volkskrantdag zondag 3 februari - International Film Festival ...

DAILYVOLKSKRANTDAGTIGERVOLKSKRANTDAGZONDAG 3 FEBRUARI65 FILMROUTESDOOR ROTTERDAM

Wij danken de organisatie, filmmakers,vrijwilligers en bezoekers vooreen mooi festival.Tot volgend jaar!De VPRO is hoofdsponsor van het International Film Festival RotterdamLees alles over het festival op www.cinema.nl/iffr

volkskrantdagVOORWOORDInhoud3 Voorwoord Rutger Wolfson4 La maison jauneLet the Right One inGo with Peace Jamil5 RecEstômago - A Gastronomic StoryThe King of Ping PongThe Darjeeling Limited6 Un baiser, s’il vous plaît!It’s Hard to Be Nice7 Sieben Tage SonntagAlexandraMen’s Group8 Programmaschema per route10 You, the Living2km2Naissance des pieuvres11 Dans la vieTricks12 Allein in vier WändenNo Country for Old MenDagen zonder lief13 RecycleStill OrangutansBeste filmliefhebber,Welkom op de slotdag van het 37ste International Film FestivalRotterdam, welkom op de Volkskrantdag. U heeft de elfde Daily Tiger vandit festival in handen, de dagkrant die de bezoekers van het filmfestivaldagelijks informeert over programmaonderdelen, opvattingen vanfilmmakers en filmcritici en voorkeuren van bezoekers. Deze laatsteDaily Tiger bevat alle informatie over de ruim twintig films die vandaagworden vertoond, een selectie uit het totaalaanbod van ruim 200 films. Wehebben op basis van de publieksvoorkeuren samen met de Volkskrant eenevenwichtig programma samengesteld waarin ook films zijn opgenomendie u later waarschijnlijk niet meer in de bioscoop te zien krijgt. De anderetoppers van het festival komen binnenkort al in roulatie.Met de vaste routes heeft u het als bezoeker van de Volkskrantdaggemakkelijk. U hoeft niet uw weg te zoeken door het enorme aanbodof uw tijdschema zorgvuldig te plannen, het is al voor u gedaan. U kuntontspannen genieten van een serie prachtige films uit alle windstreken.Zoals altijd is het een zeer divers programma, met luchtige pareltjes naaststevige maatschappelijk geëngageerde films, prachtige vergezichten in debergen naast benauwde steegjes in metropolen, beroemde acteurs naastonbekende en beginnende sterren van de toekomst.Beste bezoekers van de Volkskrantdag,Met achtduizend bent u vandaag, lezers van de Volkskrant, op de Volkskrantdag,het traditionele toetje van het International Film Festival Rotterdam.Speciaal voor u is een selectie gemaakt uit de publieksfavorietendie in de afgelopen elf festivaldagen zijn komen bovendrijven. Sommigezullen u ontroeren of vermaken. Van andere zult u zich misschien afvragenhoe ze op de favorietenlijst zijn terechtgekomen. Maar dat is eendiscussie die gevoerd mag worden in Rotterdam.Want Rotterdam is het platform van vernieuwende films die zich niet gemakkelijkprijsgeven, maar het altijd waard zijn om er moeite voor te doen– het IFFR is niet voor niets het grootste publieksevenement van het jaar.Het gehele filmprogramma is in de afgelopen elf dagen aan bijnahonderdduizend bezoekers en drieduizend professionele gastenaangeboden: veel lange en korte films (waaronder ruim honderdpremières), talkshows, tentoonstellingen met live performances,congressen, debatten, workshops en natuurlijk ook feesten. Zowelde professionals als de bezoekers waarderen dat brede programmaen de intieme en informele sfeer er omheen. Beide werelden komensamen op het International Film Festival Rotterdam en dat maakt‘Rotterdam’ uniek in de filmfestivalwereld.Voor de festivalorganisatie zit het 37ste festival er bijna op. Wij gaande komende weken bijkomen, opruimen en evalueren en maken onsvanaf maart langzaam op voor de 38ste editie in januari 2009.U hebt nog een ontspannen filmdag tegoed en hoeft nog helemaalniet aan volgend jaar te denken maar ik zeg u nu alvast, namens degehele organisatie: Enjoy today, see you back next year!Rutger WolfsonInterim Directeur International Film Festival RotterdamDe Volkskrant heeft iets met film en de Volkskrant heeft zeker iets methet International Film Festival Rotterdam. Al 27 jaar is de Volkskrantsponsor van het IFFR, een samenwerking die ongeëvenaard is in duur,en die gedragen wordt door een gemeenschappelijke passie.Onze lezers delen die passie. Het is elk jaar een feest om te zien hoemassaal de Volkskrantdag wordt bezocht, en hoe gelukkig bezoekersnaar huis gaan na een dagje Rotterdam.Pieter BroertjesHoofdredacteur de VolkskrantInternational Film Festival Rotterdam dankt zijn hoofdsponsors voorhun bijdrage aan de succesvolle 37e editie van het filmfestival.IFFR kijkt uit naar een net zo succesvolle volgende editie.Het 38e International Film Festival Rotterdam vindt plaatsvan 21 januari t/m 1 februari 2009337TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagLA MAISON JAUNEDE ONTDEKKING VAN EEN THUISLANDAl in zijn zesde levensmaand verhuisde AmorHakkar van zijn geboorteland Algerije met zijnouders naar Frankrijk, waar hij zijn verdere levendoorbracht. Toch is hij zonder het te beseffenop een bepaalde manier altijd Algerijn gebleven.Door de dood van zijn vader werd de regisseurmet zijn afkomst geconfronteerd. Die confrontatieresulteerde in La Maison Jaune, Hakkarstweede speelfilm, die vertelt over de ingrijpendegevolgen die de dood van de oudste zoon heeft ophet boerengezin van de Algerijnse Mouloud.Hoewel de film niet autobiografisch is, vertrekthij vanuit Hakkars eigen leven. ‘Nadat ik in1992 mijn debuutfilm Sale temps pour un voyouhad gemaakt, werkte er iets niet meer. Ik kongeen volgend project bedenken, kon het juisteverhaal niet vinden; alles wat ik probeerdepakte verkeerd uit. Dus ik had geen werk, geengeld, geen vrouw, ik had niets.’Het keerpunt kwam toen zijn vader stierf. ‘Voorzijn overlijden had mijn vader gezegd dat hij inAlgerije begraven wilde worden. Toen hij stierfzei mijn moeder tegen me: “Jij doet toch niets, dusjij moet gaan.” Net zoals Mouloud zijn zoon moettransporteren, moest ik mijn vader met de auto vanhet vliegveld naar het kleine dorpje waar hij wasgeboren brengen. Maar dat is eigenlijk de enigeovereenkomst. In de film is de tocht met de kistmaar een eerste stap. Mouloud heeft die lange tochtop zijn lambretta [een veredelde grasmaaier die gebruiktwordt als tractor, JB] nodig om de dood vanzijn zoon te kunnen accepteren.’De film is een direct resultaat van zijn terugkeernaar Algerije. ‘Ik ontdekte het land in die ontzettendmoeilijke periode. Het gaf me echt eenschok: het licht, de gezichten van de mensen, demuzikaliteit van de taal. Ik raakte er weer geïnspireerd;ik maakte er sindsdien een documentaireen schreef La Maison Jaune. Dat zijn derare kronkels van het leven: de dood van mijnvader maakte dat ik weer aan het werk kon.’Wanneer de zoon sterft, stort ook moeder Fatimain. Mouloud steunt daarom steeds meer op zijnoudste dochter, de 12-jarige Alya. ‘Ik wilde heelgraag een relatie tussen vader en dochter laten zien,die komen niet vaak voor in Arabische films. Ikwilde iets anders laten zien dan het gebruikelijkebeeld van de vrouw in de Islamitische familie, ietsechters. Zijn vrouw en zijn dochters zijn ontzettendbelangrijk voor Mouloud. Hij houdt misschien nietvan Fatima op een uitbundige, Westerse manier,met grote gebaren of veel lichamelijk contact, maarhij houdt wel degelijk heel veel van haar. Hij doetalles wat hij kan om haar te helpen.’Ook de titel van de film verwijst indirect terugnaar die relatie: kort na de dood van zijn zoon verftMouloud samen met zijn dochters hun huis felgeel.‘Als ik schrijf, denk ik er niet zo over na wat datsoort dingen betekenen. Ik schrijf gewoon “ze vervenhet huis geel,” en dan staat dat er. Maar hetbetekent natuurlijk wél iets. In de film is er een meningsverschiltussen de man en de vrouw over diekleur, zij vindt die niet mooi. En voor mij verwijstde kleur geel heel erg naar de zon, het leven.’Mijn interpretatie dat de vrouw de kleur niet mooivindt omdat de kleur naar het leven verwijst, enzij nog teveel met de dood van haar zoon bezig is,doet Hakkar instemmend knikken. ‘Dat zit er welin, ja. Maar dat heb ik niet bewust zo geschreven.De kleur is op de een of andere manier wel bewustgekozen – het had bijvoorbeeld niet groen kunnenzijn – maar het is ook grotendeels intuïtief. Ik hebeigenlijk geen antwoord op de vraag waarom datzo moet zijn.’ (JB)Let theright one inGo withPeace JamilExperimenteren is gemakkelijker als je aan derand van de filmwereld verkeert. Dat geldt vooreenzame filmkunstenaars die hun filmstrokenover de grond schuren en beeldje voor beeldje inkleuren.Het geldt ook voor filmmakers in genresdie door de mainstream niet helemaal au sérieuxworden genomen, zoals horror.Ondanks een eeuwlange traditie zijn horrorfilmsnauwelijks doorgedrongen tot de geaccepteerdefilmcanon. Horrorfilms zijn voor pubers. Hoesimplistisch ook, dit blijft het algemeen gehanteerdeuitgangspunt. Dat biedt een hoop vrijheidvoor makers, dat is het goede nieuws. In horrorwordt enthousiast gespeeld met inhoud en vooralvorm. De liefhebbers waarderen het experimenten het grote publiek kan niet afgeschrikt wordenomdat het toch niet komt. Maar toch. Als je eenecht goede horrorfilm ziet, blijft het frustrerenddat die niet meer mensen bereikt.Daarom is het zo verheugend dat op dit festival eenhorrorfilm draait die de brug slaat naar een groterpubliek, de Zweedse film Let the Right One in.De verklaring voor dit succes is dat Let the RightOne in zijn onderwerp zeer serieus neemt. Hijdoet niet mee aan de overkill van veel horrorfilms,met over-the-top gruwelijkheden, uitzinnige fantasieënen incrowd ironie.Ik kan me geen andere film voor de geest halendie het idee van vampirisme zo realistisch benadert.Wat betekent het om een vampier te zijn,zeker als je een klein meisje bent (of ooit was)?Waar laat je de lijken? Kan een vampier met iemandvriendschap sluiten? En wat betekent datdan voor die ander? Let the Right One in combineerthet realisme van de betere Scandinavischejeugdfilm met het idee van een vampier. Sommigebezoekers vonden het geen horrorfilm, maaralleen een psychologisch drama (met een vampier).Daarover valt te twisten. Ik noem het lievereen uitzonderlijke horrorfilm (met psychologischrealisme). (KD)David Verbeek verhuisde naar China, Omar Shargawidook de Deense immigrantenwijken in.Steeds vaker bekijken filmmakers vreemde culturenmet westerse ogen. Het kan haast niet andersof die trend heeft te maken met de globalisering,die het groene gras van de buren ineens veel dichterbijbrengt.De bekendste kosmopoliet is zonder twijfel MichaelWinterbottom (A Mighty Heart, The Road toGuantanamo en In This World). Laat Go With PeaceJamil nu juist met zijn films veel gemeen hebben.Het verhaal gaat over moslims die zichzelf in deDeense hoofdstad gevangen houden in een web vaneerwraak, machismo en fantastisch geweld. Maarbelangrijker dan een gedeelde fascinatie voor deArabische cultuur is de voorkeur van de makers voorrauwe, realistische beelden, met veel close-ups omopgeslotenheid uit te drukken. Ze gaan die krachtigeemotionele effecten niet uit de weg.Jamil, die de hefboom aan het begin van de filmzelf in werking zet door de moord op zijn moederte wreken, is een interessante, complexe figuur.Hij wordt de hele tijd bevangen door twijfels. Zijnogen staan afwisselend op regelrechte wanhoop,vurige agressie en hoop op vergeving. Als hij ereens voor kiest de trekker niet over te halen, wordthij binnen no time opnieuw in de brute geweldscyclusmeegesleurd. De macht van het collectiefis altijd sterker.Die deterministische boodschap tekent Go WithPeace Jamil – het is een uiteindelijk somber stemmende,weinig hoopgevende film.De Arabische cultuur is Shargawi overigens niethelemaal vreemd: hij groeide op met een Palestijnsevader en een Deense moeder. Maar zijnperspectief op de moslimgemeenschap is duidelijkwesters. Na het zien van Go With Peace Jamilvind je het vooral vreselijk wat die moslims elkaaraandoen – begrijpen doe je ze beter, maar verrevan helemaal. (NB)437TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagRECSchudden voor gebruikIn het Wagneriaans getitelde programmaonderdeelRotterdämmerung, dat zich ophoudt in deschemerzone van de internationale cinema, zatendit jaar opvallend veel films waarin de camerazich in het verhaal bevindt. Dat is niet zo vreemd,want sinds het ongekende succes van de studentenhorrorfilmThe Blair Witch Project in 1999 isde schuddende hand-held camera een vast onderdeelgeworden van het horrorinstrumentarium.Het is geen nieuw stijlmiddel: denk aan de horrorklassiekerPeeping Tom uit 1960, waarin dehoofdpersoon een mes vastmaakt aan zijn cameraom zijn slachtoffers te filmen terwijl hij ze doodsteekt.Maar het is nog nooit zo populair geweestals nu, getuige ook de film Cloverfield, die momenteelin de bioscopen draait en ook wel ‘TheBlair Witch Monster Movie’ wordt genoemd.In The Blair Witch Project was de suggestie datwe een film zagen die afkomstig was uit een cameradie was aangetroffen in een bos (en dat iedereendie in beeld verscheen dus al dood was).In REC zien we de groeiende horreur in eengroot oud pand in Barcelona door de lens van dereality-camera van een lokaal televisiestation.Het televisieteam was op pad gegaan voor eenreportage over de plaatselijke brandweer, maarraakt ingesloten in een monsterachtige situatie.Zoals het een nieuwscameraman betaamt, blijfthij ondanks opeenvolgende gruwelen filmen. Hetbeeld schudt en zwiept, is out of focus en te laat,rent mee de trap op en valt op de grond. Hij wordtuitgezet en weer aangezet en wij vragen ons afwaar we inmiddels zitten. Vaak zien we niet helemaalgoed wat er eigenlijk gebeurt.Dit helpt allemaal om de film enger te maken,maar een belangrijker effect is dat niemand in defilm hoeft te doen alsof de camera er niet is. In eenEstômagoKoken van liefdenormale film geldt het als een doodzonde om in decamera te kijken en daarmee wat in het theater ‘devierde wand’ heet te doorbreken. Dat verstoort deillusie van de filmwereld, die afwijkt van de onze(bijvoorbeeld omdat er pratende biggen in voorkomen)maar die we wel moeten geloven. En hoe geloofje, bijvoorbeeld, een dramatische zelfmoord opeen onbewoond eiland als je wordt herinnerd aan defilmcrew die ernaast staat?REC moet je echter niet bekijken als een sprookje,maar als een nieuwsverslag. Dat is in ieder geval watde makers beogen. Je kunt de film dan ook een fakereportagenoemen. Hij mikt met deze schijnwerkelijkheidop twee dingen. Aan de ene kant hopen demakers met de geloofwaardigheid van de beelden deangst – en vooral de schrikeffecten – te versterken.Aan de andere kant is de camera in deze films nietlanger de neutrale, afstandelijke waarnemer van iemandsfantasie maar een concreet object, waarvanhet gebruik in de film zelf kan worden bediscussieerd:‘Zet dat ding nu eens uit en kom helpen!’ Demakers willen daarmee ook de kijker zelf confronterenmet de morele implicaties van het kijken naarandermans bloederig leed. (KD)THE KING OFPING PONGPing pong is voor mietjes. Geen wonder dat degezette, bebrilde, sullig ogende tiener Rille dezesport op de vierkante millimeter beoefent. Het ishet enige waarin hij zich in positieve zin kan onderscheiden:geen van zijn leeftijdgenoten houdtzo vaak het balletje hoog als hij. 173, 174, 175...Helaas heeft Rille nauwelijks tijd om van zijnkunsten te genieten. Hij is veel te druk met hetontwarren van de knopen van zijn puberleven.Een jonger, knapper en slanker broertje met wiehij continu in de clinch ligt, twijfel of zijn vaderwel echt zijn vader is en onzekerheid ten opzichtevan de meisjes spelen hem parten.Hoewel de titel een zwarte komedie doet vermoeden,is The King of Ping Pong een coming-of-agedrama over een puber die zichzelf moet lerenwaarderen om wie hij is. De Zweedse debutantJens Jonsson maakt er een warme vertelling van,met sprookjesachtige, aan Danny Elfman (bekendvan de Tim Burton films) refererende muziek enuitgekiende, stijlvolle beelden. De besneeuwdevlaktes en ijzige bergen baden in zacht licht, dekleuren zijn vaal en uitgebleekt.Het hoeft niet te verbazen dat The King of PingPong is uitgegroeid tot publieksfavoriet onder deTiger kandidaten. (NB)THEDARJEELINGLIMITEDDoor India trekken op zoek naar een spirituele ervaring.Al tientallen jaren is dat het doel van westersebackpackers – van wie de meesten daarnathuis weer gewoon het gebaande pad volgen. Dedrie broers in Wes Andersons kleurrijke komedieThe Darjeeling Limited (gespeeld door publiekslievelingenAdrien Brody, Owen Wilson en JasonSchwartzman) zijn geen backpackers meer enkunnen zich een plek op een luxetrein en een gidsveroorloven. Een spirituele ervaring is echter nogsteeds het doel (naast wat hoognodige broederlijke‘bonding’ na het overlijden van hun vader) en zedoen hun meest lompe Amerikaanse best om diete krijgen – ze zoeken ernaar zoals iemand eenMcDonald’s zoekt. Ruziënd, gemeen en onafscheidelijkzoals alleen broers kunnen zijn.Eigenlijk zoeken ze het gebaande pad naar verlichting.‘Als jij nou daar gaat staan, en ik hier, en jijdaar, dan zingen we die mantra... voel jij al wat?’Gek genoeg kan ook die verlichting-op-bestellingergens toe leiden. Als je maar impulsief en lompgenoeg bent. En als je in India bent, een land waarzelfs een trein kan verdwalen.Voorafgaand wordt Hotel Chevalier vertoond(KD)Koken en seks (of iets algemener: eten en sensualiteit)is een regelmatig terugkerend thema in decinema. Denk aan Eden van Michael Hofmann,die in 2006 de Publieksprijs won op dit festival enwaarin een corpulente kok via zijn kookkunst deliefde bedrijft met een vrouw, zonder haar met eenvinger aan te raken. Explicieter is de Japanse klassiekerTampopo (Juzo Itami, 1985), een verplichtefilm voor iedereen die denkt dat 9 1/2 Weeks(Adrian Lyne, 1986) erotisch is.Ook in Estômago gaat de liefde door de estômago.De jonge kok Raimundo verovert de stevigeprostituee Iria met zijn gefrituurde coxinhas (ziewww.globalgourmet.com/destinations/brazil/coxinhas.html). Dat is even leuk, maar problemenliggen op de loer. Als hij voor haar kookt, mag hijalles met haar doen – behalve zoenen. Een regeldie veel prostituees hanteren, maar die bij groeiendegevoelens op weerstand stuit. Bovendienweten we al dat er iets goed mis zal gaan, omdatde film wordt verteld in een flashbackstructuur uitde gevangenis. Maar wat Raimundo daar doet belanden,leren we pas gaandeweg.Slechte voortekenen zijn er genoeg. Raimundo’scharmante verlegenheid kan niet verbergen dat hijnaïef is, onhandig en op de verkeerde momentenimpulsief, vooral als hij een glas op heeft. Hij doeter lange tijd het zwijgen toe en praat dan opeenszijn mond voorbij.Gelukkig hebben zijn kookkunsten ook nut in denor. Hij heet al snel ‘Oregano’ en wordt dankzijzijn gerechten door vooraanstaande gevangenenin bescherming genomen. Hij wordt clandestienvoorzien van kruiden, potten en pannen en algauw zien we hem kippen braden, de brandewijnverfijnen met een dropje angostura en kruidenversnipperen boven de rijst. Kortom: zorg dat jevoor de film alvast gegeten hebt. (KD)537TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagUn baiser, s’il vous plaît!Een geslaagde, grappige en intelligente raamvertelling,een romantische komedie en een zedenschetsvan de gecompliceerde seksuele spelletjeswaarin dertigers zich begeven. Het is ook eentypisch voorbeeld van de innige relatie die taalen seks in Frankrijk (en daarmee in de Franse cinema)met elkaar hebben. De film is klassiek inscène gezet, met veel statische mediumshots enprachtige kleine intermezzo’s van klassieke muziek,die het geheel iets plechtigs geven. Mouretspeelt zelf de onhandige, beetje stuntelige hoofdpersoonen zegt beïnvloed te zijn door Chaplin,Tati en Keaton, maar de kijker zal ook aan Rohmeren Woody Allen kunnen denken.In Nantes geeft Gabriel een lift aan Emilie, diedaar uit Parijs voor zaken is. Ze hebben beideneen partner, maar besluiten toch romantisch tegaan dineren. Na het weigeren van een afscheidskusbesluit zij hem een verhaal over haar bestevrienden te vertellen. Nicolas (Mouret) is wiskundeleraaren Judith (Virginie Ledoyen) een laborantedie is getrouwd met een rijke apotheker,Claudio. Nicolas geeft te kennen het de laatste tijdniet te treffen met de fysieke liefde, heeft al eenslechte ervaring met een prostituee achter de rugen vraagt aan Judith hem van dienst te zijn. Zetwijfelt, maar besluit toe te geven aan zijn wensen.De vonk van passie slaat over en het stel moet zichin allerlei bochten wringen om er een goede draaiaan te geven, zowel tegenover elkaar als tegenoverhun omgeving. (CT)It’s Hard to be Nice‘Je ziet niks aankomen, en dan barst de bom’In 2004 won Srdan Vuletic een Tiger Award metzijn debuutfilm Summer in the Golden Valley,een bitter en nihilistisch portret van een verlorengeneratie jongeren in naoorlogs, gehavend Sarajevo.Zijn tweede film heet It’s Hard to Be Nice.De titel laat er geen misverstand over bestaan: dehoofdpersoon gaat het opnieuw niet gemakkelijkkrijgen. Toch sluimert er dit keer hoop.Vuletic: ‘Ik ben sinds Summer in the Golden Valleypersoonlijk en als regisseur veranderd. Toenik nadacht over mijn tweede film, zei ik tegenmezelf: mensen hebben een hard leven, het laatstewaar ze zin in hebben is weer een film over mensendie het niet redden. Ik besloot dat ik dit keereen ‘happy ending’ en een held wilde hebben.Ik had een Clint Eastwood nodig.’ Bij de releasein Bosnië was volgens Vuletic het effect op bezoekerszoals hij had bedoeld. ‘Mensen kwamende bioscoop uit met het idee: het is moeilijk omaardig te zijn, maar het kan. Dat was de grootstebeloning die ik kon krijgen. Deze mensen warendoor mijn film gesterkt; ze hadden een zetje in derug nodig en dat heb ik ze gegeven.’In It’s Hard to Be Nice besluit een taxichauffeuren kleine crimineel voortaan op het rechte padte blijven omdat zijn huwelijk dreigt te stranden.Maar het is nog niet zo gemakkelijk om aardig tezijn in Sarajevo. Acteur Sasa Petrovic maakt vande hoofdpersoon een aandoenlijke held, type ruwebolster, blanke pit.Vuletic: ‘Ik wilde mijn personage tot aan de grondtoe afbreken, waarna hij nog maar één keuze had:het goede doen of het slechte. Maar een keiharde,stoere man die opeens aardig wordt, dat zou ongeloofwaardigworden. Ik had iemand nodig metvan nature een vriendelijke, naïeve houding. Dezeacteur is beroemd als komiek, vooral uit films uitde jaren tachtig. Ik nam een risico door hem tecasten maar het werkte erg goed. Hij heeft hetvermogen een scène alleen al door zijn aanwezigheidzachter te maken.’Dat neemt niet weg dat de film af en toe deprimerendis. Bosniërs zelf hebben een zeer zwart enhard gevoel voor humor en lachen ook om dingendie hier de grens overschrijden. ‘Ik denk dat dehumor in de film typisch is voor Sarajevo. Het zijngrappen ten koste van anderen, maar ook ten kostevan onszelf. Ik herinner me een vertoning vanSummer in the Golden Valley op het festival vanToronto. Bij de scène waarin een man de vrouw inde groentezaak slaat, lag de ene helft van de zaaldubbel terwijl de andere helft stil was. Er blekeneen heleboel expats uit Bosnië in de zaal te zitten.Die moesten lachen; Canadezen vonden het helemaalniet grappig.’Net zoals bij humor, ook zwarte humor, de klapaltijd onverwachts komt, worden de personagesin It’s Hard to Be Nice steeds overvallen door debeslissingen van hun vrienden en collega’s. VolgensVuletic is dat de essentie van het leven inSarajevo, die hij wilde portretteren. ‘In ons landkan ik je vandaag kussen en morgen slaan. Omde een of andere reden is dat bij ons normaal.Er zijn geen voortekenen, je kunt vandaag nietweten of ik je morgen omarm of te grazen neem.Ik wil een film maken waarin driekwart van detijd de gesprekken bestaan uit ‘hee jongen, hoegaat het me je?’ en ‘ja, goed’, alsof er niks aande hand is. Maar ondertussen voltrekt zich op deachtergrond een drama. Ik weet niet of het hierook zo gaat, maar zo gaat het bij ons. Je ziet niksaankomen, en dan barst de bom.‘We hebben een gezegde dat in Bosnische filmspersonages huilen als ze zouden moeten lachenen lachen als ze zouden moeten huilen. Ik vinddat een goede omschrijving, al houd ik me er nietaltijd aan. In het algemeen zie ik ons leven zo.Het is wreed, vriendelijk en grappig. Het is vanalles, maar nooit serieus, betrouwbaar of verantwoord.’(KD)637TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagSieben Tage SonntagNiels Lauperts debuutfilm Sieben Tage Sonntagis gebaseerd op het waargebeurde verhaal vantwee Poolse jongeren die in 1996 een gruwelijkedubbele moord pleegden. De filmt begint met eengedeelte uit een interview dat de regisseur hieldmet de tienermoordenaars, nadat hij een artikelover de misdaad had gelezen. In voice-over vertelteen schorre stem droogjes, in Duits met eenzwaar accent: ‘Het was alsof ik op adrenalinezat. Ik was opgewonden en dacht nergens aan. Ikdacht, ik kan hem doden. Dat is alles.’ De cameraglijdt over een stevige mannenarm, minutieusgetatoeëerd, met diepe, witte littekens door degeïnkte draken en demonen. Dit zijn authentiekebeelden, die Laupert draaide terwijl hij een vande moordenaars in de gevangenis interviewde. Deonbeschaamdheid van deze opmerking vormt eendeel van Lauperts fascinatie voor de zaak – eenmoord die kennelijk louter werd gemotiveerd doorverveling, alcohol en tienerbravoure – en zet deemotionele toon van de film. De setting – de belangrijksteopnamen werden gemaakt in een verlaten,desolaat, halfvergaan flatgebouw in Grünau,Leipzig – weerspiegelt het emotionele landschapvan uiterste wanhoop, verveling en verval. Eenconcrete sociologische of psychologische verklaringvoor de moorden is niet het doel van de film,maar eerder het zichtbaar maken van de wereldwaarin deze jongens leefden en doodden.Laupert draaide tijdens de research voor SiebenTage Sonntag zestien uur aan documentairebeelden,waarvan een deel in de film is terechtgekomen.De regisseur heeft daarnaast nog het plan omhet materiaal tot een documentaire te bewerken.Laupert: ‘Ik ben momenteel aan het monteren enik ben op zoek naar geïnteresseerde televisiestations.Misschien heb ik volgend jaar wel een documentairedraaien in Rotterdam!’ Als de publieksreactieop Sieben Tage Sonntag een indicatie is,ziet het er in elk geval goed uit. ‘We hebben echteen heel erg goede respons gehad,’ aldus de regisseur.‘Bij mijn eerste screening bleef het publieknog een half uur zitten voor het nagesprek. Datheb ik nog nooit meegemaakt.’ (Mark Baker)AlexandraMen’s GroupAleksandr Sokoerov, een maestro van de Europesecinema en veteraan van de Russische film, levertmet Alexandra zijn oordeel over de Tsjetsjeenseoorlog, die tot nu toe 100.000 slachtoffers vroeg –burgers en soldaten.Er is geen oorlog in deze film over oorlog: de bejaardeAlexandra bezoekt haar kleinzoon, een vande uitmuntende officieren in zijn legereenheid dieaan het front gestationeerd zijn. Ze brengt twee dagendoor in de barakken, ervaart de saaie kantenvan het legerleven, krijgt een band met de jongesoldaten en bezoekt een plaatselijke markt, waarze bevriend raakt met een Tsjetsjeense vrouw. GalinaVishnevskaya leent haar majestueuze aanwezigheiden charisma aan de rol van een liefdevollevrouw wier wijsheid grenzen en vijandigheid overschrijdt.Haar Alexandra weigert mee te spelenmet de regels van het oorlogsspel, en vraagt haarkleinzoon: ‘Wat doe je hier?’Sokoerovs camera inspecteert het gebied van hetkamp, bestudeert minutieuze details van militairwapengerei en registreert de mistroostigheid vaneen geruïneerd land. De visueel sublieme en hoogstatmosferische film levert een krachtige pacifistischeboodschap. Alexandra gaat over menselijkheid enwederzijds begrip in een plaats die volledig lijkt tezijn ingenomen door vijandigheid en haat.Sokoerov zegt het als volgt: ‘Ik wil mijn toeschouwersfascinerende portretten bieden van herkenbare,gewone mensen. Ik wil ze hun ogen laten zien– begripvolle, vergevende ogen.’ Gefilmd op locatiein Tsjetsjenië biedt de film een boodschap meteen veel bredere blik dan enkel het contemporaineRussische drama: het benadrukt de absurditeit vanoorlog en breekt een lans voor de kracht van demens en de liefde. Sokoerov wordt gedreven doorzijn artistieke en filosofische credo dat het menselijkeleven boven elke vorm van dogma en bovensociale of politieke spanningen plaatst. De originelescore van Andrei Sigle werd uitgevoerd doorhet Mariinsky Symfonieorkest onder leiding vanValery Gergiev. (Maria Baker)Paul runt een mannenpraatgroep aan huis. Freddy,Cecil, Lucas, Moses en Alex zijn volslagenvreemden voor elkaar als zij hieraan gaan deelnemen.Ze hebben heel weinig gemeen en zoudennormaal gesproken niet eens een gesprekje aanknopen,laat staan dat ze hun intiemste angstenen verlangens aan elkaar zouden opbiechten. Algauw komen ze erachter dat ze toch wel iets gemeenhebben, namelijk dat ze mannen zijn. Naarmatehet onderlinge vertrouwen groeit, beginnenze hun ervaringen te delen en leren ze naar elkaarte luisteren. Zo ontdekken ze dat ze in hun angstenniet zo alleen staan als ze dachten.Regisseur Michael Joy en producent John L.Simpson hadden allebei op tragische wijze vriendenverloren en beseften dat veel Australischemannen in een crisis verkeerden. Ze wilden inzichtgeven in de vele dilemma’s en probleemsituatieswaarvoor mannen zich geplaatst zien,vooral in hun relaties als partner, zoon of vader.Voordat hij begon met filmen, hield Michael Joylange, aparte workshops met elk van deze primaacteurs, die allemaal zowel toneel- als filmervaringhebben. Toen het script klaar was, werd datniet aan de acteurs gegeven, omdat het de bedoelingwas dat hun spel spontaan en direct zou zijn.Aangezien er bij de meeste scènes drie camera’sdraaiden, is alles wat we in de film zien de eersteen enige take. Die aanpak heeft een fris, authentiekgroepsstuk opgeleverd; een stuk als een hogedrukpanvol verdrongen emoties en ingehoudenangsten en verlangens. (CT)737TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagRoute 110:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Luxor Dagen zonder lief15:00 Pathé 1 La maison jaune17:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in20:30 Doelen Willem Burgerzaal No Country for Old MenRoute 210:00 Luxor Dagen zonder lief12:30 Pathé 1 La maison jaune15:00 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in17:30 Doelen Willem Burgerzaal No Country for Old Men20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 310:00 Pathé 1 La maison jaune12:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in15:00 Doelen Willem Burgerzaal No Country for Old Men17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Luxor Dagen zonder liefRoute 410:00 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in12:30 Doelen Willem Burgerzaal No Country for Old Men15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Luxor Dagen zonder lief20:30 Pathé 1 La maison jauneRoute 510:00 Doelen Willem Burgerzaal No Country for Old Men12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Luxor Dagen zonder lief17:30 Pathé 1 La maison jaune20:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One inRoute 1410:00 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice12:30 Lantaren 1 Un baiser, s’il vous plaît!15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Cinerama 1 Tricks20:30 Luxor Dagen zonder liefRoute 1510:00 Lantaren 1 Un baiser, s’il vous plaît!12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Cinerama 1 Tricks17:30 Luxor Dagen zonder lief20:30 Pathé 2 It’s Hard to Be NiceRoute 1610:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Pathé 6 Naissance des pieuvres15:00 Pathé 3 Dans la vie17:30 Pathé 1 La maison jaune20:30 Pathé 5 The Darjeeling LimitedRoute 1710:00 Pathé 6 Naissance des pieuvres12:30 Pathé 3 Dans la vie15:00 Pathé 1 La maison jaune17:30 Pathé 5 The Darjeeling Limited20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 1810:00 Pathé 3 Dans la vie12:30 Pathé 1 La maison jaune15:00 Pathé 5 The Darjeeling Limited17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Pathé 6 Naissance des pieuvres5GOUVERNESTRAATKAKRUIS-PLEINMAURITS SINGELNIEUWE BINNENWEGROCHUSSENSTRAATMAURITSWEG1MUSEUMPARKP72WEENAPSCHOUW-BURGPLEIN3KARELDOORMANSTRAATOUDE BINNENWEG8614KRUISKADEHOFKPBWESTBLAAP8 12910PLWITTE DE WITHSTRAATRoute 610:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Pathé 5 The Darjeeling Limited15:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden17:30 Pathé 4 The King of Ping Pong20:30 Pathé 7 Men’s GroupRoute 710:00 Pathé 5 The Darjeeling Limited12:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden15:00 Pathé 4 The King of Ping Pong17:30 Pathé 7 Men’s Group20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 810:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden12:30 Pathé 4 The King of Ping Pong15:00 Pathé 7 Men’s Group17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Pathé 5 The Darjeeling LimitedRoute 910:00 Pathé 4 The King of Ping Pong12:30 Pathé 7 Men’s Group15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Pathé 5 The Darjeeling Limited20:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier WändenRoute 1010:00 Pathé 7 Men’s Group12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Pathé 5 The Darjeeling Limited17:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden20:30 Pathé 4 The King of Ping PongRoute 1110:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Cinerama 1 Tricks15:00 Luxor Dagen zonder lief17:30 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice20:30 Lantaren 1 Un baiser, s’il vous plaît!Route 1210:00 Cinerama 1 Tricks12:30 Luxor Dagen zonder lief15:00 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice17:30 Lantaren 1 Un baiser, s’il vous plaît!20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 1310:00 Luxor Dagen zonder lief12:30 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice15:00 Lantaren 1 Un baiser, s’il vous plaît!17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Cinerama 1 TricksRoute 1910:00 Pathé 1 La maison jaune12:30 Pathé 5 The Darjeeling Limited15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Pathé 6 Naissance des pieuvres20:30 Pathé 3 Dans la vieRoute 2010:00 Pathé 5 The Darjeeling Limited12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Pathé 6 Naissance des pieuvres17:30 Pathé 3 Dans la vie20:30 Pathé 1 La maison jauneRoute 2110:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Cinerama 5 Recycle15:00 Cinerama 6 Alexandra17:30 Cinerama 4 You, the Living20:30 Cinerama 3 Estômago - A Gastronomic StoryRoute 2210:00 Cinerama 5 Recycle12:30 Cinerama 6 Alexandra15:00 Cinerama 4 You, the Living17:30 Cinerama 3 Estômago - A Gastronomic Story20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 2310:00 Cinerama 6 Alexandra12:30 Cinerama 4 You, the Living15:00 Cinerama 3 Estômago - A Gastronomic Story17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Cinerama 5 RecycleRoute 2410:00 Cinerama 4 You, the Living12:30 Cinerama 3 Estômago - A Gastronomic Story15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Cinerama 5 Recycle20:30 Cinerama 6 AlexandraRoute 2510:00 Cinerama 3 Estômago - A Gastronomic Story12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Cinerama 5 Recycle17:30 Cinerama 6 Alexandra20:30 Cinerama 4 You, the LivingRoute 2610:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad12:30 Venster 2 Sieben Tage Sonntag15:00 Cinerama 7 REC17:30 Lantaren 2 Still Orangutans20:30 Cinerama 1 Tricks1320 min.DelfshavenRoute 2710:00 Venster 2 Sieben Tage Sonntag12:30 Cinerama 7 REC15:00 Lantaren 2 Still Orangutans17:30 Cinerama 1 Tricks20:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stadRoute 2810:00 Cinerama 7 REC12:30 Lantaren 2 Still Orangutans15:00 Cinerama 1 Tricks17:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad20:30 Venster 2 Sieben Tage SonntagRoute 2910:00 Lantaren 2 Still Orangutans12:30 Cinerama 1 Tricks15:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad17:30 Venster 2 Sieben Tage Sonntag20:30 Cinerama 7 RECRoute 3010:00 Cinerama 1 Tricks12:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad15:00 Venster 2 Sieben Tage Sonntag17:30 Cinerama 7 REC20:30 Lantaren 2 Still OrangutansRoute 3110:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad15:00 Luxor Dagen zonder lief17:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden20:30 Pathé 6 Naissance des pieuvresRoute 3210:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad12:30 Luxor Dagen zonder lief15:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden17:30 Pathé 6 Naissance des pieuvres20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 3310:00 Luxor Dagen zonder lief12:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden15:00 Pathé 6 Naissance des pieuvres17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad837TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagEINGOUDSESINGELRoute 4110:00 Pathé 4 The King of Ping Pong12:30 Lantaren 2 Still Orangutans15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Pathé 3 Dans la vie20:30 Pathé 2 It’s Hard to Be NiceRoute 5510:00 Cinerama 7 REC12:30 Cinerama 4 You, the Living15:00 Pathé 1 La maison jaune17:30 Lantaren 2 Still Orangutans20:30 Venster 2 Sieben Tage SonntagMARINIERSWEGDCOOLSINGELMEENTHOOGSTRAATIRoute 4210:00 Lantaren 2 Still Orangutans12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Pathé 3 Dans la vie17:30 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice20:30 Pathé 4 The King of Ping PongRoute 5610:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Pathé 3 Dans la vie17:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in20:30 Cinerama 4 You, the LivingBLAAK15 min.Route 4310:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Pathé 3 Dans la vie15:00 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice17:30 Pathé 4 The King of Ping Pong20:30 Lantaren 2 Still OrangutansRoute 5710:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Pathé 3 Dans la vie15:00 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in17:30 Cinerama 4 You, the Living20:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stadK411FVASTELANDSCHIEDAMSEDIJKPHBOOMPJES1 de Doelen (central info & tickets)Kruisplein 402 Pathé SchouwburgpleinSchouwburgplein 1013 Rotterdamse SchouwburgSchouwburgplein 254 Cinerama FilmtheaterWestblaak 185 Theater Lantaren / VensterGouvernestraat 1336 oude Luxor TheaterKruiskade 10RIVERTHE MAAS7 Zaal de UnieMauritsweg 348 V2_Institute forthe Unstable MediaEendrachtsstraat 109 voormalig FotomuseumWitte de Withstraat 6310 TENT./Witte de WithWitte de Withstraat 5011 RoodkapjeWitte de Withstraat 13 a12 Galerie MamaWitte de Withstraat 29-3113 WormAchterhaven 14814 .off_corsoKruiskade 22LRoute 4410:00 Pathé 3 Dans la vie12:30 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice15:00 Pathé 4 The King of Ping Pong17:30 Lantaren 2 Still Orangutans20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 4510:00 Pathé 2 It’s Hard to Be Nice12:30 Pathé 4 The King of Ping Pong15:00 Lantaren 2 Still Orangutans17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Pathé 3 Dans la vieRoute 4610:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad12:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in15:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden17:30 Luxor Dagen zonder lief20:30 Pathé 4 The King of Ping PongRoute 4710:00 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in12:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden15:00 Luxor Dagen zonder lief17:30 Pathé 4 The King of Ping Pong20:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stadRoute 5810:00 Pathé 3 Dans la vie12:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in15:00 Cinerama 4 You, the Living17:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 5910:00 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in12:30 Cinerama 4 You, the Living15:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Pathé 3 Dans la vieRoute 6010:00 Cinerama 4 You, the Living12:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Pathé 3 Dans la vie20:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One inRoute 6110:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil12:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad15:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden17:30 Luxor Dagen zonder lief20:30 Pathé 1 La maison jauneRoute 3410:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden12:30 Pathé 6 Naissance des pieuvres15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad20:30 Luxor Dagen zonder liefRoute 3510:00 Pathé 6 Naissance des pieuvres12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad17:30 Luxor Dagen zonder lief20:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier WändenRoute 3610:00 Pathé 3 Dans la vie12:30 Venster 2 Sieben Tage Sonntag15:00 Cinerama 7 REC17:30 Cinerama 5 Recycle20:30 Cinerama 6 AlexandraRoute 3710:00 Venster 2 Sieben Tage Sonntag12:30 Cinerama 7 REC15:00 Cinerama 5 Recycle17:30 Cinerama 6 Alexandra20:30 Pathé 3 Dans la vieRoute 3810:00 Cinerama 7 REC12:30 Cinerama 5 Recycle15:00 Cinerama 6 Alexandra17:30 Pathé 3 Dans la vie20:30 Venster 2 Sieben Tage SonntagRoute 3910:00 Cinerama 5 Recycle12:30 Cinerama 6 Alexandra15:00 Pathé 3 Dans la vie17:30 Venster 2 Sieben Tage Sonntag20:30 Cinerama 7 RECRoute 4010:00 Cinerama 6 Alexandra12:30 Pathé 3 Dans la vie15:00 Venster 2 Sieben Tage Sonntag17:30 Cinerama 7 REC20:30 Cinerama 5 RecycleRoute 4810:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden12:30 Luxor Dagen zonder lief15:00 Pathé 4 The King of Ping Pong17:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad20:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One inRoute 4910:00 Luxor Dagen zonder lief12:30 Pathé 4 The King of Ping Pong15:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad17:30 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in20:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier WändenRoute 5010:00 Pathé 4 The King of Ping Pong12:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad15:00 Schouwburg Grote Zaal Let the Right One in17:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden20:30 Luxor Dagen zonder liefRoute 5110:00 Cinerama 4 You, the Living12:30 Pathé 1 La maison jaune15:00 Lantaren 2 Still Orangutans17:30 Venster 2 Sieben Tage Sonntag20:30 Cinerama 7 RECRoute 5210:00 Pathé 1 La maison jaune12:30 Lantaren 2 Still Orangutans15:00 Venster 2 Sieben Tage Sonntag17:30 Cinerama 7 REC20:30 Cinerama 4 You, the LivingRoute 5310:00 Lantaren 2 Still Orangutans12:30 Venster 2 Sieben Tage Sonntag15:00 Cinerama 7 REC17:30 Cinerama 4 You, the Living20:30 Pathé 1 La maison jauneRoute 5410:00 Venster 2 Sieben Tage Sonntag12:30 Cinerama 7 REC15:00 Cinerama 4 You, the Living17:30 Pathé 1 La maison jaune20:30 Lantaren 2 Still OrangutansRoute 6210:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad12:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden15:00 Luxor Dagen zonder lief17:30 Pathé 1 La maison jaune20:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace JamilRoute 6310:00 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden12:30 Luxor Dagen zonder lief15:00 Pathé 1 La maison jaune17:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil20:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stadRoute 6410:00 Luxor Dagen zonder lief12:30 Pathé 1 La maison jaune15:00 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil17:30 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad20:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier WändenRoute 6510:00 Pathé 1 La maison jaune12:30 Doelen Grote Zaal Go with Peace Jamil15:00 Cinerama 2 2KM2 - het heden van de stad17:30 Doelen Jurriaanse Zaal Allein in vier Wänden20:30 Luxor Dagen zonder liefLengte films2KM2 - het heden van de stad – 78’ • Alexandra – 92’ • Allein invier Wänden – 85’ • Dagen zonder life – 100’ • Dans la vie – 73’ •The Darjeeling Limited – 91’ • Estômago - A Gastronomic Story– 113’ • Go With Peace Jamil – 90’ • It’s Hard to be Nice – 102’• The King of Ping Pong – 107’ • Let the Right One in – 114’ •La Maison Jaune – 87’ • Men’s Group – 104’ • Naissance despieuvres – 85’ • No Country for Old Men – 122’ • REC – 85’ •Recycle – 78’ • Sieben Tage Sonntag – 80’ • Still Orangutans– 81’ • Tricks – 96’ • Un baiser s’il vous plaît! – 100’ • You, theLiving –94’937TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagYOU, THE LIVINGEen tubaspeler van een fanfareorkest oefent op debadkamer zijn partijen en haalt zich daarmee dewoede van zijn buren op de hals. Voor haar klasbarst een schooljuffrouw in tranen uit omdat haarman haar een sloerie heeft genoemd. Een gezettevrouw werkt zich naar haar hoogtepunt terwijlhaar iele man onder haar in de camera verhaaltover zijn geldproblemen. Een enthousiaste mandenkt de andere dinergasten te vermaken metde aloude tafellaken-onder-een-gedekte-tafel-uittrekkentruc maar faalt vervolgens jammerlijk.Alleen zij die bekend zijn met Roy Anderssonsschaarse eerdere werk zijn voorbereid op de wonderewereld die hij ook in You, The Living weerschept. Andersson is al decennia lang een vreemdeeend in de filmbijt. Afgezonderd in zijn eigenstudio werkt hij zonder script, zonder professioneleacteurs en zonder het stramien van deadlines.Toch krijgt de regisseur steeds meer het aanziendat hij verdient; niet voor niets was zijn nieuwefilm dit jaar op het IFFR terug te vinden in hetprogrammaonderdeel Kings and Aces.You, the Living speelt duidelijk opnieuw in het uitduizenden herkenbare universum waar ook Anderssonsvorige speelfilm Songs from the SecondFloor zich bevindt. Grijsgrauwe gezichten vandikkige, verlopen, ongelukkige personages, opmerkelijkin beeld gebracht in al hun lelijkheid enschoonheid, turen verloren in het luchtledige. Delocaties, nauwgezet opgebouwd in de studio’s dieAndersson even buiten Stockholm zelf heeft opgezet,baden allen in een zweem van ziekelijk groenlicht. De ongeveer vijftig scènes, telkens in éénwijd, statisch shot in beeld gebracht, zijn aaneengeregenzonder aanwijsbaar plot. De karakters bevindenzich af en toe in dezelfde ruimtes, maar vanveel interactie is geen sprake. In Anderssons filmscommuniceren mensen niet – ze spreken, klagen,jammeren enkel tegen elkaar, en het publiek.Op het eerste gezicht lijken zijn scènes op absurdistischetafereeltjes. Pas na een tijd dringt door datde kern bloedserieus is. De angsten, verlangens endrijfveren van de karakters zijn pijnlijk echt. Doorde (van de straat geplukte) acteurs onmiskenbaarneer te zetten als toneelspelers in een kunstmatigewerkelijkheid, komen de onderliggende thema’szeer dichtbij. Het effect is tegelijk tragisch en hilarisch,en bovenal confronterend. (BT/JB)2KM2Naissancedes pieuvresHet jachtgebied is twee vierkante kilometer stad.Er staan geen hekken om, mensen lopen in en uit.De noordkant van het gebied wordt begrensd doorhet water van de rivier. Er staan torens van de rechterlijkeen de economische macht. Daar vlak achterwonen de nieuwe rijken in terrasflats. De Afrikaanderwijk,even verderop, is gebouwd in de tijddat arbeiders uit Zeeland en Brabant massaal naarRotterdam kwamen om in de haven te werken. Nuwoont er vooral een andere generatie migranten.In samenwerking met André van der Hout heeftCarel van Hees hier gedurende het jaar 2007 dezeden en gewoonten van een bijzonder volk inkaart gebracht. Gekeken en geluisterd. Geobserveerden gerangschikt. Het resultaat is een avondvullendedocumentaire over het leven in een hedendaagsegrote stad. Het beeld reikt veel verderdan het beperkte gebied waar het is vastgelegd.Terwijl het leven zich ververst, kleur en gedaantevan de stad zich voortdurend wijzigen, krijgen welangzaam zicht op de constante die eronder zit.Het DNA van Rotterdam. (CT)Regisseur Céline Sciamma schreef het scenariovoor Naissance des pieuvres tijdens haar opleidingaan de Parijse filmschool Fémis en raakte erallengs van overtuigd dat zij het script zelf moestverfilmen. Misschien dat de intieme intensiteit diein vrijwel elke scène van de film besloten ligt tendele het gevolg is van die gelukkige keuze. In iedergeval kreeg zij de beschikking over drie getalenteerde,hoewel deels nog onervaren, jonge actrices,die met overtuiging de emotioneel instabieleen even voorspelbare als onnavolgbare wereld vandrie seksueel ontluikende meisjes neerzetten.Naissance des pieuvres is een gestileerde, afgewogenmaar daardoor niet minder realistischeanalyse van de verlangens en offers die samengaanmet een eerste ontluikende lust en de onzekereprofilering van beginnende vrouwelijkheid.Sciamma’s hoofdpersonage, de nog timideMarie, vormt de verbinding tussen de spontanemaar enigszins onbezonnen mollige Floriane ende gewiekste, bloedmooie Anne, die al op jongeleeftijd de druk van haar bijzondere schoonheidmoet dragen. Marie is bevriend met de eerste enverliefd op de tweede.Ouders ontbreken in de film, jongens vormenslechts het decor. Deze rigoureuze focus maaktdat de kwetsbare leeftijd waarin de meisjes verkerenvanuit drie vrouwelijke perspectieven persoonlijkediepte krijgt. Verrassende wendingenzorgen voor clichéloos karakterreliëf. (CT)1037TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagDANS LA VIETricksAls de zelfstandige verpleegkundige Sélima haarmoeder verzoekt om de huishoudster te wordenvan de gehandicapte patiënte Esther, ontstaat ereen driehoeksverhouding die ondanks alle verschillentot een ware vriendschap zou kunnenuitgroeien. We zien de ontmoeting tussen dejonge, zich seculier voelende verpleegster metzeer gelovige islamitische ouders, en de oudere,aan een rolstoel gebonden Joodse vrouw vanAlgerijnse origine. Het verhaal vormt een warmpleidooi om menselijke relaties te stellen bovenreligieuze of maatschappelijke overtuigingen ofvooroordelen. Daartoe moeten de personages danwel zichzelf overwinnen; gelegenheden daarvoordoen zich allengs voor. Het blijkt niet eenvoudig.Dat ligt niet aan de regisseur. Philippe Faucongeeft zijn personages met een rustige cameravoeringen een ontspannen opeenvolging vanscènes genoegzaam de ruimte. Zijn sobere stijlgeeft zijn nieuwste fictiefilm een documentaireovertuiging, waarbij de drie vrouwen als hetware een testcase vormen voor vele andere ontmoetingentussen mensen van verschillendeafkomst die eenzelfde geschiedenis delen. Hetzijn de personages zelf die met hun onvermogenen verlangens voor authentiek drama zorgen.Dans la vie is als een eigentijds zinnenspel, gesitueerdin een rustige Zuid-Franse stad, waarinde morele waarden en het werkelijke karakter vande hoofdpersonages zonder directe urgentie op deproef worden gesteld. De keuze is aan hen. Het iseen vrije keuze. (CT)Een zomer in Polen. Een jongen en een meisje,broer en zus, beleven warme dagen in een middelgrootdorp, waar ze wonen met hun moeder. Zegaan over straat in T-shirt en jurkje onder een stralendelucht. De sfeer is loom, de zomer oogt eindeloos.Het meisje is mooi, roodharig met sproeten,heeft een baantje bij een restaurant en maakt zichnerveus over een sollicitatie bij een groot bedrijf.Het jongetje heeft die zorgen nog niet. Hij is eengoedgeluimde dondersteen, werpt overal zijn keurendeblik op en hangt veel rond bij het plaatselijketreinstation. Daar meent hij zijn vader te herkennen,een vader die hij eigenlijk niet kan herkennenomdat hij te jong is en hem te lang niet heeftgezien. De kleine speurneus houdt echter stug volen houdt de man telkens in de gaten als hij op hetstation overstapt. Tussendoor plaatst hij tinnen soldaatjesop de bielzen, om te kijken of ze overeindblijven als de trein eroverheen raast. Zo gaat defilm ook, op de achtergrond, over de veranderingendie een kind moet doormaken zonder om te vallen.Want ondanks de lome sfeer en de aandacht voorde dagelijkse routine zindert er verandering in delucht. Zowel door de sollicitaties van het meisje alsdoor de koppige pogingen van de jongen om weereen vader in zijn leven te krijgen. (KD)Peter Greenaway voor de Nachtwacht foto: Daniëlle van Ark1137TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagAllein invier WändenNo Countryfor Old MenZe zijn nog geen vijftien jaar oud en zitten al vastachter muur en draad. In een Russische tuchtschoolwordt aan 120 kinderen gehoorzaamheidbijgebracht. Het zijn allemaal jeugdige delinquenten,veroordeeld wegens diefstal, verkrachting ofmoord. Meer dan 90 procent van hen zal na hetuitzitten van de straf opnieuw in de criminaliteitvervallen, ten dele omdat ze zonder een criminele‘carrière’ eenvoudigweg niet kunnen overlevenin een maatschappij die hun vrijwel geen kansenbiedt. Tegen de achtergrond van deze wetenschapwordt de gevangenis tegen wil en dank een vreemdeveilige haven, vrij van de dagelijkse strijd omaan genoeg geld en eten te komen. Hier krijgenze voedsel en kleding. Ze gaan naar school enkunnen sporten. Even kunnen ze kind zijn. Tochontbreekt het hen aan elk vooruitzicht op een normalejeugd.Allein in vier Wänden filmt een aantal van dezekinderen van zeer nabij. Ljosja is net aangekomen.Hij heeft geen tijd gehad om afscheid te nemenvan zijn moeder. Zij zal haar zoon twee jaarlang niet zien. Tolja, een moordenaar, staat op hetpunt vrijgelaten te worden. Maar teruggaan naarwaar hij vandaan komt is geen reële optie. Hij zaler zeker zelf vermoord worden. Even krijgen dejongens een gezicht, een naam, een geschiedenis.Ze staan voor vele andere kinderen. (CT)We horen de doorleefde stem van Tommy LeeJones. Hij vertelt ons een anekdote over goed enkwaad. We krijgen het gevoel dat hij op een oudeversleten fauteuil zit, verscholen in de schaduw,met een glas whisky en een brandende sigaretin de asbak op het kleine tafeltje naast hem. Wekrijgen echter iets heel anders te zien. Magichour. De zon komt op achter de bergen van eendesolaat Amerikaans landschap. De lucht kleurtrood en kenmerkt het tijdstip van de dag tussenduisternis en daglicht. Het is de opening van denieuwe Coen Brothers film No Country for OldMen. Een adaptatie van de gelijknamige romanvan Cormac McCarthy over hebzucht, gewelden principes. No Country for Old Men vertelt hetverhaal van drie personages. De man die met eenkoffer vol gevonden drugsgeld op de vlucht slaat(Josh Brolin), de ‘ultimate bad-ass’ die voor nietsterugdeinst om zijn bezit terug te krijgen (JavierBardem), en de oude sheriff die zonder revolverhet spoor van lijken volgt (Tommy Lee Jones).Veel bloederige scènes afgewisseld met gevattedialogen en gedurfde twists. De Coen Brothersop hun best. (CvH)Dagen zonder liefEen van de grote verrassingen van dit festival ishet overrompelende Dagen zonder lief van de jongeVlaamse regisseur Felix van Groeningen, dieeerder met zijn debuutfilm Steve + Sky (2004) alindruk maakte. ‘Ik wilde van jongs af aan acteurworden, maar ik was niet goed genoeg, dus ben ikregisseur geworden.’Wat was het thema dat je wilde aansnijden metDagen zonder lief?Dat je in een vriendschap merkt dat het nietmeer is zoals het was, dat je dat ook weet en uitelkaar aan het groeien bent, zonder dat je er wataan kan doen.Wie zijn jouw cinematografische voorbeelden?En zit daar ook een Belg tussen?Fien Troch (regisseur van Een ander zijn geluk- BK). Y tu mama tambien gaat al langere tijdmee. Meestal draag ik een bepaalde film een tijdmee, waar ik dan veel aan heb, bijvoorbeeld aande manier van filmen, of acteren. Maar die filmswisselen, en soms zijn ze niet perfect, maar welbetekenisvol geweest voor een bepaalde tijd.Buffalo 66 van Vincent Gallo. Ik heb hem al eentijd niet meer gezien, en waarschijnlijk vind ikhem nu minder dan toen ik hem veel en vaak zag.De battre mon coeur c’est arrete. Dat scenariozit heel strak in elkaar zonder dat het opvalt. Datstreef ik ook na.Je zegt ergens dat je altijd over periodes schrijftdie je net achter je hebt gelaten. Hoe lastig is hetin dit opzicht om nu een bewerking te doen vanDe helaasheid der dingen van Dimitri Verhulst?Als je iets kiest, een werkelijk schoon boek, danheb je er veel mee. Daar kom je dan achter als jeermee bezig bent. Het moeilijkst vind ik het bij hetschrijven om de personages te verzinnen. Nu krijgik dat materiaal aangereikt, dat is geweldig.Hitchcock was van mening dat je geen meesterwerkenmoest bewerken maar Franse B-romannetjes.Wat vind je daarvan?Ik heb weer plannen voor een boekverfilming,ook een zeer schoon boek. Dus ik deel die opvattingvan Alfred niet.Bij de aftiteling zag ik dat er zo’n twintig mensenbedankt worden voor hun scenariobijdrage.Hoe zit dat?Ik laat mijn scenario’s altijd veel lezen en praater met mensen over. Ik heb die feedback echt nodig.Het lukt me niet om me in mijn eentje op tesluiten en er na enige tijd met een scenario uit tekomen. Ik bedank ook de acteurs, want die hebbenveel bijgedragen in de repetitie en tijdens delezingen. Het belangrijkste is dat ik dingen wiltegenkomen, die ik van te voren nog niet wist. Iksta dus open voor hun mening en ideeën. Ik weetwat ik wil, maar er zijn dan nog vier of misschienwel twintig manieren om het te spelen en daarzoeken we samen naar.Ik zag op de website van de film dat Dagen zonderlief een heuse kaskraker is in China metmeer dan zes miljoen bezoekers. Hoe verklaar jeje Chinese succes?Dat is een grap! Veel mensen hebben dat nietdoor. We hadden een beperkt budget en wildenop die manier publiciteit vergaren. De anderemanier waarmee we dat bereikt hebben is dat wenaar buiten hebben gebracht dat we de GoudenMuis hadden gewonnen op het Filmfestival vanPek in Kosovo.Die Gouden Muis staat voor de beste dialoog endat kregen we voor de boerscène, daar was de juryerg van onder de indruk. Dat festival bestaat niet.(Bastiaan Kroeger)1237TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

volkskrantdagRECYCLEIn het slaperige Jordanese stadje Zarqa probeert AbuAmar de eindjes aan elkaar te knopen door het inzamelenvan recyclebaar karton. De voormalige mujahedeen,die met succes de Sovjetinvasie van Afghanistanbevocht, is een streng gelovige Moslim diemordicus tegen elke vorm van contact met de Westerseheidenen is. En hij is verontrust over de manierwaarop radicale Islamieten de naam van zijn religiehebben bezoedeld – niet in de laatste plaats Abu Musabal-Zarqawi, geboren en getogen in Zarqa.Regisseur Mahmoud al Massad, geboren in Jordaniëmaar tegenwoordig woonachtig in Nederland, legdevoor deze documentaire intensief contact met Amarsfamilie en vrienden. Hij vangt hun dagelijkse sleuren nachtelijke slemppartijen in beeld, terwijl zij metdroge humor en bittere openhartigheid discussiërenover het lot van de Islam en het nut van jihad. Lachendherinneren ze zich de ironie van het feit datZarqawi als klerk op het gemeentehuis werkte, en zebespotten zijn plotselinge bekering rond zijn twintigste.Zelfs na zijn dood in 2006 bleef zijn aanwezigheidtastbaar in het stadje – Amar wijst op iederestraathoek Zarqawi’s neven aan, en op televisies vultzijn hoofd continu het beeld. Persoonlijk en politiekliggen hier dicht bij elkaar – iets dat in 2005 gewelddadigduidelijk werd door de door Zarqawi geïnstigeerdebomaanslag in Amman.Amar houdt al jaren notities bij van zijn visievoor de Islam, in voorbereiding op een door hemveelbesproken boek, en spreekt met een bijnaspreekwoordelijke zekerheid over deze visie. Bijvoorbeeldals hij het, expliciet gericht op Assad,heeft over Moslims die leven in heidense landen,terwijl hij toch de economische voordelen van dielanden vermeldt. Juist door dit soort tegenstrijdighedengeeft de film zijn ingetogen inzicht inde manier waarop moderne Moslims omgaan metde ongelofelijke spanningen die door het Midden-Oostenwaren. Massad laat deze eloquentemensen simpelweg voor zichzelf spreken, en hetvertrouwen dat hij daarmee wint leidt tot enkeleverpletterende ontboezemingen. Zoals de anekdoteover Amars zakenreis naar Irak, die meer zegtover de onwrikbaarheid van dat conflict dan alleHollywoodfilms van het afgelopen jaar bij elkaar.(Robert Sweeney)STILL ORANGUTANGSHet blijft riskant, hoewel met de komst van digitalevideo de one-takespeelfilm tot ieders technischemogelijkheden behoort. Braziliaan GustavoSpolidoro probeert het met zijn eerste film enslaagt waar velen faalden. Vijftien personages,en een bloedhete (halve) dag uit het leven in PortoAlegre, Brazilië - en toch maar één take.Still Orangutans is een adaptatie van zes verhalenuit het gelijknamige boek van ‘gaucho’Paulo Scott en speelt zich af op een uiterst hetedag tijdens een van de warmste zomers in PortoAlegre, de hoofdstad van Rio Grande do Sul.In totaal draaide Spolidoro zes takes van dik80 minuten. Voor elke take was optimale concentratievereist, er mocht immers niets foutgaan. De grootste moeilijkheid was dat iederetake gefilmd werd temidden van een menigteonwetende mensen. Er werd gedraaid op karakteristiekelocaties, zoals de markt, de straten,de metro - een enorme uitdaging voor decrew, de cast en de ruim honderd figuranten.De personages dragen de film. Ze komen engaan, in uiteenlopende, soms zeer bizarre ofkomische situaties: Japanse toeristen in de metro,meiden die met elkaar zoenen in de busterwijl ze over voetbal en de zak van de Kerstmandiscussiëren, een veertigjarige man enzijn getatoeëerde vriendin die parfum drinken,bezoekers van een evangelisch feest die geenaandacht hebben voor God, maar alleen voorde zangleraar. Zomaar een dag in Porto Alegre.De muziek, die prominent aanwezig is, lokaliseertde film in de jaren tachtig: gauchorock, vertolktdoor een keur aan lokale muzikanten. (CT)1337TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM 2008 DANKT ZIJN PARTNERSHoofdsponsorsStructurele subsidiëntenSponsorsSuppliers100C 72M 0Y 0K0C 90M 86Y 0KSubsidiënten/HGISHubert Bals Fonds wordt ondersteund doorCinemart wordt ondersteund doorTiger Business LoungeHospitality partnersMet dank aanCFestivallocatiesCampagnebeeld 2008FestivalleaderFestivaltrailerDistributeursAan de Daily Tiger 2008 werkten mee

Welke verdieping geeftde Volkskrant aan het IFFR-themaundergroundcinema?Daal in de Doelen met ons af naareen andere filmwereld.de Volkskrant is hoofdsponsor van het IFFR