PGS 21:1989 - Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen

4. ProductinformatiePropaan en butaanPropaan en butaan worden onder andere verkregen bij de winning en verwerking van aardolie enuit aardgas. Propaan en butaan zijn in zuivere vorm reukloos. Door bijproducten en/of odoriseringhebben handelskwaliteiten een karakteristieke geur.De fysische, chemische en toxicologische eigenschappen van zuiver propaan en butaan zijn gegevenin tabel 4-I en in de afbeeldingen 4-I, II, III, IV en V. Chemisch zuiver butaan is hierbij een mengselvan n-butaan en isobutaan. In bovengenoemde afbeeldingen zijn eveneens gegevens van handelspropaanen handelsbutaan opgenomen.Opmerkingen bij Tabel 4-Ia. Temperatuur en drukGasvormig butaan/propaan kan vloeibaar worden gemaakt door samendrukking en/of afkoeling.Butaan/propaan wordt aan de afnemer gewoonlijk geleverd in vloeibare vorm, bij omgevingstemperatuuren onder druk.Omdat door het aftappen van vloeibaar butaan/propaan uit een reservoir de temperatuur in dat reservoirpraktisch niet verandert, blijft de druk gedurende het aftappen constant.Het onttrekken van gasvormig butaan/propaan brengt echter een verdamping van vloeibaarbutaan/propaan met zich mee.Dit heeft een temperatuurverlaging tot gevolg, waardoor de druk in het reservoir tijdens het aftappenzal verminderen.b. DampdichtheidButaan/propaan in gasvormige toestand is ongeveer 1,5 -2 maal zo zwaar als lucht. Bij vrijkomen zalbutaan/propaan zich daarom bij een rustige atmosfeer op bodemhoogte verspreiden en zich verzamelenin laag gelegen ruimten (kelders, kuilen, etc.).c. Brandbaarheid en explosiviteitVrijkomend vloeibaar butaan/propaan gaat zeer snel over in de gasvorm. Door dispersie van het gaskunnen zich grote hoeveelheden koude nevels en explosieve gas/luchtmengsels vormen. Dezekunnen zich over een grote afstand verspreiden. De volumevergroting van vloeistof naar damp bij100 kPa (1 bar) en 273 K (0°C) is voor propaan circa 260-voudig en voor butaan 220-voudig. Omdathet gas zwaarder is dan lucht, zal het zich op bodemhoogte verspreiden (zie opmerking b.).Ontsteking op afstand van het explosieve mengsel is daarom mogelijk, bijvoorbeeld door hete oppervlakken,vonken of open vuur. Ten gevolge van het geringe elektrische geleidingsvermogen isbutaan/propaan in staat elektrostatische ladingen op te wekken bijvoorbeeld bij stroming en agitatie,die als ontstekingsbron kunnen fungeren.Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 21 Propaan Pagina 20/101