Reparatie - RevisieVerkoop <strong>en</strong> Inbouw van:Scheepsmotor<strong>en</strong> - Keerkoppeling<strong>en</strong>Scheepsschroev<strong>en</strong>* Stev<strong>en</strong>dok (300 ton - 26 x 10,3 m)* Ass<strong>en</strong>bank 6 x 1,2 mtr.Wij zijn gespecialiseerd in dokwerk,metaalbewerking, draaiwerk, installatie’s,onderhoud <strong>en</strong> reparatie van motor<strong>en</strong>,schroev<strong>en</strong>, roer<strong>en</strong> <strong>en</strong> stuurwerk<strong>en</strong>.Morsestraat 5, 8801 PZ FRANEKERTel. 0517 392077Het adres voor:winterberging, onderhoud, scheepsreparatie,onderdel<strong>en</strong>, inbouw <strong>en</strong> onderhoud van motor<strong>en</strong>• Droogdok voor schep<strong>en</strong> tot 33 m• Op<strong>en</strong> nok voor staande mast• <strong>Schep<strong>en</strong></strong>lift tot 40 ton• Direct geleg<strong>en</strong> aan het v. HarinxmakanaalDaarnaast beschikk<strong>en</strong> wij over e<strong>en</strong>breed assortim<strong>en</strong>t aan onderdel<strong>en</strong> vanklassieke scheepsmotor<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong>.Eig<strong>en</strong> hav<strong>en</strong> met ruime ligplaats<strong>en</strong> beschikbaar.Ruim 90 jaar ervaring,gespecialiseerd in auth<strong>en</strong>tieke schep<strong>en</strong>Kalf 33C, 1509 AB ZaandamT. 075-6164082, F. 075-6703729E. info@kramervof.nl, www.kramervof.nlwww.shipdockdraaisma.nlDe Scheepvaartkrant 8Themabijlage 19 oktober 2011
Jacht Willem Bar<strong>en</strong>tsz herrijst in Harlinger hav<strong>en</strong>400 jaar na de leg<strong>en</strong>darischeexpeditie van Willem Bar<strong>en</strong>tsz‘om de Noord’ verrijst inHarling<strong>en</strong> de reconstructie vanzijn schip. Op de kade van deWillemshav<strong>en</strong> zijn de eerstecontour<strong>en</strong> duidelijk zichtbaar.Vanaf de kielbalk stek<strong>en</strong> devoor- <strong>en</strong> achterstev<strong>en</strong> de lucht in,e<strong>en</strong> paar spant<strong>en</strong> schets<strong>en</strong>ruw de vorm van de romp.VakmanschapGerald de Weerdt is e<strong>en</strong> van de initiatiefnemersvan het project. Hij kijkt goedkeur<strong>en</strong>d toehoe e<strong>en</strong> groep vrijwilligers e<strong>en</strong> spant overeindtrekt. De Weerdt: ‘We bouw<strong>en</strong> het schip zoveelmogelijk volg<strong>en</strong>s de bouwmethod<strong>en</strong> van de16e eeuw. Dat houdt bijvoorbeeld in dat wege<strong>en</strong> ijzer<strong>en</strong> spijkers gebruik<strong>en</strong> maar hout<strong>en</strong>p<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Je ziet het ook nu al aan de spant<strong>en</strong>.Teg<strong>en</strong>woordig zoud<strong>en</strong> we eerst alle spant<strong>en</strong>opricht<strong>en</strong>, <strong>en</strong> daar de huid omhe<strong>en</strong> zett<strong>en</strong>. Inde tijd van Bar<strong>en</strong>tsz ging dat precies andersom.De spant<strong>en</strong> die we nu overeind zett<strong>en</strong>, zijnrichtspant<strong>en</strong>. Als die staan plaats<strong>en</strong> we dehuidplank<strong>en</strong>, <strong>en</strong> gev<strong>en</strong> daarmee de vorm aan.De rest van de spant<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> we daarna pasop maat. Daardoor moet er veel meer op hetoog. Dat is moeilijk, daar komt vakmanschap bijkijk<strong>en</strong>.’OnderzoekOm tot e<strong>en</strong> waarheidsgetrouwe replica tekom<strong>en</strong>, was veel onderzoek nodig. De Weerdt:‘Over schep<strong>en</strong> aan het eind van de 16e eeuw isweinig bek<strong>en</strong>d. Dat is jammer, want het wasvoor de Nederlandse scheepsbouw e<strong>en</strong>belangrijke tijd. Dit type schip is de overgangtuss<strong>en</strong> kleinere, <strong>en</strong>keldeks schep<strong>en</strong> voor kustvaart<strong>en</strong> de grote schep<strong>en</strong> die tijd<strong>en</strong>s de Goud<strong>en</strong>Eeuw de hele wereld over voer<strong>en</strong>. Gegev<strong>en</strong>sover de bouw van de schep<strong>en</strong> zijn ernauwelijks. Timmerlui gav<strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis door overleveringdoor <strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> paar vuistregelsop papier. We onderzocht<strong>en</strong> daaromboek<strong>en</strong>, schilderij<strong>en</strong> <strong>en</strong> wrakstukk<strong>en</strong> uit die tijd<strong>en</strong> vergelek<strong>en</strong> die met elkaar. Zo kreg<strong>en</strong> westukje bij beetje meer informatie <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> w<strong>en</strong>u e<strong>en</strong> spatzuivere reconstructie mak<strong>en</strong>.’Het expeditieschip van Bar<strong>en</strong>tszin aanbouw op de werf te Harling<strong>en</strong>PuzzelHet was soms flink puzzel<strong>en</strong> om alle informatiete begrijp<strong>en</strong>. Zo stond in de oudstepublicatie over Nederlandse scheepsbouw uit1671 beschrev<strong>en</strong> dat huidplank<strong>en</strong> eerst tijdelijkmet zog<strong>en</strong>aamde ‘boeiklamp<strong>en</strong>’ aan elkaarwerd<strong>en</strong> gespijkerd: ‘Hoe dat precies in z’n werkging, bleef onduidelijk: er war<strong>en</strong> in scheepswrakk<strong>en</strong>nooit erg<strong>en</strong>s spijkergaatjes te zi<strong>en</strong>. Totwij onder e<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de-eeuws scheepswrak,dat ter conservering lag te drog<strong>en</strong>, velekleine hout<strong>en</strong> p<strong>en</strong>netjes op de grond ontdekt<strong>en</strong>.Het bleek dat scheepsbouwers alle spijkergat<strong>en</strong>netjes opvuld<strong>en</strong> met p<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, om rottingte voorkom<strong>en</strong>.’Hij rondt inderdaad de punt vanNova Zembla, maar loopt daar vast inhet pakijs. De mann<strong>en</strong> zijn gedwong<strong>en</strong>de ijskoude winter door te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>op Nova Zembla <strong>en</strong> bouw<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hutvan wrakhout: het Behoud<strong>en</strong> Huys.Meebouw<strong>en</strong>Voor het schip te water gaat, moet er nog heelwat werk verzet. Dat wordt grot<strong>en</strong>deels uitgevoerddoor vrijwilligers. De Weerdt: ‘Iedere<strong>en</strong> iswelkom om mee te bouw<strong>en</strong>. Wie ook maar e<strong>en</strong>beetje rechterhand<strong>en</strong> heeft, werkt binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong>paar dag<strong>en</strong> volwaardig mee. We bied<strong>en</strong> ook stageplaats<strong>en</strong>voor beroepsopleiding<strong>en</strong>: jonger<strong>en</strong>kunn<strong>en</strong> hier de oude techniek<strong>en</strong> ontdekk<strong>en</strong>.’ Deplanning is dat het schip over 4 jaar aan zijn eerstereis kan beginn<strong>en</strong>.Bezoekje waardBezoekers zijn van harte welkom op de werf.E<strong>en</strong> bezoekersc<strong>en</strong>trum geeft informatie over hetschip, Bar<strong>en</strong>tsz’ reis <strong>en</strong> oude ambacht<strong>en</strong>. Hetschip in aanbouw zelf is natuurlijk ook te bezichtig<strong>en</strong>.Ook als het jacht straks het ruime sop kiestzijn bezoekers welkom. Groep<strong>en</strong> die meevar<strong>en</strong>,gaan zelf aan de slag: zeil<strong>en</strong> hijs<strong>en</strong>, de schot<strong>en</strong>bedi<strong>en</strong><strong>en</strong>, alles gaat net als aan het einde van de16e eeuw: met m<strong>en</strong>skracht. E<strong>en</strong> unieke kans omhet reil<strong>en</strong> <strong>en</strong> zeil<strong>en</strong> op Bar<strong>en</strong>tsz’ schip zelf tebelev<strong>en</strong>.Na de barre winter ligt het schip nogsteeds vast. Bar<strong>en</strong>tsz geeft opdrachttwee reddingssloep<strong>en</strong> te verstevig<strong>en</strong>met hout van het schip <strong>en</strong> zet daarmeekoers naar het zuid<strong>en</strong>.Zeileig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>Omdat het schip van Bar<strong>en</strong>tsz de eerste inzijn soort is dat herbouwd wordt, is weinigbek<strong>en</strong>d over de zeileig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>:‘E<strong>en</strong> van de uitdaging<strong>en</strong> met dit schip is datwe uitgebreide zeilproev<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong>.Zo kunn<strong>en</strong> we ontdekk<strong>en</strong> welke capaciteit<strong>en</strong>e<strong>en</strong> jacht uit de 16e eeuw had’, aldus deWeerdt. Uitgebreide stabiliteitsberek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>voerd<strong>en</strong> de Harlinger scheepsbouwers niet uit:het schip bewees 400 jaar geled<strong>en</strong> immers alzeewaardig te zijn.Kijk voor meer informatie opwww.dewillembar<strong>en</strong>tsz.nlDe Scheepvaartkrant 9Themabijlage 19 oktober 2011
Change language