Ahnengalerie - Rijksmuseum Twenthe

8
dochter Marie Christine vervaardigde gouache, gezellig met diverse
kinderen achter een theetafel en een met slaapmuts getooide huisvaderkeizer
Frans Stefanus in diens leunstoel bij de open haard.
Vanouds een vanzelfsprekend attribuut bij veel buitenlevenschilderijen,
indien zij niet een zittende familie in het bos betreffen,
vormt tenslotte het jachtgeweer. We zien het, samen met de jager en de
jachthond, op Romneys portret van Jacob Morland of Capplewaithe. Ik
heb het niet speciaal onderzocht, maar de frequentie van jachtportretten
zou tijdens het Ancien Régime wel eens kunnen zijn toegenomen
naarmate er voor de adel minder heldhaftig persoonlijk oorlog voeren te
valt als gevolg van de - met de opkomst van de moderne staat en het
moderne kanonnenmaterieel samenhangende - militaire
professionalisering. Edellieden in harnas voor een belegerde stad sterven
in de achttiende eeuw op schilderijen uit, en misschien vormt de jagende
edelman daarvoor wel en soort compensatie.
In ieder geval is het zo dat het jachtrecht al vanaf de Middeleeuwen
een van de adellijke voorrechten vormde waaraan die adel zelf het
meeste hechtte - overigens ook bij ons in de Nederlandse Republiek. Je
moet als edelman, als je niet als een ordinaire Amsterdamse koffieboer
dag en nacht handel wilt drijven, tenslotte wat. Soms ook overigens als
edelvrouw. Dat bleek, hier vlakbij in Twenthe, nog heel aardig na de
Bataafse Omwenteling van 1795, toen alle adellijke prerogatieven op het
revolutionaire altaar van de Gelijkheid werden verbrand. De Vrouwe van
Almelo bleek bereid het meeste zonder veel morren op te geven: het
recht om de dominee te benoemen, om de plaatselijke rechter aan te
stellen, en nog zo wat.
Behalve het jachtrecht: dat moest niemand wagen om haar af te nemen.
Om de exclusieve mogelijkheid tot jagen te behouden heeft ze vele jaren
lang hardnekkig tegen de nieuwe Bataafse autoriteiten geprocedeerd.
Dat lijkt mij, alvorens U tegen de autoriteiten van dit museum begint te
procederen omdat ik U te lang van een bezoek van de tentoonstelling
afhoud, een mooi moment om mijn korte speech te eindigen en daarmee
inderdaad de tentoonstelling voor geopend te verklaren.
Thomas von der Dunk, 23 maart 2012 k