Aandelen wereldwijd - Iex

V o o r d e è c h t e b e l e g g e rProfs01/09BeleggingsfondsenStructured ProductsTrackers / CertificatenHedgefundsWhen the goinggets tough...De allerbeste fondsenvan dit momentHenk Grootveld,medebeheerder van Robeco Hollands Bezit en een van de Lipper Fund Award-winnaars

INHOUD3Profs01/09Trends4 TrendsStijgers, dalers, nieuwe producten, opvallende trendsen transfers uit het hart van de financiële professie.Dr. Hoe10 Hoe veilig zijn mijn obligaties?IEX Profs-specialist Dr. Hoe geeft antwoord op prangendebeleggingskwesties. Deze keer: hoe goudgerandis een obligatieportefeuille nog?Asset allocation30 Een treetje lager op de ladderAandelen zijn te eng, obligaties leveren te weinig op.IEX Profs daalt de risicoladder af en komt kansrijkeprefs, convertibles en ander schuldpapier tegen.Colums21 Op zoek naar survivorsDidy van der Schilden“Loopt de hedgefundindustrie op z’n einde? De gevolgenvan de verkoopgolf zijn groot, maar de goede,transparante beleggers zullen overleven.”24 Achteraf regeren of vooruitzien?Jacques Potuijt“ Is een parlementaire enquête naar de overname vanABN Amro nu echt zo nodig? Een kind kan zien watdaar fout is gegaan...”34 Een best case scenarioLéon Cornelissen“Doemdenken is de mode van het moment in definanciële wereld. Ik zie genoeg lichtpuntjes voor eenvoorzichtig tegengeluid...”Advertorials22 Fortis28 Insinger de BeaufortBeleggingsfondsen12 De Nederlandse marktEen compleet statusrapport van de Nederlandse fondsenmarkt,inclusief inflows, outflows en depopulairste fondscategorieën.14 IEX Lipper Fund Awards 2009Kende het krankzinnige beursjaar 2008 ook winnaars?Deze fondsen presteerden relatief - of zelfs absoluut -goed genoeg om mee te kunnen delen in de jaarlijkseprijzenregen van de Lipper Fund Awards.40 Top 400 BeleggingsfondsenHet IEX Profs-fondsenoverzicht.50 Fonz’ FocusBeleggingsfonz is op zoek naar een trend. 2009 wordthet jaar van...ja, van wat eigenlijk?Structured Producs36 Welk type belegger bent u?Marcel TakDe AFM onderscheidt vier verschillende typen beleggers.Marcel Tak zoekt uit welk type product het best bijwelke belegger past.Trackers/certificaten39 ETF’s als vluchthavenOpvallende tegentrend in een krimpende wereld: devraag naar ETF’s neemt toe. Met name grondstoffen enolie zijn populair. De harde cijfers.Hedgefunds9 Hollandse Hedge Fund IndexVoor het eerst is er een heuse index voor Nederlandsesingle manager-hedgefunds. Fondsenhuis Finlesbouwde hem, IEX Profs stelt hem aan u voor.26 Oh jee, het is toch geen Madoff?Ineens kijkt u met heel andere ogen naar dat fondsdat iedere maand braaf een klein winstje laat zien.Waarom JP Morgan Highbridge het kennelijk wel kan.49 Real Life Hedge, afl. 7Waarin John Hoek en Kees Collee terugblikken op eenopmerkelijk succesvol 2008.I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Trends45PortefeuillebeheerDividendbeleggen wordt valkuilEen recessie betekent dat de meeste bedrijven flink gaan snijden in het dividend.Vooral financials gaan de uitkering fors verlagen of het dividend helemaal schrappen.Sommige beleggingsfondsen hebben hun portefeuille beter ingericht op de nieuwedividendwereld dan andere.door Michiel PekelharingHet dividendrendement van aandelenligt, op een enkele bananenrepubliekna, overal ter wereld bovenhet rendement op staatsobligaties. Goudentijden dus voor dividendbeleggers? Nietecht. Hoewel het rendement van sommigeaandelen op papier boven de 10% ofzelfs 20% uitkomt, is het een kwestie vantijd voordat bedrijven flink het mes in deuitkering gaan zetten. Een hoog dividendrendementis nu minstens zo vaak eenwaarschuwingssignaal dat een bedrijf inde problemen zit dan dat het een kenmerkis voor een mooi waardeaandeel. Dat geldtdubbel voor de banksector, die hard isgeraakt door de kredietcrisis en zich nu kanopmaken voor een stijging van het aantalslechte leningen als gevolg van de recessie.Dividendfondsen reageren tot nu toe vrijtraag op de veranderende financiële wereld.De meeste partijen hadden aan het eindevan het derde kwartaal nog één of meerbanken bij de tien grootste posities. Zonderuitzondering hebben de fondsen nog steedseen fors deel van de portefeuille ingeruimdvoor financials, hoewel dat lang niet altijdvrijwillig is.Dividend levert rendement“Dividend is het belangrijkste ingrediëntvan het totaalrendement op aandelen”, zegtJohn Stainsby, Client Portfolio ManagerFinancialgevoeligheid vandividendfondsenvan het JP Morgan Global Dividend Fund.Hij wijst daarbij op een onderzoek vanzakenbank Dresdner Kleinwort waaruitblijkt dat in de periode tussen 1950 en 2000alleen al dividenduitkeringen van beursgenoteerdeNederlandse bedrijven goedwaren voor een gemiddeld rendement vanruim 5%. Daar komt nog eens 2% bovenopdankzij dividendgroei, terwijl veranderingenin de waardering van aandelen slechtseen bijdrage leverde van 0,5%. Het beeldin andere Europese landen is hetzelfde,met uitzondering van Duitsland waardividendgroei veruit de grootste bijdrageleverde aan het totaalrendement. “Een goedbegrip en goede inschatting van cashflowis een vereiste voor het ontwikkelen vaneen succesvolle dividendstrategie”, verteltStainsby. “Het gaat daarbij om het selecterenvan aandelen met een aantrekkelijk enFonds Financials in tien top holdings % Financials Per: Rendement 2e helft 2008DWS Top Dividende Munchener Ruck 10,0% 12/30/2008 -32,3%Templeton Global Equity Income 11,4% 12/31/2008 -21,6%Delta Lloyd Select Dividend 11,8% 11/30/2008 -16,7%JP Morgan Global Dividend Zurich Financial Services 16,9% 12/31/2008 -18,0%Blackrock Global Enhanced Yield 18,5% 12/31/2008 -20,1%Schroder ISF Global Equity Yield 19,2% 12/31/2008 -21,8%ING Invest - Global High Dividend Banco Santander 19,3% 12/31/2008 -25,6%Fortis High Dividend World Cap HSBC 22,3% 11/30/2008 -26,1%groeiend dividendrendement, samen meteen sterke cashflow.” In het huidige klimaatis vooral dat laatste van groot belang, wanthet cashflow-overzicht van veel bedrijvengaat er dit jaar heel anders uitzien dan in2008.Leve de vrijheidEen recessie betekent dat veel cyclischesectoren het moeilijk krijgen en er blijftdan weinig ruimte over voor het handhavenvan het dividend. Veel fondsenzetten daarom zwaar in op telecom-, nuts-,energie- en farmacieaandelen. Voor zoverDividend: hogeris niet beterAls het op dividend aankomt is groterniet altijd beter. Als aandelen uit deS&P 500 index gerangschikt wordenin decielen op basis van de hoogte vanhet dividendrendement, blijft de groepmet het hoogste dividend de index inde afgelopen dertig jaar ruimschootsvoor (2869% tegenover 1870%). Dezerendementen vallen allebei in het nietbij de ruim 5000% die aandelen in hettwee-na-hoogste deciel boekten. Ookde aandelen in het een-na-hoogstedeciel bleven de groep met het hoogstedividendrendement voor.100009000800070006000500040003000200010000Decile 8Decile 10SPX12/79 12/84 12/89 12/94 12/99 12/04ze daar ten minste de ruimte voor hebben.Stainsby heeft bijna alle vrijheid bij hetsamenstellen van zijn fonds, dat bestaatuit veertig tot zeventig aandelen uit allehoeken van de wereld. Momenteel heefthet JP Morgan Global Dividend Fund eenNederlands tintje, want Royal Dutch Shellen KPN zijn twee van de drie grootsteholdings. Niet alle fondsen hebben echterde ruimte om veel te schuiven, aangezien ersoms ook rekening gehouden moet wordenmet een tracking error. In dat geval is eenflinke positie in financials onvermijdelijk,aangezien deze sector een slordige 20% vande benchmark vormt. Het is dan van belangom de nadruk te leggen op verzekeraars tenopzichte van banken, aangezien deze niette maken krijgen met een stijging van hetaantal oninbare leningen. In het ideale scenariois de weging van financials natuurlijkzo laag mogelijk en DWS Dividend is hetfonds dat daar het dichtst in de buurt komt.De bedrijfstak weegt slechts voor 10% meein de portefeuille van manager ThomasSchuessler, die binnen de branche vooral denadruk legt op Canadese banken. “Ik benvrij zeker dat die spelers hun dividend niethoeven te verlagen.” Daarnaast kijkt hijvooral naar aandelen waarvan de uitkeringkan stijgen. “Ik heb nu een aandeel in portefeuillemet een dividendrendement van1,5%, maar het bedrijf heeft ondertussencijfers bekendgemaakt die erop wijzen dathet dividendrendement volgend jaar vijfkeer zo hoog wordt.”Wrong is rightAlles wordt anders als de recessie strakseen stuk minder diep en lang blijkt te zijndan waar het nu naar uitziet. In dat gevalvalt de stijging van het aantal oninbareleningen voor banken opeens heel ergmee, waardoor de aandelen in deze sectorwaarschijnlijk sneller omhoog schieten danhet marktgemiddelde. Maar een adviseurbehoedt zijn klanten natuurlijk liever vooreen dividendmisstap dan dat hij straksright for the wrong reasons is.EditorialDe Borrels, De Prooien De CrisisHet was dit jaar drukker op de nieuwjaarsborrel van Euronext dan ik injaren heb gezien. Bij alle netwerkavondjes in het financiële circuit is debar goed bezet, overigens. Misschien zijn alle bankiers en beleggersmassaal aan de drank geraakt – de verleiding moet groot zijn na dezoveelste dag achter een druipend koersenscherm – maar ik schat in datmet name de behoefte om te netwerken groot is op het moment. Hettempo waarin de financiële sector desintegreert is hoog en dan is het wel zoslim om regelmatig te laten zien dat je nog aanwezig en volop in business bent.En als je onverhoopt toch binnenkort op straat staat, dan is een binnenzak volvisitekaartjes ook wel zo handig.Op al die avondjes zijn er twee belangrijke gespreksonderwerpen: De Prooi(“op welke bladzijde ben jij?”) en, natuurlijk, De Crisis. Hoewel iedereen jongerdan 80 compleet shellshocked moet zijn door die crisis komt dat op zo’n borrelzelden aan de oppervlakte. “Zware tijden, nou! Met ons gaat het nog goed,hoor, maar oei oei, bij (vul hier een bank naar keuze in) is het een complétepuinhoop.” Tja, misschien is dat zo, maar voorlopig blijft het toch vooral bijrampverhalen. Het aantal echte slachtoffers is – we schrijven begin februari2009 – eigenlijk nog relatief beperkt. Laatst stelde ik met drie man van drieverschillende financiële instellingen vast dat we ondanks alle dramaverhalennog maar erg weinig mensen kennen die hun baan zijn kwijtgeraakt doorde kredietcrisis. De grond onder hun voeten is allang overgegaan in een diepravijn, maar als tragische tekenfilmfiguurtjes blijven de bankiers en beleggersmassaal nog een poosje rechtdoor rennen. Wat moeten ze anders?Dat de kredietcrisis zijn slachtoffers gaat maken is evident.Maar wie, waar en hoe is na al deze maanden nog steedsniet duidelijk. Niemand kan echt iets zinnigs zeggen overhoe de wereld er volgend jaar uit ziet. Is het financiële systeemdan helemaal ingestort? Of zijn we dan al weerde eerste lichtpuntjes aan het ontdekken en volopnieuwe beleggingskansen aan het benutten? Eén dingis zeker, er zal hoe dan ook belegd moeten worden dekomende tijd. Pensioenfondsen moeten dekkingsgradenrepareren, babyboomers proberen van hun oudedag te redden wat er nog van over is en de rest van dewereld is tot de ontdekking gekomen dat sparen ook eenvorm van beleggen is, met bijbehorende risico’s.En het prettige is, er zullen altijd producten zijn waar uwèl geld mee kunt verdienen. In dit nummer presenterenwe een aantal beleggingen die ook met minderrisico dan aandelen kansrijk zijn en een hele seriewinnaars van de Lipper Fund Awards die vorig jaar opzijn minst relatief en soms zelfs in absolute zin positiefverrasten. Op onze gloednieuwe website www.iexprofs.nl houden we u vanaf nu dagelijks (ook per email-nieuwsbrief)op de hoogte van de allerlaatste producten, ontwikkelingenen nieuwtjes waar u als beleggingsprofessionalin dit merkwaardige tijdsgewricht van op de hoogte moetzijn. Ik zie u online.Pieter KortI E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Trends6 7Centraal orderboek in AmsterdamAlle ETF’s verzamelenWat vindtde hedgefundmanager?Nice to knowFinanciële FaqtsExchange Traded Funds (ETF) wordenvanaf 14 januari op het Euronextplatformalleen nog maar in Amsterdamverhandeld in plaats van op meerderebeurzen. Op die manier ontstaat er éénorderboek voor elke ETF. De trackers kunnenwel hun notering houden op verschillendebeurzen van Euronext. Aanbieders moetenzelf deze keuze maken. iShares heeft alaangegeven om nieuwe ETF’s alleen in Amsterdamte lanceren. In Parijs genoteerdeiShares blijven daar gewoon genoteerd.talking profsNieuwe productenEuronext ziet alleen maar voordelen vanhet enkel orderboek. Door deze maatregelzijn de transactie- en afwikkelingskosten100% geharmoniseerd. De liquiditeit wordtgeconcentreerd op één orderboek, waardoorspreads verbeteren en er betere prijsinformatiezal zijn.Beleggers krijgen toegang tot een grotereen meer efficiënte markt, stelt Euronext.Grotere liquiditeit en lagere spreads leidenuiteindelijk tot lagere kosten voor beleggers,stelt Euronext.Robert J. Schiller, een van de weinigeeconomen die de kredietcrisis om dejuiste redenen voorspelde:“Risk managementis niet hetzelfde alshet voorkomen vanriskant gedrag”.Of hij nog recht van spreken heeft ismoeilijk te zeggen, maar de hedge fundmanager heeft nog wel een meningin ieder geval. Gevraagd door onderzoeksbureauLipper naar de Top-beleggingscategorieënvoor 2009 zeggenhedge fund managers vooral te willeninzetten op distressed securities, globalmacro, managed futures en long/shortequity.Uit de enquête komt verder dat dezegroep beleggers verwacht dat er geengrote veranderingen komen in de hefboomdie fondsen hanteren en dat ernieuwe afspraken komen over fees.En nog interessanter: wat vinden demanagers zelf dat er moet veranderenaan de regelgeving rond hedge funds?Onafhankelijke waardering vaneffecten en activaBetere transparantie bij aanbiedingvan fondsenBeleggingsadviseurs moetenvoldoen aan vaste eisenBetere internationale co”ordinatieen één toezichtsregimeVerplichte beperkingen aan deleverage van fondsen29%13%11%11%9%Kredietcrisis avantla lettreIn de 18e eeuw leende de Franse koningenorm veel geld om oorlog te voeren tegenSpanje. Hij had iets nieuws bedacht,hij beleende toekomstige oogstopbrengsten.Daarmee was de future geboren, eenoptie op basis van toekomstige inkomsten.Franse futures werden populair in heelEuropa en er werd driftig in gehandeld, dekoning was toch rijk? Futures werden zelfsmeer waard dan het leenbedrag. Toen deFranse oogst mislukte en de koning daardoorkrap bij kas begon te zitten, daaldende koersen van zijn leningen. Ineens wildeiedereen er tegelijk vanaf en stortte dehandel in. Uiteindelijk is maar 75% van dewaarde betaald; in sommige gevallen pasdecennia later. Frankrijk ging als gevolgvan het koninklijke gat in de hand dooreen diepe economische crisis die bijna eenhalve eeuw duurde. Die recessie resulteerdein de Franse Revolutie. De kleinzoon van dekoning betaalde voor de financiële avonturenvan zijn grootvader met zijn hoofd.Zelfmoord: toenniet, nu welHet aantal zelfmoorden in New Yorkop 29 oktober 1929 lag ver onderhet gemiddelde van die tijd, blijktuit onderzoek. Alle verhalen over aandelenhandelarendie uit ramen sprongen zijnniet waar. Het aantal zelfmoorden in deVerenigde Staten liep licht op in de jaren nade grote beurscrash en daalde toen weer.In de huidige crisis plegen wel relatief veelmensen in de Verenigde Staten zelfmoord,meestal na hun gezin te hebben omgelegd.Het vuurwapen is daarbij favoriet, zo blijktuit onderzoek.Levensverzekeringis oudDe levensverzekering is een uitvindervan de Genuaanse bankier Lorenzodi Tonti (1602-1684). Hij bedacht detontine: een groep mensen stort een bedragbij hem; hij gaat daarmee investeren. Vervolgensbetaalt Tonti uit de opbrengst iederjaar een vast bedrag terug aan de inleggers.Individuele betalingen uit de tontine stoppenals een inlegger dood gaat. De overlevendenmogen vanaf dat moment ook zijnjaarlijkse som onder elkaar verdelen. Datgaat zo door tot er nog maar één inleggerin leven is. Soms was dat reden om een medeverzekerdenaar het leven te staan - oeps,daar gaat mijn handboog per ongeluk af.Faqt.nl is een nieuwe website mettrivia, eigenwijze wetenschap enhandige kennisDe weinige nieuwe producten van deafgelopen maanden zijn vooral ETF’s,derivaten en andere alternatieve beleggingsproductenzoals garantieproductenen hedgefunds. Nieuwe actief beheerdebeleggingsfondsen, nee, die komen erhoogstwaarschijnlijk voorlopig niet. Defondsmanagers zijn – als het zo doorgaat(zie ook het overzicht van de Nederlandsefondsenmarkt op pagina 12 van dit magazine)al blij als hun fonds nog bestaat eind2009.Indonesië heeft nu ook een eigen tracker.Market Vectors Indonesia ETF, gesponserddoor Van Eck Global, wordt verhandeldop NYSE Arca. Bedrijven in de indexmoeten minimaal 50% van hun omzetin Indonesië behalen en een notering ofhoofdkantoor hebben in dat land.ABN Amro Markets gooit er weer eennieuwe versie van een bestaand structuredproduct tegenaan. De ROCC anno 2005,krijgt een nieuw broertje, het 6% DJ EUROSTOXX 50® ROCC Certificaat, dat vooralgoed moet renderen als defensieve beleggingin een stagnatiejaar, meldt de bank.Commodities-goeroe Jim Rogers heeft samenmet de Australische bank Macquarieeen nieuwe index ontwikkeld. De Macquarie& Rogers China Agriculture index isopgebouwd uit aan de beurs verhandelbarefutures op landbouwproducten dieveel in Azië worden gegeten. Graan, maïsen sojabonen zijn de hoofdbestanddelenvan de index. Daarna komen pas rijst, koffie,cacao, rubber, palmolie sinaasappelsapet cetera. Rogers, die in 2006 Amerika verruildevoor Singapore, is een echte Azië- enmet name China-believer. En met China alssnelsgroeiende landen in de regio - zoweleconomisch als op bevolkingsgebied - blijftde vraag naar landbouwproducten stijgen.ABN Amro komt ook met het 10,5%Discount Reverse Exchangeable AEXDividend Certificaat. De note heeft eenlooptijd van één jaar en keert aan het eindvan de looptijd een coupon van 10,5% uit,ongeacht het verloop van het onderliggendeAEX Dividend Certificaat.Morgan Stanley lanceert een fonds dat zichricht op bedrijven in de sector Infrastructuur.Het fonds is een voortzetting van eennutsfonds van de vermogensbeheerder.Van het fondsvermogen wordt nu 80%gestoken in beursgenoteerde infrastructuurbedrijven.Het Morgan Stanley GlobalInfrastructure Fund mikt vooral opmiljardeninvesteringen die de regeringenvan Brazilië, China, Duitsland, het VerenigdKoninkrijk, Zuid-Korea en Australië hebbenaangekondigd. Ook de nieuwe Amerikaansepresident Barack Obama ziet investeringenin infrastructuur als een uitweg uit deeconomische crisis.De Duitse derivatenbeurs Eurex komt alseerste met futures op vastgoed. Op 9februari 2009 gaat de handel van startin (jaar)contracten die gebaseerd zijn ophet totaalrendement van de InvestmentProperty Databank (IPD) UK Annual AllProperty Index. De contractomvang is50.000 pond en Eurex is van plan om in deloop van 2009 futures op Engelse vastgoedsectorindices,bijvoorbeeld op retailenkantoorvastgoed te introduceren.ING Wholesale Banking heeft recent deING Rebound Note gelanceerd. De noteheeft een onderliggend mandje van tweeEuropese aandelenindices; de Dow JonesEurostoxx 50 index (weging 80%) en deCECE Composite Index (weging 20%).CF Partners, een in Londen gevestigd environmentalfinance-specialist, lanceert begin2009 een 50 miljoen euro groot carbonhedgefonds. Dit fonds, met een minimaleinleg van 125.000 euro, is open voor zowelinstitutionele beleggers als grote particulierebeleggers.Van Lanschot heeft recent de AEX TriggerNote geïntroduceerd. Deze note heeft eenmaximale looptijd van vijf jaar. Jaarlijkswordt op de peildatum de stand van deAEX index vergeleken met de beginstand(30 januari 2009).ETF Securities, Europees marktleider ophet gebied van ETF’s op basis van commodities,gaat Amerika in. De Britse onderneming,met meer dan 6,5 miljard dollar aanbeheerd vermogen en 100 verschillendeproducten, heeft op 19 december 2008 denodige vergunningen aangevraagd bij deSEC om een zilvertracker te lanceren in deVerenigde Staten.Barclays Capital heeft naar verluidt eenvergunningsaanvraag ingediend om inAmerika ETN’s – ETN staat voor exchangetraded note – op de markt te mogenbrengen. Deze ETN’s zullen de ChicagoBoard Options Exchange’s Volatility Indextracken. Wanneer de iPath S&P 500 VIXShort-Term Futures en de iPath S&P 500VIX Mid-Term Futures ETN’s op de beursdebuteren is nog niet bekend.GAM, de hedgefunddochter van hetZwitserse Julius Baer, is van plan volgendemaand het Delphic fonds te lanceren. Ditlong-short aandelenfonds zal wordenbeheerd door Mark Hawtin (voorheenMarshall Wace Asset Management) (bron:Finalternatives)I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Trends8Transfers in de financiële sectorKomen & gaanIn de financiële wereld is de banencarrousel bijna helemaal tot stilstand gekomen.Transfers zijn daar vooral opvolgingsgerelateerd. Of richting de uitgang. In hetfinancieel onderwijs daarentegen, zijn er de nodige verschuivingen.Aegon heeft Mark Mullin benoemd totbestuursvoorzitter van Aegon Americas.Mullin wordt verantwoordelijk voor deoperaties in de Verenigde Staten, Canada enLatijns-Amerika. Momenteel is hij executivevice president van Aegon USA.Fondshuis Henderson Global Investors doetgoede zaken in slechte tijden. Zij hebbeneen team van vijf valutaspecialisten bijFortis Nederland weggehaald. Bob Arendsen Dennis van den Bosch leiden het teamen Bernd Kraan, Brieuc de Hults en JillRootsaert verhuizen ook mee. Het teamopereert eerst zes maanden vanuit Londenen daarna vanuit het Hendersonkantoor inAmsterdam-Zuid.Bart Janknegt is per 1 februari directielidvan Reaal verzekeringen. Hij is sinds oktober2006 directeur productmanagement.Jan van Boven treedt terug uit de directie.Hij wordt bestuursadviseur van SNS Reaalen gaat diverse commissariaten binnen enbuiten het bedrijf vervullen. Ook Corné vanNijhuis treedt terug uit diezelfde directie.Hij blijft voorzitter van Zwitserleven.Threadneedle neemt Ann Steele in dienstvoor de verdere ontwikkeling van ‘theEuropean Equity team’s institutional range’.Steele komt van Pictet waar ze head ofEuropean equity was. De Rabobank krijgtna 18 juni een nieuwe topman. Daarnaastheeft het Britse fondsenhuis een nieuwABS-team. Andrew Bristow, de nieuweExecutive Director, is recent overgekomenvan Goldman Sachs en van de firmaBabcock and Brown in Australië komt eengroep ABS-specialisten onder leiding vanSteven Fleming en Ashley Burtenshaw.Piet Moerland, nu lid van de raad vanbestuur Rabobank Nederland, volgt BertHeemskerk op als bestuursvoorzitter vande coöperatieve bank. Rinus van der Struiswordt de nieuwe directeur van Audit RabobankGroep. Dit bedrijfsonderdeel ondersteuntde Rabobank Groep bij het opsporenvan risico’s in de bedrijfsvoering. Van derStruis was al werkzaam bij Rabo als directeurToezicht van Rabobank Nederland.Piet MoerlandBob ArendsMark Burbach wordt per 1 februari hoofdbeleggingen voor Blue Sky Group. Als lidvan het managementteam van de pensioengroepis hij medeverantwoordelijk voorhet beleid van de onderneming. Burbachwas CIO van Stichting Pensioenfonds TNO.Bij SNS zijn de nodige stoelwisselingen:Wim Henk Steenpoorte mag zich de nieuwedirectievoorzitter van de businessunit ReaalVerzekeringen noemen en Henk Kroezewordt voorzitter van SNS Retail Bank. Hansvan Erp heeft bij DSB Bank een nieuwebaan als directeur Treasury.De financieel econoom Jenke ter Horst ismet ingang van 1 januari 2009 benoemdtot hoogleraar Portfolio management aande Universiteit van Tilburg. Hij verrichtonderzoek op het gebied van hedgefondsenen duurzaam beleggen. Zo onderzoekt hijde effecten van zogeheten lock up-periodesvan hedgefondsen. Op termijn zal hij zichbezig gaan houden met het vakgebiedneurofinance.Professor Giovanni Facchini is per 1 januari2009 benoemd tot hoogleraar in de Macro-Economie bij de capaciteitsgroep AlgemeneEconomie van de Erasmus School ofEconomics.Paul Braams is per 2009 de nieuwe directeurvan Pensioenfonds Horeca & Catering.Hij volgt daarmee Eric Uijen op die is overgestaptnaar Mn Services.Tot slot de afzwaaiende financiële professionals:ING’s topman Michel Tilmantstopt een half jaar voor zijn pensioen enwordt adviseur van de ‘executive board’. JanHommen, oud Philips en voorzitter van deraad van commissarissen, volgt hem – alsde aandeelhouders het daar mee eens zijn– in april op. Tot die tijd is bestuurslid EricBoyer interim-CEO.Hans Goossens is per januari geen landenmanagermeer bij het Britse fondsenhuisSchroder.Hans Pontier is op eigen verzoek teruggetredenals algemeen directeur gestructureerdeproducten bij Kempen & Co, onderdeelvan Van Lanschot. Patrick Degorce,een van de oprichters en partners van TCIFund Management (u weet wel, van diebrief van ABN Amro) is per 1 januari nietmeer aan deze Londense beleggingsfirmaverbonden. 01/09I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Hedgefunds9Long-short meetlatVoor het eerst is er een echte index voor Nederlandsehedgefunds. Vermogensbeheerder Finles ontwikkelde hem insamenwerking met IEX Profs.Hoe gaat het met de Nederlandsehedgefunds? Niet best, als je op denieuwsberichten afgaat. Diversefondsen zitten op slot voor uittreders en hetvoormalig vlaggenschip van de Hollandsehedgesector, GO, is zelfs in opheffing. Zwaarweer dus, maar dat wil niet zeggen datieder bootje water maakt. Er zijn diversehedgefunds die het in 2008 relatief - ensommige zelfs in absolute zin - goed hebbengedaan. Hoe gaan die het er verdervanaf brengen?Er wordt genoeg gesomberd over de sectoren misschien is dat terecht. Uiteindelijkvertellen de prestaties het echte verhaal.Samen met fondshuis Finles introduceertIEX Profs daarom een nieuwe maatstafvoor het wel en wee van onze hedge fundsector:de Hollandse Hedge Fund Index.IEX-columnist Mark Baak, van Finles, steldede index samen en houdt hem maandelijksbij. (We zouden liever dagelijks een nieuwestand publiceren, maar de meeste fondsenrapporteren slechts één keer per maandhun vermogenswaarde).Met de introductie van de Hollandse HedgeFund Index is er voor het eerst een onafhankelijkemaatstaf voor de Nederlandsehedgefunds. We hebben ervoor gekozenom alleen hedgefunds op te nemen dielong- en shortposities innemen en dat ookdaadwerkelijk doen. Daarnaast nemen wealleen fondsen op die open zijn voor in- enuitstappers. De fondsen die recent geslotenzijn zitten dus niet in deze index. Dat doenwe vanuit het idee dat de index repliceerbaarmoet zijn voor beleggers. Als er eenslot op de deur zit is dat niet mogelijk. Westuderen nog op de mogelijkheid om ookeen paar deelindices te introduceren voordiverse types hedgefunds, maar we startenmet de verzamelindex van Nederlandsesingle manager-hedgefunds. Het overgrotedeel – net iets minder dan de helft – valtin de categorie Long/short equity. Multistrategieis de één-na-grootste categorieen verder zit er onder andere Long/shortvastgoed, Long/short credit, Power tradingen Commodity trading in het assortiment. 01/09In de basisDeze achttien hedgefunds vormen samende Hollandse Hedge Fund Index•All Markets Fund•Antaurus•Aster-X Europe•Aster-X Panorama•DQS Fund (zie ook p. 49)•EV Smaller Companies Fund•Fonds Bloemendaal•Farringdon•Greenbay•HIQ Invest Market Neutral Fund•Insinger de Beaufort Alchemy•Insinger de Beaufort Real Estate•Kempen Absolute Return Credit Fund•MMT Energy•Pelargos Japan•QAM Global•Seamore Europe Alpha Fund•WiJo Japan Value FundDe Hollandse HedgeregelsWe hanteren de volgende regels voor deindexsamenstelling:• De index zal bestaan uit fondsen waarvande fondsmanager de Nederlandsenationaliteit heeft of uit fondsen dievanuit Nederland beheerd worden.• Er zullen alleen fondsen worden opgenomenin de index die zowel long- alsshortposities mogen innemen en dat ookdaadwerkelijk doen.• Fondsen kunnen maandelijks aan deindex worden toegevoegd.• De fondsen in de index kennen aan hetbegin van iedere maand een gelijke weging.• De startdatum van de index is 1 januari2009, met een indexstand van 100. Deindexstand zal maandelijks berekendworden op basis van de maandelijkseperformance sheets van de onderliggendefondsen.• Fondsen die sluiten voor nieuwe beleggersworden verwijderd uit de index. Demaand waarop het fonds aankondigt tesluiten voor nieuwe beleggers is de laatstemaand dat het fonds deel uitmaaktvan de index.• Ook wanneer fondsen worden opgehevenof geen uittredingen meer toestaanworden ze verwijderd uit de index. Demaand van aankondiging van de opheffingis de laatste maand dat het fondsdeel uitmaakt van de index.• Fondsen kunnen alleen toegevoegd wordenna toestemming van de beheerdervan het fonds. Toevoegingen kunnen aanhet einde van iedere maand plaatsvinden.• Het is mogelijk dat meerdere fondsenvan een beheerder worden opgenomenin de index. De beleggingen van deze verschillendefondsen dienen wel af te wijkenqua posities die worden ingenomen(dus geen verschillende valuta klassen ofleveraged versies van hetzelfde fonds).• Er worden alleen single manager-hedgefundsopgenomen in de index.• Fondsen die opgenomen willen wordenin de index dienen tenminste maandelijkseen koers af te geven, berekend dooreen onafhankelijke administrator. Hetbetreft hier dus enkel ‘live’ rendementen,geen gesimuleerde rendementen.• De rendementscijfers van het fondsdienen tenminste jaarlijks gecontroleerdte worden door een accountant.• Wanneer een hedgefund geen EUR klasseheeft, wordt het rendement van de niet-EUR klasse gehanteerd vermeerderd ofverminderd met de maandelijkse hedgekosten.De index staat sinds 1 januari 2009 op 100.Hoe het verloop verder zal zijn hangt afvan de prestaties van de onderliggendefondsen.I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Dr. Hoe1011De schijnveiligheid van staatsobligatiesHoe veilig zijn mijn obligaties?Worstelt u beroepsmatig met een beleggingskwestie?Vraag het Dr. Hoe via drhoe@iex.nldoor Dr. HoeGeachte Dokter,Staatsobligaties zijn het enige onderdeel vanmijn portefeuille wat vorig jaar overeind isgebleven. De laatste weken hoor ik steedsmeer verhalen over een luchtbel in staatsobligaties.Wat moet ik me daarbij voorstellen?En is er een andere veilige haven dieeventueel een alternatief is voor staatsobligaties?De dokter antwoordtOm met dat laatste te beginnen: geldverstoppen in een oude sok of onderhet matras was achteraf gezien eenprima beleggingskeuze geweest voor hetrampjaar 2008. En hoewel er in theoriemeer dan genoeg alternatieven zijn voorstaatsobligaties, bleken die vorig jaar stukvoor stuk minder veilig dan dat ze op heteerste gezicht leken. Spaarders wisten nietmeer waar ze het moesten zoeken in eenlandschap dat bepaald werd door imploderendebanken en zelfs traditioneel veiligegeldmarktfondsen kwamen in de vuurlinieterecht. Het faillissement van Lehman Brothersin september van vorig jaar heeft verschillendepartijen hard geraakt, wat rendementenopleverde van -20% en slechter. Datkomt hard aan bij beleggers die dachtendat ze hun geld stopten in een fonds dat alsdoel had om met weinig risico een rendementte boeken dat iets hoger ligt dan degeldmarktrente. Staatsobligaties zijn tot nutoe de enige schuilhaven in het financiëlegeweld. Dankzij de renteverlagingen in deVerenigde Staten en Europa en een enormeinstroom lieten sommige (langlopende)leningen een totaalrendement zien van 15%of meer. In de Verenigde Staten is het reëlerendement van een staatsobligatie met eenlooptijd van tien jaar zelfs negatief geworden(zie het kader: Schraal rendement).LuchtbelEen rendement dat veel hoger ligt dan datvan andere beleggingscategorieën en eenflinke geldinstroom zijn eveneens aanwijzingenvoor een luchtbel. Andere elementenzoals een op hol geslagen fantasie overde fantastische vooruitzichten voor desector ontbreken echter. Bovendien wordenstaatsobligaties aan het eind van de looptijdafgelost tegen de nominale waarde, terwijlbeleggers in bijvoorbeeld internetaandeleneind jaren negentig maar wat graaghun oorspronkelijke inleg hadden teruggezien.Van een traditionele luchtbel kan dusgeen sprake zijn. Op basis van traditionelevergelijkingen bestaat er weinig twijfel datstaatsobligaties overgewaardeerd zijn. Hetis opvallend hoeveel experts de laatste tijdhet rendement op deze leningen afzettentegen het dividendrendement op aandelen.In Italië staat tegenover een rentevergoedingvan 4,3% bijvoorbeeld een dividendrendementvan 9% en in Hongkong komtdit op respectievelijk 1,3% en 5%. Wereldwijdlijken aandelen uit rendementsoogpunteen veel lucratievere keuze danstaatsobligaties. De clou zit natuurlijk in hetwoord ‘lijken’, aangezien het onvermijdelijkis dat veel bedrijven hun dividendrendementgaan verlagen of helemaal schrappen“Geld verstoppen in een oude sokof onder het matras was eenprima beleggingskeuze”(zie ook pagina 4). Toch is dit een duidelijksignaal dat andere beleggingsklassen in deogen van strategen aantrekkelijker wordenten opzichte van staatsobligaties. Maarzonder wereldschokkende gebeurtenis magdat geen aanleiding zijn om de posities indeze leningen op korte termijn snel af tebouwen. Er zijn uiteraard wel verschillendescenario’s te bedenken waarin de koersenopeens sterk onder druk komen te staan.Einde van de euroDe macro-economen van enkele zakenbankenfilosoferen bijvoorbeeld al voorzichtigover wat er met de euro gaat gebeuren nusommige Europese landen veel harder geraaktworden door de recessie dan andere.Het kan dan verleidelijk worden om terugte grijpen naar de eigen munt, waardoorruimte omstaat voor een eigen monetairbeleid en een verlaging van de rente. Het isDr. Hoe echter niet gelukt om een econoomte vinden die durft te voorspellen dat eenof meer van de Zuid-Europese landen uitde euro stapt. Opvallend is wel hoe vaak deopmerking wordt gemaakt dat er één landis dat zelfs al in de grondwet een exit-planvoor de euro heeft opgenomen. Dat eneland is Duitsland. De theorie is dat hetenthousiasme om zwakkere lidstaten teondersteunen gestaag wegebt en dat hetland er uiteindelijk voor kiest om op eigenkracht verder te gaan. Voorlopig is dit totaalniet aan de orde en levert het vooral leukediscussie op aan de borreltafel, evenalsde enorme stijging van het risico dat eenlid van de Europese Unie failliet gaat. Dekosten om een Ierse staatsobligatie teverzekeren tegen een default zijn in 2008met 58% toegenomen, wat net iets meer isdan de 53% voor België, 52% voor Spanje en51% voor Portugal. Per saldo zijn deze verzekeringskostennog te verwaarlozen (hetkost 121,60 euro om 10.000 euro Belgischestaatsschuld voor een periode van vijf jaarte verzekeren), maar de snelle toename vandeze kosten geeft wel aan dat er een kleinbarstje zit in de vermeende veiligheid vanstaatsobligaties.RisicohongerEen lagere risicoaversie is realistisch geziende grootste bedreiging voor staatsobligaties.Een hoge volatiliteit op de internationalebeurzen en de dreiging van eenfaillissementsgolf in de tweede helft vandit jaar zijn voldoende om veel beleggersSchraal rendement Net zo bang als in 2002Het reële rendement (couponrendement gecorrigeerd voorverwachte inflatie) van staatsobligaties is momenteel bepaaldniet om van te watertanden. In de Verenigde Staten komt ditzelfs in de min uit, wat aangeeft dat het rendement achterblijftbij de verwachte inflatie. Op korte termijn is dat geen vreemdesituatie, aangezien deflatieangst als gevolg van snel gedaaldegrondstofprijzen de boventoon voert. In de tweede helft van dejaren zeventig kwam het reële rendement van Amerikaansestaatsobligaties ook al eens in de rode cijfers terecht. Dat waseen tijdelijk effect en het is nu waarschijnlijk ook eerder eenkwestie van maanden dan van jaren voordat het reële rendementweer positief is. In Europa krijgen de houders vanstaatsobligaties ten minste nog een netto vergoeding van 1% enJapanners zijn het beste af met bijna 2,5%.Reëel rendement op Amerikaanse staatsobligaties876543210-1-21974 1977 1981 1984 1988 1991 1995 1998 2002 2005 2008Bron: JP Morgan Asset Managementvoorlopig weg te houden uit aandelen enbedrijfsobligaties. Periodes van risicoaversieen risicohonger wisselen elkaar met de regelmaatvan de klok af in de financiële wereld(zie het kader: Net zo bang als in 2002)en het lijkt onvermijdelijk dat iedereen zichover een paar jaar afvraagt waarom nietwat meer risico werd genomen in 2009.Zodra beleggers bereid zijn om agressieverpositie te kiezen op zoek naar een hogerrendement, gaat dat hoogstwaarschijnlijkten koste van de (over)weging in staatsobligaties.Daar komt bij dat het zich nual laat uittekenen dat de huidige lagerenteniveaus op langere termijn weer gaanoplopen. In de Verenigde Staten komt deofficiële rentestand op 0,3%. In Europa isdat met 2,5% aanzienlijk meer, maar eennieuwe renteverlaging van een 0,5% wordtal weerspiegeld in de huidige obligatiekoersen.Met name langlopende staatsobligatieszijn riskant als het financiële klimaat enigszinsnormaliseert. De huidige rentevergoedingis in veel gevallen zo laag dat het reëlerendement negatief wordt zodra inflatieweer de kop opsteekt. Leningen die in 2008nog een prachtige belegging waren, zijndan opeens de grote verliezers. Als u per seop zoek bent naar een veilige haven, zijnkortlopende staatsobligaties dan ook afgetekendfavoriet. Bovendien is het zaak omde volatiliteit op de aandelenmarkten, deCredit Suisse Risk Appetite Index en andererisicometende indicatoren goed in de gatente blijven houden. Zodra de extreme angstverdwijnt, is dat een duidelijke aanwijzingvoor het einde van de gouden tijd voorstaatsobligaties. 01/09De angst zit er goed in binnen de financiële wereld. CreditSuisse verzamelt de voor risico gecorrigeerde rendementen van64 verschillende markten (zowel aandelen als vastrentend)en voert vervolgens een correctie door voor de volatiliteit overde voorgaande twaalf maanden. Deze index staat nu op eenniveau dat in de afgelopen dertig jaar slechts twee keer werdaangeraakt: in de zomer van 1982 en in de herfst van 2002. Eenextreem hoge risicoaversie was in het verleden vaak een tekendat de bodem bereikt was, maar dat moet vooral niet verwardworden met het startpunt voor een nieuwe opleving. Hetduurde vaak nog een jaar voordat beleggers in de praktijk bereidwaren om agressiever positie te kiezen, wat zich vertaaldein hogere beurskoersen – en een eind aan de populariteit vanveilige havens zoals staatsobligaties.Credit Suisse Risk Appetite Index1086420-2-4-61981 1984 1988 1991 1995 1998 2000 2005 2009Bron: Credit SuisseI E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen1213Gemixt beeldSja dat kon je zien aankomen,de daling van het belegd vermogen in Nederlandsebeleggingsfondsen. Wat wel verontrustend is, is dat het belegd vermogensinds het tweede kwartaal 2008 al bijna gehalveerd is, zo blijkt uit IEX Profs’overzicht van de Nederlandse fondsmarkt. Mixfondsen hebben aandelen definitiefverslagen als het gaat om populariteit.door Fleur van DalsemZo, dat hakt erin. Bij het uitkomen vanIEX Profs 05/08 bedroeg het belegdvermogen in Nederlandse fondsennog ruim 60 miljard euro. Inmiddels is dateen kleine 38 miljard. De cijfers van LipperFMI die wij hier hanteren zijn tot en metnovember 2008. Nu was er in decembersprake van een kleine opleving, maar tweeweken in het nieuwe jaar was de AEX-indexweer terug bij af. En zo zal het de fondsenhoogstwaarschijnlijk ook zijn vergaan.Bij het uitblijven van enig herstel in 2009zullen niet alleen nog meer hedgefondsenop slot gaan voor uittredende beleggers(of helemaal stoppen) maar zullen ookbeleggingsfondsen in de problemen komen.En mogelijk verdwijnen of samengevoegdworden. Door alle tegenvallers krimpt hetbelegd vermogen teveel om nog uit dekosten te komen. Nieuw is deze bewegingechter niet. Denk aan de vier zelfselectfondsenvan het Rotterdamse fondsenhuisRobeco. Aan het begin van deze eeuw - deMinder en mindervorige beursdip - werden vier landenfondsensamengevoegd tot een regiofonds.Zoet of zuurNa ruim een jaar van angst en ellende opde beurs hebben aandelen duidelijk aanterrein verloren. In Nederland is inmiddelsmeer belegd in mixfondsen (gebalanceerd)en obligaties (euro) dan in aandelen (wereldwijd),jarenlang de grootste beleggingscategorie.Maar een echte overwinning vande beheerders van mix- en obligatiefondsenis het niet. Met een rap dalend beheerdvermogen is de overwinning eerder zuurdan zoet. Dat de Nederlandse indices in Europahet heel slecht hebben gedaan, blijktwel uit het belegd vermogen van de inNederland beleggende fondsen. Dat daaldesinds onze vorige meting (ruim 4,1 miljardeuro) naar 2,6 miljard euro. Vastgoed is eencategorie die relatief goed is blijven liggen.Wellicht komt dat omdat de vastgoedfondsenal sinds de zomer van 2007 klop kregenBelegd vermogen in Nederlandse beleggingsfondsen, uitgesplitst per beleggingscategorie120.000100.00080.00060.00040.00020.0000In miljoenen euro’s / Bron: Lipper FMI12/07 01/08 02/08 03/08 04/08 05/08 06/08 07/08 08/08 09/08 10/08 11/08Totaal Overig Geldmarktfondsen Mixfondsen Aandelen Obligatiesen al zover afgestraft waren dat er weer ietsbij kon. Ook zijn de fondsen dankzij de rentedalingweer een redelijk veilige haven inbarre beurstijden. Opvallend genoeg mogenbijna alle fondsmanagers er geld bijschrijvenin november. Zij het slechts heel mager.Geldmarkt- en obligatiefondsen groeidenrespectievelijk met 1,7 en 2,5 miljoen euro.De mix- en aandelenfondsen groeidenbeide met iets meer dan 50 miljoen euro.Flinke instroomTot slot het saldo van in- en uitstromendkapitaal. Welke fondsen kregen er geldbij in de afgelopen maanden? OpvallendWeg uit aandelenDe verdeling van de Nederlandsefondsenmarkt (eind november 2008),per categorie123453425Aandelen 42,1%Obligaties 26,4%Mixfondsen 26%Geldmarkt 0,8%Overig 4,7%Deze keer zijn het wederom de aandelendie veel terrein moeten prijsgeven. Ookmixfondsen zijn minder in trek. Alleenobligaties en de categorie Overig,waaronder bijvoorbeeld hedgefunds envastgoed vallen, wisten in omvang tegroeien.1Top-30Mixfondsen gebalanceerd 8.221,3Obligaties euro 7.888,9Aandelen wereldwijd 7.725,8Fund of funds dynamisch 3.028,8Aandelen Nederland 2.617,5Aandelen Europa 1.714,7Mixfondsen conservatief 1.024,7Aandelen vastgoed 1.024,5Obligaties valuta wereldwijd 935,7Garantiefondsen 791,5Fund of funds gebalanceerd 719,1Derivaten 713,9Mixfondsen dynamisch 616,3Bedrijfsobligaties investment grade euro 571,9Fund of fund aandelen wereldwijd 546,6Fund of funds obligaties 492,2Aandelen Europa small- en midcaps 415,3Fund of hedgefunds 414,0Aandelem milieu/ecologisch 359,2Aandelen basismaterialen/industrie 352,3Fund of funds landspecifiek 326,1Aandelen Pacific inclusief Japan 309,3Geldmarkt euro 286,5Bedrijfsobligaties high yield euro 279,3Aandelen IT 268,7Obligaties flexibel 264,5Fund of funds aandelen Europa 236,7Aandelen sociaal/solidair 202,8Aandelen Centraal- en Oost-Europa 146,2Fund of funds geldmarkt 127,3In miljoenen euro’s / Bron: Lipper FMIToppers en floppersBelegd vermogen in de Nederlandse fondsen, per categorie In-en uitstroom bij Nederlandse fondsen op jaarbasis tot en met november 2008,per categorie (in miljoenen euro’s)Sectoren november 2008is dat obligatiefondsen totaal 7,5 miljoeneuro groeien, terwijl ze tot november eenruim jaar van kapitaaluitstroom hadden.de uitstroom bij small- en midcapfondsenhoudt aan, al is het steeds enkele miljoenen.Duidelijk is dat deze fondsen de klap begin2008 al hebben gehad en sindsdien ietsminder impopulair zijn dan convertibles- de verliezer van november - of Europeseaandelen.Aan de andere kant wisten de dynamischefund of funds de gestage uitstroom zonderaanwijsbare reden om te zetten in eenflinke instroom. Opvallend is ook de gezamenlijkegroei van zowel de gebalanceerdemixfondsen als de aandelenfondsen inemerging markets, Europa en de wereldwijdeaandelenvariant. De sinds eind vorigjaar veel getipte - want zeer zwaar afgestrafte- sector van bedrijfsobligaties begonin november ook al de eerste voorzichtigeinstroom te zien. 01/09Meer uitstroomIn- en uitstroom, per categorie1500,001000,00500,000,00-500,00-1000,00-1500,00-2000,00Sectoren November, 2008Fund of fund dynamisch 319,46Mixfondsen gebalanceerd 51,30Aandelen wereldwijd 40,42Fund of fund obligaties 18,96Aandelen emerging markets 15,22Mixfondsen dynamisch 10,43Aandelen Europa 7,19Obligaties euro 7,01Aandelen Nederland 6,27Bedrijfsobligaties investment grade euro 5,27Aandelen financials 4,71Aandelen gezondheidszorg 2,31Aandelen Noord-Amerika 1,83Geldmarkt euro 1,68Aandelen sociaal/solidair 1,45Aandelen Centraal- en Oost-Europa -1,57Aandelen milieu/ecologisch -1,94Aandelen Europa small- & midcap -2,18Fund of funds gebalanceerd -2,40Obligaties flexibel -2,92Obligaties valuta wereldwijd -3,61Garantiefondsen -4,01Bedrijfsobligaties high yeild euro -4,47Mixfondsen conservatief -8,50Fund of funds aandelen Europa -10,14Derivaten -15,91Fund of funds aandelen wereldwijd -17,71Aandelen vastgoed -21,64Fund of funds aandelen landspecifiek -31,03Converteerbare obligaties en opties -247,4012/07 01/08 02/08 03/08 04/08 05/08 06/08 07/08 08/08 09/08 10/08 11/08In miljoenen euro’s / Bron: Lipper FMITotaal Overig Geldmarktfondsen Mixfondsen Aandelen ObligatiesI E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen1415IEX Lipper Fund Awards 2009De fondsmanagers die op 12 februari de Lipper Fund Awards voor bestebeleggingsfondsen van het jaar kregen uitgereikt, zijn nog wat beduusd, maar datneemt niet weg dat ze laatste jaren hun collega’s consistent heben verslagen.door Fleur van Dalsem, Peter van Kleef, Pieter Kort en Michiel PekelharingHet toeval kan nu echt definitiefworden uitgesloten. Als je voor dederde keer op rij de titel van bestefondsenhuis in de Nederlandse marktbinnenhaalt, moet je iets goed doen. Zekerals je bedenkt dat de marktomstandighedenin elk van de drie laatste jaren heelanders zijn geweest. De fondsmanagersvan Dexia hebben kans gezien om in elkvan die jaren over de hele linie het bestetotaalpakket aan te bieden. Daar mag jebest trots op zijn en Wim Vermeir, directeurvan het uitvoerend comité van Dexia AssetLipper LeadersLipper classificeert alle in Nederland teverkrijgen beleggingsfondsen op basisvan vier criteria: rendement, consistentie,vermogensbehoud en kosten.Fondsen die tot de bovenste 20% percriterium behoren, mogen zichzelf LipperLeader noemen. Van de bijna 7000fondsen in de Lipper-database zijn er 32die op dit moment op alle vier de gebiedenLipper Leader zijn.Een Tripel voor DexiaVoor de derde jaar op rij – en in dramatisch verschillende markten – wint Dexia de titelvan beste fondsenhuis op de Nederlandse markt. “Beter presteren staat niet altijdgelijk aan meer risico nemen.”Dexia Asset managementWinnaar Beste fondsenhuis overallWim Vermeir“Je moet beter jehuiswerk doen. Datis altijd het werkvan de investeerder,maar in het verledenwerd slecht huiswerkniet altijd afgestraft.Nu wel”Management steekt dat dan ook niet onderstoelen of banken. “Eigenlijk is dit dus al hetvijfde jaar dat we het zo goed doen. Lippermeet de consistentie van de prestaties overde laatste drie jaar. De eerste Award die wewonnen had betrekking op de jaren 2003tot en met 2005. We hebben laten zien datwe in alle markten uit de voeten kunnen.”Belangrijke bufferUit de cijfers van Lipper blijkt dat Dexiadeze laatste Award vooral te danken heeftaan haar vastrentende fondsen. Een fiksaantal van die fondsen schopte het tot debeste 20% in de betreffende categorie. HadDexia de crisis bijtijds in de smiezen. Wellicht?Zover wil Vermeir nu ook weer nietgaan, maar de risicomijdende aanpak vanhet huis zorgde er wel voor dat al te grotebrokken werden vermeden. “Rendement isbij ons een functie van risico. Daarom doenwe het goed in dit soort rankings, waarbijhet met name gaat om een langdurigeconsistente prestatie, afgezet tegen hetrisico. Beter presteren betekent namelijkniet automatisch meer risico nemen. Alswe in 2008 één ding hebben geleerd danis het dat we ons weer hebben beseft wateen belangrijke buffer obligaties kunnenvormen. Met vastgoed, credit of hedgefundskon je vorig jaar niet diversifiëren. Allesging omlaag. Staatsobligaties hebben zichals enige goed gehouden.”2008 mag dan een prijswinnend jaarzijn gebleken, dat betekent vast niet datVermeir het fluitend heeft doorstaan. Hoewas de stemming in Brussel? “Het was heelheftig. Een rollercoaster. Met name in hetlaatste kwartaal, toen het hele financiëlesysteem in vraag kwam. En het begoneigenlijk al in 2007, toen er een brede correctievan risicopremies op gang kwam.Dat deed ook al pijn en toen kwam daarin september nog eens de deconfiture vanLehman achteraan. Wat we daarna beleefdenwas een storm die niemand nog hadmeegemaakt; je kunt dan weinig andersdan toekijken. Op zich zaten we met onzeportefeuilles redelijk op koers. Alles daaldenatuurlijk, maar we hebben geen groteongelukken gezien in portefeuille. Vooreen beheerder is zoiets ook een uitdaging.Je moet alles opnieuw analyseren. Dat zalveranderen in dit vak de komende jaren.De research zal veel dieper moeten zijn. Jemoet beter je huiswerk doen. Dat is altijdhet werk van de investeerder, maar in hetverleden werd slecht huiswerk niet altijdafgestraft. Nu wel.”Betekent dat ook dat vastrentende beleggersminder blind kunnen varen op dekredietscores van de onder vuur liggenderating agencies als Moody’s en Standard &Poor? “Dat deden we toch al niet. Wij hebbenonze eigen ratings. Het heeft ook geenzin om beslissingen nemen op basis vanpublieke informatie. Waar onderscheid jeje dan in?” Goede vraag, waar onderscheidtDexia zich eigenlijk in? “Belangrijk is dat wewerken met een mix van kwantitatieve modellenen fundamentele analyse. Dat laatstewas de afgelopen tijd heel belangrijk. Volgensde modellen is er heel veel koopwaardig,want heel veel instrumenten zijn nuheel goedkoop. Maar vanuit fundamenteelopzicht moet je vaak vaststellen dat de timingom te kopen nog niet goed is. Daaromis een combinatie van die twee disciplineszo goed. Puur fundamenteel naar de marktCategorieBeste fondsenhuis overallBeste aandelenfondshuis (groot)Beste aandelenfondshuis (klein)Beste obligatiefondshuis (groot)Beste obligatiefondshuis (klein)Beste mixfondshuis (groot)Beste mixfondshuis (klein)FondshuisDexiaCarmignac GestionSeligmanSociété GénéraleJanusRobecoSNS Bankkijken is misschien de meest juiste manier,maar het gevaar is dat je niet objectiefgenoeg naar de markt kijkt. Aan de anderekant, als je puur kwantitatief naar de marktkijkt loop je kans om tegen de muur aan telopen, als de omstandigheden niet strokenmet je model.”Definitief tekenWat zeggen Dexia’s modellen en analysesvoor 2009? “We zijn nu weer wat overwogenin corporate krediet. En ook in definanciële sector. We zien daar weer watopportuniteiten. De waardering impliceertnu dat 20% van de banken failliet gaat. Datis niet realistisch. In het algemeen zienwe interessante instapniveaus. Er is eenlangdurige depressie ingeprijsd. Het risicozit hem alleen in timing. Wij gaan nu vanonderwogen in aandelen naar neutraalof misschien zelfs licht overwogen.” Omecht positief op de markt te worden heefthet voorzichtig opererende Dexia meertekenen van definitief herstel nodig. “Eensignaal waar ik op let is een stabiliseringvan de huizenmarkt in de Verenigde Staten.Dat zou echt een teken van verbeteringzijn. Maar de fundamentals moeten nogWinnars Lipper Fund Awards 2009CategorieAandelen NederlandAandelen EuropaAandelen Europa small- & midcapAandelen EurozoneAandelen wereldwijdAandelen wereldwijd small- & midcapAandelen Noord-AmerikaAandelen Verre OostenAandelen JapanAandelen emerging markets EuropaAandelen emerging markets wereldwijdAandelen sector GrondstoffenAandelen sector FinancialsAandelen sector BiotechnologieAandelen sector TelecommunicatieservicesAandelen sector Farma & gezondheidszorgAandelen sector InformatietechnologieAandelen sector Cyclische consumentengoederenAandelen sector Vastgoed EuropaAandelen sector Vastgoed wereldwijdMixfondsen euro wereldwijd - gebalanceerdMixfondsen euro wereldwijd - flexibelMixfondsen euro wereldwijd - conservatiefMixfondsen euro wereldwijd - agressiefObligaties wereldwijd high yieldObligaties wereldwijdObligaties EurozoneObligaties Europa high yieldObligaties EuropaObligaties euroConverteerbare obligaties EuropaBedrijfsobligaties euroBeleggingsfondsRobeco Hollands BezitInvesco Pan European Structured EquityThreadneedle Pan European Smaller CompaniesBGF Euro-Markets Fund EURPictet F (LUX)-WaterASN Milieu & WaterfondsVanguard US Opportunities USDFortis L Equity High Dividend Pacific EURSGAM AI Equisys Fund JapanJPM Europe Convergence Equity EURSchroder ISF BRICMartin Currie GF Global Resources USDNew Star Global Financials Ret GBPPictet F (LUX)-BiotechFidelity Funds - Global Telecommunications EURFortis L Equity Health Care EuropeSeligman Global Horizon US Communications & InfoFortis L Equity Consumer Durables EuropeAXA WF AedificandiING Global Real Estate FundPetercam L Balanced Low RiskCarmignac PatrimoineRobeco Safe MixUBS (Lux) Strategy Fund - Growth EURCIF Global High Income Opportunities USDTempleton Global Bond USDPetercam Bonds EURF&C European High Yield Bond EURMultiple Managers - European BondISI Euro BondsCredit Suisse Bond (Lux) Convert EuropeParvest (Euro) Bond Premiumpositiever.” Staatsobligaties, de brengersvan – relatief – succes in 2008 zijn inmiddelswel aan de dure kant, stelt Vermeirvast. “Maar waar ik nog wel erg positiefover ben zijn inflation linked bonds. Ik denkdat de heel negatieve scenario’s die flinkedefatie verwachten te zwartgallig zijn. Metinflation linked bonds ban je de onzekerheidvan toekomstige inflatie, door herstelen geldcreatie, enigszins uit.”Mixfondsen defensiefRobeco Safe MixFonds: Robeco Safe MixCategorie: Mixfondsen defensiefFondsomvang (per 31-12-08): 323 miljoen euroFondsmanager: Artino JanssenRendement: 2008: 0,6%, 3 jaar: 0,9%*,5 jaar: 1,9%* (* = gemiddeld per jaar)Artino Janssen“We nemen beslissingenop het gebiedvan asset allocationen vervolgens zoekenwe binnen dieassets naar de meestkansrijke categorieën”Een rendement van +0,6% behalenen toch het beursjaar betitelen als“best heftig”. Artino Janssen kijkt metgemengde gevoelens terug op 2008. “Het isgeen rendement waar je supertrots op kuntzijn, maar in de hele omgeving was het eenaardig resultaat”, zegt hij met gevoel voorunderstatement. Want in 2008 was iederrendement met een plus ervoor, hoe kleinook, een opzienbarende prestatie. Alleenmet een ultiem crashbestendige portefeuillewas dat te realiseren. Dat bleek RobecoSafe Mix in voldoende mate te zijn.Safe Mix is één van de vijf mixfondsen dieRobeco op de particuliere markt aanbiedt.Elk fonds heeft zijn eigen risicoprofiel enI E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen16 17Janssen beheert ze als hoofd Asset Allocatieallemaal. Safe Mix is de veiligste variantvan het vijftal. De benchmark van hetfonds bestaat uit een allocatie van 10% inaandelen, 45% in obligaties, 5% in hedgefunds,2,5% in onroerend goed en 37,5% inliquiditeiten.Heel uitzonderlijk“De fondsen bieden in feite een alternatiefvoor professioneel vermogensbeheer”, legtJanssen uit. “Het is bedoeld voor mensendie wel willen beleggen, maar geen tijd ofgeen zin hebben om dat allemaal zelf tedoen. Het beleggingsbeleid is gebaseerd opdezelfde methode die we hanteren bij hetbeheer van pensioenfondsen. We nemenbeslissingen op het gebied van asset allocationen vervolgens zoeken we binnen dieassets naar de meest kansrijke categorieën.”Robeco Safe Mix alloceert zijn middelendoor te beleggen in andere Robecofondsen.Voorheen was dat vooral een keuze tussenobligaties, aandelen en cash, sinds Janssende mixfondsen beheert zijn daar ook vastgoed,grondstoffen en hedgefunds bijgekomen.Die fund-of-funds structuur zorgt nietvoor extra kosten, stelt Janssen beleggersgerust. “Sinds een jaar of drie hebben we dekostenstructuur vereenvoudigd. We hanterenéén tarief en daar zit alles in.”Na een achttien jaar lange carrière alsvermogensbeheerder – hij zat onder anderedertien jaar bij Aegon als Chief InvestmentOfficer voor de aandelenbeleggingen – kijktArtino Janssen met een ervaren oog naarde markt. Hij zal zelf als eerste toegeven dat2008 wel heel uitzonderlijk was, maar ookin die markt wist hij een paar beslissingente nemen die uiteindelijk geld opleverdenvoor het fonds. “In de obligatieportefeuillehebben we al vroeg, in de zomer van 2008,geanticipeerd op mogelijke renteverlagingendoor de Europese Centrale Bank. Toenging de discussie nog vooral over de vraagof ze zouden verhogen of niet, maar hetgevaar van recessie was toen al groot aanwezig.We hebben de rentegevoeligheid vande liquiditeiten flink opgevoerd in die tijd.”“2008 is een breukjaar,” stelt Janssen. “Wezijn in een ander regime terechtgekomen.Van een periode met veel beschikbaar gelden steeds meer leverage, komen we nu ineen periode terecht waarin de groei lagerzal zijn en de schulden moeten wordenafgelost. Het is een ander klimaat. Je moeterg voorzichtig zijn met risicovolle categorieën.”Safe Mix zou geen Safe Mix zijn alshet vol in risicovolle categorieën zou stappen,al ziet Janssen toch wel wat kansjesopdoemen. “Op zeker moment zullen delangetermijnthema’s weer gaan spelen.Met name emerging markets en grondstoffen.Daar zijn we nu alweer wat positiesaan het opbouwen.”Aandelen NederlandRobeco Hollands BezitFonds: Robeco Hollands BezitCategorie: Aandelen NederlandFondsomvang (per 31-12-08): 262 miljoen euroFondsmanagers: Christian Vondenbusch en HenkGrootveldBenchmark: AEX-indexRendement: 2008: -48%, 3 jaar: -13%*,5 jaar: -2%* (* = gemiddeld per jaar)Henk Grootveld“Afweging één is:begrijpen we hetnog? De Nederlandsemarkt is te smalom te bespelen metkwantitatieve modellen.We kijken welnaar waardering”rock & roll-jaar was het niet,natuurlijk, maar we zijn heel“Eenblij met deze prijs hoor. Onsvak is een relatief vak. Mijn baas heeft éénopdracht voor me: ‘als je de AEX verslaat,“Een rock & roll-jaar was het niet, maarwe zijn heel blij met deze prijs, hoor”ben je een goeie jongen’. Dat hebben wegedaan.” Henk Grootveld kaatst lachendonze stelling terug dat het winnen van eenLipper Fund Award in een jaar dat je fonds48% inlevert een twijfelachtig genoegenis. Zo’n Fund Award wordt dan ook niettoegekend op basis van één kalenderjaar;consistentie over drie jaar is de maatstafen op dat gebied laat Robeco Hollands Bezitalle Nederlandse aandelenfondsen achterzich. Met een portefeuille van Nederlandseaandelen was aan verliezen niet te ontkomen,maar desalniettemin wisten HenkGrootveld en zijn mede-beheerder ChristianVondenbusch een paar strategische keuzeste maken die redelijk uitpakten. “In september2007 zagen we de bui hangen boven definancials”, vertelt Grootveld. “We hebbentoen alle aandelen Fortis verkocht en alleAegon verkocht. Achteraf was dat vier totvijf maanden te vroeg, maar toen het misging, ging het ook heel hard mis.” Met eenuniversum van zo’n zestig aandelen is hetspeelveld voor Vondenbusch en Grootveldbeperkt, maar door op cruciale punten keuzestussen fondsen te maken denkt het duode strijd met de index te kunnen winnen.“Wij proberen vaak paartjes te spelen”, legtGrootveld uit. “Zo hebben we geen Akzo Nobel,maar wel DSM, omdat die laatste veelbeter gepositioneerd is om door deze recessiete komen. We hebben bijvoorbeeld ookgeen Wolters Kluwer en wel Reed Elsevier,geen Aegon maar wel Binck en geen Fortismaar wel ING.”Slim inkopenHet belangrijkste instrument voor detwee beheerders, die het fonds sinds 2005bestieren, is, zoals Grootveld het zegt: “onsboerenverstand. Afweging één is: begrijpenwe het nog? De Nederlandse markt is tesmal om te bespelen met kwantitatievemodellen. We kijken wel naar waardering.Bij gelijke bedrijven met gelijke vooruitzichtenkies je de goedkoopste.” Op hetmoment vindt Grootveld de markt al aardiggoedkoop. “We zitten dicht bij het dieptepunt,maar de tijdsfactor is heel moeilijk. Ikverwacht niet dat de AEX nog eens onderde 200 terechtkomt. Aan de andere kantverwacht ik nog geen blijvend herstel; ikdenk dat we nog lang op de bodem zullenblijven stuiteren.” Ondertussen maken debeheerders wel van de massale kortingenop de beurs gebruik door voorzichtig enslim weer in te kopen. “Wat er in septemberen oktober 2008 gebeurde, was nauwelijksbij te benen. In die fase hebben we gezegd:nu gaan we eerst terug naar de tekentafelen ons huiswerk opnieuw doen. Bijna allesis in die tijd erg hard gestraft, dat had alleste maken met het unwinden van posities,niet met fundamentals. Sommige dingenkon je al snel weer gaan oppikken. Zo zijnwe vrij vroeg alweer in Crucell en USG gestapt.USG is veel harder afgestraft dan deeconomische werkelijkheid suggereert enCrucell heeft een productenportefeuille dieniet afhankelijk is van de economische omstandigheden.Ze zijn op weg om winst tegaan maken en de vaccins die ze verkopenworden betaald door recessiebestendigepartijen als Unicef, de Verenigde Naties enhet Bill & Melissa Gates Fund.”Aandelen wereldwijdPictet Water-P-CupFonds: Pictet (LUX) Water-P-CapCategorie: Aandelen wereldwijdFondsmanagers: Hans Peter Portner,Philippe Rohner, Louis-Mathieu PerrinOmvang (per 31-12-08): 2,1 miljard euro.Performance: (gemeten over drie jaar)1 jaar: -5,8% , 3 jaar (cumulatief): -16,4%.Top 3 grootste beleggingen: ITT (4,5%),Suez Environnement Company (4,5%),Waste Management (4,3%)Hans Peter Portner“De fundamentalsvan water zijnprima. Als de vraaghetzelfde blijft, danzal de prijs verderstijgen. Water is eeneiland in een deflationairewereld”Hans Peter Portner, een van de beheerdersvan het Pictet Waterfondsdenkt dat het defensieve karaktervan het fonds ervoor heeft gezorgd datPictet de Lipper Award Aandelen wereldwijdin de wacht heeft gesleept. Dat eensectorfonds een wereldwijde prijs wint, isimmers best bijzonder. Portner is natuurlijkzeer vereerd, maar concludeert dat 2008ook voor hen niet makkelijk is geweest.“Ook wij staan in de min, gemeten overéén en drie jaar. Dat het verlies nog relatiefbeperkt is, komt omdat de vraag naar waterstabiel is en de sector transparant en goedgereguleerd is. Geen nare verrassingendus.” Maar de economische crisis is weldegelijk merkbaar. “Het industrieel gebruikvan water, bijvoorbeeld in fabrieken, is gedaald,maar omdat het vaak om langjarigeservicecontracten gaat en niet om volumecontracten,is het effect daarvan beperkt.Het watergebruik van huishoudens isstabiel, simpelweg omdat er geen vervangingsproductvoor water is. De vraag groeitmee met de bevolking en wat dat betreftziet het er prima uit.” Bij watertechnologie,denk aan bedrijven die pompen maken,wordt de crisis ook gevoeld. Niet alleenomdat de vraag van het bedrijfsleven isgedaald, ook omdat – met name in Amerikawaar het grootste deel van het fondsvermogenis belegd – lokale overheden zijngestopt met investeren. Zij wachten opnieuw overheidsgeld van Obama.Prima fundamentalsPortner verwacht dat de vraag van overhedendankzij economische stimuleringsmaatregelenop korte termijn zal herstellen.“Investeringen in watervoorzieningen en-management kunnen namelijk niet eindeloosuitgesteld worden. Als waterzuiveringom een of andere reden niet goed gebeurt,dan raakt het grondwater verontreinigd endat is pas echt moeilijk op te lossen.” Zijnhuidige state of mind omschrijft Portner alscautiously constructive. “De financiële crisisis doorgedrongen tot de reële economie.CategorieAandelen EuropaWe hebben herstel van de winstgevendheidvan financials nodig, zicht op hoeveelslechte leningen er zijn en wat het effectis op het bedrijfsleven. Water als producten dienst is nog steeds goedkoop. En metde verdere privatisering – denk vooral aanlanden als China – van de sector zal de prijsstijgen. De fundamentals van water zijnwat dat betreft prima. “Als de vraag hetzelfdeblijft, dan zal de prijs verder stijgen.Water is een eiland in een deflationairewereld.”Eervolle vermeldingen - Deel iDe winnaars van een Lipper certificaat: de fondsen die exceptioneel presteerden.Aandelen EuropaAandelen Europa exclusief UKAandelen Europa exclusief UKAandelen Europa exclusief UKAandelen Europa small- & midcapAandelen eurozoneAandelen Verenigd KoninkrijkAandelen Verenigd KoninkrijkAandelen Verenigd KoninkrijkAandelen ZwitserlandAandelen ZwitserlandAandelen Noord-AmerikaAandelen Noord-AmerikaAandelen noord-Amerika small- & midcapAandelen noord-Amerika small- & midcapAandelen noord-Amerika small- & midcapAandelen wereldwijdAandelen wereldwijdAandelen Verre OostenAandelen Verre OostenAandelen Verre Oosten exclusief JapanAandelen Verre Oosten exclusief JapanAandelen JapanAandelen JapanAandelen Japan small- & midcapAandelen Japan small- & midcapAandelen IndiaAandelen ChinaAandelen ChinaAandelen Groot-ChinaAandelen Groot-ChinaAandelen emerging markets EuropaAandelen emerging markets EuropaAandelen emerging markets wereldwijdAandelen emerging markets wereldwijdAandelen emerging markets wereldwijdAandelen emerging markets Latijns-AmerikaAandelen emerging markets Latijns-AmerikaAandelen sector FinancialsBeleggingsfondsCarmignac Portfolio Grande EuropeGAM Star European Equity EURCazenove European Equity (ex UK) EURGAM Star Continental European Equity GBPHenderson HF Continental European EquityThreadneedle European Smaller CompaniesPetercam Equities EurolandGoldman Sachs UK CORE Equity Pf Base GBPThreadneedle UK Growth & IncomeBGF United Kingdom Fund GBPSchroder ISF Swiss Equity OpportunitiesFidelity Funds - Switzerland CHFMLGSP North American Large Cap Value III USDBGF US Focused Value Fund USDSchroder ISF US Smaller CompaniesMLGSP North American Small Cap Value II USDBGF US SmallCap Value Fund USDPioneer Funds Global Ecology EURSkagen GlobalAllianz Holland Pacific FundBGF Pacific Equity Fund USDFidelity Funds - South East AsiaFidelity Funds - Asian Special SitsPolar Capital Japan USDRIC Japan EquityAXA Rosenberg Japan Small Cap Alpha JPYBGF Japan Opportunities Fund JPYFranklin India USDAllianz RCM China USDFidelity Funds - China FocusInvesco Greater China EquityCAAM Funds Greater China USDNevsky Eastern European USDDWS OsteuropaThreadneedle Emerging Market BondSkagen Kon-TikiCarmignac EmergentsGartmore SICAV Latin American EURCAAM Funds Latin America Equities USDING (L) Invest Banking & Insurancevervolg pagina 18I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen1819Obligaties eurozonePetercam Bonds EURFonds: Petercam Bonds EURCategorie: Obligaties eurozoneFondsmanager: Johnny DebuysscherOmvang (per 31-12-08): 1,9 miljard euroBenchmark: JP Morgan EMU Government BondindexPerformance: 1 jaar: 3,9%, 5 jaar: 3,8%Top 3 grootste beleggingen:Duitsland I/L Bond (5,68%),Frankrijk GOVT OF (5,43%), Spanje (4,53%)Johnny Debuysscher“Wij gaan ervanuit dat inflatiehet gevolg is vaneconomische groei.Veel collega-beheerdersredenerenandersom, dus datonderscheidt onsook van anderen”Dit jaar is het (minimaal) de derdekeer dat Petercam er met eenobligatie-award vandoor gaat.Johnny Debuysscher, partner bij Petercamen de strateeg achter de obligatiefondsen,verklaart het succes. “Bij obligatiebeleggendraait het om timing. Het gaat om wachtentot de rentevoet in een bepaald land hooggenoeg is om in te stappen. Dat kan somseen jaar of langer duren en veel beheerdershebben die luxe én het geduld niet, wijwel.” Het Petercam Bonds (euro)-fonds iseen actief beheerd beleggingsfonds metobligaties van de hoogste kwaliteit. Dat wilzeggen overheidsobligaties en obligatiesuitgegeven door supranationale instellingenmet een AAA-rating. Het fonds hoeftniet vol belegd te zijn en mag maximaal20% in cash aanhouden. In de praktijk ishet echter zo dat zo’n 5% tot maximaal 12%van het fondsvermogen cash wordt aangehouden.“De kaspositie wordt gebruiktom de duratie op het punt te zetten dat wijwensen.”Twee gezichtenBij beleggingsbeslissingen laat het fixedincome-team van Petercam zich in eersteinstantie leiden door economische groeiof het vooruitzicht daarop en niet doorinflatie. “Wij gaan ervan uit dat inflatiehet gevolg is van economische groei. Veelcollega-beheerders redeneren andersom,dus dat onderscheidt ons ook van anderen.”Terugkijkend noemt Debuysscher 2008 eenheel bijzonder jaar. “Duidelijk zichtbaarwas de vlucht naar kwaliteit en een van degrootste spread widenings ooit. Het jaar hadeigenlijk twee gezichten. Tot en met eindjuni was de markt bang voor hoge inflatieen op 1 juli sloeg dat opeens om naar angstvoor deflatie. Dat betekende dat obligatiefondsendie het in de eerste zes maandenvan het jaar prima deden, het niet noodzakelijkeen goed tweede halfjaar hadden.”Gematigd positief“In de laatste drie jaar is de rente in Europaniet extreem hoog of laag geweest. Bewegingenwaren er echter genoeg en dan ishet zaak op het juiste moment een beslissingte nemen, gaat Debuysscher verder.“De laatste maanden is de Europese obligatiemarktechter veranderd. Het renteverschiltussen landen is veel groter geworden.Eind 2008 zat er bijvoorbeeld 25% tussenGriekenland en Duitsland. Ik verwacht datdit in 2009 wel minder zal worden, maarde juiste afweging tussen kwalitatief hogeen liquide markten zoals Duitsland (leesook minder risico dus minder rendement)en opkomende markten zoals landen alsGriekenland is de sleutel tot succes.” Hetfixed-income team blijft ondertussen speurennaar tekenen van economisch herstelin Europa en Debuysscher wil er wel vooruit komen dat hij gematigd positief is voordit jaar. Het getingel van het carillon op deachtergrond versterkt dat beeld.Eervolle vermeldingen – deel IIDe winnaars van een Lipper certificaat: de fondsen die exceptioneel presteerden.CategorieAandelen sector GrondstoffenAandelen EuropaAandelen sector Farma & gezondheidszorgAandelen sector InformatietechnologieAandelen sector Cyclische consumentengoederenAandelen sector Vastgoed EuropaMixfondsen euro wereldwijd - agressiefMixfondsen euro wereldwijd - conservatiefMixfondsen dollar wereldwijd - gebalanceerdMixfondsen dollar wereldwijd - gebalanceerdMixfondsen euro wereldwijd - gebalanceerdObligaties euroObligaties euroObligaties euro high yieldObligaties euro inflation linkedObligaties euro korte termijnObligaties euro korte termijnObligaties EuropaObligaties EuropaObligaties EurozoneObligaties dollarObligaties dollar high yieldObligaties dollar high yieldObligaties dollar korte termijnObligaties dollarObligaties emerging markets wereldwijdObligaties emerging markets wereldwijdObligaties wereldwijd eurohedgedObligaties Zwitserse frankObligaties Britse pondObligaties Britse pondConverteerbare obligaties EuropaConverteerbare obligaties EuropaConverteerbare obligaties wereldwijdBedrijfsobligaties euroBeleggingsfondsVan Eck Global Hard Assets FundCarmignac Portfolio Grande EuropeCarnegie Fund - MedicalSeligman Global Horizon Global TechnologyRobeco Consumer Goods Equities EURPetercam Securities Real Estate EuropeFortis Personal Portfolio FoF GrowthDexia Fullinvest LowMFS Meridian Funds Global Total Rtrn USDBGF Global Allocation Fund USDSarasin GlobalSar - IIID EURRaiffeisen-Dynamic-BondsKBC Renta EmurentaThreadneedle European High Yield Bond EURCredit Suisse Bond (Lux) Inflation Linked EuroParvest Euro Short Term BondCarmignac SecuriteKBC Bonds EuropeWinFund Bond-Index EuropePetercam Bonds EURUBAM Yield Curve US Dollar BondJanus US High Yield USDFidelity Funds - US High Yield USDPictet F (LUX)-USD Short-Mid Term BondsDexia Bonds USD GovernmentING (L) Renta Fund Emerging Mkts DebtING International (II) EMD USDRobeco Lux-o-Rente EURSGAM Fund Bonds CHFInvesco GiltRIC UK Long Dated GiltLODH Invest - Convertible Bond EURCAAM Funds European Convertible Bond EURLODH Invest - Convertible Bond EURAXA WF Euro Credit PlusAandelenNoord-AmerikaVanguard USOpportunitiesFonds: Vanguard US OpportunitiesCategorie: Aandelen Noord-AmerikaOmvang (per 31-12-08): 61 miljoen euroFondsbeheerder: PRIMECAP ManagementCompany.Performance 1 jaar: -37,0, 3 jaar: -5,2%,5 jaar: 0,7%.Top 3 grootste beleggingen: Eli Lilly (5,2%),Conceptus (5,2%), Rambus (3,1%).Paul Lohrey“Een bedrijf is alleeneen goede beleggingals het gekocht istegen de juiste prijs”Het US Opportunities beleggingsfondsvan Vanguard wordt beheerddoor de managers van het CalifornischePrimecap. Deze managers – dieoverigens geen interviews geven – zijnblij met de award, vooral om dat dit hetlangetermijnkarakter van het fonds benadrukt.“Sinds de start van het fonds zes jaargeleden heeft het benchmark en peergroupverslagen,” vertelt Paul Lohrey, Chief InvestmentOfficer van Vanguard InvestmentsEurope.Vier principes“Primecap, dat in 1984 is opgericht, hanteertvier basisprincipes bij het selecterenvan aandelen. Allereerst fundamenteleresearch, waarbij de nadruk ligt op het selecterenvan bedrijven waarvan de fundamentalszich op lange termijn beter kunnenontwikkelen dan de huidige consensus opWall Street of de huidige waardering suggereert.”Punt twee is langetermijnbeleggen.“Onze fondsmanagers zien dat de beleggingswereldsteeds meer focust op de kortetermijn. Dat zorgt voor inefficiënties bij hetwaarderen van aandelen ten opzichte vanhun langetermijnpotentie”, gaat Lohreyverder. Het derde basisprincipe is de nadrukop het individueel maken van beleggingsbeslissingen.Primecap gaat ervan uit dathet individu, en niet een comité, de bestebeleggingsideeën kan genereren. Tot slot,de sleutel tot een succesvolle beleggingligt volgens Primecap in het juist waarderenvan de fundamentele waarde van eenonderneming en de prijs van hetzelfdeaandelen. “Een bedrijf is alleen een goedebelegging als het gekocht is tegen de juisteprijs.”Lohrey waarschuwt beleggers weldat het beleggingsbeleid kan leiden totvolatiliteit en er ook jaren zijn geweest dathet fonds het slechter heeft gedaan dan zijnpeers.Financieel sterkPaul Lohrey noemt 2008 een tumulteusjaar. Het US Opportunities Fund profiteerdeechter van de onderweging in dein de problemen verkerende financials ende overweging van aandelen in de sectorGezondsheidszorg. “Amgen was met eenrendement van +36% een top performer,terwijl ook de Amerikaanse airlines – 6%van de portefeuille – zich goed hielden.”Primecap gaat ervan uit dat 2009 een jaarzal zijn waarin fundamenteel beleggenbeloond wordt. “Het marktsentiment is negatiefals gevolg van een dalende groei vanhet bruto binnenlands product, oplopendewerkloosheid en dalende bedrijfswinsten.We verwachten slechts beperkte groei inde Verenigde Staten, maar denken datons fonds goed gepositioneerd is hiervoor.”Gezondheidszorg en IT zijn ook in2009 overwogen in de portefeuille. “In degezondheidszorgsector zijn farmaceutenen biotechbedrijven die medicijnen voorziekten zoals kanker, diabetes en Alzheimerontwikkelen, favoriet. In de IT-sectorbestaat het gevaar dat de meltdown van definanciële sector de IT-uitgaven bedreigd.Primecap is echter niet zo pessimistisch envind dat de sector in de afgelopen tien jaarveranderd is, er financieel veel sterker voorstaat en bovendien wereldwijd opereerten niet geheel afhankelijk is van financiëleklanten”.Aandelen EmergingMarkets GlobalSchroder ISF BRICFonds: Schroder ISF BRICFondshuis: SchrodersFondsmanager: Allan ConwayOmvang (per 31-12-08): 1,3 miljard dollar.Performance: (gemeten over drie jaar) 1 jaar:-52,3% , 3 jaar (cumulatief): -12,8%.Top 3 grootste beleggingen: China Mobile(3,9%), Samsung Electronics (3,3%), GazpromADR (3,0%)Allan Conway“Emerging marketskunnen eeneconomische stormdoorstaan, maargeen orkaan”Allan Conway, manager van hetSchroder ISF Bric Fonds kan zichwel leukere omstandighedenvoorstellen bij het winnen van de LipperFund Award. Met een rendement van meerdan 50% in de min werd het fonds hardgeraakt door de crisis. In een interview metIEX magazine aan het begin van 2008 gafConway nog aan dat hij niet verwachttedat opkomende economieën hard getroffenzouden worden door de afzwakkendeeconomie, aangezien de kredietcrisis zijnoorsprong had in de westerse wereld.“Veel partijen werden gedwongen omposities af te wikkelen om zo snel mogelijkliquiditeiten bij elkaar te krijgen”, zegtConway. “In dit proces verkochten beleggersalles wat in de plus stond en emergingmarkets hadden enkele heel goede jarenachter de rug. Fundamenteel gezien warenze goed in staat om een storm te weerstaan,maar vorig jaar is de economische stormaangewakkerd tot een orkaan.”Dat geldt dubbel voor het Schroder ISF BricFonds, dat in 2006 en 2007 een rendementboekte van ruim 40%, wat ongeveer dubbelzoveel was als de benchmark. Naastde vlucht naar liquiditeit speelden dezwakke lokale beleggersbasis in opkomendeeconomieën en een snelle dalingvan de grondstofprijzen volgens Conwayook een grote rol in 2008. Hij verwacht dat2009 in het teken staat van een inhaalslagvan emerging markets. De schulden vanconsumenten in deze landen liggen veelI E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen20lager liggen dan in Europa en de VerenigdeStaten en de meeste landen hebben enormereserves. “Opkomende economieën blijvenveel sneller groeien dan ontwikkelde landen.Maar ik denk nu dat landenkeuze weerheel belangrijk wordt.” Factoren die dan hetverschil gaan maken zijn dan onder meerhet gegeven of een land grondstoffen importeertof exporteert: “De komende twaalfmaanden voorzie ik geen groot herstel vande grondstofprijzen en dat gaat landenzoals Rusland en Brazilië parten spelen.Voor China zijn de vooruitzichten aanzienlijkbeter. “China is een netto-importeur vangrondstoffen. Ik verwacht dat de economischegroei op 7% of hoger blijft uitkomen.”Mixfondsen wereldwijdCarmignac PatrimoineFonds: Carmignac PatrimoineFondshuis: Carmignac GestionFondsmanagers: Edouard Carmignac,Rose Ouahba, Frédéric LerouxOmvang (per 31-12-08): 4,7 miljard euro.Performance: (gemeten over drie jaar) 1 jaar:0,01% , 3 jaar (cumulatief): 13,91%.Top 3 grootste beleggingen: France 5% 2012(10,5%), BTAN 3,75% 2010 (6,5%), France 5% 2011(4,4%)Frédéric Leroux“We zien volop obstakelsrond de plannenvan Obama,en elk uitstel geeftreden tot nog meerzorgen”De defensieve strategie heeft mixfondsCarmignac Patrimoine in2008 een positief rendement van0,01% opgeleverd. Dat was vooral te dankenaan het feit dat in grote delen van het jaaraandelen met zorg werden vermeden. Datwil zeggen: de aandelenexposure werd dangeheel gehedged zodat de exposure bijna0% bedroeg. Het is een slimme en flexibelemanier om de markt te bespelen. De LipperAward voor het beste mixfonds is dan ooknauwelijks verrassend te noemen voor ditfonds dat kan bogen op een prima trackrecordvan bijna twintig jaar. En voorlopigblijft defensief het motto van de beheerders,ondanks de Change die Obama belooft.Frédéric Leroux: “We zien volop obstakelsrond de plannen van Obama, en elk uitstelgeeft reden tot nog meer zorgen. Die spanningwordt weerspiegeld in de tienjaarsrente.” Carmignac zet ook nog steeds in opChina, hoewel de deleveraging een waretest van de kracht van opkomende marktenaan het worden is. “China heeft ruimte ommaatregelen te nemen om zo de groei tewaarborgen. De scherpe groei van leningenin China in december (+18%) illustreert datmisschien wel het best.”Voordat er over gegaan wordt op een meeroffensieve aanpak, moet er eerst het een enander gebeuren op de financiële markten.Leroux: “We letten daarbij vooral op hetherstel van de interbancaire leningen. Denormalisatie komt op gang, maar we zijner nog lang niet. Daarnaast kijken we naarde voorraden van grondstoffen, met namevan koper. Die bevindt zich nu op een heellaag niveau, maar vertoont wel tekenenvan herstel. Andere indicatoren zijn dewekelijkse uitkeringsaanvragen in Amerikaen de export van een land als Zuid-Korea.”Obligaties wegen voorlopig het zwaarst inde portefeuille. Is die vluchthaven ‘de volgendebubbel’? Leroux ziet de risico’s vooralin de Verenigde Staten en het VerenigdKoninkrijk, maar niet in de Franse staatsobligatieswaar Patrimoine zwaar in zit. Dedefensieve aanpak heeft Carmignac nietalleen de Lipper Award opgeleverd voor hetbeste mixfonds, maar ook als fondshuisbinnen de categorie Aandelen Large Caps.Het geheime recept was ook daar behoedzaamheid.Zo kan vlaggenschip CarmignacInvestissement de exposure naar de aandelenmarktveel verder terugbrengen dannormale aandelenfondsen. Dat brengt hetrisicoprofiel een stuk naar beneden.Aandelen Europasmall- & midcapsThreadneedle PanEuropean SmallerCompanies FundFonds: Threadneedle Pan European SmallerCompanies FundFondshuis: ThreadneedleFondsmanager(s): Philip DickenOmvang (per 31-12-08): 81,1 miljoen euroPerformance: (gemeten over drie jaar) 1 jaar:-47,5% , 3 jaar (cumulatief): 17,9%.Top 3 grootste beleggingen: Fielmann AG (2,9%),DiaSorin S.p.A. (2,9%), Cobham PLC (2,5%)Philip Dicken“Problemen vermijdenis belangrijkerdan het vindenvan een aandeelwaarvan de koersverdubbelt”Philip Dicken, manager van hetThreadneedle Pan European SmallerCompanies Fund, zag halverwege2007 een heel moeilijke periodeaankomen. Hij richtte zijn portefeuillegeleidelijk defensiever in door sectorenzoals gezondheidszorg te kopen en door financialsaf te bouwen. Desondanks kwamzijn rendement vorig jaar op -47,5% uit.Dat was wel 4% beter dan de benchmarken over de afgelopen drie jaar is de score-17,9% voor het Threadneedle Pan EuropeanSmaller Companies Fund en –39%voor de benchmark. “De betrouwbaarheidvan het bedrijfsmodel en de stabiliteitvan omzet en marges zijn in de huidigeomstandigheden veel belangrijker danmogelijke groeikansen”, meent Dicken:“Ik verwacht dat veel bedrijven het ergmoeilijk gaan krijgen, wat zich vertaaltin een toenemend aantal aandelenemissiesin de tweede helft van het jaar.” Ronddie tijd kan de economie volgens Dickeneen herstel laten zien. Maar: “als bankenstructureel minder gaan uitlenen, moetenwe rekening houden met een groeitempodat veel minder hoog ligt dan waaraan wegewend zijn.”Smallcaps vragen een andere aanpak daneen portefeuille met bekende concerns:“Kleine bedrijven zijn riskanter dan grote”,zegt Dicken: “Ze hebben een minder grotebasis en zijn veel minder gediversificeerd,wat het lastiger maakt om tegenvallersop te vangen. Mijn beleid is er meer opgericht om problemen te vermijden danom een aandeel te zoeken waarvan dekoers verdubbelt.” Dat belooft weinig goedsvoor kleinere Nederlandse bedrijven, wantDicken heeft slechts één noemenswaardigepositie in Nederland: Vopak. “Er zijnveel mooie ondernemingen in Nederland”,vertelt Dicken: “Maar ik zoek altijd het bestebedrijfsmodel tegen de aantrekkelijksteprijs. Stockpicken, maar tegelijkertijd creëerik spreiding over verschillende landen ensectoren. Ik zal nooit één positie innemendie het rendement van het fonds kan makenof breken.” 01/09I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Opinie21Op zoek naar survivorsLoopt de hedgefundindustrie op z’n einde? De gevolgen van deverkoopgolf zijn verstrekkend. Toch zie ik genoeg mogelijkheden voorgoede hedgefundmanagers.door Didy van der SchildenDidy van der Schilden,verantwoordelijkvoor sales enproductdevelopmentbij Insinger de BeaufortAsset Management.Vrijwel iedereen die dacht dat een grote allocatienaar hedgefondsen voor een diversificatie vande beleggingsportefeuille zou zorgen, is in 2008van een koude kermis thuis gekomen. Een combinatievan factoren heeft in de huidige crisis voor eenongekende correlatie tussen hedgefondsen en andereasset classes gezorgd. De meeste hedgefundstrategieënslaagden er niet in om positieve rendementen te behalen.Maar toch, ondanks de verliezen hebben hedgefondsenhet in het afgelopen jaar over het algemeenbeter gedaan dan andere alternatieve investeringenzoals vastgoed en private equity. Daarnaast weet de CSTremont Hedge Fund Index op één-, vijf- en tienjaarsbasis nog steeds de MSCI World index te verslaan.Belangrijke veranderingenDe rendementen over eenlangere periode zijn dus nogrelatief gunstig. Dat neemt nietweg dat de beproeving zwaaris geweest. Voor het eerst inde geschiedenis hebben veelhedgefondsen een tweecijferignegatief rendement laten zien.De negatieve rendementen ende substantiële outflows zijn deaanleiding voor critici om heteinde van de hedgefundindustriete voorspellen. De uitdagingen voor de industriezijn groot en op dit moment wordt er volop geherstructureerd.Na de val van Long Term Capital Managementin 1998 en Amaranth in 2006 waren die fondsen noglang na hun ondergang het gesprek van de dag, nuzijn er zó veel fondsen in moeilijkheden geraakt, datbeleggers bij wijze van spreken al blij zijn als er in hunportefeuille fondsen zitten die momenteel géén vormvan ‘restructuring’ ondergaan. De industrie is goedwakker geschud, dat moge duidelijk zijn. Of dat goed ofslecht is, valt op de langere termijn nog te bezien. Hetresulteert in ieder geval in een aantal belangrijke veranderingen.Als eerste is het belang van het managenvan het counterparty risk hoog op de To Do-lijst komente staan. Door de val van Lehman Brothers en BearStearns zijn hedgefundmanagers gedwongen dit risicoactiever te beheren, door bijvoorbeeld met meerdereprime brokers te werken. Het due diligence-procesis daarnaast ook sterk aangescherpt. Uit onderzoekis gebleken dat institutionele beleggers hun wegingin hedgefondsen niet per sé verkleinen, maar eerderovergaan tot het herpositioneren van hun selectiecriteriaen due diligence. Die verscherping van de duediligence moet - hopelijk - helpen de op het eersteoog onopgemerkte gevaren beter te identificeren. DeMadoff-fraude is een goed voorbeeld van de noodzaaktot beter onderzoek voor je ergens in stapt. Bescheidenconsistente rendementen duiden niet automatisch opeen gezonde strategie.Doemscenario’sBeleggers gaan nu op zoek naar transparante fondsendie een heldere en solide strategie hanteren. Door dieverschuiving is er de afgelopen tijd veel verkocht, diecash komt voor een gedeelte in het eerste kwartaal van2009 vrij. Het wachten is nu op het beste moment omdit geld te herbeleggen. In de afgelopen maanden heeftde verkoopgolf voor lage liquiditeit, extreme volatiliteit“Institutionele beleggers verkleinenniet per sé hun weging inhedgefondsen, maar gaan eerderover tot het herpositioneren van hunselectiecriteria en due diligence”en slechte rendementen in de markt gezorgd.In 2008 heeft de hedgefundindustrie al zo’n 30% vanhaar assets zien verdampen. Door de uitstaande verkooporderszullen die negatieve cijfers zich in het eerstekwartaal van 2009 waarschijnlijk voortzetten. Het gevolgvan die verkoopgolf zien we dagelijks, in de vormvan het sluiten van fondsen en het samengaan vanstrategieën. Krijgen de critici dan toch gelijk met hundoemscenario voor de hedgefundindustrie? Ik denkvan niet. Voor een markt die in de afgelopen jaren zoextreem gegroeid is, is een consolidatie gezond. Het zalhet kaf van het koren scheiden. Hoogstwaarschijnlijkzullen hedgefondsmanagers met lange trackrecords,stabiel kapitaal en transparante strategieën het hoofdboven water weten te houden. Survival of the fittest,kortom. Het zal de industrie alleen maar ten goedekomen. Want wie wil er nou niet in de beste fondsmanagerinvesteren? 01/09I E X P r o f s 0 1 / 0 9

22 ADVERTORIAL ADVERTORIAL23Fortis All Income FundStabiel inkomen in roerige tijdenEen relatief stabiel en regelmatig inkomen in onzekere beurstijden? Het FortisAll Income Fund heeft een goed gespreide beleggingsportefeuille en is zeergeschikt voor beleggers die streven naar een relatief stabiel hoog inkomen endie het geduld hebben om over deze economische terugval heen te kijken.Het Fortis All Income Fundis een echte alles-in-één beleggingmet de nadruk op regelmatige,directe inkomstenuit dividend en rente.Het fonds belegt in aandelen,onroerend goed, obligatiesen liquiditeiten. De (directe)inkomsten daaruit bepalenhet dividendrendementvan het fonds. Daarnaast kande vermogensgroei als extradividend uitgekeerd worden.Fondsbeheerder Martijn vanHerk vertelt: “Ons uitgangspuntdaarbij is om het valutarisiconaar de euro af te dekkenom het risico van tegenvallendevalutakoersen te beperken.Een beperking vanhet risico wordt mede bewerkstelligddoor de spreidingvan de belegging over degekozen beleggingscategorieën.”In deze zeer roerige tijden,waarin de beurzen wereldwijddagelijks enorm fluctueren,is ons doel een stuk dichterbijgekomen voor beleggersdie nu in het fonds stappen.“Wij streven er namelijknaar om voor participanteneen jaarlijks inkomen vanVoordelen op een rij• Het fonds combineert devoordelen van succesvollehoogdividendfondsen• Streefdividend van minimaal4% per jaar• Aantrekkelijke verhoudingtussen risico en rendement• Breed gespreide portefeuille• Ervaren team highincomebeleggings specialistenten minste 4% te genereren.Ondanks of juist dankzij deextreme omstandigheden opfinanciële markten is het portefeuillerendement(na jaarlijksekosten) de 8% genaderd,”gaat van Herk verder.Het Fortis All Income Fundwerkt als een ‘fund of funds’.Het fonds verdeelt het fondsvermogenover verschillendeFortis fondsen, die allemaal‘hoog inkomen’ als kenmerkhebben. Dit zijn: het GlobalHigh Income Equity Fund, hetBond High Yield World fonds,het High Income PropertyFund, het Bond CorporateEuro fonds en het BondGovernment Euro fonds. Hetonderliggende obligatie- ofdividendrende-ment van dezefondsen ligt gemiddeldtussende 3 en 20%.Deze vijf onderliggendeinkomensfondsenhebben of geen of een afgedektvalutarisico naar de euro.Angst in de marktVan Herk en zijn team zien deangst in de markt. “Opvallendzijn de hoge rentes in hethigh yield-segment (BB en lager).Deze hoge rente weerspiegeltde angst van beleggersvoor mogelijke faillissementenin het bedrijfsleven.Even ter vergelijking: zelfsin de sombere jaren dertigwas die angst en ook die rentedus, niet zo hoog. We denkendat de markt hier is doorgeschoten.”Van Herk vervolgt:“Sinds december 2008heeft zich hier eindelijk enigeontspanning voorgedaanen daalde de rente van circa23% naar het huidige niveauvan 19% (per 26 januari2009). Ook in het zogenoemdeinvestment gradesegment(AAA, AA, A en BBB)is de rente zeer fors gestegen.In het afgelopen één, tweejaar steeg de rentemarge overstaatsleningen hier van circa1% tot circa 5%. Dat is vrijwelongekend.”“Omdat we onze eigenspecialisten aan tafel hebben,kunnen we steeds diep op dematerie ingaan.”“Ook de dividendrendementenin onroerend goed weerspiegelende nodige angst:feitelijk zijn deze bijna verdubbeldde laatste twee jaar.”De fondsbeheerder verwachtechter dat er genoeg bedrijvenzijn die het dividend – omde aandeelhouders niet verdervan zich te vervreemden – wélzullen uitbetalen. “Hoeweler altijd wel bedrijven zullenzijn, die hun dividend kunnenverlagen, denken we datde meerderheid het kan én zaldoorbetalen. Dat beeld geldtwat ons betreft ook voor deaandelenportefeuille. We veronderstellendaarbij voor-portefeuilleverdelingCash18%18%1%4%22%Fortis Bond Government EuroFortis Bond Corporate Euro37%Fortis High Income Property FundFortis Bond High Yield WorldFortis Global High Income Equity FundBron: Fortis Investments per 26 januari 2009zichtigheidshalve dat van deschijnbare 6% dividendrendement– als gevolg van deforse koersdalingen is het dividendrendementfors omhooggeschoten– er in werkelijkheidongeveer 4 tot 5% zalworden uitbetaald.”Extra inkomstenHet beheer van het Fortis AllIncome Fund wordt gevoerddoor Fortis Investments.Fortis Investments heeft deafgelopen jaren diverse succesvollehoogdividendproductenontwikkeld, zoals debeleggingsfondsen FortisGlobal High Income EquityFund, Fortis Premium GlobalDividend Fund, Fortis HighIncome Property Fund en hetFortis Bond High Yield Worldfonds. Stuk voor stuk fondsendie ten opzichte van hunbenchmark goed gepresteerdhebben. Het Fortis AllIncome Fund bouwt voort opdeze traditie en profiteert volopvan alle kennis en ervaringdie Fortis Investmentsin huis heeft, zoals het beleggenmet het oog op genererenvan extra inkomsten. Hetfonds wordt beheerd door ervarendeskundigen. “De beleggingsbeslissingenvoordit fonds worden gemaaktdoor vijf high yield-specialisten.Afhankelijk van het onderwerpnodigen we een macro-econoomuit om ons bijte praten. Bij de beleggingsbeslissingenzorgen we vooreen goede allocatie tussende verschillende categorieën.Daarbij proberen we eencontraire stijl te hanteren: kopenals de yield hoog is ende prijs laag. De horizon diewe daarbij momenteel hanterenis – gezien de aandeel- envastgoedcomponenten – minimaalvoor een middellangetermijn, maar soms kunnenwe ook instappen voor eenkorte periode, bijvoorbeeldenkele maanden.”Van Herk en zijn team lettenbij het beleggen op hoesterk de verschillende categorieënzijn, hoe hoog de yieldis en daar hoort ook een macro-economischevisie bij.“Omdat we onze eigen specialistenaan tafel hebben, kunnenwe steeds diep op de materieingaan. Zo kan onzevastgoedspecialist precies uit-leggen hoe het nu gaat in Aziëen waar kansen liggen in vastgoed,”gaat van Herk verder.Al met al heeft het Fortis AllIncome Fund een goed gespreidebeleggingsportefeuilleen het is zeer geschikt voorbeleggers die streven naar eenrelatief hoog en stabiel inkomen,die het geduld hebbenom over deze economischeterugval heen te kijken.Van Herk: “Hoe vaak heefteen belegger de gelegenheidgehad om tegen deze rentesen deze dividendrendementenin te stappen? We zijn na-gegaan of zoiets zich in de afgelopenhonderd jaar al eenseerder heeft voorgedaan enwe vermoeden dat dit de eerstekeer is dat deze variabelenzich op dit niveau bevinden.Dat wil echter niet zeggendat nu instappen zonderrisico’s is. Wel lijkt de beleggervoor dit risico momenteelwel heel royaal te worden gecompenseerd.”Kijk voor meer informatie op:http://www.fortisinvestments.com/inkomenFortis All Income FundISIN:NL0006477929Bloombergcode:AAICF NAFondsbeheerder:Martijn van HerkFondsvermogen:82 miljoen euroStartdatum: 15-11-2005(toen nog ABN Amro-fonds)Beheerfee:1,35% op jaarbasis + servicefee0,06% op jaarbasisTotal Expense Ratio (TER): 1,40% (inschatting voor hetboekjaar 2008/2009)*Vermogensverdeling (per eind december 2008):Aandelen: 38,5%Obligaties: 40,5%Onroerend goed: 20,7%Liquiditeiten: 0,3%* Daarnaast kan de distributeur aan- en verkoopkosten in rekening brengen, afhankelijk vande distributeur en het verkoopkanaal.Dit document dient enkel ter informatie en is 1) geen voorstel of aanbod tot het aankopen of verhandelen van de financiële instrumenten hierin beschreven en 2) geen beleggingsadvies.Het Fortis All Income Fund, een subfonds van het Fortis Umbrella Fund II N.V. is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet op het financieel toezicht. Voor ditproduct is een financiële bijsluiter opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico’s. Vraag erom en lees hem voordat u het product koopt. De waarde van de activa kan als gevolgvan het beleggingsbeleid sterk fluctueren. Het prospectus, de financiële bijsluiter alsmede overige informatie zijn verkrijgbaar bij Fortis Investments, Client Service (AF0440), Postbus 23400,1100 DX Amsterdam Zuid-Oost en via www.fortisinvestments.com. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.Bij aan- en verkopen worden kosten in rekening gebracht. Fortis Investments* heeft alle redelijkerwijs mogelijke zorg besteed aan de betrouwbaarheid van dit materiaal, echter aanvaardt geenaansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie en opinies kunnen worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. Fortis Investments is niet verplicht dehierin opgenomen informatie en opinies te actualiseren of te wijzigen. * Fortis Investments is de handelsnaam voor alle entiteiten van de Fortis Investment Management groep. Dit document isuitgegeven door Fortis Investment Management Netherlands N.V., Postbus 23400, 1100 DX Amsterdam Zuid-Oost dat deel uitmaakt van de Fortis Investment Management groep.I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Opinieopinie24Lappendeken van toezichtDie parlementaire enquête naar het functioneren van de grote drie - dewetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht – rond de overname van ABNAmro is niet nodig. Het is toch duidelijk voor iedereen waar het mis is gegaan.door Jacques PotuijtJacques Potuijtis onafhankelijkbeurscommentator.Regelmatig schrijft hijfundamentele analysesop iex.nl. Hij belegtprivé uitsluitend inbeleggingsfondsen.Regeren is vooruitzien. Dat is tijdens een kredietcrisisen een diepe recessie moeilijker dan ooit.Achteraf regeren is een stuk eenvoudiger. Misschienjuist daarom heeft de tweede kamer beslotenom nog maar weer eens een parlementaire enquêtete houden. Dit keer naar de verwikkelingen rond deovername van ABN Amro door de beruchte bende vandrie in het voorjaar van 2007. Natuurlijk is terugzienop wat mis gaat niet een overbodige luxe. We hopen teleren van onze fouten en aangezien we die doorlopendmaken is voortdurende feedback en bijsturing eennoodzaak. Maar is een parlementaire enquête nu echtnodig? Een kind kan immers zien wat bij de overnamevan ABN Amro verkeerd liep. Dat is beslist niet dekredietcrisis die de tragische gevolgen van de fusie dienooit tot stand had mogen komennog veel eerder dan moestworden gevreesd aan het lichtbracht.Fatale foutIk doel op de fatale beoordelingsfoutdie is gemaakt door deinstanties die hun goedkeuringaan de overname hadden moetenonthouden op grond van objectieveinformatie. Die was bijde eerste blijk van de intenties van gelegenheidskongsial ruim voor handen en de beoordeling van deze zaakdoor het ministerie van Financiën en de NederlandscheBank had niets anders dan een categorische afkeuringbehoren te zijn. Van stond af aan was het duidelijk dathet overnemende bankentrio in zijn overmoed bereidwas een te hoge prijs te betalen die het niet zou kunnenfinancieren. Anders dan een industrieel bedrijfheeft een bank nu eenmaal geen ongebruikt kapitaalop de plank liggen. Banken plegen uit hoofde van hunbedrijfsvoering de financiële leverage steeds tot hetmaximum te benutten. Het waagstuk moest wel foutaflopen.AntwoordIn de verdwazing die de bankiers de afgelopen jaren inhaar greep kreeg werd het maximaal toelaatbare grofoverschreden en dat vormt in breder verband tevensde belangrijkste verklaring voor de kredietcrisis. Daarkonden ook Nout Wellink en Wouter Bos niets aanveranderen maar ze hadden in ieder geval in de lagelanden een krachtig signaal moeten afgeven dat deovername van ABN Amro een brug te ver was. Het zouzowel de Nederlandse als de Belgische economie een“Als die parlementaire enquête er dantoch moet komen is het verstandigervoor te waken dat die nietontaardt in een nationale bijltjesdag”hoop problemen hebben bespaard en tenminste beidein de mondiale kredietcrisis beter hebben bewapend.We weten ook waarom de Nederlandse financiëleautoriteiten de fout hebben gemaakt. Ze spiegeldende nieuwe situatie waar zij voor geplaatst werden tenonrechte aan de overnamecoup van ABN Amro op hetItaliaanse Antonveneta en de in die overname gespeeldeonverkwikkelijke rol van de Italiaanse banktoezichthouders.Tegen elke prijs moest worden voorkomen dathen eenzelfde eng nationalistische visie kon wordenaangewreven. Als die parlementaire enquête er dantoch moet komen is het verstandig ervoor te waken datdie niet ontaardt in een nationale bijltjesdag. In plaatsvan concentratie op de schuldvraag zouden de inspanningenvan onze nijvere parlementariërs vooral gefocustmoeten zijn op kritische evaluatie van het systeemvan toezicht. Slechts dat heeft gefaald. Van de bankiershadden we kunnen weten dat ze zich zouden gedragenals kinderen in een onbewaakte snoepwinkel. Het gezagvan de financiële toezichthouders, evenals dat vande onderwijzer in de klas, moet weer van helemaal vanonderaf worden opgebouwd.Trias politicaNederland kent een lappendeken van toezicht en quasionafhankelijke autoriteiten die daarmee belast zijn.Wellicht valt er wat voor te zeggen al die verschillendeautoriteiten voor financiën, beurs, mededinging, zorgen wat al niet meer, op enigerlei wijze in een overkoepelendorgaan te bundelen. Misschien is het ineen gecompliceerde postmoderne maatschappij welnoodzakelijk een vierde macht toe te voegen aan deTrias Politica die alweer 260 jaar geleden door Montesquieuwerd bedacht. Naast wetgevende, uitvoerendeen rechterlijke macht zou een goed georganiseerde toezichthoudendemacht niet misstaan. Nederland, kleinals het is, heeft de wereld al vaker richting gegeven infinancieel en staatkundig opzicht. Hier ligt wederomeen uitgelezen kans 01/09I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Asset allocation25Rood op de bordenResearch en opleidingsinstituut BBOC houdt bij hoe de modelportefeuilles/profielfondsen volgens vijf verschillende profielen van verschillende aanbiederspresteren. In deze IEX Profs de netto resultaten tot en met december van alledefensieve portefeuilles, de beste drie uit de overige categorieën en de index.De aanbieders zijn gerangschikt op het gemiddeld driejaarsrendement.Top-3 Zeer defensiefPortefeuille Profiel Ytd 1 Jaar 3 Jaar 1 Standaarddeviatie 2 Sharpe 2ABN Amro Model Fund 1 Zeer Defensief 6,11% 6,11% 2,50% 2,40% -0,59Robeco Safe Mix Zeer Defensief 0,56% 0,56% 1,20% 2,22% -1,23Allianz Zeer Defensief Zeer Defensief -0,87% -0,87% 0,58% 2,72% -1,25Zeer Defensieve Index (10/90) Zeer Defensief 1,00% 1,00% 0,89% 3,31% -0,93DefensiefPortefeuille Profiel Ytd 1 Jaar 3 Jaar 1 Standaarddeviatie 2 Sharpe 2SNS Optimaal Geel Defensief -5,76% -5,76% -1,15% 3,07% -1,66Allianz Defensief Defensief -8,50% -8,50% -1,68% 4,46% -1,26Petercam Balanced Low Risk Defensief -19,11% -19,11% -2,35% 7,62% -0,82Robeco Solid Mix Defensief -11,04% -11,04% -2,70% 5,01% -1,32Zwitserleven Defensief Defensief -17,18% -17,18% -3,41% 6,33% -1,15ING Dynamic Mix II Defensief -12,80% -12,80% -3,85% 4,88% -1,57ABN Amro Model Fund 3 Defensief -13,54% -13,54% -4,48% 5,59% -1,48Fortis Stability Defensief -17,60% -17,60% -4,60% 7,28% -1,15AXA Model Fund II Defensief -19,61% -19,61% -5,92% 6,73% -1,42Insinger Defensief Gemengd Defensief -20,09% -20,09% -6,13% 6,81% -1,43NNEK Waakzaamheid Defensief -24,78% -24,78% -9,04% 9,19% -1,33Defensieve Index (30/70) Defensief -8,72% -8,72% -2,06% 4,36% -1,38Top-3 NeutraalPortefeuille Profiel Ytd 1 Jaar 3 Jaar 1 Standaarddeviatie 2 Sharpe 2Paerel Alternative Fund Neutraal -26,35% -26,35% -4,18% 9,51% -0,84SNS Optimaal Oranje Neutraal -17,04% -17,04% -4,92% 6,32% -1,37Allianz Neutraal Neutraal -21,27% -21,27% -5,36% 8,19% -1,11Neutrale Index (50/50) Neutraal -17,71% -17,71% -5,04% 6,92% -1,27Top-3 OffensiefPortefeuille Profiel Ytd 1 Jaar 3 Jaar 1 Standaarddeviatie 2 Sharpe 2Allianz Offensief Offensief -33,05% -33,05% -8,98% 12,47% -0,98ING Dynamic Mix IV Offensief -29,45% -29,45% -9,59% 10,73% -1,18Zwitserleven Ambitieus Offensief -36,66% -36,66% -9,66% 13,16% -0,97Offensieve Index (70/30) Offensief -26,01% -26,01% -8,03% 9,88% -1,15Top-3 Zeer offensiefPortefeuille Profiel Ytd 1 Jaar 3 Jaar 1 Standaarddeviatie 2 Sharpe 2Allianz Zeer Offensief Zeer Offensief -40,12% -40,12% -11,23% 15,67% -0,89Zwitserleven Offensief Zeer Offensief -41,68% -41,68% -11,66% 15,28% -0,94ING Dynamic Mix V Zeer Offensief -36,71% -36,71% -12,39% 13,86% -1,07Zeer Offensieve Index (90/10) Zeer Offensief -33,66% -33,66% -11,02% 12,97% -1,071. Gemiddeld rendement per jaar; 2. Berekend over de laatste drie jaar.De index bestaat uit de MSCI World Index en de JP Morgan European Government Bond Index.De standaarddeviatie van de NNEK portefeuille is gebaseerd op kwartaalrendementen in plaats van op maandrendementen.I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Asset allocation32 33Junkbonds – een jaar van herstelDe verwachting dat steeds meer bedrijvenin de financiële problemenkomen als gevolg van de recessieweerhoudt beleggers er niet van zwaarin te zetten op junkbonds. Alleen al in deeerste twee weken van 2009 kenden beleggingsfondsendie op deze markt actief zijneen instroom van 2,8 miljard dollar, aldusonderzoeksbureau AMG Data Services. Detotale hoeveelheid geld die richting junkbondsstroomt, is nog veel groter aangezienbeleggingsfondsen slechts 15% van de totaleactiviteit binnen deze vermogensklassevormen. Ondanks deze forse instroomzijn experts niet onverdeeld optimistischvoor de korte termijn: “Ik ben bang dat devooruitzichten de komende weken verderneerwaarts bijgesteld moeten worden”, zegtWesley Sparks, beheerder van het SchroderGlobal High Yield Fund. “De verwachtingenvoor de vierdekwartaalcijfers zijn te hooggespannen en ik verwacht voorlopig nietveel lichtpuntjes in de economische cijfers.”GeldbergTechnische factoren spelen volgens Sparksnu echter een grotere rol dan fundamentele.“De vraag is simpelweg veel groter danhet aanbod. De laatste paar maanden zijner nauwelijks nieuwe obligaties uitgegeven.Tegelijkertijd komen de rentebetalingenvoor de wereldwijde junkbondmarkt opbijna 5 miljard dollar per maand, zodater een enorme geldberg is ontstaan dievroeg of laat in deze vermogensklassegeïnvesteerd moest worden.” Samen metde instroom bij beleggingsfondsen leverdedat sinds 12 december een mooie rally op.In de vijf weken daarna kwam het totaalrendement van junkbonds op een slordige15% uit. De populariteit van junkbonds alsbeleggingscategorie werd ook zichtbaartoen het Amerikaanse Cablevision op 8januari als eerste in 2009 een nieuwe highyield-obligatie uitgaf. De omvang van de lening– met een looptijd van vijf jaar en eencouponrendement van 11,375% – werd vlakvoor uitgifte met 50% verhoogd naar 844miljoen dollar. Desondanks was de transactievijf maal overtekend; een enthousiasmedat enkele jaren geleden alleen wasvoorbehouden aan gehypte beursintroducties.Sparks waarschuwt dat het sentimentsnel omslaat door een paar spraakmakendefaillissementen. “In januari bleek dat hetCanadese technologiebedrijf Nortel nietlanger aan de verplichtingen kon voldoen.Die onderneming had ruim 5 miljard dollaraan leningen uitstaan en het is een kwestie20% rendementJunkbonds zijn de meest riskantecate gorie van (bedrijfs)obligaties.Deze leningen worden ook wel highyield-obligaties genoemd, wat detegenhanger vormt van zogeheteninvestment grade-obligaties. Ondernemingenwaarvan de kredietwaardigheidvolgens beoordelingsbureau’s nietboven een bepaald niveau uitkomt(BBB bij Standard & Poor’s en Baa bijMoody’s) worden in deze categorieingedeeld. Het rendementen van ditsoort obligaties is soms heel aantrekkelijk– onlangs lag het gemiddeldezelfs boven de 20%. Daar staat tegenoverdat bedrijven in dit segment alseerste in moeilijkheden komen als deeconomische motor begint te sputteren.Het hoge rendement is dan ookeen vergoeding voor het dito risico. Enhoe groot dat risico kan zijn, blijkt weluit het treurige rendement van –26,54%dat eind 2008 op het bord kwam bij deBarclays Capital Global High Yield Corporate2% Issuer Caped Bond Index, debelangrijkste benchmark in de sector.van tijd voordat andere grote namen surseancevan betaling moeten aanvragen. Danmoet blijken of beleggers zich nog steeds zogoed voelen binnen high yield.”Schot voor de boegDe ondergang van Nortel is een waarschuwingvoor de stroom slecht nieuws die noggaat komen. In 2008 kon 4% van alle bedrijvenin het high yield-segment niet meer aande verplichtingen voldoen en volgens kredietbeoordelaarMoody’s zal dat in 2009 stijgenrichting 15%. Het zwaartepunt van hetaantal faillissementen zal in de tweede helftvan het jaar liggen. De verwachting is dathet begin van 2010 eveneens moeilijk gaatworden, waarna er langzaam verbeteringkomt. De onzekerheid over de omvang vande recessie belooft volgens Sparks behoorlijkwat volatiliteit voor de komende maanden.Zo erg als het in de herfst van vorig jaarwas, toen de spread (de risicopremie vanjunkbonds ten opzichte van staatsobligaties)een recordhoogte bereikte van 22%, wordthet niet meer. “Het rendement van highyield komt nu op ruim 18% en dat is een heelriante compensatie voor het risico dat beleggerslopen in deze markt. Zelfs als het aantalfaillissementen hoger uitkomt dan 15%, blijfter een positief rendement over. Dat rendementis overigens groter dan je zou denken,want in het geval van surseance van betalingkan gemiddeld een derde van de schuldenlastalsnog afgelost worden uit de opbrengstenvan de executieverkoop.” Als de diepteen lengte van de recessie meevalt, makenjunkbonds goede kans om dé beleggingscategorievan 2009 te worden. De periode vlakna een recessie is historisch de beste tijd voorhigh yield-obligaties, die in de cyclus net vooraandelen zitten. De jaren 1991 en 2003 warenbijvoorbeeld uitstekend met rendementenrond de 30%, terwijl de beurs in die periodenog aan het echte herstel moest beginnen.Strategisch kan het dus geen kwaadom meer ruimte binnen het vastrentendegedeelte van de beleggingsportefeuille vrijte maken voor high yield-obligaties. Leningvan bedrijven met een kredietwaardigheidvan BB of hoger (of fondsen die de nadrukleggen op dit segment) verdienen daarbij devoorkeur volgens Sparks, aangezien de kansop betalingsproblemen bij deze ondernemingenminder groot is dan bij concerns met eenlagere rating.OptimismeMet een rendement van -26,54% was2008 veruit het slechtste jaar voor dejunkbondmarkt in de recente geschiedenis.Het verlies is veel groter dan in1990 en 2000 – jaren die tot voor kortals slecht te boek stonden. Toch is erreden voor optimisme, aangezien dezevermogenscategorie nog nooit tweejaar achter elkaar een negatief rendementliet zien. Uit de rendementenvan de U.S. High Yield Master II Indexblijkt dat er na een slecht jaar altijd eenherstel volgt en in drie van de vier gevallenleverde dat zelfs een rendementop van ruim 20%. Een belegging in highyield leverde gemiddeld 7,5% op over deafgelopen twintig jaar.4035302520151050-5-10-15-20-25-3001-01-198701-01-198801-01-198901-01-199001-01-199101-01-199201-01-199301-01-199401-01-199501-01-199601-01-199701-01-199801-01-199901-01-200001-01-200101-01-200201-01-200301-01-200401-01-200501-01-200601-01-200701-01-2008Bron: JP Morgan Asset ManagementConvertibles – behoorlijk herstelpotentieelEen van de beleggingscategorieën diehet hardst geraakt is door de kredietcrisisen daardoor over een behoorlijkherstelpotentieel beschikt, zijn convertibles.Aan de forse duik van deze beleggingsproductenin het afgelopen jaar liggen volgensOlivia Mayell, cliënt portfolio managervan de Multi-Asset Group bij JP Morganvier redenen ten grondslag: “Allereerst dedeleveraging. De hogere kosten zorgdenervoor dat het steeds duurder werd voorde convertible arbitrage-managers methefboomportefeuilles om belegd te blijvenin deze categorie. De afwikkeling van tradesvan failliete banken heeft daarnaast geleidtot verkoop van grote pakketten convertiblesen bijbehorende prijsdruk.” Tot slotnoemt Mayell de onttrekking van geld aande convertible arbitrage-fondsen wegenstegenvallende rendementen en het verbodop shortselling (waardoor fondsmanagersde delta voor de obligaties niet kunnen afdekken)als oorzaken voor de forse waardedalingvan converteerbare obligaties.Lage correlatieConvertibles hebben een lage correlatie metstaats- en bedrijfsobligaties en een hogerecorrelatie met aandelen. JP Morgan rekendeuit dat die correlatie gemeten over de laatstevijf jaar in Europa respectievelijk -0,3,0,3 en 0,9 is. Convertibles zijn erg volatilitygevoelig.Mayell: “Een toename in volatiliteitkan voor een prijsstijging van de optiezorgen en dat betekent dat de convertiblemeer waard wordt. Als er iets met het onderliggendeaandeel gebeurt, bijvoorbeeldeen verhoging van het dividend, dan daaltde waarde van de convertible vergelekenmet het aandeel.” De forse prijsdalingenin combinatie met de hoge volatiliteitin de markt en de bijkomende onzekerheid,maakt een converteerbare obligatieinteressant. Mayell: “De assetklasse oogtextreem goedkoop, zowel historisch als80706050403020Global CB Index (obligaties)VIX Index (aandelen)104/07 6/07 9/07 12/07 3/08 5/08 10/08Convertibles en meerEen converteerbare obligatie kan worden omgezet in aandelen. Vooraf wordt vastgesteldtegen hoeveel aandelen en dat betekent dat als de aandelen van de uitgevendeinstelling in de tussentijd stijgen, het interessanter wordt om te converteren. Naast derentestand en de financiële gezondheid van een onderneming heeft de beurskoers vanaandelen dus ook invloed op de convertible. Vanwege het hybride karakter van dit product– half obligatie, half optie – spelen optiefactoren zoals volatiliteit en premie mee.Als de onderliggende aandelen niet voldoende in waarde zijn gestegen, dan wordt dehoofdsom contant terugbetaald. Bij faillissement hebben converteerbare obligatiehoudersdezelfde rechten als houders van een ‘gewone’ obligatie. Naast de reguliereconverteerbare obligatie zijn er drie varianten.Reversed convertible: hierbij ligt de keuze om in aandelen af te lossen bij de uitgevendeinstelling. De obligatiehouder vangt voor dit extra risico meer rente. Als eenaandeel stijgt, kan de onderneming ervoor kiezen contant af te lossen. Als de koersdaalt, dan in aandelen. Op deze manier fungeert de reversed converible als een put.Exchangeable obligatie: heeft betrekking opaandelen van een ander bedrijf dan de uitgever.Bijvoorbeeld een voormalige dochter.Reversed exchangeable: een exchangeable(zie exchangeable obligatie waarbij de uitgevermag beslissen of er in aandelen of cashafgelost wordt.vergeleken met de gemiddelde yield.” Delage bond floor zoals Mayell dat noemt,zorgt ervoor dat een kleine verandering inde aandelenkoers een grote invloed heeftop de converteerbare obligatie. Bovendien,de obligatie met coupon zorgt voor regelmatiginkomen en vanaf dit lage niveauzijn de perspectieven op de aandelenmarktop lange termijn positief.Fondsen en rendementenOp de Nederlandse markt zijn meer dandertig converteerbare obligaties te koop.De afgelopen maand en het afgelopen jaarhebben de op Amerika gerichte fondsenhet het best gedaan. Japan komt onderaan.Op www.iexprofs.nl staan alle beschikbarefondsen en hun rendementen. 01/09De externe effecten op converteerbareobligaties op een rijVerandering in omgevingTheoretische veranderingwaarde convertibleCredit spreads • -Rente • -Financieringskosten • -Koers aandeel • +Volatiliteit • +Dividend • -Optie maturity +Call-risico uitgever -Bron: JP Morgan Asset Management1Preferenteaandelende risicoladder2Distresseddebt3Junkbonds4ConvertiblesI E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Opinieopinie34Een best-case scenarioDoemdenken is uitgegroeid tot een rage die de financiële wereld beheerst. Ikzie genoeg lichtpuntjes voor een voorzichtig tegengeluid.door Léon CornelissenVoor de consensus kun je het beste in Davos terade gaan bij het World Economic Forum. Immers,de organisatie stelt er een eer in om alleende winnaars van dit moment uit te nodigen. Losers nietwelkom. Daarom zag je dit jaar zo veel politici en zoweinig fotomodellen. De onvermijdelijke Robert Shiller(de beminnelijke auteur van Irrational Exuberance enThe Subprime Solution: How Today’s Global FinancialCrisis Happened, and What to Do about It) liep er rond,net als de tegenwoordig even onvermijdelijke NassimTaleb (een pedante pseudofilosoof gespecialiseerd inzwarte zwanen). De columnist van Newsweek trok driedagen uit om een optimist te vinden en dat bleek zeermoeilijk (een Deense producent van windturbinesbleek voorzichtig optimistisch). De regering-Obama lietverstek gaan, dat wel.duurzaam omlaag, het tekort op de lopende rekeningmoet omlaag, de Amerikaanse auto-industrie moet opde mestvaalt van de geschiedenis et cetera. Dit proceskost tijd en kan niet zonder reëel economische kosten.Léon Cornelissen isHoofd Strategie van hetInstitute for Researchand InvestmentServices, IRIS.De hoofdactiviteitvan Iris bestaat uithet verstrekken vanbeleggingsresearch.Beleids-ADHDDe consensus luidt dus: het gaatslecht en het wordt nog slechter.Het extrapoleren van trends isinderdaad verleidelijk, maar degeschiedenis leert ons dat eeneconomisch systeem wordt gekenmerktdoor cycli. Een lineairegeschiedopvatting is dus nietverenigbaar met het historischebewijsmateriaal. Weliswaar gaan we ook in eurolandde ergste recessie in ten minste dertig jaar tegemoet,maar na elke recessie komt weer een herstelbeweging.Recessies zijn waarschijnlijk onmisbaar. Door roekeloosmonetair beleid hebben de Verenigde Staten eenrecessie lang kunnen ontlopen (2003 liep vanwegeagressieve renteverlaging uit op een bijna-recessie),maar van uitstel komt geen afstel. De beleids-ADHDdie Amerikaanse politici in zijn greep houdt heeft eenrecessie uiteindelijk niet kunnen voorkomen. In zijnboek over de conjunctuurcyclus schreef de Tsjechischeeconoom Schumpeter ooit: “Cycli zijn niet zoals amandelen,verwijderbare dingen die op zichzelf behandeldkunnen worden, maar behoren net als de hartslag totde essentie van een organisme”. Terzijde merk ik op datde medische consensus inmiddels positiever is gaandenken over amandelen. Er is veel voor te zeggen omde natuur zijn loop te laten hebben. Een deel van dewoningvoorraad moet definitief worden afgeschreven,de Amerikaanse consument moet meer gaan sparen, dewhizz kids in de financiële wereld moeten iets andersverzinnen dan complexe financiële producten enomgeschoold worden tot ontwerpers van betere iPodsof iets dergelijks, het aandeel van de financiële sectorin en de bijdrage tot de winst van de wereldindex moet“Ook in deze recessie is het tempovan renteverlaging agressief enlopen centrale bankiers bepaaldniet achter de curve aan”Prettig pragmatischMaar het onvermijdelijke aanpassingsproces kan relatiefsoepel verlopen. Een positieve ontwikkeling is de ineenstortingvan grondstofprijzen in het algemeen en deolieprijs in het bijzonder. Dit leidt tot een algemene reëleinkomensverbetering voor de consument en biedt dustegenwicht voor de oplopende werkloosheid. Ook in dezerecessie is het tempo van renteverlaging agressief enlopen centrale bankiers bepaald niet achter de curve aan.De fikse stimulering via de begroting in China en de VerenigdeStaten helpt de pijn te verzachten. De internationalesamenwerking loopt via de G20 goed en belangrijkeopkomende markten worden nu bij de besluitvormingbetrokken. Protectionistische maatregelen hebbenwellicht mede hierdoor een beperkte omvang. Weliswaarheeft de nieuwe Amerikaanse regering een eerstewaarschuwingsschot richting China gelost, maar elkenieuwe Amerikaanse regering begint met harde taalrichting China. Beleidsmakers zijn prettig pragmatischen bereid tot groter radicalisme wanneer maatregelenniet voldoende effectief blijken. In een best case-scenariozien we de komende maanden een verder ontdooienvan wereldwijde kredietmarkten. De herfinancieringproblematiekvan het bedrijfsleven wordt verlicht. Deonzekerheid over de kwaliteit van bankbalansen wordtweggenomen door het verwijderen van radioactief afvalrichting een aparte rechtspersoon. De economischekrimp neemt vanaf de tweede jaarhelft rap af. Deflatienestelt zich niet in belangrijke economieën. In tegenstellingtot wat futures beweren, zien we een eerste prijsherstelop de Amerikaanse huizenmarkt eerder dan mei2010. Geen euroland-overheid blijft in gebreke. Lissabonwordt geratificeerd. IJsland meldt zich aan als lid van deEU. Beurzen gaan van sterk ondergewaardeerde niveausin de tweede jaarhelft vooruitlopen op het voorzichtigeeconomische herstel in 2010… 01/09I E X P r o f s 0 1 / 0 9

36Structured productsSpectaculair onderzoekEr wordt weinig onderzoek gedaan naar gestructureerde producten. Er is dus ookweinig bekend over het type belegger dat investeert in dit soort beleggingsproducten.Ik neem de vier soorten beleggers uit een onderzoek van de Autoriteit FinanciëleMarkten en koppel ze aan de verschillende soorten gestructureerde producten.door Marcel TakMarcel Tak is specialproducts-specialist. Inde rubriek ‘10 van Tak’ontleedt en recenseerthij op IEX.nl alle nieuwuitgegeven notes encertificaten.Een kwart van de mannen weet niet wat buitenspelis. Rokers raken sneller doof door lawaai.Water is beter dan bier. U kent het wel, dit soortaandachtstrekkende nieuwtjes. Bijvoorbeeld dat vanhet water en het bier. Onderzoek zou aantonen dat eenbiertje na een sportwedstrijd sneller het vochtniveauherstelt dan een glas water. Kijk, dat zijn nog eens leukezaken die ik met plezier in de praktijk breng. Maar ofze veel realiteitsgehalte bezitten…? Onderzoek naar gestructureerdeproducten haalt minder snel het nieuws.De resultaten zijn minder spectaculair, en belangrijker,er is nauwelijks onderzoek voorhanden. Zo is er weinigbekend van het type beleggers dat kiest voor een (gedeeltelijke)belegging in notes of certificaten. Onlangsviel mijn oog toch op een klein onderzoekje en dit zijnde uitkomsten. De gemiddelde belegger in notes en certificatenis ouder dan 65 jaar, heeft een laag inkomenen woont in Saarland. Wat betreft dit laatste gegeven,het ging om een Duits onderzoekje, en zal dus niet opde Nederlandse belegger van toepassing zijn!Eenzijdig beeldIk vraag mij af of de andere twee uitkomsten wél in hunalgemeenheid gelden, vooral omdat gestructureerdeproducten zo ontzettend van elkaar verschillen en dusook de beleggers daarin. Garantiecertificaten zullen eenheel ander publiek trekken daneen note waarbij de hoofdsomniet (helemaal) is beschermd.Overigens, en dat is niet verrassend,zijn garantiecertificaten,nog steeds volgens het onderzoek,verreweg het populairstonder beleggers. Dat laat zichmoeilijk rijmen met de constateringvan weekblad Elsevier, dat in een artikel getiteld“Beleggen? Wie durft” (17 januari 2009) concludeerde datcritici van garantieproducten over elkaar heen buiteldenmet tirades over hoge kosten en graaiende banken. Datlijkt me een eenzijdig beeld en de geloofwaardigheid vandie mededeling wordt niet beter als ik Elseviers analysevan de Wereld Garantie Note (ABN Amro) lees. Nu ishet niet mijn gewoonte om recensies van anderen tebecommentariëren. In mijn rubriek 10 van Tak, waarinik gestructureerde producten recenseer, zal ongetwijfeldook wel eens een minder gelukkige analyse zitten. MaarElsevier maakt het wel erg bont. Het weekblad schrijftover de Wereld Garantie Note – een product gekoppeldaan vijf aandelenindices met een 100% hoofdsomgarantie:“Dit is een belegging met een looptijd van vijfjaar (…). De bank neemt het risico van koersdalingenop zich (…). ABN Amro (houdt) (naast de standaardbeheerskosten)alle mogelijk uitgekeerde dividenden zelf.Ook gaat de rendementsteller pas lopen na anderhalfjaar. Koerswinsten in de eerste achttien maanden verdwijnenin de zakken van de bank. Na vijf jaar krijgenbeleggers (naast hun inleg en minus de kosten) heteventuele koersrendement uitgekeerd.”OnrechtWat een hoop onzin. Ik ben beslist zelf niet enthousiastover de meeste Wereld Garantie Notes. Dat komtomdat garanties bij de huidige volatiliteit duur zijn,waardoor het rendementsperspectief beperkt is. Maarmet de analyse van Elsevier wordt het product én deuitgevende instelling onrecht aangedaan. Zo wordtgesteld dat de looptijd van de note vijf jaar is, maar inwerkelijkheid verschilt dat per Wereld Garantie Note.Dit foutje is nog tot daar aan toe, maar om te bewerendat ABN Amro de dividenden voor zichzelf zou houdenen de eerste anderhalf jaar koerswinst in de zak steekt,is suggestief en onjuist. Het dividend van de onderliggendeindices wordt veelal gebruikt om de benodigdebeschermingsopties te betalen. De eerste anderhalf jaarkoersstijging krijgt de belegger gewoon uitgekeerd. Wel“De gemiddelde belegger in notesen certificaten is ouder dan 65 jaaren heeft een laag inkomen”is er veelal, ook in deze note, een Asian Tail-constructieingebouwd, waardoor de koersen van de indices gedurendeeen (groot) deel van de looptijd worden vastgezet,om zo tot een gemiddeld rendement te komen.Dit vermindert het rendementsperspectief en vormteveneens een onderdeel van de prijs voor de garanties.Tot slot worden de kosten niet van het rendement afgetrokken,maar zijn deze bij uitgifte verrekend.Vier categorieënEen onderzoek dat wel interessant is, werd enigejaren geleden uitgevoerd door de Autoriteit FinanciëleMarkten (AFM) en ging over het gedrag van beleggers.De toezichthouder onderscheidde vier categorieën: de1De beheerstenMisschien herkent u de beheerste beleggerdie beslissingen neemt op basis van feitenen goede argumenten. Deze belegger wil graagzelfstandig zijn beslissingen nemen. Voor dittype beleggers zijn potentieel eigenlijk alle notesgeschikt, als het risico-rendement maar aan de eisenvan deze kieskeurige belegger voldoet. Waardeze zelfstandig opererende belegger goed opmoet letten zijn de “feiten” die soms in brochuresworden genoemd, zoals bijvoorbeeld de backtestdie de rendementskracht van het product moetbevestigen. Deze backtests kunnen zeker eenindicatie van de mogelijkheden van het productgeven, maar hebben beslist geen voorspellendewaarde over toekomstige rendementen. Beheerstebeleggers die geen advies wensen, kunnengemakkelijk in de verleiding komen de gepresenteerdegegevens als indicatief voor de toekomstaan te nemen. Een tweede aspect waar dezebeleggers goed op moeten letten is de informatiedie de uitgevende instelling geeft na uitgifte vande note. Voor de zelfstandige belegger is informatieover de onderliggende waarde van het productgedurende de gehele looptijd van groot belang.Pas dan kan de (tussentijdse) waarde van eennote goed worden ingeschat.2De ambitieuzenDe ambitieuze belegger, avontuurlijk,niet bang voor nieuweproducten en graag bereid tot een gokje,zal zich ongetwijfeld minder tot garantieconstructies aangetrokkenvoelen. Notes die minstens evenveel risico hebben alsaandelen, of door een hefboomwerking zelfs meer, hebbenwaarschijnlijk de voorkeur. Daarvan zijn er genoeg beschikbaar,dus ook dit type beleggers komt met gestructureerdeproducten goed aan zijn trekken. Maar deze beleggers moetenzich niet laten verblinden door de soms mooie rendementsperspectieven.Het is voor deze beleggers vooral van belang derisico’s van het product goed in kaart te hebben. De dramatischemarktontwikkelingen in de afgelopen maanden hebbenlaten zien dat producten met een verhoogd risico tegen eenenorm koersverlies kunnen oplopen. Voor de ambitieuzebelegger kan het daarnaast geen kwaad precies na te gaanwat er moet gebeuren om het product te laten renderen. Hogevoorgespiegelde rendementen zijn verleidelijk, maar als zichdaarvoor een bijna onmogelijk scenario moet voltrekken, is hetverstandig de aankoop nog eens te heroverwegen.beheersten, de ambitieuzen, de adviesgevoeligen ende gemaksgeoriënteerden. Het in 2004 uitgevoerdeonderzoek besteedde aandacht aan de populariteit vanverschillende beleggingsproducten bij de ingedeeldecategorieën, maar gestructureerde producten werdenStructured products3De adviesgevoeligenDe adviesgevoelige beleggers nemen beleggingsbeslissingenhet liefst in samenspraakmet anderen. Deze categorie is weinigkritisch, laat zich eerder leiden door gevoel danop inhoudelijke aspecten en handelt weinig.Vooral dit laatste element betekent dat gestructureerdeproducten een rol kunnen spelen. Notesen certificaten zijn doorgaans verhandelbaar,maar de meeste constructies zijn bedoeld omde gehele looptijd uit te zitten. Dit kan voor deadviesgevoeligen van toegevoegde waarde zijn.Waar deze groep speciaal op moet letten zijn dewervende teksten in de brochure over de kansenvan de onderliggende waarde. Brochures meldenvaak hoe goed en kansrijk de betreffende aandelen,markten of regio’s zijn. Factoren die eeneventueel minder gunstig verloop van die onderliggendewaarde kunnen betekenen, blijven vaakonderbelicht. De adviesgevoelige belegger moetzich goed realiseren dat deze informatie in debrochure geen4objectief adviesis, maar eenmarketingtoolom interessevoor het productte kweken.De gemaksgeoriënteerdenTot slot de gemakzuchtige beleggers.Het behoeft geen betoog waaromgestructureerde producten in het financiëleleven van deze categorie beleggers een rolkunnen spelen. De note is immers een kanten-klaarproduct. De belegger hoeft zichniet te verdiepen in het opzetten van dezeconstructies en uiteindelijk alleen maar afte wachten of het voor het rendement noodzakelijkescenario uitkomt. Het is ook nietmoeilijk te raden voor welke valkuilen degemakzuchtige belegger zich moet hoeden.Ik heb voor deze groep maar één advies: leesde brochure, en het liefst ook het prospectus,goed door om precies de werking vanhet product te achterhalen. Een gemakzuchtigebelegger is pas echt relaxed als hij zichtijdens de looptijd van een note niet verrastweet door onbekende risico’s.daarbij nog niet betrokken. Ik vind de indeling te mooiom niet te gebruiken en draai de vraag om. Welk typegestructureerd product is voor de verschillende categorieënbeleggers interessant? En vooral, waar moet elktype belegger op letten bij aanschaf van notes? 01/0937I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Trackers & Certificaten39ETF’s als vluchthavenHet aantal trackers en de interesse in deze indexvolgers neemt sterk toe.Vooral die op goud, olie en commodities zijn populair.door Peter van KleefVersloeg uw tracker Fortis Obams Rolf Stout?Trackers met5 sterrenDe Vereniging van Effectenbezitters(VEB) heeft haar eigen waarderingsmodelopgezet voor beleggingsfondsenen trackers vallen binnen dezecategorie. Bij de eerste screening vantweehonderd fondsen, kwam de VEBtot tien fondsen die de maximale 5sterren kregen toebedeeld. De VEBkijkt bij de beoordeling vooral naar hetkostenaspect. Onder de tien fondsenmet de hoogste rating zitten liefst zesiShares van marktleider Barclays:iShares AEXiShares DJ Euro Stoxx 50iShares DJ Stoxx 50iShares FTSE Epra/Nareit EuropeanPropertyYieldiShares MSCI WorldiShares MSCI Emerging MarketsIn 2008 vielen veel goeroes in beleggingsfondsenlandvan hun troon. Zowerd het een rampjaar voor beleggersals Rolf Stout (Fortis Obam), Filip Weintraub(Skagen) en Bill Miller (Legg Mason), diever achterbleven bij de index. Juist dezebeleggers werden jarenlang opgesomd alsvoorbeelden van fondsbeheerders die deindex structureel wisten te verslaan. Dezeparadepaardjes van de fondsenindustrieworden vaak opgevoerd als argument vóóractief beleggen in de eeuwige discussie tussenactief en passief. Zij zorgden in dat dispuutvoor voldoende tegenwicht tegen hetargument dat driekwart van de fondsbeheerdersop lange termijn achterbleven bijde index. Maar hun succesformule keerdezich in crisisjaar 2008 hard tegen hen. Zoverloor Fortis Obam in één klap de zorgvuldigopgebouwde voorsprong op de MSCIWorld, maar ook op fondsen die veel dichterbij de benchmark blijven, zoals Robeco. Nude rendementen over de afgelopen tien jaarplotseling weer een stuk dichter bij elkaarliggen, komen de aanbieders van trackersmet hun lagekostenstructuur weer in beeld.Toch lijken beleggers de trackers vooral teomarmen als alternatief voor de aandelenmarkt.In de eerste weken van 2009merken verschillende aanbieders van ExchangeTraded Commodities en ExchangeTraded Funds (ETC’s en ETF’s) vooral eenDe spelers2,80%Overig2,70%17,50%Credit SuisseAXA/BNP13%25,50%Deutsche BankLyxor Asset ManagementBarclays38,50%recordinstroom op voor trackers op goud,olie en agrarische producten. Dat laatstemag geen verbazing wekken, beleggerslopen daarmee rendementen achterna dieop de aandelenmarkt nauwelijks bijeente scharrelen zijn. De recordinstroom dieETF Securities meldde in de vierde weekvan januari in haar trackers op agrarischeproducten, kwam na een stijging van 20%in de meeste van deze soft commodities.Ook de run op goud laat zich verklarendoor de oplopende goudprijs. Bij olie lijkenbeleggers ook aangetrokken te worden dooranalistenrapporten die voor 2009 een veelhogere gemiddelde olieprijs verwachtendan het huidige prijsniveau. 01/09De groei incijfersVoor aanbieders van ETF’s (trackers)was 2008 een goed jaar. Barclays,marktleider in Europa, somt de aardigstecijfers van een heftig beursjaar op:Eind 2008 zijn er 2658 ETF’sbeursgenoteerd.Totaal beheerd vermogen 711 miljarddollar.Totaal 85 aanbieders met noteringenop 42 verschillende beurzen.Totaal beheerd vermogen nammet 10,8% af terwijl MSCI World42,08% verloor.Het aanbod ETF’s nam met 472 toe(+36%).Er staan 604 nieuwe ETF’s op hetpunt van lancering.De S&P heeft 203 miljard dollaraan trackers aan de trekhaak, deMSCI World 136,6 miljard en Russell57 miljard.I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen40Aandelen Europa41Top 400BeleggingsfondsenJapan, obligaties, bescherming- en garantiefondsen en absolute return; alleen die vier beleggingscategorieënwisten de slachting op de beurs eind 2008 te overleven. Zij behaalden een positief – soms zelfs ruimschoots –driemaandsrendement. Ook de fondsen die in de Europese geldmarkt beleggen, wisten een bescheiden positiefkwartaalrendement neer te zetten. Grondstoffen, emerging markets, Europese en Nederlandse aandelen (metdank aan de AEX die het altijd net even slechter doet dan de rest van Europa), laten vooral dieprode cijfers zien.Het universum bestaat uit ruim drieduizend actieve beleggingsfondsen die in Nederland verkocht mogen worden en die deel uitmaken van de beleggingsfondsendatabasevan Lipper.Aandelen NederlandAandelen Nederland small- & midcapAandelen Europa small- & midcap3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarTriodos Cultuurfonds 5,0 7,7 7,7 - -DS Premium -19,1 -43,9 -44,1 -37,6 -25,5ING Premium Dividend Fund -21,3 -35,9 -39,0 -36,8 -T&P Allegretto Fund NV -22,4 -41,2 -41,5 -38,2 -29,0Robeco Hollands Bezit -22,6 -47,9 -47,5 -34,1 -9,6SNS Nederlands Aandelenfonds 3 -23,1 -50,4 -50,2 -39,7 -16,5AXA Aandelen Nederland -23,7 -47,1 -46,9 -34,7 -10,1Achmea Nederland Aandelenfonds -23,9 -49,3 -48,9 -38,1 -15,3Levob AEX+ fonds -24,6 -50,1 -49,7 -38,7 -13,5AEGON Equity Holland Fund -24,8 -49,3 -49,6 -36,4 -8,4TU Holland Fonds -24,8 -49,5 -49,7 -37,3 -13,3ING Dutch -24,9 -49,5 -49,6 -38,7 -15,5RVS Aandelen Fonds -25,2 -49,8 -50,0 -37,0 -11,6NN Nederland Fonds -25,2 -49,8 -50,0 -37,0 -11,6ING Bank Dutch Polis -25,2 -49,9 -50,1 -37,3 -AEGON Index Plus Fund -25,7 -50,5 -50,7 -38,2 -14,2ING (L) Invest Dutch Equity -25,7 -51,4 -50,9 -39,7 -18,9Fortis AEX Index -25,7 -50,2 -50,7 -40,9 -17,5Dexia Equities L Netherlands -25,9 -50,9 -50,5 -40,0 -18,9StreetTRACKS AEX Index ETF -26,0 -50,7 -51,1 -40,4 -18,0Delta Lloyd Nederland -26,0 -50,2 -48,5 -33,6 -9,0iShares AEX EUR -26,1 -50,7 -51,2 -39,6 -Allianz Aandelen Fonds -26,6 -51,3 -52,2 -41,7 -19,6Fortis ASR Nederland Fonds -26,7 -49,8 -50,2 -40,2 -Fortis L Equity Netherlands -26,8 -50,2 -50,6 -41,3 -20,83 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarTeslin Todlin -20,1 -49,1 -46,2 -28,6 20,0Fortis Small Companies Netherlands -25,8 -46,8 -44,7 -31,1 28,8Delta Deelnemingen Fonds -29,8 -47,3 -47,9 -22,2 38,5Orange Oranje Participaties -32,4 -49,8 -50,7 -38,7 22,9Orange -33,0 -47,0 -48,5 -29,3 27,53 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle European Smaller Companies -12,8 -24,3 -29,9 5,1 79,4Threadneedle Pan European Smaller Companies -14,8 -30,8 -34,6 9,2 -MLGSP European Small to Mid Cap Growth EUR -19,8 -47,9 -48,2 -45,1 -14,7Odin Europa SMB -20,9 -39,5 -44,1 -29,4 24,7Dexia Equities L Growth Companies Europe -21,2 -40,9 -42,4 -37,6 -13,8Nordea 1 - European Value Fund EUR -21,2 -45,7 -46,1 -37,9 -12,6Montanaro European Smaller Companies GBP -21,9 -37,1 -39,4 -15,5 46,1Franklin European Small-Mid Cap Growth EUR -22,1 -41,5 -40,7 -18,3 26,9Parvest Europe Mid Cap -22,8 -48,5 -48,9 -34,7 -1,3BNY Mellon Small Cap Euroland EUR -23,7 -46,1 -47,5 -33,9 -Aandelen wereldwijd small- & midcapAandelen wereldwijd3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarHenderson HF Pan European Alpha Plus EUR 0,8 -25,2 -25,0 - -Permal Long-Pan EuropeanUSD -2,1 -30,2 -35,3 -9,3 25,8GAM Star Absolute EuroSystematic GBP Ordinary -2,3 - - - -BGF Continental European Flexible Fund GBP -3,5 -19,7 -26,1 1,3 42,1SGAM AI Equisys Fund Euroland EUR -3,7 -14,9 -14,0 -10,0 13,4Threadneedle European Select -5,0 -23,8 -28,7 -6,4 26,4ABN AMRO MMF Shield Fund 1 -5,0 -7,7 -8,8 -10,6 -Threadneedle European -5,2 -20,2 -26,8 -2,6 34,0GAM Star Continental European Equity GBP -6,0 -18,0 -26,2 1,7 54,0Aviva Investors Pan European Equity -6,7 -27,2 -25,9 - -Threadneedle Pan European -6,7 -20,5 -25,9 -0,7 27,5Fidelity Inst Europe Ex UK -7,3 -15,3 -23,3 -2,8 42,1Aviva Investors European Value Equity -7,5 -24,9 -24,7 - -JOHCM Continental European Retail GBP -8,6 -20,3 -28,6 -0,9 42,3MM Europe Ex UK Equity -8,9 -21,5 -29,2 -0,8 41,6MFS Meridian Funds Continental European Eq GBP -9,0 -12,7 -21,8 - -MasterMix Global Mix Fund -9,2 -27,2 -27,7 -17,6 6,7Threadneedle Pan European Eq GBP -9,5 -21,9 -28,3 - -JOHCM European Select Values Retail GBP -9,6 -32,7 -37,8 -14,7 21,8Threadneedle Pan European Accelerando -9,8 -28,3 -33,6 -8,3 -Fidelity Inst Pan-European -9,8 -24,2 -29,9 -8,1 31,1JOHCM European Retail GBP -9,9 -23,1 -29,9 -4,4 37,4Investec European -10,6 -31,1 -35,9 -15,2 18,9Invesco Pan European Structured Equity -11,9 -30,3 -31,7 -11,6 24,6Investec Pan European Equity -12,1 -32,1 -37,0 -17,9 9,63 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarOdin Global SMB -13,1 -40,0 -42,7 - -Sparinvest-Global Small Cap Value EUR -18,0 -35,1 -34,5 - -ASN Milieu & Waterfonds -19,8 -37,8 -36,5 -15,9 17,2Morgan Stanley Global Small Cap Value USD -21,6 -33,8 -38,0 -26,2 0,2BGF Global Opportunities Fund USD -25,0 -39,2 -43,4 -25,9 4,1Fortis L Equity Small Caps World Cap -25,6 -48,9 -48,4 - -BGF Global SmallCap Fund USD -26,1 -39,4 -43,2 -21,7 -0,1IdB Multi Manager Emerging Companies -26,2 -58,3 -58,0 -54,6 -33,4Schroder ISF Global Smaller Companies -26,6 -43,1 -45,8 - -Franklin Global Small-Mid Cap Growth -27,3 -38,1 -41,1 -26,3 -1,0UOB Kinetics Small -28,5 -53,2 -54,6 -29,9 -Goldman Sachs Global SmCp CORE Eq Pf Base (Close) -28,6 -43,0 -46,5 - -Invesco Global Small Cap Equity USD -28,6 -47,3 -49,8 -31,0 -9,1Wellington Global Smaller Companies -29,8 -47,1 -50,0 -38,9 -14,2OHRA Milieutechnologie Fonds -30,2 -52,4 -52,3 -24,1 9,2AXA Rosenberg Global Small Cap Alpha USD -32,8 -47,9 -49,9 -39,2 -12,9KBC Equity New Shares -33,4 -54,3 -53,7 -42,5 -11,3Templeton Global Smaller Companies USD -36,3 -54,2 -56,1 -45,3 -29,63 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFortis B Fix Equity 187 7,5 2,4 2,4 0,6 -Triodos Fair Share Fund 2,5 9,6 8,6 18,4 27,0LODH Invest - Selective Global Equity 0,3 -25,9 -22,4 - -Robeco All Weather Global Equity 0,2 - - - -AXA WF Talents Absolute 0,1 -17,5 -14,1 -12,6Investec Global Equity -5,9 -26,0 -30,6 -13,3 15,4ABN AMRO MMF Shield Fund 2 -6,5 -12,2 -12,9 -15,3 -Investec Global Dynamic -6,9 - - - -BGF Global Equity Fund GBP -7,1 -22,8 -27,6 -15,4 8,4Threadneedle Global Select -7,4 -20,2 -25,5 -10,3 32,7Carmignac Investissement -7,9 -29,9 -28,3 -5,1 44,1ABN AMRO MMF Shield Fund 5 -8,3 -14,6 -15,4 -17,3 -Schroder Global Climate Change -8,4 -22,7 -26,5 - -Fidelity Inst Select Global Equities -9,1 -20,4 -25,9 -11,9 17,3Investec Global Free Enterprise -10,4 -30,2 -34,6 -18,6 25,7ABN AMRO MMF Shield Fund 3 -10,6 -18,4 -19,4 -20,4 -Fidelity Inst Global Focus -10,7 -25,6 -30,0 -14,3 -Partners Group Listed - Listed Infrastructure -11,4 -35,1 -32,2 - -Torrus Funds- Return & Income Strategy Index -11,8 -41,6 -38,6 -32,3 -Julius Baer EF Gl Contrarian -12,6 -23,3 -25,2 - -Franklin Mutual Global Discovery USD -13,1 -26,0 -27,9 -5,1Skagen Global -14,2 -31,9 -33,4 -10,6 54,9Infrasphere -15,1 -31,9 -32,2 - -ASN Aandelenfonds -15,5 -36,2 -35,4 -28,1 -9,6KBC Equity Generation -15,6 -37,8 -38,2 -25,8 -6,9I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen42 43Aandelen Noord-Amerika small- & midcapAandelen Noord-AmerikaAandelen Verre OostenAandelen Verre Oosten (exclusief Japan)3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarJOHCM US Opportunities Retail GBP 1,1 2,7 -2,7 - -Threadneedle American Extended Alpha GBP -4,2 -7,3 -12,4 - -Fidelity Inst American Growth -4,9 -11,7 -16,6 -10,2 7,5Investec American -5,9 -22,1 -24,7 -19,2 -3,3MM US Equity -6,1 -21,4 -25,4 -23,4 -9,1Fidelity Inst America -6,1 -17,5 -21,7 -17,8 7,8Fidelity Inst American Earnings Growth -8,6 -18,9 -23,4 -23,0 -6,5Threadneedle American -8,7 -17,2 -21,5 -13,6 7,1SGAM AI Equity Renaissance -11,6 -19,8 -22,8 - -SNS Amerika Aandelenfonds 13 -14,9 -35,4 -33,9 -34,4 -21,8ING North America -15,9 -30,6 -30,3 -31,9 -14,5Degroof Equities US Index -16,1 -36,6 -35,3 -37,4 -23,6MLGSP North American Large Cap Value USD -17,3 -34,6 -38,1 -29,0 -Pioneer Funds North Amer Basic Value EUR -18,2 -30,8 -32,4 - -Robeco US Premium Equities USD -18,2 -28,9 -31,5 -20,4 -AllianceBernstein-American Growth Portfolio USD -18,4 -35,9 -38,8 -31,5 -17,6AllianceBernstein-American Value Portfolio USD -18,8 -38,0 -40,2 -31,2 -23,2Lehman Brothers Opportunistic USD -19,0 -33,6 -36,1 - -Degroof Equities US Behavioural Value-Benelux -19,1 -44,5 -43,1 -43,9 -Pioneer Funds US Equity 130/30 -19,3 - - - -MLGSP North American Large Cap Core USD -19,4 -35,3 -38,4 -27,6 -4,0Petercam Equities North America -19,6 -33,3 -33,4 -32,5 -26,0F&C North American Equity EUR -19,8 -33,8 -33,0 -36,9 -25,4Pioneer Funds US Research E -20,0 -33,2 -34,3 -35,2 -18,3BGF US Flexible Equity Fund USD -20,1 -38,9 -40,2 -28,7 -7,33 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle American Select -6,2 -19,2 -23,4 -15,2 10,4Threadneedle American Smaller Companies -9,0 -18,9 -21,6 -15,9 7,7Pioneer Funds US Mid Cap Value EUR -21,9 -32,3 -33,0 -36,7 -13,4MLGSP North American Mid Cap Value USD -22,8 -34,9 -37,0 -30,4 -7,0Lehman Brothers US Small Cap Growth USD -23,3 -37,3 -41,8 - -Vaughan Nelson US Small Cap Value (USD) -23,6 -23,7 -29,0 -12,4 -Janus US Strategic Value A USD -24,0 -28,5 -31,8 -18,5 3,1Davis Opportunities -25,1 -43,2 -44,9 -37,8 -25,1F&C US Smaller Companies -25,2 -31,2 -32,5 -32,1 -11,1WIP Mid Cap Growth Fund USD -25,2 -37,9 -39,1 -25,5 0,43 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarSNS Azie Aandelenfonds 12 -11,1 -36,9 -36,7 -39,6 -11,4Allianz Holland Pacific Fund -12,0 -38,6 -40,5 -29,3 8,8Delta Lloyd Jade Fonds -12,4 -40,7 -40,2 -49,6 -24,8KBC Equity Pacific -13,6 -35,1 -34,8 - -Anima Asian Equity -14,9 -32,2 -33,1 -39,9 -Robeco Asia-Pacific Equities EUR -15,8 -41,3 -41,5 -38,5 -9,0Fortis ASR Azie Fonds -15,9 -44,6 -45,6 -30,2 -ING Far East Fund -16,0 -39,4 -39,9 -36,9 0,3Finles Lotus Fonds -16,4 -37,6 -38,7 -35,4 -2,6NN Verre Oosten Fonds -17,1 -39,0 -40,6 -36,2 0,03 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFidelity Inst South East Asia -6,3 -25,0 -31,3 15,3 67,6MM Far East Ex Japan Equity -7,7 -29,8 -32,5 6,2 69,1Ignis Intl Asia Pacific GBP -9,7 -31,8 -37,3 - -Threadneedle Asia -10,5 -36,5 -41,7 5,0 52,2Investec Asia ex Japan -11,6 -36,2 -40,5 8,4 -Nevsky Emerging Asia EUR -15,1 -45,9 -44,6 - -Allianz RCM High Dividend Asia Pacific EUR -17,5 -41,9 -40,7 -19,4 -Fortis L Equity Asia ex-Japan -18,4 -52,5 -53,9 -23,6 -Asie Rendement -18,8 -49,8 -48,7 -26,5 12,2Allianz RCM Asia Pacific EUR -18,9 -48,9 -49,9 -21,8 -Aandelen Japan3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarJOHCM Japan Retail GBP 14,2 10,3 5,2 -24,0 -Threadneedle Japan 4,9 0,4 -7,1 -35,0 -8,2Lyxor ETF Japan (Topix) (GBP) 4,1 - - - -Ignis Intl Japan GBP 3,9 -4,1 -11,0 - -Polar Capital Japan USD 0,9 -12,8 -17,6 -26,0 16,6Investec Japan GBP 0,6 -21,0 -26,2 - -Fidelity Inst Japan -0,7 -9,7 -16,3 -28,4 10,5OFI Single Select Japan Special Situation -0,8 -20,4 -18,1 - -MM Japan Equity -2,0 -9,6 -13,6 -27,7 9,4SGAM AI Equisys Fund Japan -3,6 -15,0 -13,1 -11,9 -Aandelen Japan small- & midcapAandelen China3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFlexifund Equity China -4,0 -56,4 -54,0 137,1 -Fortis Primera Equity China -7,3 -59,5 -56,8 - -GAM Star China Equity USD -8,7 -36,1 -40,7 - -Robeco Chinese Equities D EUR -9,9 -46,8 -50,0 23,3 32,8Absolute Asia AM Golden Dragon Renaiss (USD) -11,0 - - - -Saint-Honore Chine -13,2 -52,6 -51,8 23,6 49,5Dexia Equities B Red Chips -13,2 -47,6 -52,0 14,2 -Atlantis China -15,1 -59,9 -62,0 45,2 57,3ING (L) Invest China Access Eur -15,2 -49,3 -50,3 - -Threadneedle China Opportunity EUR -15,6 -56,8 -58,3 - -Aandelen India3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarPioneer Funds Indian Equity -21,7 - - - -AIG Global Funds - AIG India Equity -24,0 -55,7 -56,9 9,3 -Comgest Growth India -26,0 -55,6 -56,6 1,1 -Himalayan Fund -27,1 -63,5 -62,2 0,1 72,4DWS India -27,5 -62,5 -63,1 -29,5 26,5Aandelen emerging markets wereldwijd3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarAberdeen Global-Japanese Smaller Companies 23,4 6,9 1,9 - -Threadneedle Japan Smaller Companies 13,0 1,7 -4,3 -48,1 -18,4DWS Invest Japanese Small/Mid Cap 11,0 -25,0 -22,9 - -Henderson HF Japanese Smaller Companies -0,7 -15,4 -18,8 -42,7 -5,1Invesco Japanese Small/Mid Cap Equity USD -6,6 -26,6 -30,4 -56,1 -15,83 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarParworld Emerging Step 80 EUR 0,2 - - - -Lyxor ETF MSCI Emerging Markets (GBP) -11,3 - - - -Threadneedle Global Emrging Mkt Eq GBP -15,2 -37,9 -42,4 - -Skagen Kon-Tiki -18,6 -36,1 -37,5 -6,0 98,1Ignis Intl HEXAM Global Emerging Markets GBP -20,8 -40,8 -45,9 - -Fidelity Inst Emerging Markets -21,5 -46,1 -50,2 -16,0 55,3Magellan -23,2 -43,7 -43,7 -11,1 49,9DWS Invest Emerging Markets Top Dividend Plus -23,3 - - - -Carmignac Emergents -24,0 -55,9 -55,2 -32,8 20,3Schroder ISF Global Emer Mkts Opp USD -24,6 -42,9 -46,3 - -I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen44 45Aandelen emerging markets Verre OoostenAandelen emerging markets EuropaAandelen emerging markets Latijns-AmerikaAandelen emerging markets overigSectorfondsen grondstoffenSectorfondsen goud & edelmetalen3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFidelity Funds - Emerging Asia EUR -21,3 - - - -Absolute Asia AM Emerging Asia (USD) -21,8 -54,4 -56,1 -25,4 2,3Fortis L Equity Best Selection Asia ex-Japan Cap -27,2 -58,8 -63,2 -21,9 5,6db x-trackers MSCI EM ASIA TRN INDEX ETF -28,0 -53,3 -57,1 - -Fidelity Funds - ASEAN -28,9 -48,5 -51,8 -3,5 19,03 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarBerenberg Funds II - East European Sm&Md Caps -1,3 -42,7 -41,4 - -ING International Czech Equity P (CR) CZK -29,3 -48,6 -50,2 -39,4 27,6ING (L) Invest Balkan -32,0 - - - -East Capital Turkish -32,3 -58,8 -59,6 - -MEI Tsjechië en Slowakije Fonds -33,9 -38,8 -38,9 -11,8 85,4Akbank Turkish SICAV - Equities -34,1 - - - -East Capital Baltic -35,9 -56,9 -53,8 -48,0 7,7JPM Europe Convergence Equity EUR -36,8 -51,8 -53,7 -31,7 51,4Credit Suisse Equity (Lux) Convergence Europe -37,3 -54,3 -56,8 -37,8 -Aviva Investors European Convergence Equity -37,7 -58,5 -60,03 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarLyxor ETF MSCI EM Latin America (GBP) -16,7 - - - -Threadneedle Latin American -18,8 -36,5 -40,1 5,0 125,2F&C Latin American Equity GBP -21,0 - - - -Gartmore SICAV Latin American EUR -24,7 -48,7 -47,3 -7,0 -KBC Equity Latin America -26,7 -47,5 -44,2 -4,4 109,73 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarEMIF South Africa B Cap (Load) ZAR -5,3 -13,5 -15,3 24,1 106,8HQ Afrikafond -22,0 -43,2 -44,7 - -Market Access FTSE/JSE Africa Top 40 Index Fund -25,3 -42,1 -46,1 - -Aberdeen Global - Emerging Markets Smaller Cos -26,2 -46,6 -48,7 - -Julius Baer EF Northern Africa-EUR -27,2 -39,0 -39,1 - -3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarInvestec Global Energy GBP -12,9 -25,7 -27,0 -5,2 -StreetTRACKS MSCI Europe Energy ETF -15,2 -35,3 -36,2 -26,4 12,4db x-trackers DJ STOXX 600 OIL & GAS ETF -17,5 -37,8 -38,4 - -iShares DJ STOXX 600 Oil & Gas Swap (DE) -17,5 -38,0 -38,6 - -ETFS Dow Jones STOXX 600 Oil & Gas -18,1 - - - -KBC Equity Oil -18,3 -34,4 -33,9 -20,2 30,9EasyETF Euro Energy -19,9 -36,8 -39,5 -28,2 10,4Dexia Equities L Europe Energy Sector -21,0 -40,7 -41,7 -20,7 35,7OFI Single Select Core Energy Fund -23,4 -42,4 -42,5 - -Robeco Energy Equities EUR -23,6 -39,9 -39,4 -27,6 29,73 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarETFS Russell Global Gold -6,6 - - - -Investec Global Gold -9,4 -18,5 -28,3 - -PriFund Global Gold & Precious Metals -10,8 -9,8 -20,0 3,0 22,1Market Access AMEX Gold BUGS Index Fund -10,9 -22,0 -28,4 - -Van Eck International Investors Gold Fund -14,9 -28,9 -37,0 16,4 45,7Sectorfondsen banken & financials3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarNew Star Global Financials Ret GBP -14,3 -41,1 -43,8 -24,5 37,8Dexia Equities L Europe Value -24,8 -46,6 -48,4 -51,2 -35,3Fidelity Funds - Global Financial Services EUR -26,4 -44,3 -46,1 -45,4 -17,8db x-trackers DJ STOXX 600 INSURANCE ETF -30,8 -44,2 -48,3 - -iShares DJ STOXX 600 Insurance Swap (DE) -31,0 -44,3 -48,5 - -Sectorfondsen biotechnologie3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarING Biotechnology Fund -5,9 -18,9 -14,4 -28,3 -2,4Franklin Biotechnology Discovery USD -9,2 -8,5 -7,2 -5,8 7,7Fortis L Equity Biotechnology World -9,2 -17,6 -12,6 -27,4 -2,6Julius Baer EF Biotech-USD -11,9 - - -UBS (Lux) Eq Fd - Biotech (USD) -12,0 -9,8 -10,6 -6,6 1,2Sectorfondsen gezondheid & farmacie3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaardb x-trackers DJ STOXX 600 HEALTH CARE ETF -4,7 -16,6 -12,7 - -iShares DJ STOXX 600 Health Care Swap (DE) -4,7 -16,6 -12,7 - -EasyETF Euro Health -5,4 -28,4 -25,7 -23,0 16,1StreetTRACKS MSCI Europe Health Care ETF -5,5 -16,5 -13,8 -19,5 7,9ING Health Care Fund -6,7 -22,3 -19,8 -31,9 -18,4Sectorfondsen industrie algemeen3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarRobeco Industrial Equities EUR -22,5 -42,4 -42,1 -35,7 -15,9ING Industrials -23,6 -43,9 -45,8 -42,4 -17,4Fidelity Funds - Global Industrials EUR -23,8 -44,5 -45,7 -27,2 19,0ING (L) Invest Industrials Cap -24,3 -44,7 -46,6 -41,3 -18,7ETFS Russell Global Shipping Large Cap -27,3 - - - -Sectorfondsen IT & telecom3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarEasyETF Euro Telecom -5,8 -23,8 -27,6 2,0 16,9db x-trackers DJ STOXX 600 Telecom ETF -7,6 -33,4 -34,5 - -iShares DJ STOXX 600 Telecom Swap (DE) -7,7 -33,6 -34,6 - -StreetTRACKS MSCI Europe Telecom Services ETF -7,8 -34,2 -35,6 -8,4 2,3Robeco Telecom Services Equities EUR -7,8 -36,9 -38,8 -18,9 3,5ING Telecom Services -8,7 -32,8 -34,5 -14,3 1,6ING (L) Invest European Telecom -9,7 -36,2 -37,2 -13,4 4,2Fortis L Equity Telecom World EUR -9,9 -33,1 -34,7 -12,5 5,1EasyETF Euro Media -10,6 -32,9 -37,0 -31,3 -12,1Fortis L Equity Telecom Europe -11,7 -37,5 -38,0 -13,9 6,5Sectorfondsen nutsbedrijven & energie3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFortis L Equity Utilities World EUR -11,3 -39,2 -39,8 -6,8 44,1ING Utilities -11,4 -30,7 -31,5 -6,6 56,2KBC Equity Utilities -13,1 -33,8 -33,6 -10,8 39,9ETFS WNA Global Nuclear Energy -17,5 - - - -ING (L) Invest Utilities -17,6 -35,5 -39,7 1,2 42,2EasyETF Euro Utilities -19,4 -35,9 -40,7 4,9 77,0StreetTRACKS MSCI Europe Utilities ETF -19,9 -35,3 -38,3 3,8 72,7db x-trackers DJ STOXX 600 UTILITIES ETF -20,1 -36,0 -38,9 - -iShares DJ STOXX 600 Utilities Swap (DE) -20,3 -36,4 -39,2 - -Fortis L Equity Utilities Europe -20,8 -37,2 -39,1 -2,8 60,2I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen46 47VastgoedfondsenMixfondsen wereldwijd - agressiefMixfondsen wereldwijd - gebalanceerd3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarTRI FCM Salamanca Global Property Std GBP 8,5 1,2 5,4 - -Triodos Vastgoedfonds -3,2 -2,6 -2,6 12,7 -Wereldhave -12,7 -10,9 -19,5 -17,2 18,7PriFund Alpha Property Securities EUR -13,6 -22,7 -22,7 - -Fortis L Real Estate Securities Pacific EUR -14,0 -45,3 -47,1 - -Henderson HF Asia-Pacific Property Equities USD -21,2 -49,1 -53,2 -34,3 -RREEF Asia-Pacific Real Estate Securities EUR -22,2 -48,9 -52,9 - -Morgan Stanley Asian Property USD -22,6 -47,7 -52,6 -28,9 14,3Schroder ISF Asia Pacific Property Sec -23,0 -45,4 -49,7 - -Sarasin Real Estate Equity (EUR) -23,3 -30,0 -33,6 - -3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarAXA Mondiaal Beheer -9,0 -29,7 -25,9 -26,3 -4,1ABN AMRO MMF Dynamic Profile -13,5 -32,7 -31,9 -28,1 -7,9SNS Optimaal Rood -13,8 -31,0 -31,1 -26,5 -6,9AXA Nederland (Lux) Model Fund IV I EUR -14,1 -36,8 -37,4 -31,7 -13,3Franklin Templeton Strategic Dynamic -14,8 -31,6 -31,4 - -3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFortis ASR Profiel Fonds (Life Cycle) -0,2 0,2 0,3 2,9ASN Mixfonds -3,9 -13,2 -12,9 -6,9 9,0Delta Lloyd Mix Fonds -5,6 -16,3 -16,1 -13,8 -1,6Fortis All In -5,7 -8,9 -10,6 -12,0 4,6AEGON Wereldwijd Mix Fonds -6,2 -13,0 -13,8 -10,7 7,8Fortis L Strategy Balanced World -19,5 -31,2 -32,5 -27,2 -10,5Mixfondsen wereldwijd - conservatiefMixfondsen Europa - agressiefMixfondsen Europa - gebalanceerd3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarRobeco Safe Mix 0,8 0,6 0,1 3,1 11,3ING Dynamic Mix I 0,1 -3,7 -3,4 -3,4 6,4Credit Suisse Portfolio (Lux) Reddito (Euro) -0,7 -8,1 -7,9 -6,6 6,1Franklin Templeton Strategic Income -0,7 -7,0 -6,9 - -SNS Optimaal Geel -1,7 -5,7 -5,8 -3,4 11,53 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarAllianz Holland Euro Selectie Fonds -9,3 -19,0 -20,3 -6,3 16,8Allianz Holland Selectie Fonds -13,1 -22,5 -24,9 -12,4 7,9Fivest Belgium -14,7 -31,3 -32,6 -23,6 10,2Fortis ASR Dynamisch Fonds -14,9 -28,3 -29,2 -23,4 -AEGON Europees Mix Fonds -15,5 -30,2 -32,5 -21,9 0,63 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarCarmignac Euro - Patrimoine -5,6 -16,0 -16,0 -5,2 23,4JPM Europe Balanced EUR -8,2 -20,1 -22,0 -15,2 -AXA Actief Beheer -8,9 -22,5 -24,0 -13,4 9,4SNS Euro Mixfonds -9,3 -21,2 -21,8 -13,1 6,0Achmea Eurolanden Mixfonds -9,7 -25,9 -27,5 -18,0 2,3Mixfondsen Europa - conservatief3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFortis L Bond SRI Euro 5,5 6,6 6,9 - -F&C HVB Stiftungsfonds -1,8 -8,2 -8,5 -0,6 15,6Fortis L Strategy Stability SRI Europe -2,3 -9,1 -9,4 -6,5 -Pioneer PF Global Defensive EUR -2,4 -8,7 -9,8 -9,0 1,5Echiquier Patrimoine -2,7 -6,5 -6,2 2,5 11,3Obligaties wereldwijd3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle Global Bond 31,7 50,5 44,8 42,5 52,3Investec Global Bond 27,2 44,8 43,5 37,7 42,9Aberdeen Global-World Bond 25,5 46,3 43,2 - -Thames River Global Bond GBP 21,5 36,5 34,9 45,7 61,3Ignis Intl Global Bond EUR 18,0 20,2 24,3 - -Fidelity Inst International Bond 18,0 27,7 25,6 22,3 30,5Pioneer SF Global Curve 7-10year EUR 15,8 16,8 22,9 13,3 -Dexia Bonds World 14,5 16,4 20,6 13,4 27,5Nordea 1 - Global Bond Fund (EUR) 14,2 17,9 21,1 10,4 18,9UBS (Lux) Bond Fund - Global (EUR) 13,7 15,1 19,4 10,8 19,3Obligaties wereldwijd high yield3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarWA Global Multi Sector Inst EUR -5,3 -14,7 -13,8 -5,8 -PIMCO GIS Global High Yield Bd Inst -8,9 -19,1 -17,2 -3,9 -CIF Global High Income Opportunities USD -9,9 -18,7 -16,6 2,5 29,3Templeton Global High Yield USD -10,7 -21,5 -19,2 - -Aviva Investors Global High Yield Bond USD -11,0 - - - -Schroder ISF Global High Yield -11,3 -23,3 -18,4 -10,5 -Aberdeen Global II-Global HighYield USD -12,1 -20,3 -16,1 -5,3 9,5Dexia Bonds High Spread -12,7 -22,7 -19,6 -17,6 -8,1T Rowe Global High Yield Bond USD -13,8 -23,5 -19,5 -9,8 1,2Dexia Bonds Global High Yield -13,8 -23,7 -21,9 -17,9 -7,0Obligaties EuropaObligaties emerging markets3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarVanguard 30-40 Year Duration Euro Index EUR 25,7 69,1 50,2 - -Threadneedle European Bond 20,6 39,4 30,4 33,8 43,0iShares EUR Government Bond 7-10 EUR 8,6 12,8 13,4 - -PIMCO GIS Euro Long Av Duration 8,3 8,7 6,9 - -Bond EuroZone Long Term Average (10) 8,2 16,6 12,3 0,2 22,3db x-trackers II IBOXX € SVRGNS EUROZNE 25+ TR ETF 7,0 13,8 8,1 - -db x-trackers II IBOXX € SVRGN EUROZNE 7-10 TR ETF 6,9 10,5 10,7 - -CAAM Funds European Bond (EUR) 6,9 -8,3 -5,1 -0,9 13,1KBC Renta Nokrenta 6,7 9,2 11,2 13,0 22,3AEGON Europees Obligatie Fonds 6,6 9,3 9,1 9,4 22,13 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle Emerging Market Bond 16,0 21,2 22,0 22,3 55,6Investec Emerging Markets Debt Gross 12,7 28,5 24,8 - -KBC Renta Zlotyrenta 3,9 6,1 7,3 11,9 -KBC Renta Slovakrenta 1,8 2,4 14,0 30,7 56,8Tuerkisfund Eurobonds 0,7 -3,7 -2,3 -3,0 8,7ING International Czech Bond -0,5 2,5 3,1 2,6 13,4Aviva Investors Emerging Markets Loc Curr EUR -0,7 -4,9 -2,2 - -KBC Renta Forintrenta -1,2 1,3 -1,4 8,8 30,3KBC Renta Czechrenta -1,3 1,0 1,8 1,4 11,8Pictet F (LUX)-Global Emerging Debt -1,7 -5,6 -5,8 10,0 33,4I E X P r o f s 0 1 / 0 9I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen48Obligaties Verre Oosten3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarAberdeen Global - Asian Bond 1,7 0,0 -3,2 - -Pictet F (LUX)-Asian Local Curr Debt 1,1 -0,5 -4,1 - -Templeton Asian Bond A Mdis USD -0,4 -5,6 -6,8 17,6 -Credit Suisse Bond (Lux) Asia -2,4 -6,5 -5,9 - -Schroder ISF Asian Bond -6,7 -5,8 -8,5 4,3 15,9Absolute return3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarThreadneedle Target Return Gross GBP 19,3 45,2 36,3 - -CAAM Funds Dynarbitrage International 10,9 5,7 6,8 - -Sarasin Currency Opportunities Fund (EUR) 7,9 14,3 14,2 - -BNY Mellon Evolution Currency Option EUR 7,7 8,2 8,1 - -Nordea 1 - Heracles Long/Short MI Fund EUR 7,3 - - - -Threadneedle Absolute Return Bond Ret Gross 6,6 13,5 13,0 24,3 -JPM Highbridge Stat Market Neutral EUR 6,2 12,7 14,1 - -FAST - Optimised European Mket Neutral EUR 5,9 - - - -Julius Baer BF Absolute Return Emerging-USD 5,0 5,3 6,0 - -Berenberg Funds IV - Systematic Return 4,7 - -Hedgefondsen3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarABN AMRO Global Long Short Equity Strategy USD -0,5 -7,3 -7,3 - -Attica Market Neutral Selector -2,1 -3,3 -3,3 2,0 11,5ING Multi-Strategies Onyx USD -4,5 -9,1 -9,1 6,0 13,3Selected Absolute Strategies Equity Hedge USD -4,8 -13,2 -13,2 7,7 -LODH Multiadvisers - US Equity Long/Short USD -5,1 -14,0 -14,0 4,7 24,6PriFund Alpha Europa EUR -5,2 -20,8 -20,8 - -Selected Absolute Strategies Equity Hedge EUR -5,4 -13,2 -13,2 3,2 -ING Multi-Strategies Onyx EUR -5,4 -9,1 -9,1 2,4 8,8ING Multi-Strategies Topaz USD -5,6 -13,4 -13,4 2,9 15,0PriFund Alpha Traders USD -6,2 -12,0 -12,0 22,5 37,1Bescherming/Garantie3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarFortis Plan Target Click Fund (USD) 2035 19,4 4,5 1,1 - -DWS FlexPension I 10,9 5,6 6,6 2,4 -Fortis Plan Target Click Fund (USD) 2030 10,7 -0,1 -3,6 - -SF (Lux) Sicav 1 - Dynamic Real Estate Fund III 9,2 0,5 1,6 - -Fortis Rente Gigant Garantie 8,8 -12,1 -11,0 -10,3 -Robeco World Top 50 - Garant mei 04/12 8,5 5,4 6,8 11,5 -Fortis Rente Gigant Garantie Fonds II 7,6 2,7 3,8 - -DWS FlexPension 2015 7,1 -6,0 -5,1 -2,4 15,5DWS FlexPension 2014 7,1 -4,5 -3,6 -1,1 15,9DWS FlexPension 2016 6,8 -7,5 -6,5 -3,4 15,4Geldmarkt euro3 maanden 2008 1 jaar 3 jaar 5 jaarDexia Bonds Treasury Management 2,2 4,0 4,2 10,2 14,1Petercam Liquidity EUR 2,0 4,5 4,7 10,8 15,1OHRA Spaardividendfonds 1,8 4,1 4,3 9,2 12,8Delta Lloyd L Short Term Euro 1,7 1,7 1,8 6,2 9,7NN Geldmarkt Fonds 1,5 4,3 4,5 11,4 15,4I E X P r o f s 0 1 / 0 9

Hedgefunds49Real Life Hedge, afl. 7In deze episode blikken fondsbeheerders John Hoek en Kees Collee van het DQSFund terug op een mooie decembermaand en een succesvol 2008. Twee trotsefondsmanagers en genoeg positieve energie om 2009 vliegend van start te gaan.door Fleur van Dalsem“Er is behoefte aanmanagers met eenandere aanpak enachtergrond”het gebied van alternatieve beleggingen tebespreken. “Eerlijk gezegd viel het niveaume wat tegen. Ik had verwacht nieuweideeën te horen over beleggingsaanpak enrisicomanagement, maar verder dan deconstatering dat de manier waarop het nugebeurt niet de juiste is, kwamen de conferentiegangersniet.”Kees Collee en John HoekDQS Absolute Return Fundis 2008 is met een performance“Voorvan 20% prima verlopen”,vertelt John Hoek trots. “Mede dankzij eenmooie decembermaand sloten we het jaaraf op een nieuw high van de netto vermogenswaarde.Hierdoor hebben al onzeparticipanten, ongeacht wanneer ze zijningestapt, een positief rendement op hunbelegging.” Even ter vergelijking: de wereldwijdehedgefundindex HFRX behaalde eennegatief rendement van 23% over 2008.“Het trackrecord van het fonds, voorsommigen een belangrijk criterium voordeelname, begint met een lengte van tweeënhalfjaar nu ook serieuze vormen aan tenemen. (En dat na een positief vierjaarspre-fund trackrecord).” Hoek heeft tevenseen pr-bureau in de arm genomen voor denodige publiciteit. De naamsbekendheidneemt ook mede daardoor toe. “We merkenduidelijk een stijging van de interesse voorons fonds, ook van grotere partijen. Uit eenvan die gesprekken gaat zeker iets mooiskomen. En dan is er de IEX Finless HollandseHedge Fund Index (zie ook pagina9), waar wij sinds 1 januari ook deel vanuitmaken, een prima initiatief.”Op cursusOndanks de volatiele markten, heeft Hoektijd gevonden om zijn kennis van de klantwat bij te spijkeren. “Om de gedachtegangenen overwegingen van pensioenfondsenen andere institutionele beleggers beter teleren begrijpen, ben ik twee dagen naar deEDHEC conferentie in Londen gegaan.” Opdeze conferentie komen jaarlijks institutionelebeleggers, hedgefondsen en academicibij elkaar om de laatste ontwikkelingen opOnderscheidendVolgens Hoek zouden beleggers ten eerstehun portefeuille niet alleen moeten spreidenover assets, maar vooral over verschillendestrategieën en voor wat betreft hetrisicomanagement moeten beleggers altijdrekening houden met het slechtst denkbarescenario. “Een conclusie van de conferentiedie mij wel aansprak, was de constateringdat er behoefte is aan managers met eenandere aanpak en achtergrond. En dat slaatnatuurlijk op partijen zoals wij.” Een Nederlandsethird party-marketeer heeft Hoeknog niet gevonden, maar het feit dat hetfonds zich het afgelopen jaar positief heeftonderscheiden van de rest, maakt het makkelijkervoor de buitenlandse marketeer omhet fonds onder de aandacht te krijgen. “Almet al zijn we positief over de groei van hetfonds in 2009.”Of Hoek en Collee zo upbeat blijven in dezeopnieuw keihard neergaande markten,leest u in de volgende editie van Real LifeHedge. 01/09RendementenResultaat AEX 2008 -52,3%Resultaat DQS Fund 2008 +20,3%Resultaat sinds oprichting (08/06) +44,8%Beheerd vermogen3,75 miljoen euroI E X P r o f s 0 1 / 0 9

Beleggingsfondsen50Fonz’ FocusDat het westen in een recessie verzeild geraakt is, is een faitaccompli. Daar helpt geen Obama meer aan…Dat 2009 een moeilijk beursjaar zouworden, was vooraf al duidelijk.Beleggers zijn na een rampzalig jaardruk bezig of net klaar met het herschikkenvan de portefeuilles. Risico’s zijn uitgebannen.Cash is king en ook (staats)obligatieszijn populair. Maar daar duiken de bubbelverhalenalweer op. Timing is normaal gesprokenal lastig, maar in de huidige marktwaarin zowel professionele beleggers alsparticuliere beleggers over scherven lopen,is het bijna ondoenlijk.Wat vorig jaar wel als kansrijk werd aangemerkt,waren high yield-obligaties. Maartelkens werd erbij gezegd dat het nu nog tevroeg was voor deze leningen van bedrijvenmet een junkbondstatus. En zonderdat iemand een bodembel hoorde luiden,spoten de high yield-obligaties in decemberplotseling omhoog. De eerste 15% gingendan ook geruisloos aan de neuzen van demeeste beleggers voorbij, zelfs aan diebeleggers die deze bonds op hun watchlisthadden staan.Naïeve droomMisschien wordt 2009 het jaar van dehigh yield-bonds. In het verleden werdenin vergelijkbare situaties ook wel eensrendementen van 40% gemaakt. Volgensde theorie moet u een maandje of vijf laterin hoogdividendaandelen stappen. Dat zoudan vanaf het tweede kwartaal van dit jaarmoeten zijn. U kunt het voorzichtig proberen.Eerst één teentje in het water, daarnanog een. Voorzichtigheid blijft geboden.Op het wereldtoneel kleuren ondertussensteeds meer landen rood. Dat het westenin een recessie verzeild geraakt is, is eenfait accompli. Daar helpt geen Obama meeraan. En de theorie dat de economie vanopkomende markten ondertussen sterk genoegzou zijn om een daling van de exportop te vangen, is een naïeve droom vanhoge bankheren geweest die hard uiteengespat is. De export in Azië stort hals overkop in elkaar en daarmee ook de ontwikkelingvan het bruto binnenlands product.Japan ziet de export op jaarbasis met 35%dalen, in Zuid-Korea verzwakte de economiein het vierde kwartaal met 5,6%. Datis meer dan 20% op jaarbasis. Een nieuweAzië-crisis lijkt, met het oog op die cijfers,onafwendbaar. Alleen China houdt nogdapper stand. Goed, een groei van 6,8%(vierde kwartaal) is voor Chinese begrippenal erg laag – het blijft een indrukwekkendgetal waar geen enkel ander prominentland aan kan tippen. De vraag is hoelangdie groei standhoudt. Een jaar eerderbedroeg de groei nog 11,3% dus de roodgloeiende,ronkende economie van Chinais door de Olympische droom niet voorafkoelen bewaard gebleven. In dit tempokan het doemscenario van de Deense SaxoBank sneller dan gedacht uitkomen. DeDenen voorspelden dat de Chinese groei in2009 op 0% zou uitkomen. Daar werd tweemaanden geleden hard om gelachen. Maarin crisistijden verandert er veel in tweemaanden tijd.Neerwaartse spiraalSterker nog, aan het Chinese groeicijferwordt hardop getwijfeld door gerenommeerdeanalisten. Dat is op zich nietsnieuws (cijfers over de Chinese economieworden al jarenlang met een korreltje zoutgenomen), maar aan de koersontwikkelingvan veel grondstoffen wordt nu wel heelduidelijk zichtbaar dat het officiële groeitempoflink opgeklopt is.Dat versterkt de neerwaartse spiraal alleenmaar. Dalende consumptie, dalende industriëleorders, dalende exporten, dalendeeconomische groei, stijgende werkloosheid,oplopend aantal faillissementen. Dat zouzelfs de laatste kansrijke asset class – uweet wel, de high yield-bonds – zomaar toteen doodlopende straat kunnen maken. Zittenwe straks met z’n allen helemaal klemin een eng donker steegje, wachtend op delaatste Chinees die in Beijing het licht uitdoet.En dan begint in het pikdonker hetbange wachten op de dageraad. Ja,2009 zou zomaar eens een moeilijkjaar kunnen worden. 01/09Hoofdredactie:Pieter Kort (pieter.kort@iex.nl)Eindredactie:Laura Iseger (laura.iseger@iex.nl)Art direction en vormgeving:Studio Jaap van der Zwan, AmsterdamMet medewerking van: Alain CohenRedactie:Michiel Pekelharing, Peter van Kleef, Fleur vanDalsem en Arend Jan Kamp (redactie@iex.nl)Medewerkers:Mark Baak, Léon Cornelissen, Jacques Potuijt,Didy van der Schilden en Marcel Tak (redactie@iex.nl)Beeld:Robert ElsingKoersen en fondsdata:Lipper & Lipper FMIDirectie:Peter van Sommeren (uitgever) en Hans-PoulVeldhuyzen van ZantenAbonnementsprijzen:Jaarabonnement in Nederland en Belgïe€ 79,50 (4 nummers)Voor andere landen geldt een verzendtoeslagvan € 30,-Losse nummers: € 19,95 nazending: € 23,95Alle prijzen zijn exclusief BTWAbonnementen en bezorging:Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstipingaan en lopen automatisch door, tenzij vierweken voor de vervaldag schriftelijk wordtopgezegd.Nieuwe aanmelding via Abonnementenland:www.aboland.nlAdvertenties:Sergio Bouterse, Ido Kramer en Niek den Tex(sales@iexmediagroep.nl) Traffic: Joyce Wong(traffic@iexmediagroep.nl) Investor relations:Frans GunninkMarketing en sitemanagement:David Jessurun, Rogier de Ruijter en ChielVersteege (info@iex.nl)Drukkerij: Senefelder MissetNiets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze wordenovergenomen zonder schriftelijke toestemming van deuitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomstenvan IEX Media Groep bv zijn van toepassing de voorwaardenwelke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel teAmsterdam. iex magazine bevat informatie en wenken,die met de meeste zorgvuldigheid zijn samengesteld. IEXMedia Groep bv en de bij deze uitgave betrokken redactieen medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voormogelijke gevolgen, die zouden kunnen voortvloeien uithet gebruik van in deze uitgave opgenomen informatie enwenken. De gegevens zoals wij die van u hebben ontvangen,kunnen worden gebruikt voor het toezenden van informatieen/of aanbiedingen door IEX Media Groep bv en speciaalgeselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, gelieve eenbriefje te sturen naar: IEX Media Groep BV,t.a.v. de klantenservice, Postbus 75662, 1070 AR Amsterdam.IEX Profs is een magazine over beleggen enbeleggingsproducten voor professionals in definancële industrie. Het wordt uitgegeven door IEXMedia Groep bv en verschijnt vier keer per jaar.© IEX 2009media groepI E X P r o f s 0 1 / 0 9