald. Maarde lucht is er uit en dat maakt dat deaandelen aantrekkelijk gewaardeerdzijn.” Toch blijft het lange termijnverhaal volgens Schellen in tact. “Demens wil energie, maar die moet danliefst zo schoon mogelijk zijn.”verkoopdiscipline ingebouwd. Aandelendie het goed gedaan hebben-zonder dat daar bijvoorbeeld eenstijgende winstgevendheid tegenoverstaat- zullen immers automatischvan ons kooplijstje verdwijnen.”Rani Piputri mag even van haar prijsgenieten, maar daarna is het weer volaan de bak, want bij Aegon Asset Managementrekenen ze op een turbulent2008. “Als de economie verslechtertzijn kwaliteitsbedrijven met eenbetere balans en stabiele inkomstenbeter bestand tegen een neergang.Dat zijn meestal de grotere bedrijven.Daarnaast zijn beleggers meerbereid een premie te betalen voorgroeibedrijven als de groei schaarswordt. Opkomende markten biedennu meer mogelijkheden met relatiefminder risico dan voorheen. Bedrijvenmet veel activiteiten in emergingmarkets blijven daarom aantrekkelijk.Daar blijft onder andere de vraagnaar grondstoffen sterk. Nederlandseondernemingen met grote exposurenaar deze thema’s zullen meer kanshebben de stagnatie te overleven.”

22BeleggingsfondsenAandelen Emerging Markets WereldwijdFondsnaam: Jyske Invest EmergingMarket EquitiesFondshuis: Jyske Invest/ BerbensEffectenkantoorBeheerder: Søren NemecFondsomvang: 43 miljoen dollarPerformance: 1 jaar 55,37%,3 jaar 172,24%3 grootste belangen: Petrobas (6,3%),Gazprom (5%), Cia Vale Do RioDoce (4,7%)In welke emergingmarket moetenbeleggers zijnin 2008? Vanuitmacroperspectiefzou dat Ruslandwel eens kunnenzijn, aldus fondsmanagerSøren Nemec. Met die visieFondsnaam: Orange SeNSe FundFondshuis: Kempen CapitalManagementBeheerder: David SimonsFondsomvang (per 31-12-2007): 117,5miljoen euroPerformance: 1 jaar -3,3%, 3 jaar 25,4%3 grootste belangen: Cola HellenicBottling, Hochtief, Pumadoet hij zelf niet veel, want hij selecteertde aandelen voor het EmergingMarket Equities fonds bottom-up, duszonder rekening te houden met macro-variabelenals landen of sectoren.Nemec begint op aandelenniveauen maakt daarvoor gebruik van eenspeciaal door Jyske Invest ontwikkeldscreening model, met de joyeuzenaam VAMOS. Hij legt uit: “Wekelijksworden zo’n 7000 aandelen aan eenstrenge selectie onderworpen. Hierbijzitten ongeveer 2000 emergingmarket-aandelen. Het systeem kentde aandelen cijfers toe op basis vanwaardering, earnings & price momentumen een gezonde balans. De aandelenmet de hoogste score wordenvervolgens aan een uitgebreide duediligence onderworpen en als we eenaandeel op alle punten aantrekkelijkvinden kan het uiteindelijk in portefeuilleworden genomen.” Om ervoorAandelen Europa Small- & MidcapsMocht u zich afvragenwaar dievreemde hoofdlettersvoor staanin de naam OrangeSeNSe Fund: deduurzaamheidscriteriadie hetfonds hanteert zijn opgesteld in samenwerkingmet SNS. Het fonds zelfbelegt in Europese small- en midcapsen heeft de afgelopen jaren gewerktaan een concentratie van deportefeuille. Dit houdt in dat het aantalondernemingen in portefeuille isteruggebracht van ongeveer 50 naar36. “Deze bedrijven kennen we heelgoed en daarom kunnen we met sterkeovertuiging een grotere positie opbouwen,”vertelt David Simons, diehet fonds beheert vanuit Edinburgh.Om tot 30 à 40 aandelen te komen,wordt het universum van 5000 aandelendoor een kwantitatieve voorselectiefors teruggebracht. “De aandelendie overblijven worden vervolgensfundamenteel gescreend, verteltSimons. “We doen bedrijfsbezoeken,uitgebreid boekenonderzoek en volgenal het nieuws rondom het bedrijfen de sector. De beste beleggingsideeënstaan soms namelijk gewoon opde voorpagina.”De focus van het 7-koppige researchteamligt op kwaliteitsaandelen - bijvoorbeeldbedrijven die een hoogrendement op het geïnvesteerde kapitaalbehalen - en special situations,zoals herstructureringen. Bovendienmoeten de aandelen ondergewaardeerdzijn. “Een voorbeeld van een bedrijfdat aan onze criteria voldoet, isCoca Cola Hellenic Bottling. Een heelbijzonder bedrijf dat veel exposurenaar Oost-Europa heeft. Daar groeithet aantal coladrinkers, in tegenstellingtot in West-Europa, nog fors.”I E X P r o f s Q 2 / 0 8te zorgen dat een land of sector nietalsnog een te zware weging in deportefeuille krijgt, wijkt Nemec nietmeer dan 10% af van de MSCI EmergingMarkets index.De outperformance in 2007 vanEmerging Market Equities schrijftNemec toe aan de rally in de grondstoffensector.“Vooral mijnbouw-, cementbedrijvenen kolenmijnen dedenhet erg goed. En omdat China numeer steenkool importeert dan exporteert,blijft de prijs van steenkoolstijgen en zullen de mijnaandelenook in 2008 naar verwachting goedblijven presteren,” besluit Nemec.Gemiddeld blijft een aandeel 6 tot 7jaar in portefeuille. Het huidige sentimentop de beurzen verandert daarniets aan, benadrukt Simons. “Wehebben vertrouwen in onze positiesen als een aandeel 20% daalt, dan kopenwe eerder bij dan dat we verkopen.”Tot slot: over de vraag welke beleggerSimons bewondert, hoeft hijniet lang na te denken: dat is MartinWhitman van Third Avenue Managementuit New York. “Ik ben geendeep-value belegger, maar van zijnboek The Aggressive Conservative Investorand Value Investing - A BalancedApproach heb ik veel geleerd.Whitman, zelf een ervaren beleggeren voormalig Yale docent, legt perfectuit waar je op moet letten bij beleggen.”Aandelen Noord-AmerikaFondsnaam: ABN Amro ColombiaSecurities NVFondshuis: ABN Amro InvestmentManagement FundsBeheerder (sinds): François Moute(sinds 2001)Fondsomvang (per 31-12-2007):53,96 miljoen dollarPerformance: YTD 2007 33,7%, en sindsoprichting in maart 2001 126,2%Aandelen WereldwijdFondsnaam: Skagen VekstFondshuis: Skagen ASBeheerder (sinds): Kristian FalnesFondsomvang (per 31-12-2007):11,56 miljard Noorse kronenPerformance: 1 jaar, 9,9%, 3 jaar 29,2%Drie grootste belangen (eind 2007):Petrobas 3,1%, StatoilHydro 3,1%Pride International 2,9%Consequent enovertuigend deS&P 500 indexverslaan. Dat ishet doel van debeheerder vanhet beleggingsfondsColombiaSecurities. Gelukkig voor FrançoisMoute slaagt hij daar ook in, met vlagen wimpel zelfs. Zijn geheim is eenniet aan de benchmark gebonden beleggingsstrategie.Dit geeft hem deruimte om alleen Noord-Amerikaanseaandelen te selecteren waar hijecht in gelooft. Daarnaast heeft defondsmanager de mogelijkheid omde exposure naar aandelen voor 20%af te dekken met derivaten. Als hijnegatief is over de Amerikaanse aandelenmarkt,dan kan hij de aandelenexposuredus terugbrengen tot maximaal80%. Dit zorgt ervoor dat eventueledalingen in de markt minder effecthebben op het rendement.“Onze strategie bestaat grofweg uitdrie stappen,” vertelt Moute. “Assetallocatie bepaalt de verhouding tussenaandelen en derivaten in de portefeuille.De tweede stap is sector allocatie.We richten ons op de sectorenmet het meeste opwaarts potentieel.”Dat lijkt wel het minste wat je kuntdoen als fondsmanager, maar bij ColumbiaSecurities waren dat de afgelopenperiode geen loze woorden. DeWereldwijd is eenrelatief begrip bijSkagen Vekst. Minimaalde helftvan het fonds isnamelijk belegdin Noorse aandelenen de anderehelft in de rest van de wereld.Investment Director en fondsbeheerderKristian Falnes is sinds 2000 verantwoordelijkvoor het beleggingsbeleidvan het fonds. Dit beleid isvoor Noorse aandelen en alle aandelendaarbuiten hetzelfde. Falsen: “Debelangrijkste criteria om een aandeelin portefeuille te nemen zijn onderwaardering,een slechte coveragedoor analisten en het moet onpopulairzijn.” De onderwaardering moetwel absoluut zijn, een aandeel dat relatiefgoedkoop is, is niet goedkoopgenoeg. Bronnen zoals Bloomberg,researchrapporten, maar ook krantenen internet, helpen het 13-koppigeportfolio team aan goede beleggingsideeën.“Vooral veel lezen, dan kom je al heelwat te weten over een onderneming,”gaat Falsen verder. Verder bezoekt debeheerder regelmatig de bedrijvendie in de aandelenportefeuille zitten.De koers van het fonds is in 2008 zo’n10% lager. De Noorse beurs heeft hardereklappen gekregen dan de restvan de wereld: -17%. Dat we nu aanhet begin staan van een wereldwijderecessie, is iets waar Falsen niet ingelooft. “Skagen Vekst is, ondanks deonzekerheid op de wereldwijde beurzen,vol belegd. We houden de macro-economischeproblemen goed inde gaten, maar selecteren aandelenI E X P r o f s Q 2 / 0 823laatste stap, legt Moute uit, is het ouderwetsehandwerk: stockpicken opfundamentele basis.Toch is het zelfs voor een Lipperawardwinnaargeen sinecure omin de Amerikaanse markt op zoekte gaan naar rendement. De Amerikaanseaandelenmarkt is volgensMoute en zijn collega’s in een volatieleen lange bearmarkt terecht gekomen.Moute zoekt de mogelijkhedennu vooral in sectoren en bedrijven dieniet leunen op de binnenlandse economie,maar wereldwijd opereren enkunnen profiteren van de groeiendewereldeconomie, die weer gevoedwordt door de opkomende markten.Favoriet zijn goud, energie, basismaterialen,defensie en industriële sectoren.Van de positie in goudbedrijvenverwacht de fondsmanager veelin de komende periode, terwijl hetfonds onderwogen is in de financiële– en consumentensectoren.vooral op micro-niveau. Op de langetermijn werpt dat zijn vruchtenaf.” Met de huidige lage koersen looptFalsen eerder likkebaardend rond opde beursvloer dan dat hij huiverig is.“Aan beleggingsideeën hebben webepaald geen gebrek. Het is zó moeilijkkiezen, want er zijn op dit momentzoveel aantrekkelijk geprijsdeaandelen.” Q2

24Beleggingsfondsen25Defensieve en offensieveopportunitiesTerwijl de dalingen wereldwijd eind januari in een stroomversnelling raken, schuiftIEX Profs aan bij de fondsbeheerders van twee Nederlandse Opportunity fondsen.Twee fondsen met vergelijkbare namen, maar met een totaal verschillende aanpak.door Peter van Kleef/fotografie Mark van den BrinkDe gemene deler tussen het RobecoEuropean OpportunityFund en ING Opportunity AandelenFund zit hem niet in de aandelenselectie.Ook niet in het speelvelden al helemaal niet in de rendementsdoelstellingen.De overeenkomstis vooral dat de twee fondsenvolledig de vrije hand hebben gekregenbij het samenstellen van de portefeuilles.De fondsbeheerders hoevenzich van geen enkele index ookmaar iets aan te trekken.Goed, er zijn veel meer fondsen metzo’n vrij mandaat, maar voor Robecoen ING Investment Management ishet een hele stap om de benchmarklos te laten. Een kleine stap voor debelegger, maar een grote sprong voorde traditionele fondshuizen. Schoorvoetendlijken ze daarmee de concurrentieaan te gaan met de kleine, gespecialiseerdebeleggingsboutiquesdie vanuit het buitenland de Nederlandseconsumentenmarkt hebbenbetreden in de achterliggende jaren.En ook in de trend van open architectureis er behoefte aan onderscheidendefondsen, om zo in de schappenvan de concurrentie te kunnenliggen.Weg van de benchmark“Het is een natuurlijke evolutie”, vindtAd van Tiggelen, strateeg voor hetING Opportunity Aandelen Fonds.“Het hele spectrum aan regio’s, sectorenen thema’s is al afgegrazen. Devolgende stap is een logische: zowelbij de aanbieders als bij de klantenis er behoefte aan fondsen die deindex links laten liggen.” Dat betekentniet dat Van Tiggelen helemaalde vrije hand heeft. Het ING-fondsDe Die: “We zijn eenOpportunity Fund, geenopportunistisch fonds”I E X P r o f s Q 2 / 0 8zit vast aan een value at risk van 15%.“We zijn een fonds dat zowel long- alsshortposities kan innemen, maar welmet een structurele long-bias.” HetVan Tiggelen: “Ons doelis het rendement vanaandelen te evenaren,maar met een veellagere downside risk”ING Opportunity Aandelenfondsheeft geen individuele namen in portefeuille,maar een selectie van huisfondsen,een aantal indexpositiesI E X P r o f s Q 2 / 0 8(waaronder op dit moment een longlargecap, short smallcap pair trade)en een aanzienlijke hoeveelheid kasgeld(45% op moment van schrijven)index en pair trades op indices.”Grote namenRoland de Die, fondsbeheerder vanRobeco European Opportunity Fund,belegt wel uitsluitend in individuelebedrijven. Daarbij worden de grenzenvan het Europese speelveld opgezocht,onder anderen met een viertalaandelen in Rusland. “Het is eenall cap-fonds, maar de nadruk ligtwel op smallcaps. Uit risico-oogpunthebben we ook diverse grote namenin portefeuille.” Het fonds is behoorlijkgeconcentreerd met circa veertigposities, waarvan 40% in de grootstetien holdings. De Die: “Risk managementwordt te vaak beperkt tot detracking error – de afwijking ten opzichtevan de index. Maar beleggenaan de hand van de index behelst ookrisico’s. je neemt immers ook aandelenop met als enige reden dat ze toevalligin de index zitten. Natuurlijk,met een free style all cap-fonds kunnende uitslagen een stuk groter zijn.Maar in de MSCI Europe wegen financialsbijvoorbeeld voor meer dan30% mee. Wat moet je als je niet infinancials gelooft, maar wel aan debenchmark vastzit?”Zijn deze managerfondsen minder risicovoldan indexfondsen?Ad van Tiggelen (AvT): “Ons risicoprofielligt een stuk lager omdat wedesnoods 100% cash kunnen gaan.We kiezen momenteel voor defensieverehuisfondsen als utilities, telecomen global growth. Daarnaast hebbenwe de kaspositie verlaagd van 25% bijaanvang in oktober 2007 tot 50% nu.Bovenop de huisfondsen hebben welong-shortposities op indicesRoland de Die (RdD): “Op de lange

26Beleggingsfondsentermijn willen we een beduidend hogerrendement laten zien dan de index.Dat doen we long only, met minimaal80% belegd. In markten zoalsin januari gaan we daarom ook hardnaar beneden, maar daarom moet jeook de langere termijn in de gatenhouden.”En hoe ziet de portefeuille er dan uit?AvT: “Naast de defensievere huisfondsenen kas, zitten we long S&P500, short Russell 2000 en long DAX,short MDAX. En long FTSE 100, shortFTSE 250 omdat we geloven dat de afstraffingvan smallcaps als geheel gerechtvaardigdis. Individueel zijn erwel smallcaps te vinden die goedkoopen koopwaardig zijn, natuurlijk. Maarper saldo bevat de FTSE 250 meer aandelendie een directe relatie hebbenmet de Britse huizenmarkt. De MDAXbestaat voor de helft uit cyclicals. Diewillen we nu dus niet hebben.”RdD: “Als bottom up-belegger zijnsmallcaps nog steeds ruim vertegenwoordigdin de portefeuille, omdat jedaar als fondsbeheerder meer waardekunt toevoegen. Het zijn bedrijvendie slecht gevolgd zijn, die actief zijnin de beleggingsthema’s waar wij ingeloven. Als bedrijven heel goedkooplijken en binnen onze thema’s passendan komen ze hoog op de ideeën-watchlist.Daarna komt de analysefase,waarin je het bedrijf in detailanalyseert en naar het managementkijkt hetgeen noodzakelijk is om toteen price target te komen. HieruitGrootstepositiesFondsING OpportunityAandelenfondsING Geldmarktfonds,ING Global Growth Fund,ING Internet Fund,ING Utilities Fund enING Telecom FundING OpportunityAandelenfondsvolgt het opwaarts potentieel na vergelijkingmet de beurswaarde. Voorsmallcaps is liquiditeit verder een belangrijkissue. Die thema’s hebbenonder anderen met schaarste te maken.Voeding, energie, grondstoffen.De vraag neemt alleen maar toe, hetaanbod loopt terug of stijgt in elk gevalminder hard dan de vraag.”We zitten midden in een volatielemarkt. Hoe snel schakelen jullie?AvT: “We hebben sinds oktober dekaspositie vergroot van 25% naar 50%omdat we de daling toch wel ingecalculeerdhadden. Als onze modellenextreem negatief zijn, mogen we100% cash aanhouden. Het is onzeverantwoording in de eerste plaatsom het neerwaarts risico voor onzebeleggers te dempen. Voorlopig zijnwe het model steeds voor geweestmet het verkopen. Dat de markt zohard daalde in januari was wel uitzonderlijkoverigens. Voor het eerst intwintig jaar zagen we zo’n daling ondanksredelijke waarderingen en rentestappenvan de Fed. We kunnentrouwens niet volledig long, omdatde value at risk dan boven de 15% uitkomt.Het kan zijn dat we wat bijkopenals er een echt herstel inzet, maarwe hebben geen vangverplichting.”RdD: “We zijn niet opportunistisch.We hanteren een gedisciplineerd beleggingsprocesen dat is ook onzehouvast in turbulente markten. Daarmoet je niet aan willen tornen. Maargoed, als het geld op straat ligt, moetRobeco EuropeanOpportunit FundArquesVinciNovartisTotalPunch TavernRobeco EuropeanOpportunit FundSinds oktober 2007 november 2006Fondsomvang 130 miljoen 136 miljoenRendement -1,6% in 2007 3,6% (bruto sinds lancering)Speelveld wereldwijd EuropaAantal posities 10 tot 15 30 tot 55Kosten beheerfee 1,50%, aankoop 0,7% beheerfee 1,25%, performance fee 15%je het wel oprapen. Maar dat doenwe slechts met een klein deel van hetfondsvermogen.”Geen index om je achter te verschuilen.Hoe belangrijk is in jullie fonds de rolvan de beheerder?AvT: “Heel groot, ook al zitten onzevangrails wat dichter op elkaardan bij het Robeco-fonds. Onze performancewordt deels afgerekend opde geldmarkt, deels op de aandelenmarkt.”RdD: “Die rol is heel groot. Bijna alleideeën in de portefeuille komen bijons team vandaan. Natuurlijk brainstormje met andere fondsbeheerdersen met brokers, maar de fundmanagerneemt de beslissingen. Dat is ookde enige manier om full accountabilityte creëren. Beleggers willen zichnogal eens ergens achter verschuilen.‘Ja, de daling is te wijten aan hetsmallcap-effect’. Nou, dan had je datdus aan moeten zien komen.”Welk rendement mogen beleggers opde lange termijn verwachten?AvT: “Op de lange termijn moet ditfonds de wereldwijde aandelenindexbijbenen. Historisch komt dat neer op8%. Omdat we gemiddeld 30% cashzullen zitten, ligt het aandelenrendementbij ons dus lager. Dat verschilmoeten we goedmaken door die huisfondsente selecteren die de wereldindexoutperformen en door de juistelong-short pair trades op aandelenindices.Op die manier haal je hetzelfderendement als de markt, bij een lagerrisico.”RdD: “Ik geef nooit een expliciet antwoordop die vraag. Maar op de langetermijn moet het rendement vandit fonds veel hoger liggen dan hetgemiddelde rendement op Europeseaandelen.”Mooie combinatieDaarmee is misschien nog wel hetbeste aangetoond dat de twee fondsendie qua naam zoveel op elkaar lijken,inhoudelijk mijlenver van elkaarafstaan. Waar ING het begrip ‘0pportunity’defensief invult, is dezelfdeterm voor Robeco aanleiding geweesttot een offensieve portefeuille. Samenkan dat een heel aardige mix opleveren,overigens. Q2I E X P r o f s Q 2 / 0 8

Beleggingsfondsen31Top 400BeleggingsfondsenAls alle koersen stijgen kan iedereen beleggen. Daarom wordt het in moeilijke tijdenpas echt interessant om te zien wie het hoofd boven water houdt. De 400 fondsenop de volgende pagina’s slaagden daar niet alleen in, maar zwommen ook nog eenseen stuk harder dan alle andere fondsen in dezelfde categorie.Aandelen Nederland2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarRVS Aandelen Fonds 9,1 -3,6 12,3 18,6NN Nederland Fonds 9,1 -3,6 12,3 18,6 14,5ING Bank Dutch Polis 9,0 -3,7 12,1 18,4TU Holland Fonds 8,4 -3,7 11,6 17,8Postbank Nederlandfonds 8,0 -3,8 11,2 17,6 20,4AEGON Index Plus Fund 7,4 -4,2 12,0 17,8 17,5ING (L) Invest Dutch Equity 7,2 -4,9 10,8 16,2 14,7Robeco Hollands Bezit 6,9 -3,3 11,7 18,5 7,7Levob AEX+ fonds 6,8 -4,6 10,4 17,3 15,2iShares AEX EUR 6,7 -4,4 11,2 16,6Delta Lloyd Nederland 6,6 -4,9 13,6 18,4FBTO Nederland Aandelenfonds 6,1 -4,8 10,1 16,6 15,9SNS Nederlands Aandelenfonds 6,1 -4,6 10,0 17,0 12,3Centraal Beheer Achmea Nederland fonds 6,1 -4,7 10,0 16,6 11,6AXA Aandelen Nederland 5,9 -4,6 10,9 17,1 13,0ING Dutch 5,6 -3,7 10,3 17,1 11,6Teslin Midlin 5,4 -6,7 11,3Avero Achmea Nederland Aandelenfonds 5,3 -4,9 9,3 15,8Dexia Equities L Netherlands 5,1 -5,1 10,1 15,8StreetTRACKS AEX Index ETF 5,0 -6,2 10,4 16,5 14,4AEGON Equity Holland Fund 5,0 -6,1 12,4 19,1 15,0Allianz Aandelen Fonds 4,9 -6,1 10,5 17,4Allianz Holland Fund 4,8 -6,2 10,2 17,0 12,0EMIF Netherlands Index Plus 4,3 -4,9 10,1 16,1 14,7AEGON Nederland-Index Fonds 4,2 -4,1 8,9 14,7 14,6Aandelen Nederland small- & midcap2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarDelta Deelnemingen Fonds 7,5 -4,9 22,2 26,2Teslin Todlin 2,0 -6,1 15,1 20,8 15,8Orange -2,8 -12,0 17,1 24,4 16,3Teslin Darlin -4,8 -13,7 16,0 17,9 11,9Orange Oranje Participaties -9,3 -13,1 11,4 19,6 18,5ABN AMRO Small Companies Netherlands -12,4 -15,5 10,9 20,8I E X P r o f s Q 2 / 0 8

32BeleggingsfondsenAandelen wereldwijdAandelen EuropaBeleggingsfondsen33Aandelen wereldwijd small- & midcapAandelen Europa Small- & midcap2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarAllianz-dit Global EcoTrends 53,1 13,0 9,0Fortis OBAM 30,8 -1,1 25,0 29,9DWS Invest New Resources 30,2 6,5 9,2CAAM Funds Global Resources & Industry 25,5 1,5 8,2Janus Global Research USD 25,0 1,3 9,1Fidelity Funds - Inst Global Focus USD 24,8 2,1 20,8 18,4 8,5Mellon Global Intrepid USD 23,6 5,8 23,2 21,4Fortis L Equity Environmentl Sustainability Wrld 23,3 2,4Mellon Global Equity USD 20,4 5,5 19,6 17,3 7,0Allianz RCM Global Equity USD 20,0 1,5 19,7 17,5 7,3Fidelity Funds - Global Focus USD 19,5 1,9 17,6 16,4 8,4Carmignac Investissement 19,2 1,8 15,0 25,2 8,4Franklin Global Growth 18,9 -2,9 20,3 17,4 10,5MLIIF Global Dynamic Equity Fund USD 18,9 1,6 8,1Newton Global Higher Income 18,3 5,8 17,2 7,4GAM Star International Equity USD 17,8 0,9 20,4 17,9 8,2Morgan Stanley Global Equity Growth Fund USD 17,3 0,5 10,4Henderson HF Global Opportunities 16,4 -1,6 18,0 14,5 8,6OHRA Aandelen Fonds 15,8 0,8 8,0 14,2ING Global Growth 15,8 -0,3 9,5 17,5 9,2Credit Suisse Equity (Lux) Global Security 15,8 -2,4Aberdeen Global-World Equity 15,0 3,3 19,0 17,9 6,6MLIIF Global Focus Fund USD 15,0 0,8 15,5 10,0Franklin Templeton Global Growth&Value 14,7 -1,5 18,8 16,1 7,3Threadneedle Global Select 14,5 2,0 9,8 16,92007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarOHRA Milieutechnologie Fonds 41,1 10,9 26,2 30,0 15,6MLIIF Global Opportunities Fund USD 17,1 0,0 14,5 15,2 10,8MLIIF Global SmallCap Fund USD 17,0 0,4 17,4 15,8Schroder ISF Global Smaller Companies 8,9 -3,0Invesco Global Small Cap Equity USD 7,9 -3,9 17,2 14,7 8,3Franklin Global Small-Mid Cap Growth 5,8 -5,3 11,8 14,8 16,1AXA Rosenberg Global Small Cap Alpha USD 2,2 -6,0 10,2 12,4 10,3KBC Equity New Shares 0,9 -2,9 11,5 19,8Robeco US MidCap Equities USD 0,0 -3,9IdB Multi Manager Emerging Companies -0,7 -9,4 4,0 12,2 3,22007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle Pan European Smaller Companies 16,3 1,1 29,2 30,1Invesco Continental European Small Cap USD 11,1 -3,7 28,9 25,6 22,2AIG Europe Small Companies 8,5 -7,5 25,3 23,9 28,4DWS Invest European Small/Mid Cap 6,7 -4,6 29,7Petercam Equities European Small & Midcaps 6,3 -7,4 17,7 24,8 27,3Fidelity Funds - European Smaller Cos 2,7 -6,2 13,4 19,7Carmignac Euro - Entrepreneurs 2,3 -2,5 15,3 19,5Dexia Equities B EMU Small Caps 2,0 -9,5 16,8 29,8Martin Currie GF Pan-European Opportunities 1,8 -0,5 20,7 25,7 26,1Dexia Equities L Growth Companies Europe 1,7 -2,3 4,1 9,4I E X P r o f s Q 2 / 0 82007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFranklin Mutual European USD 18,3 0,4 24,6 19,5 3,4GAM Star Continental European Equity GBP 18,2 3,7 17,3 21,0 2,9Fidelity Inst Select European Equity 17,4 4,4 17,3 19,1 3,4JOHCM Continental European Retail GBP 16,3 3,6 17,8 21,3 3,3Investec European 16,2 3,3 15,0 18,9 3,1Threadneedle Pan European Accelerando 16,0 4,1 17,5 21,3 2,7Threadneedle Pan European 15,3 6,0 15,7 17,6 3,3Dexia Equities B EMU Growth 14,1 0,5 14,8 3,1SEI SGMF Pan European Equity USD 14,0 -0,7 24,2 19,9 1,3Fidelity Inst Pan-European 13,9 3,3 14,5 18,0Vanguard European Stock Index USD 13,6 -0,6 23,1 18,3JOHCM European Select Values Retail GBP 13,3 1,1 17,0 20,2 3,2Principal GI European Equity Investor 13,2 0,3 23,7 19,9 1,0Fidelity Funds - European Aggressive 13,1 -0,5 13,8 21,2 3,6Permal Long - Pan European USD 13,1 1,0 18,3 20,4 2,6iShares DJ Euro STOXX Growth 12,9 1,3 13,2 2,8JOHCM European Retail GBP 12,7 2,9 16,7 20,3 3,2MLIIF Continental European Flexible Fund GBP 12,6 3,6 16,7 21,5 2,4Threadneedle European 12,1 3,8 15,4 18,1MLGSP European Large Cap Core II 12,1 -0,8 18,7 21,0 2,9Threadneedle European Select 11,6 3,4 14,6 17,5Threadneedle Pan European Eq Div GBP 11,5 3,5 2,3MLIIF Euro-Markets Fund 11,4 -0,7 14,5 18,6iShares FTSEurofirst 80 10,6 0,5 14,9 17,8 2,4iShares DJ Euro STOXX Value 10,4 -0,3 18,1 3,2Aandelen Noord-Amerika2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarABN AMRO Columbia Securities 33,7 10,2 25,0 21,8 11,8Janus US Twenty 30,2 6,9 19,2 16,4Janus US All Cap Growth 23,7 0,9 13,3 12,9 13,9Pictet F (LUX)-US Eq Selection 23,4 3,2Henderson HF American Equity 22,4 2,2 16,4 13,5MLGSP North American Large Cap Growth 22,3 6,5 10,0 6,6Morgan Stanley US Equity Growth 20,6 1,3 11,2 12,1 13,6Loomis Sayles US Large Cap Growth 20,5 5,4 6,9 7,7 12,9ABN AMRO US Equity Growth 20,0 2,9 13,3 10,2 14,1Franklin US Opportunities 19,1 -2,5 12,4 11,7 13,5Ikano US Growth 18,5 1,3 6,1 12,5Lehman Brothers US Large Cap Growth 17,9 3,2KBC Equity Nasdaq 16,7 -0,7 10,9 7,2 10,7Dexia Equities L Nasdaq 16,3 -1,3 10,6 6,9 10,8UBS (Lux) Equity Sicav - USA Growth 16,0 -0,5 9,7 11,0MLGSP North American Large Cap Growth 15,1 0,0 10,6 9,4Threadneedle American Select 14,4 1,4 5,2 11,6RIC II US Growth 13,8 -0,8 9,1 7,8AllianceBernstein-American Growth 13,8 0,7 6,4 8,6Legg Mason Growth 13,6 -5,2 6,8 5,4Goldman Sachs US Blend Equity 13,2 0,4MLGSP North American Large Cap Core 13,0 1,6 7,3 8,0Jyske Invest US Equities 12,4 -1,4 15,1 11,5 12,7KBL Key - America 11,7 -0,7Invesco US Growth Equity 11,3 -2,4 8,1 7,9 14,8I E X P r o f s Q 2 / 0 8

34BeleggingsfondsenAandelen Noord-Amerika small- & midcapsBeleggingsfondsen352007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarLehman Brothers US Small Cap Growth 25,0 2,1 18,6SGAM Fund Equities US Mid Cap Growth 24,9 -0,8 12,8 11,5MLGSP North American Mid Cap Growth 21,9 2,1 17,6 14,8 16,0Goldman Sachs US Growth Opps Pf Base 16,6 -3,6 11,4 8,8Parvest US Small Cap 16,5 3,1 10,1 10,2 15,5Janus US Venture 15,1 -0,4 21,1 15,7 15,4MLGSP North American Small Cap Growth 14,6 1,1 12,7 10,8 17,2WIP US Aggressive Growth 13,8 -2,5 10,6 12,1MLIIF US Opportunities Fund 13,6 1,6 11,9 12,2 18,2Schroder ISF US Small & Mid-Cap Equity 11,5 -1,5 13,5 13,1 14,7Aandelen Verre Oosten2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarCAAM Funds Asia Pacific Renaissance USD 30,1 -4,7 25,4 25,0Fidelity Funds - Asia Pacific Growth 29,1 0,9 25,4 21,2SGAM Fund Equities Asia Pacific 24,8 -2,5Fidelity Funds - Pacific 24,2 -0,2 20,1 24,0Magna Asia A EUR 24,0 -3,3iShares DJ Asia/Pacific Select Dividend USD 18,6 -3,4Invesco Pacific Equity USD 18,4 0,1 19,5 20,0DWS Invest Top 50 Asia 17,8 -4,2 16,9 25,1JF Pacific Equity USD 17,7 -3,7 13,1 16,5ABN AMRO Asia Pacific High Income Equity 15,2 -3,6 21,6Aandelen Verre Oosten exclusief JapanAandelen Japan2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarMLGSP Asia Ex Japan Equity USD 67,4 1,8 41,5 32,2Templeton Asian Growth USD 62,1 2,6 46,6 39,4CAAM Funds Asian Growth USD 55,7 1,5 47,1 37,4 19,7Fidelity Funds - South East Asia 53,5 -2,7 44,7 40,5 17,5Investec Asia ex Japan 50,3 4,0 35,0JF Asia Alpha Plus USD 49,2 -1,5 44,3Absolute Asia AM Pacific Rim Equities USD 49,2 0,8 47,8 36,5Threadneedle Asia 46,4 2,8 34,1 34,6JF Asia Diversified USD 45,6 1,4 38,0 32,4 17,1Jyske Invest Far Eastern Equities 45,2 -1,2 39,2 35,5 10,4Aandelen Japan small- & midcapsAandelen ChinaAandelen India2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarInvesco Japanese Small/Mid Cap Equity USD -11,3 -2,7 -20,6 -4,5 16,2AIG Global Funds - AIG Japan Small Companies -11,9 -3,4 -10,6 2,0 22,7Henderson HF Japanese Smaller Companies -15,7 -5,8 -16,0 -2,0 18,6AXA Rosenberg Japan Small Cap Alpha JPY -15,9 -13,1 -14,1 5,1 22,4Martin Currie GF Japan Mid-Cap JPY -16,1 -10,2 -9,0 8,12007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFortis Primera Equity China 95,5 -4,9 7,6Schroder ISF China Opportunities 82,3 -0,7UBS (Lux) Equity Fund - Greater China 70,5 -2,4 66,2 46,2 7,1Invesco PRC Equity USD 70,2 -4,2 74,8 51,6 6,6CAAM Funds Greater China USD 68,4 0,7 71,6 47,9JF China USD 66,7 -2,3 82,3 52,7 6,1Jyske Invest Chinese Equities 64,8 -6,8 76,2 50,8 5,9Martin Currie GF Greater China 61,9 -4,9 56,4 34,4 6,8Invesco Greater China Equity 61,1 -3,7 61,1 40,7 6,6SGAM Fund Equities China 61,0 -6,0 71,3 48,3 6,02007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarHimalayan Fund 93,5 31,4 62,7 53,0 39,4CAAM Funds India 83,8 24,8HSBC GIF Indian Equity USD 77,9 30,6 61,0 51,7 33,3AIG Global Funds - AIG India Equity 77,8 25,7 57,9 33,5Invesco India Equity 74,8 25,1Aandelen emerging markets wereldwijd2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFidelity Inst Japan -2,4 -4,2 -7,5 8,0 29,7SGAM AI Equisys Fund Japan -3,1 -7,5 0,7 6,9Invesco Japanese Equity Core -4,3 -0,6 1,7 6,6 32,0Vanguard Japan Stock Index Fund USD -4,6 -6,2 0,5 8,3 27,3AIG Global Funds - AIG Japan New Horizon -5,7 -8,4 -3,5 10,5iShares MSCI Japan USD -5,9 -7,3 -0,2 7,6 39,2Investec Japan GBP -5,9 -8,4JF Japan Alpha Plus USD -5,9 -9,7 -13,7 5,5Morgan Stanley Japanese Value Equity JPY -6,0 -8,8 2,4 12,0IdB Multi Manager Japan USD -6,1 -3,4 -8,3 2,9I E X P r o f s Q 2 / 0 82007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarGoldman Sachs BRICs Portfolio Base USD 57,5 5,9 2,3Jyske Invest Emerging Market Equities 56,7 7,3 41,3 41,3Schroder ISF BRIC 54,5 6,7 53,9Templeton BRIC USD 49,7 8,0 49,0 2,8Resolution Intl Hexam Global Emer Mkts GBP 48,8 10,1 2,7KBL Key - Major Emerging Markets 46,2 7,6 2,3Fidelity Funds - Inst Emerging Markets USD 44,6 5,8 2,1New Star GIF Global Emerging Markets USD 43,7 5,5 36,9 34,3 2,6JPM Emerging Markets Value USD 43,7 -0,3 32,6 31,6Allianz RCM BRIC Equity EUR 43,2 8,2 46,7I E X P r o f s Q 2 / 0 8

38BeleggingsfondsenBeleggingsfondsen39Aandelen emerging markets Europa2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFortis L Equity Turkey 52,1 0,8 17,1 11,7East Capital Turkish 51,9 4,1 14,5Magna Turkey 44,1 2,2 11,4 30,7 12,2Jyske Invest Turkish Equities 42,5 -2,6 11,6 13,7East Capital Balkan 41,4 -0,4 31,3 43,2AIG Emerging Europe Equity 36,7 13,3 35,4 41,2iShares MSCI Eastern Europe USD 34,1 12,3 43,8 14,9KBC Equity Turkey 32,1 -1,7 12,9Natixis Emerging Europe USD 30,4 7,9 38,8 42,6 12,6JPM Eastern Europe Equity 29,5 7,5 31,4 42,1 35,5Aandelen emerging markets Latijns-AmerikaAandelen emerging markets Verre OostenSectorfondsen Grondstoffen2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarCAAM Funds Latin America Equities USD 50,5 3,3 48,6 49,8 3,0JPM Latin America Equity 44,7 2,7 46,7 48,3 2,7Fortis L Equity Latin America 44,6 5,4 42,7 46,5 3,4ABN AMRO Latin America Equity USD 44,4 4,0 42,0 44,9 2,3Credit Suisse Equity (Lux) Latin America 44,2 2,4 45,3 45,82007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFortis L Equity Best Selection Asia 51,1 1,6 45,6 35,4Fidelity Funds - ASEAN 41,1 8,7 41,5 29,5Absolute Asia AM Emerging Asia USD 35,5 -1,0 30,3 28,6Schroder ISF Emerging Asia 34,1 2,6 31,5 31,3 2,6Sarasin EmergingSar-Asia 31,8 -0,2 33,3 28,8 2,7Invesco ASEAN Equity USD 30,0 1,5 36,8 25,1 2,42007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarMLIIF World Mining Fund USD 59,6 -0,4 51,3 48,1 9,8Schroder ISF Global Energy 45,6 11,2 8,8Invesco Energy 44,8 9,7 25,5 33,5 8,6Baring Global Resources USD 44,5 4,5 40,2 39,9 6,0Van Eck Global Hard Assets Fund 42,6 7,2 32,3 37,6 4,0MLIIF World Energy Fund USD 40,2 6,5 23,1 31,3 4,3Martin Currie GF Global Resources 36,6 4,0 44,1 11,3SGAM Fund Equities Global Resources 36,4 3,3 10,9Credit Suisse Equity (Lux) Global Resources 35,2 0,6 33,8 30,4 1,9SGAM Fund Equities Global Energy 34,5 7,2 0,6I E X P r o f s Q 2 / 0 8Sectorfondsen Banken & FinancialsSectorfondsen BiotechnologieSectorfondsen Gezondheid & Farmacie2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarCAAM Funds Global Finance USD 2,9 -0,5 11,7 13,2KBC Equity Asset Management -2,6 -1,9 5,3 14,8Davis Financial -5,1 -9,7 5,9 5,9Goldman Sachs Global Financial USD -5,4 -4,1 10,6 11,3JPM Global Financials USD -6,0 -8,7 7,3 9,22007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarPictet F (LUX)-Biotech 15,4 -2,2 14,2 13,4JPM Global Life Sciences USD 6,6 -2,0 3,9 0,8Nordea 1 Biotech Fund USD 6,4 -1,0 5,7 8,9 23,1UBS (Lux) Equity Fund - Biotech 4,8 -4,7 2,3 2,5 19,7OHRA Medical Technology Fonds 2,4 -3,6 -2,3 2,8 15,02007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarMLIIF World Healthscience Fund USD 19,8 2,6 9,8 9,3 23,1Janus Global Life Sciences USD 19,6 3,7 7,3 8,2 36,9KBC Equity Medical Technologies 11,1 1,5 6,1 8,9 25,2Invesco Global Health Care USD 11,0 2,2 7,0 6,9 19,9LODH Invest - Healthcare Expertise 8,9 2,4 -0,1 8,0Sectorfondsen Industrie Algemeen2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFidelity Funds - Global Industrials 17,4 0,9 15,8 26,0Dexia Equities B European Industrials 12,2 -1,8 20,7 26,5 9,3Dexia Equities L Europe Indust & Transp Sect 12,2 -1,4 20,4 26,4 11,7StreetTRACKS MSCI Europe Industrials ETF 9,4 -1,8 18,2 24,1Fortis L Equity Industrials Europe 6,3 -3,8 14,6 21,2 5,8I E X P r o f s Q 2 / 0 8

40BeleggingsfondsenBeleggingsfondsen41Sectorfondsen IT & TelecomSectorfondsen IT & Telecom 2007,0 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarJyske Invest Telecom Equities 37,0 6,4 36,7 22,1 7,0LODH Invest - Infology 27,8 -1,7 20,4 15,3 7,8JF Pacific Technology USD 24,3 -1,5 18,6 21,3 6,0Henderson HF Global Technology USD 22,6 -0,9 16,9 13,2Pictet F (LUX)-Telecom 22,1 3,7 27,4 16,4EasyETF Euro Telecom 21,4 7,6 18,6 10,2 7,2ING (L) Invest Telecom 20,8 3,6 27,7 15,8 9,4Invesco Global Telecom USD 20,5 -1,3 22,7 14,6Janus Global Technology USD 20,4 1,4 13,4 11,8Credit Suisse Equity (Lux) Global InfoTech 20,4 -0,7 11,4 8,9 9,4Sectorfondsen Nutsbedrijven & EnergieSectorfondsen Nutsbedrijven & Energie 2007,0 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarOHRA New Energy Fonds 60,1 19,2 28,4 31,0 2,9MLIIF New Energy Fund USD 56,5 16,9 43,5 35,6KBC Eco Alternative Energy 44,9 14,5 29,3 35,4Fortis L Equity Utilities World 28,8 13,2 24,4 26,2Credit Suisse Equity (Lux) Future Energy 27,5 8,9 6,8Vastgoedfonden wereldwijdVastgoedfondsen wereldwijd 2007,0 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarMSMM Global Real Estate Securities -7,8 -10,6 13,3 4,0Henderson HF Global Property Equities USD -8,0 -11,0 14,4WIP Global Real Estate Securities USD -10,0 -11,0 10,8 3,8Schroder ISF Global Property Securities -11,4 -12,2 13,7 1,9JPM Global Real Estate Securities -12,1 -12,4Robeco Hoog Dividend Onroerend Goed -12,4 -15,9 4,5 3,9Sarasin Real Estate Equity - Global -12,5 -11,2 5,1 11,5 3,2Franklin Global Real Estate USD -12,7 -11,0 4,0 5,4Janus Global Real Estate USD -12,9 -10,4 3,0 3,7 3,9NN Vastgoed Fonds -13,3 -13,3 9,7 13,2 4,0CommodityfondsenCommodities 2007,0 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarETFS Soybeans 60,0 18,9ETFS Wheat 57,5 -7,8ETFS Soybean Oil 57,1 21,6 10,6ETFS Brent Oil 52,3 20,9 18,4 10,7ETFS Heating Oil 51,9 18,3ETFS WTI Oil 51,4 22,9 14,1ETFS Gasoline 51,2 19,8ETFS Petroleum 47,5 19,9 9,7ETFS Crude Oil 45,2 20,4 8,6ETFS Grains 40,7 9,2I E X P r o f s Q 2 / 0 8Mixfondsen wereldwijd – agressiefMixfondsen wereldwijd – gebalanceerdMixfondsen wereldwijd – conservatiefMixfondsen Europa – agressief2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarIkano All Seasons 9,1 1,2 6,4IVM Mix Fonds 4,7 2,0 9,0 12,1Fortis Personal Portfolio FoF Growth 4,4 -1,3 6,8 11,3 13,1Fortis L Strategy Growth World 3,9 -1,4 6,2 10,7 22,6Parvest Growth 3,6 -0,3 4,4 9,1 12,22007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarJyske Invest Balanced Strategy 7,7 0,4 10,2 14,0 25,7Petercam L Balanced Low Risk 6,1 1,1 7,3 8,9OHRA Totaal Fonds 5,9 0,1 3,3 6,4JPM Blue and Green 5,5 1,8 4,2 5,5LFP Allocation 5,5 0,5 6,32007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarJyske Invest Stable Strategy 4,8 0,7 6,0 8,6 13,5Parvest Conservative 3,6 0,8 2,9 4,0 12,0Franklin Templeton Strategic Income 3,6 -1,0 13,2Sivek Global Low 2,8 -0,8 3,0 4,7 12,4Robeco Safe Mix 1,4 -0,3 2,0 3,02007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarAllianz Holland Selectie Fonds 6,6 -1,8 7,9 11,2Allianz Holland Euro Selectie Fonds 5,6 -1,3 8,4 10,9AEGON Europees Mix Fund 2,1 -2,3 8,3 11,6Fortis L Strategy Growth SRI Europe 1,0 -1,5 6,6 10,6 10,2KB Lux Diversified Securities - 75/25 0,4 -2,5 2,6 6,8 11,9Mixfondsen Europa – gebalanceerd2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarFidelity Funds - Euro Balanced 5,0 -0,4 7,3 11,0 6,6Centraal Beheer Achmea Euro Mixfonds 4,1 -0,6 6,3 9,6 6,8Achmea Euro Mixfonds 50/50 4,1 -0,6 6,4 9,6 2,8FBTO Euro Mixfonds 4,0 -0,6 6,3 8,7 4,3Avero Achmea Euro Mixfonds 3,4 -0,8 5,7 8,9I E X P r o f s Q 2 / 0 8

44BeleggingsfondsenBeleggingsfondsen45Mixfondsen Europa – conservatief2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarNN Protected Mix Fonds 70 7,4 0,3 10,7 11,8 2,4F&C HVB Stiftungsfonds 4,5 1,1 4,2 5,6 8,6AXA Portfolio 1,7 0,1 4,1 6,0 6,4KB Lux Diversified Securities - 25/75 1,3 -0,4 1,4 3,7 6,7Dexia Sustainable European Balanced Low 0,9 -0,9 2,6 5,2Obligaties wereldwijdObligaties EuropaObligaties Verre Oosten2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarTempleton Global Bond USD 10,9 1,4 12,0 6,5 14,2Aberdeen GlobalSpectrum World Bonds USD 10,7 4,6 7,9 2,8SGAM Fund Bonds World 10,6 3,4 7,5 1,8 16,2Gartmore SICAV Global Bond USD 10,3 4,6 7,7 13,4Mellon Global Bond USD 10,0 3,2 7,7 3,4 12,9Goldman Sachs Global Fixed Income USD 9,5 3,6 7,4 3,0 13,9Invesco Bond USD 9,5 3,6 6,9 2,3 12,9SEI SGMF Global Opportunistic Fixed Income Instl 9,0 2,7 8,2 3,9 17,5Legg Mason Brandywine Glbl Opps USD 8,9 2,3 6,4 2,8 11,0Morgan Stanley Global Bond USD 8,7 3,3 6,8 1,8 14,82007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle European Bond 6,4 5,8 1,3 1,4 3,6LFP Index Variable 4,1 1,8 2,8 2,1 2,4CAAM Funds European Bond 3,2 0,0 2,2 3,7 3,9Pioneer SF Vintage Euro Low 3,0 0,9 2,2PIMCO GIS EuriborPLUS 2,9 1,2DWS Eurorenta 2,6 0,4 1,4 3,6MFS Meridian Funds Euro Reserve 2,5 0,7 1,9KBC Renta Nokrenta 2,4 1,6 0,8 1,4KBC BDS Europe 2,2 1,0 0,8 2,8Dexia Bonds Total Return 2,0 0,52007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarCredit Suisse Bond (Lux) Asia 8,2 3,4 7,2Pictet F (LUX)-Asian Local Curr Debt 7,7 1,5 7,0Schroder ISF Asian Bond 7,2 1,4 6,7 4,7 2,2Templeton Asian Bond USD 6,6 0,0 12,3ABN AMRO Asia Bond USD 5,3 2,1 6,6 6,1I E X P r o f s Q 2 / 0 8Obligaties emerging marketsObligaties dollarHedgefondsen2007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarMellon Emerging Markets Debt Local USD 19,9 4,5Investec Emerging Markets Debt Gross 18,1 5,5Fortis L Bond World Emerging Local 17,5 3,5Invesco Emerging Local Currencies Debt 17,2 2,7 15,3ING (L) Renta Fund Emerging Mkts Debt 14,6 3,7 12,3 9,1 11,3Pictet F (LUX)-Emerging Local Curr Debt 14,3 3,1 10,6PIMCO GIS Developing Local Markets Inst 13,2 3,1Loomis Sayles Emerging Debt & Ccies USD 11,4 2,0Credit Suisse Bond (Lux) Emerging Markets 11,0 3,3 11,5 10,7 9,7KBC Bonds Central Europe 9,5 3,1 6,7 8,1 10,82007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarDexia Bonds USD Government 8,8 4,3 5,5 4,4 11,3Parvest US Dollar Bond 8,4 3,8 5,0 4,0 11,2Vanguard US Government Bd Index 8,3 3,6 5,7 4,6 8,7Nordea 1 Dollar Bond Fund BP 8,2 3,6 4,7 4,1 9,7KBC Renta Dollarenta 7,9 3,8 5,2 4,2 10,8Barclays International North American Bond 7,9 3,8 5,2 3,4 13,9Credit Suisse Bond (Lux) 7,8 3,2 4,9 3,9Dexia Bonds 7,7 3,8 5,1 4,2ING (L) Renta Fund Dollar 7,7 3,7 5,3 4,1 10,7LODH Invest - Dollar Bloc Bond 7,7 3,4 4,8 4,22007 Q4 2007 2 jaar 3 jaar 5 jaarKB Lux Special Opps Long/Short Equity 22,8 4,3Prisma Plus Fonds 17,7 7,7 15,5 10,4 9,6Permal Natural Resources USD 17,0 4,2 13,9 14,7KB Lux Special Opps Investing Strategies USD 12,7 1,8 13,2 11,0 11,9Attica Long/Short Selector 11,3 1,8 14,3 15,0Vermeer Mid Volatility 10,8 0,7 10,3 10,5Permal Global Multi-Manager Long/Short USD 10,7 2,3 9,6 9,8 11,8Permal Multi-Strategy USD 7,7 2,2 8,3 7,7Parworld Quam 7,7 0,4ING Multi-Strategies Topaz 5,5 -0,2 6,9 5,6I E X P r o f s Q 2 / 0 8

Hedge Funds47Absolute beginnersBegin maart lanceert Kempen Capital Management het Kempen Absolute Return CreditFund, een fonds dat zowel long- als short-posities kan innemen in de kredietmarkt.IEX Profs sprak met twee van de drie fondsmanagers. door Peter van KleefKenmerkend voor het KempenAbsolute Return Credit Fund(KARCF) is dat het fonds zowellong- en shortposities kan innemenen geen renterisico neemt. Hierdoormoet het fonds in elke markteen stabiel rendement kunnen makenen niet zoals zoveel gewone longonly-obligatiefondsen een speelbalzijn van de cyclus in de kredietmarkt.Fondsbeheerders Richard Klijnstra,Ronald Polano en Alain van der Heijdenstreven met KARCF naar eenrendement van driemaands Euriborplus 3%. Een andere pijler onderhet fonds is het geringe neerwaartserisico van “maximaal 5% per jaar”.Over de afgelopen zeventien maandenheeft het fonds, ondanks alle turbulentieop de beurzen, het gewenstestabiele resultaat behaald, zij het nogop papier. De maanduitslagen zijndaarbij bescheiden: vijftien keer eenpositief rendement en twee keer eennegatief rendement. Over de testperiodewerd een rendement van 10,2%bijgeschreven versus 1,8% voor traditionelecredit-producten.Drie strategieënHet rendement wordt behaald meteen portefeuille die bestaat uit driestrategieën. Afhankelijk van de kredietcycluswordt bepaald hoe zwaarelke strategie meeweegt:• Blok 1: Long only obligatiesDe KredietcyclusDe kredietcyclyus2,5 Ischuld groeitsneller dan winst21,510,50II“Bubble” barstIIISchuldreductie• Blok 2: Pair trades (long/short)• Blok 3: Indices (long/short)Blok 1 bevat obligatieposities zonderleverage. Er wordt geïnvesteerd in individueleobligaties. Omdat de rentepositiesworden afgedekt, is dit blokniet rentegevoelig. Schommelingenin de kapitaalmarktrente hebben dusgeen invloed op het rendement. Hettweede blok omvat veertig tot vijftigpair trades, waarbij een longpositiewordt genomen in aantrekkelijkecredits en shortposities in minderaantrekkelijke credits. Deze positiesleveren winst op, zodra het prijsverschiltussen de beide credits inloopt.Omdat er pair trades worden gebruiktis de algemene trend in de creditmarktniet van belang. In het derdeblok wordt wel ingespeeld op dealgemene marktrichting door long ofshort te gaan op de kredietindices.Beperkte leverageHet fonds werkt met leverage, maardie is per saldo beperkt. “We zijn conservatiefwat betreft leverage en rendementsdoelstellingen”,stellen Klijnstraen Polano. “We nemen geen alte grote individuele posities in, in depraktijk maximaal 5%”. Daarnaastzijn de meeste namen in de portefeuilleinvestment grade, oftewelvoorzien van hoge credit ratings. Verhandelbaarheidis bij het uitkiezenvan posities van groot belang. “Verderhebben we de posities renteneutraalgemaakt enIVWinst groeit snellerdan schuldDec-99 Oct-00 Aug-00 Jun-02 Apr-03 Feb-04 Dec04 Oct-05 Aug-06 Jun-07richten we ons opEuropa.” Een belangrijkerol isin de portefeuilleweggelegd voorCDS (Credit DefaultSwaps), demeest liquide instrumentenop demarkt voor kredietderivaten.Fonds: Kempen Absolute ReturnCredit FundFondsbeheerders: Richard Klijnstra,Ronald Polano, Alain van derHeijdenStreefvermogen: 50 miljoen euro(start), 300 miljoen euro (2010)Minimale investering: 25.000 euroBeheerfee: 0,75% + 15% performancefeeValuta: euroBeursnotering: neeLiquiditeit: maandelijks in- en uitstappenDividend: halfjaarlijkse uitkeringLeverage: maximaal 5 keer de nettowaardeDoelstelling: driemaands Euribor+ 3%Precies de juiste faseD e kredietmarkt heeft een beetjegriezelige bijklank de laatste tijd,maar de timing van de lancering kanbijna niet beter, als het aan Klijnstraen Polano ligt. “De kredietcyclus bestaatuit vier fases en we zitten nuprecies in die fase waar de volatiliteitoploopt en de credit spreads uitlopen.”Die fases zijn:• Schulden lopen harder op danwinsten.• De bubbel barst.• Schuldenreductie.• Winsten groeien harder danschulden.Vooral in de eerste twee fases moetde meerwaarde van het fonds snelduidelijk worden. Voor het opbouwenvan een trackrecord waarmeezowel de institutionele als de particulieremarkt overtuigd moet worden,is dat essentieel. En nu maar hopendat KARCF de papieren rendementenkan omzetten in écht rendementna lancering.Q2I E X P r o f s Q 2 / 0 8

52Hedge fundsReal Life Hedge, afl. 2Waarin John Hoek en Kees Collee 2007 en januari goed doorkomen, slecht begrepenworden door vermogensbeheerders en een conflict of interest vermijden.door Pieter KortKees Collee en John HoekTurbulentie op de beurs ismeestal goed nieuws voorhedge funds. In ieder gevalwel voor de hoofdrolspelersin dit hedge fund-feuilleton. DQSFund onderscheidde zich in 2007 vande AEX (+4%) met een positief rendementvan +17,08%. Daar kun je meevoor de dag komen. Midden januari,als we DQS-oprichters John Hoeken Kees Collee wederom aantreffen,heeft de AEX een van zijn heftigsteweken in lange tijd achter de rug.“Hoe slechter de aandelen het doen,des te beter doen wij het, in ieder gevalrelatief”, zegt John Hoek. “Wehebben tot nu toe de hele maand inde plus gestaan; ik hoop dat we datzo kunnen houden.”Het thema van het moment is riskmanagement. Niet dat het nieuw isvoor Hoek en Collee – het is het hartvan hun beleggingsmodel – maarin de meeste gesprekken met potentiëleklanten speelt het een groterol. “De hele subprime-crisis is terugte voeren tot een gebrek aan risicomanagementbij de banken en autoriteiten”,zegt Hoek. “De afgelopentijd hebben we met een paar serieuzebeleggers gesproken, die ons uitnodigdenvanwege de goede performance.Vervolgens gaan driekwartvan de vragen over ons riskmanagement.Soms krijg ik de indruk dat zedie vragen alleen aan ons stellen.”Kip en ei-probleemNu DQS kan laten zien dat het inslechte tijden goede resultaten weette boeken neemt de belangstellingtoe, zegt Hoek. “Op een regenachtigejanuariavond kreeg ik een mailvan een asset-manager uit New York.We hebben ons geregistreerd bij eenaantal Amerikaanse hedge fund-databases.Zij volgden ons al een tijdje,vertelden ze. Uiteindelijk kwam ereen conference call waarin, je raadhet al, riskmanagement een grote rolspeelde. Ze hebben ons een voorstelgedaan om een gedeelte van de assetsvan één van hun fondsen te beherenvia een managed account. Wewaren zeer vereerd, maar toch hebbenwe het niet gedaan. DQS fund ende huidige participanten hebben ernamelijk niets aan, en het geeft, vindenwij, een conflict of interest.”Prioriteit blijft voorlopig het binnenhalenvan geld voor DQS Fund zelf,zodat de doelstelling van 50 tot 100miljoen euro beheerd vermogen inzicht komt. Daar moet Hoek vooralzelf de boer voor op. “We hebben eenaantal fund of funds en beheerdersbenaderd. Maar van de reacties krijgik de indruk dat een aantal geen ideeheeft waar het over gaat. Ik beldemet een Nederlands fund of funds,waar ik te horen kreeg: ‘wij doen eigenlijkniet in fondsen met kwantitatievestrategieën omdat we nietbegrijpen hoe dat werkt’. Met ande-I E X P r o f s Q 2 / 0 8re fund of funds heb ik trouwens weleen goed gesprek gehad”, zegt Hoek.“Er zijn er die zeker geïnteresseerdzijn, maar die aanlopen tegen hun eigenstatuten die bepalen wat de minimumomvang van een fonds moetzijn om te kunnen participeren, hetbekende kip en ei probleem.”Hedge funds vs. AEXBij klassieke vermogensbeheerdersspeelt weer een andere problematiek.“Hun referentiekader, en dat van hunklanten, is de AEX. Een hedge fund istoch wel erg spannend voor ze. En alsze het al doen gaan ze voor de grotenamen. Dat de AEX grotere drawdownsheeft dan wij met onze multistrategieooit gehaald hebben is voorhun kennelijk geen argument. Tegenhun klanten kunnen ze een grotedrawdown van de AEX makkelijkerverdedigen dan een veel kleine ineen hedge fund.”Een en ander betekent wel dat hetmet de instroom van nieuw vermogennog niet erg wil vlotten. Daaromzijn Hoek en Collee ook aan het zoekennaar eenmalige verstrekkers vanseed capital. “Samen met onze adviseurDick Siekman ben ik daarvoornaar Londen geweest”, zegt Hoek. “Ineerste instantie liep dat goed, ze warenerg enthousiast over ons fonds,de performance en het natuurlijk hetrisicomanagement. Ik had echt hetidee dat we daar een voor bede partijengoede deal konden doen. Wehadden ook vrij snel een voorstel,maar dat was toch minder goed danwe gehoopt hadden, dat hebben wedus afgeslagen.”Hoe doorstaat DQS de stormen op debeurs? En welke fund of funds of seedinvestors gaan toehappen? Lees meerin aflevering 3 van Real Life Hedge inhet volgende nummer van IEX Profs.Q1

54BeleggingsfondsenFonz’ Focus“De markt heeft misschien niet altijd gelijk, maar trekt wel altijdaan het langste eind.”Januari heeft maar weer eens bewezen dat koersen ook hard naar benedenkunnen gaan. Zelfs bij redelijke waarderingen, in tegenstellingtot de internetkrach toen de waarderingen van dotcoms tot aan de hemelreikten. En ondanks een Federal Reserve die de beurzen te vuur en tezwaard overeind wil houden. Na drie weken stond de AEX zomaar 20% lageren tikten we in één lange glijvlucht vanaf 515 punten zelfs de 400 even aan.Daarmee penetreerden beleggers massaal de overdrijvingsfase die aan heteind van elke heftige beweging wacht. Overdrijven is een vak dat de aandelenmarkttot in de puntjes beheerst. De markt heeft misschien niet altijd gelijk,maar trekt wel altijd aan het langste eind. Dat is geen fijne constatering,maar wel eentje waar je maar beter snel mee kunt leren leven.Twee handen aan het stuurAls belegger zit je tussen twee vuren, op zo’n moment. Op je linkerschouderfluistert een klein duiveltje je angst in, op je rechterschouder probeert een collega-duiveltjeje tot hebzucht te verleiden. Zowel angst als hebzucht zijn slechteraadgevers. In deze markt moet u van de knoppen afblijven en gewoon mettwee handen uw stuur vasthouden. Het is wel handig als u dergelijke scherpedalingen ziet aankomen. De ratten die deze afschminking van de beurzen alsinds 2003 voorspelden komen nu links en rechts uit hun holen gekropen. Ditis hun dag. Fijn voor de ratten, al hebben ze vier jaar lang pijn geleden.Fonz roept al sinds oktober dat hoogtevrees de markt binnen geslopen is ensinds die tijd heeft hij een steeds grotere positie ingenomen in Carmignac Patrimoine.Dat is een snelschakelend mixfonds met een aandelenweging dietussen de 10 en 60% ligt. Medio januari – voor de grote implosie – was die wegingal teruggebracht naar het toegestane minimum. Het fonds is goed vooreenderde van de IEX Funds of Fonz modelportefeuille en heeft met een performancevan rond de 0% bijgedragen aan een outperformance van de MSCIWorld in januari met 1%. Dat neemt niet weg dat ook Fonz pijn geleden heeft.Maar stilzitten tijdens het scheren is een stuk aangenamer als je weet dat eendeel van je portefeuille zichzelf aan de markt aanpast.Kleine wijzigingenDaarmee verval je niet in het paniekvoetbal waarbij beleggers zichzelf gaanknippen en scheren. Dat loopt altijd verkeerd af. Sommige dingenmoet je aan de markt overlaten. De daling biedt welkansen om wat kleine verschuivingen inde portefeuille aan te brengen om watextra opwaarts potentieel te creëren.Maar alles met mate, want één ding iszeker: de jaren dat alle vormen van risicorijkelijk beloond werden, zijn voorbij.Dat vraagt om een meer prudente aanpaken daarbij mag een actief mixfondsniet ontbreken. Zeker omdat die bodemop 400 ondertussen misschien nog eenkeer opgezocht is tussen het momentvan schrijven en het momentdat u IEX Profs in handenkreeg. Q2Hoofdredactie:Pieter Kort (pieter.kort@iex.nl)Eindredactie:Laura Iseger (laura.iseger@iex.nl)Art direction en vormgeving:Studio Jaap van der Zwan, AmsterdamMet medewerking van: Alain CohenRedactie:Michiel Pekelharing, Peter van Kleef, Fleurvan Dalsem en Arend Jan Kamp (redactie@iex.nl)Medewerkers:Jerry de Leeuw, Jacques Potuijt en Marcel Tak(redactie@iex.nl)Beeld:Mark van den Brink, Robert Elsing enRonald HoebenKoersen en fondsdata:Lipper & Lipper FERIDirectie:Peter van Sommeren (uitgever), Hans-PoulVeldhuyzen van Zanten en Eric VisserAbonnementsprijzen:Jaarabonnement in Nederland en Belgïe€ 79,50 (4 nummers)Voor andere landen geldt eenverzendtoeslag van € 30,-Losse nummers: € 19,95 nazending: € 23,95Alle prijzen zijn exclusief BTWAbonnementen en bezorging:Abonnementen kunnen op elk gewensttijdstip ingaan en lopen automatischdoor, tenzij vier weken voor de vervaldagschriftelijk wordt opgezegd.Nieuwe aanmelding via Abonnementenland:www.aboland.nlAdvertenties:Edwin Broekhuizen, Peter Moltmaker, IdoKramer, Glenn Seca en Niek den Tex (sales@iexmediagroep.nl) Traffic: Freek Vos, SamirRedouani en Dani Taboada Parga (traffic@iexmediagroep.nl) Investor relations: FransGunnink. Concepten: Salem RianiOperations en techniek:Reinier Willems, Chiel Versteege; TriLab:René van der MeydenDrukkerij: Senefelder MissetNiets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze wordenovergenomen zonder schriftelijke toestemmingvan de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes enovereenkomsten van IEX Media Groep bv zijn vantoepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij deKamer van Koophandel te Amsterdam. iex magazine bevatinformatie en wenken, die met de meeste zorgvuldigheidzijn samengesteld. IEX Media Groep bv en de bij dezeuitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaardengeen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen, diezouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van indeze uitgave opgenomen informatie en wenken. Degegevens zoals wij die van u hebben ontvangen, kunnenworden gebruikt voor het toezenden van informatie en/of aanbiedingen door IEX Media Groep bv en speciaalgeselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, gelieveeen briefje te sturen naar: IEX Media Groep BV,t.a.v. de klantenservice, Postbus 75662, 1070 ARAmsterdam.IEX Profs is een magazine over beleggen enbeleggingsproducten voor professionals inde financële industrie. Het wordt uitgegevendoor IEX Media Groep bv en verschijnt vierkeer per jaar.© iex 2008media groepI E X P r o f s Q 2 / 0 8