12.07.2015 Views

Frank Van Reybroeck (VEA) - Promotie Binnenvaart Vlaanderen

Frank Van Reybroeck (VEA) - Promotie Binnenvaart Vlaanderen

Frank Van Reybroeck (VEA) - Promotie Binnenvaart Vlaanderen

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Magazine voor ver voer over waterScheepsbouw: nieuwebinnenschepen latenwerven vollopen<strong>Binnenvaart</strong> als basisvoor de pleistervan PromatMagazine voor vervoer over water – nr. 27 – april–mei 2006<strong>Frank</strong> <strong>Van</strong> <strong>Reybroeck</strong> (<strong>VEA</strong>):‘De tijd is rijpwww.binnenvaart.bevoor binnenvaart’


REDACTIONEELSamen nieuwe kansen creërenFilip Martens,voorzitter Raadvan BestuurVerantwoordelijke uitgeverFilip Martensvzw <strong>Promotie</strong> <strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong>Kempische Kaai 57, 3500 HasseltT 011 23 06 06, F 011 23 06 09pbv@binnenvaart.be, www.binnenvaart.beRedactie en realisatie: Jansen & Janssen Uitgeverij,www.jaja.beDe meningen die derden in dit magazine vertolken,vallen buiten de verantwoordelijkheid van PBV.Met overtuiging neemt de binnenvaart deuitgestoken hand aan, die Vlaams ministervan Openbare Werken, Energie, Natuur enLeefmilieu, Kris Peeters, op onze AlgemeneVergadering heeft uitgestoken. ‘Uw ambitieis de onze,’ zei Kris Peeters die in Hasselt nogopriep om gezamenlijk een actieplan voor debinnenvaart te realiseren.<strong>Promotie</strong> <strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong> herkentzich ten volle in de ambitie die de ministerzelf verwoordde: <strong>Vlaanderen</strong> uitbouwen (ofbestendigen) als topregio op het gebied vanlogistiek. Het uitbouwen van de binnenvaartnoemde hij daarbij essentieel – ‘meer zelfs:zonder de binnenvaart zal een project alsFlanders Logistics nooit lukken,’ zo voegdehij eraan toe.Positieve voorzetDat er werk aan de winkel is, bleek al in deeerste dagen na de Algemene Vergadering– toen onze vereniging werd uitgenodigd in deCommissie Mobiliteit van het Vlaams Parlement.We hebben er een nieuw stimuleringsprogrammabepleit voor de binnenvaart, tienjaar nadat het Vlaams binnenvaartbeleidsplanvan juni 1996 de basis legde voor eendecennium van trafiekgroei. De maatregelendie wij presenteerden passen perfect in hetNaiades-voorstel van de Europese Commissie.Bedrijven die willen overleven moetenzich aanpassen – en alleen dan scheppen bedreigingennieuwe kansen. Voor de Vlaamseregering komt het er nu op aan met beidehanden de opportuniteiten te grijpen, diegeboden worden door het Europees Naiadesplan.Op onze Algemene Vergadering en in hetVlaams Parlement heeft minister Peeterseen positieve voorzet gegeven – een gunstigteken dat ook de Vlaamse regering werk wilmaken van een betere marktwerking, vlootvernieuwing,instroom in het beroep, imagoverbeteringvan de binnenvaart, en hetuitbouwen van infrastructuur. Hij kent deprioritaire accenten die PBV naar voren haalt:het versterken van de concurrentiekrachtvan de binnenvaartondernemingen, en hetverbeteren van de instroom in het beroep.Ambities waarmakenWij hebben voor de Vlaamse regering eenseen opsomming gemaakt van de vele subsidieregelingen,die in het buitenland alworden toegepast en die de instemmingkrijgen van de Europese Commissie: tegemoetkomingenvoor nieuwbouw, technischevernieuwing, modale verschuiving, intermodalesamenwerking, reductie van fijn stof enCO 2-uitstoot, aanwervingcampagnes, enzovoort.Misschien vindt Kris Peeters hierininspiratie? Subsidies vertekenen de economischerealiteit, maar soms zijn ze nodig omeen maatschappelijk gewenste trendbreukmogelijk te maken of om een vernieuwing teinitialiseren.De binnenvaart is een kwetsbare sector.Maar als de Vlaamse regering de ambitieheeft om deze sector een essentiële rol te latenspelen in de logistiek van de 21ste eeuw,zoals de minister zegt – dan zullen krachtdadigeacties en rechtstreekse steun noodzakelijkzijn. Wij vragen dat het Vlaams Parlementhet mogelijk maakt om de beloftenhard te maken. De middelen die Kris Peetersnu al heeft uitgetrokken en die hij bevestigdein Hasselt, wijzen erop dat we op de goedeweg zijn. Maar ze zullen niet volstaan. Samenmet de minister zal onze vereniging erop toeziendat de gemeenschappelijke ambitie ookwordt waargemaakt.Filip MARTENSVoorzitter Raad van Bestuur2 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


RUBRIEKTITELIn dit nummer4 / Interview <strong>VEA</strong>Wat verwachten de Antwerpse expediteurs van hun samenwerkingmet de binnenvaart? <strong>VEA</strong>-voorzitter <strong>Frank</strong> <strong>Van</strong> <strong>Reybroeck</strong> over drempelvreesen duwtjes in de rug7 / Ondernemer aan boordDe visie van Amedé Somers, binnenvaartondernemer van het nieuwetankschip de Stanleystad8 / KlantenportretWaarom binnenvaart essentieel was voor de nieuwe pleisterproductielijnvan Promat in Tisselt7 ‘Groei en flexibiliteit’10 / TrafiekcijfersHoe goed of slecht presteerde de binnenvaart en shortsea shippingin 2005? We zetten de opmerkelijkste cijfers voor u op een rij11 / UitgeladenVariatie troef in de containers van Gosselin World Wide Moving. <strong>Van</strong>legermateriaal tot een volledige inboedel12 / ScheepsbouwHarry Huijbrechts van Antwerp Shiprepair over de investeringsgolf innieuwe binnenschepen8Pleister15 / PleziervaartActie- en aandachtspunten van het overlegplatform voor waterrecreatie:verslag van de startvergadering met minister Peeters16 / Een dag op pad metKersvers Terminal Manager Tom Lauwers van de Cargovil ContainerTerminal (CCT) gunt ons inkijk in zijn organisatorische en strategischeplannen18 / KortMinister Bourgeois wil watertoerisme kansen gevenPreventie bij pleziervaarders blijft nodig volgens ScheepvaartpolitieVNF verwacht 18 miljoen ton op het kanaal Seine-NordHinder door werken aan de Seine-Nord-verbindingAlles wat u moet weten over binnenvaart, nu in één folderGent maakt zich op voor de Roro-expo en –conferentieDe vorige BinnenVaart herlezen? Surf snel naar onze archiefpaginaLeerlingen Don Bosco Wijnegem krijgen nieuwe kamersMol viert feest aan de nieuwe jachthaven het Zilvermeer20 / KaaimurenDe nieuwste overzichtskaart van alle kaaimuren in België12Nieuwe binnenschepen16Cargovil ContainerTerminal3


INTERVIEWExpediteurs tekenen voor binnenvaart‘Een stimulansom drempelvreeste overwinnen’Eind vorig jaar sloten de Antwerpse expediteurs van de <strong>VEA</strong> eenconvenant af met de Belgische binnenvaartbevrachters (de BFTB).We vroegen aan <strong>Frank</strong> <strong>Van</strong> <strong>Reybroeck</strong>, voorzitter van de Verenigingvoor Expeditie, Logistiek en Goederenbelangen van Antwerpen (<strong>VEA</strong>)wat hij van de samenwerking met de binnenvaart verwacht.Waarom wil de <strong>VEA</strong> zich meer op debinnenvaart gaan richten?<strong>Frank</strong> <strong>Van</strong> <strong>Reybroeck</strong>: De directe aanleidingis dat we benaderd zijn door de mensen van<strong>Promotie</strong> <strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong>. Maar detijd was er zeker rijp voor: de voorbije jarenis zowel onze sector als de binnenvaart sterkveranderd. <strong>Binnenvaart</strong> is al lang niet meerde stroeve sector van voor de liberalisering.En ook het expeditiewerk is niet meer hetzelfdeals honderd jaar geleden, toen onzevereniging werd opgericht. De just-in-timeleveringen en de containervaart biedenook voor expediteurs heel wat interessantemogelijkheden. Daarom hoeft het niette verwonderen dat de binnenvaart voorsommige van onze leden al lang geengeheimen meer kent. Al zijn er natuurlijkook andere.Wat weerhoudt die andere leden ervanom binnenvaart te gebruiken?Het spreekt vanzelf dat binnenvaart niet vooralle leden weggelegd is. Veel blijft afhankelijkvan de goederenstromen die je beheert. Maarin gesprekken met onze leden kwamen tweeproblemen duidelijk naar voren. Enerzijdsbeschikken expediteurs over onvoldoendebinnenvaartkennis, en onbekend maakt onbemind.Anderzijds weten heel wat leden ookniet waar ze kunnen aankloppen om inlichtingente vragen over een binnenvaarttransport.Zelfs wie binnenvaart overweegt, weetvaak niet hoe hij het moet regelen. Die tweeproblemen hangen natuurlijk samen: watje niet kent, lijkt automatisch heel complex,terwijl dat best blijkt mee te vallen. In dat opzichtzie ik het convenant als een stimulansom drempelvrees te overwinnen.Hoe willen jullie die pijnpuntenaanpakken?Voor conventionele lading hebben we samenmet PBV een introductiecursus<strong>Binnenvaart</strong> uitgewerkt.Voorlopig hebben er al tweenamiddagen plaatsgevonden,waarbij een veertigtal ledenmet theorie en praktijkvoorbeeldenwerden geconfronteerd,en straks volgen erzeker nog meer lessen. Daarnaast willenwe nauwer samenwerken met de Belgischebevrachters (BFTB): het convenant dat wehebben afgesloten moet daarvoor het fundamentvormen.‘Wat jeniet kent,lijkt altijdheelcomplex.’Hoe hebben jullie die samenwerkingprecies vastgelegd?Het convenant is eenkort maar krachtigdocument geworden,waarin het eerstepunt is dat onze ledenvrachtaanvragenkunnen doorsturennaar het BFTB-secretariaat– dat devragen zal beantwoordenen aan bevrachtersdoorgeven.Als tweede, belangrijkepunt hebben we‘Door hetconvenantwordenbinnenvaartoffertesnogtransparanter.’afspraken gemaakt om tot zo transparant mogelijkeoffertes te komen. Zo geldt elke offertevoortaan standaard voor dertig dagen, en iederetoeslag moet in de offerte worden vermeld.Het derde punt bepaalt dat onze ledenvoor aangebrachte binnenvaarttransporteneen korting kunnen ontvangen. Zo creeertde nieuwe samenwerking een win-winsituatievoor beide partijen. Voorts vermeldthet convenant nog dat de beide partijen werkgaan maken van kennisverspreiding en datwe onze samenwerking jaarlijks gaan evalueren.4 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


Hoe zijn de reacties op hetsamenwerkingsakkoord?Er was heel wat belangstelling, zowel in dealgemene pers als bij onze leden en in debinnenvaartsector. Het klopt dan ook dat deAntwerpse expeditiebedrijven een groot deelvan de goederenstromen in de haven beherenen dus de transportmodus kiezen. Tochmogen we zeker niet het onmogelijke verwachten.Ik heb gehoord dat er twee maandenna het convenant een tiental vragen zijnbinnengelopen en doorgestuurd. Is dat veelof weinig? Ik kan het moeilijk beoordelen. Ikweet niet eens hoe groot de goederenstroomis die onze leden beheren. Ik reken op een‘Voor een grootdeel van degoederenstromenin de havenkiezen wij detransportmodus.’tweehonderdtal expediteursdie elktussen de 5.000 ende 10.000 TEU beheren.Maar wie kan opbasis daarvan voorspellingendoen?Kunt u inschatten<strong>VEA</strong>?De Vereniging voor Expeditie, Logistieken Goederenbelangen vanAntwerpen vertegenwoordigt ietsminder dan tweehonderd logistiekebedrijven. Samen stellen ze zowatzesduizend werknemers tewerk inde regio rond de Antwerpse haven,die geldt als de belangrijksteexpeditiehaven van het land.voor welke vrachten de beste kansenweggelegd zijn?Dat is ook heel moeilijk te zeggen: voor conventioneleladingen gaat dat van ondeelbarestukken tot en met bulk. Je moet niet verwachtendat er enorme volumes gaan opduikenwaarvoor het binnenvaarttransportnog nooit eerder onderzocht was. Maar velekleintjes maken groot, en zeker als straks ><strong>Frank</strong> <strong>Van</strong> <strong>Reybroeck</strong>, voorzittervan de Vereniging voor Expeditie,Logistiek en Goederenbelangen vanAntwerpen:‘Het convenant creëert eenwin-winsituatie voor alle partijen.’5


‘Onze leden kunnenjaarlijks tot 30 % meerbinnenvaartcontainers realiseren.’het Deurganckdok op volle toeren komt, verwachtik heel wat van de containertrafieken.Wat zijn jullie plannen op het vlak vancontainervaart?Voor containertransporten hebben we samenmet <strong>Promotie</strong> <strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong>en Waterwegen & Zeekanaal NV een onderzoekuitgevoerd. De resultaten daar->van waren heel positief. Onze leden zoudenjaarlijks twintig tot dertig procent meer binnenvaartcontainerskunnen realiseren. Dooreen centraal boekingsplatform uit te werken,kunnen we ons versnipperd aanbod bundelen,wat watergebonden voor- en natransportveel gunstiger maakt.Hoe en op welke termijn zien jullie datplatform?Ik wil eerst nog beklemtonen dat het geenszinsde bedoeling is om bestaande binnenvaarttrafiekenover te nemen. We willengewoon de zogenaamde one of’s, de minderfrequente transporten van onze leden, groeperen.Dat is voor alle partijen interessant:het materiaal van de reders en de binnenvaartterminalszal meer renderen, de expediteursen verladers betalen een lagere prijs,en de binnenvaartondernemers hebben meerwerk en minder leegvaart. Daarom zien wehet platform als een neutraal en juridischonafhankelijk forum, waarin alle betrokkenenvertegenwoordigd zijn. We hebben nogmaar net een flyer rondgestuurd naar onzeleden, maar de reacties zijn alvast enthousiast.We hopen zo snel mogelijk de middelenbij elkaar krijgen om de komende maandenop beperkte schaal te starten.


ONDERNEMER AAN BOORDAmedé en Peggy Somersdopen tanker Stanleystad‘Veel tonnageen een groteflexibiliteit’Hoewel ze nog maar 28 en 26 jaar oud zijn,varen Amedé en Peggy Somers al zes jaarmet een eigen tankschip. In november dooptenze zelfs de tweede tanker die ze samenmet Amedés ouders hebben gekocht.Amedé: ‘Met de Stanleystad kiezen we bewustvoor groei en bedrijfszekerheid.’Zes jaar geleden vierden Amedé en PeggySomers-Carron een dubbel feest: ze staptenin het huwelijksbootje en ze doopten huneerste eigen tankschip, de Thysstad. ZowelPeggy als Amedé zijn kinderen van binnenvaartondernemers,die gebeten zijn doorhet leven op het water. ‘Ik wist al van kinds afdat ik later zelf wou varen,’ zegt Amedé, diemet zijn scheepsnamen uit Belgisch Kongotrouwens een familietraditie voortzet. ‘Mijnvrouw heeft wel even aan wal gewerkt. Maarnadat ze mij had leren kennen, stond ookhaar besluit heel snel vast.’Reservemotoren. Het pasgetrouwde koppelaarzelde niet om in een nieuw schip teinvesteren. Samen met Amedés ouders, diesindsdien de contacten aan wal en de planningverzorgen, baten Amedé en Peggy sinds2000 hun eigen tanker uit. Amedé:‘Vroeger heb ik nog op eenvrachtschip gewerkt, maar demanier van werken in de tankvaartligt me beter. Je kunt dereizen nauwkeuriger plannen en‘Onze ladingmag gerust uittwee kleinerepartijen bestaan.’je kiest voor een toekomstgerichte sector. Zobesloten we na zes jaar al om over te schakelenop een schip dat dubbel zo veel ladingaankan.’Volgens Amedé is de Stanleystad een heelbewuste keuze voor groei en bedrijfszekerheid.‘Om op de toekomst voorbereid te zijn,wilde ik meer tonnage en meer flexibiliteit.Met een schip van 135 meter op 15 meter kunnenwe nog altijd op het Albertkanaal varen,en toch kan er voortaan 5900 ton mee. Onzelading mag zelfs uit twee kleinere partijenbestaan: we kunnen twee compartimentenafzonderlijk laden en lossen. Voor de resthebben we zowel een reserve aandrijfmotor,als twee laad- en losmotoren voorzien, omde kans op technische problemen zo kleinmogelijk te maken.’24 uur per dag. Amedé enPeggy varen met hun nieuwetankschip de klok rond, watbetekent dat ze continu drie bemanningsledenaan boord hebben.Net als hun ander personeel op de Thysstad,leveren Peggy en Amedé voornamelijkbrandstoffen en chemicaliën in de regio tussenAntwerpen, Amsterdam en Rotterdam.‘Al is ons vaargebied moeilijk af te bakenen,’zegt Amedé. ‘We werken met Stolt Nielsenals vast bevrachtingskantoor, maar een vaststramien hebben we niet. Vorige week hebbenwe bijvoorbeeld nog de Rijn afgevaren totvoorbij Keulen.


‘De flexibiliteit van het water’De producent van brandwerende bouwmaterialen Promatheeft er een nevenactiviteit bij: vorig jaar werd in Tisselteen productielijn opgestart voor hoogwaardige industriëlepleister. ‘De binnenvaart speelde daarin een essentiëlerol,’ zegt Plant Manager Ivo Heijster. ‘De flexibiliteit vanhet water maakte onze investering pas echt haalbaar.’Naast brandwerende bouwmaterialen produceerten commercialiseert het bedrijfPromat voortaan ook hoogwaardige industriëlepleister. Na zowat vijftien jaar heeftde Tisseltse vestiging een in onbruik geraaktekaaimuur langs het Zeekanaal Brussel-Scheldenieuw leven ingeblazen. ‘Inapril vorig jaar hebben we een productielijnopgestart waarbij de binnenvaart een essentiëlerol speelt,’ zegt Plant Manager IvoHeijster. ‘Vorig jaar hebben we over het wateral 36.000 ton gips en 20.000 ton pleister latenaan- en afvoeren. En dit jaar is het onzedoelstelling om de pleisterproductie verderuit te bouwen.’Patent en overbodige silo’s. Voor Promatbegon het pleisterverhaal met de overnamevan zijn toenmalige leverancier Gyproc doorde groep British Plaster Board. Kort daarnabesliste de nieuwe eigenaar om de productievan witte industriële pleister stop te zetten,waardoor Promat zijn grondstof voortaanelders moest zoeken.‘We sparentweevoorraadsilo’suit dooreen duwbakflexibel tegebruiken.’Ivo Heijster: ‘Het toevalwil echter dat ikvroeger voor Gyprocheb gewerkt, en datde Europese PromatafdelingResearch &Development in Tisseltgevestigd is. Zozijn we erin geslaagdom voor kleinschalige8 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


KLANTENPORTRETpleisterproductie een compleet nieuw procédéte ontwikkelen én te patenteren.’‘De binnenvaartondernemers hebbenonze infrastructuur mee uitgedacht.’Promat had al tijdens de researchfase oogvoor de logistiek van de mogelijke neventak.Net als bij andere bouwmaterialen wordtde kostprijs van pleister namelijk sterk beinvloeddoor de transportkost. Bovendienstond het bedrijf voor een aanzienlijke investeringin een domein dat niet tot zijn corebusinessbehoort. Ivo Heijster: ‘We haddende juiste reflex om met enkele binnenvaartondernemerste overleggen. Hun ideeënmaakten onze investering pas echt haalbaar:ze stelden voor om de flexibiliteit van het waterten volle te benutten door een duwbakals voorraadsilo te gebruiken. Een idee datmaar liefst twee van de drie geplande voorraadsilo’soverbodig maakte.’Doordacht laad- en loscircuit. Intussenheeft Promat een doordacht laad- en loscircuitgeïnstalleerd langs het kanaal. Daarbijschept een mobiele kraan de over water aangevoerdegips in een trechtervormige lossilo.Vervolgens brengt een transportband de gipsnaar een voorraadsilo die onderaan brederdan bovenaan is – waardoor het materiaalminder wordt samengedrukt. Een automatischearm duwt daarna de gips van de bodemvan de voorraadsilo op een transportbanddie naar de productie-eenheid loopt. Tot slotwordt ook de afgewerkte pleister in silo’sop de kaaimuur gestockeerd, vanwaar eensysteem van transportschroeven de pleistersnel en zonder noemenswaardige stofemissienaar een binnenvaartruim brengt.Ivo Heijster: ‘Naast het idee om een dedicatedduwbak van 3000 ton maar in functie vanonze voorraad te lossen, hebben we samenmet de binnenvaartondernemers ook dedetails van onze infrastructuur uitgedacht.Daardoor is onze computergestuurde laadinstallatiebijvoorbeeld voorzien van een dubbelwandigcircuit voor de stofafzuiging. Ookde afmetingen van onze zwenkbare stortbalghebben we op voorhand met de binnenvaartondernemersdoorgepraat. En op delaadslurf werd een systeem geïnstalleerddat automatisch de waterlijndetecteert, zodat we geen hinderondervinden van voorbijvarende schepen ofvan het ruim dat bij het laden dieper in hetwater zakt.’Strikte just-in-time. Voor dit jaar rekentPromat erop om zowat 90.000 tongips aan te voeren: gemiddeld tweeduwbakken en een bulkschip van 1000ton per maand. ‘Voor het bulkschipkomt daar wel een strikte planning bijkijken,’ vertelt Ivo Heijster. ‘Onze voorraadsilois op vijfhonderd ton berekend,terwijl de schepen telkens het dubbele aanvoeren.Maar dankzij‘Dankzij dejust-in-timeleveringenblijkt éénvoorraadsilogeenprobleem.’de just-in-time-leveringenblijkt dat geenprobleem. We zorgener telkens voor de siloleeg is en dat onzeproductielijn op volletoeren kan draaien. Opdie manier kan de binnenvaartondernemerzoals op voorhand afgesproken– en vergoed– 48 uur laterafvaren.’‘We rekenen opeen jaarlijksetrafiek van90.000 tongips en 50.000ton pleister.’Daarnaast calculeertPromat voorzijn afgewerkte productop jaarbasisnog eens 50.000 tonwatergebonden trafiekin. Volgens Ivo Heijster haalt een afdekbaarbulkschip eenmaal per week 1250 tonpleister op. ‘Dat gaat zeer vlot: onze installatiekan 250 ton per uur storten. We moetenalleen opletten dat we niet tegelijk moetenladen en lossen, omdat onze kaaimuur vrijkort is. Soms moet een van de schepen eeneindje verder aanmeren. Maar gelukkigstaan schepen nooit in de file, zodat je bijnaalles kunt inplannen.’


TRAFIEKCIJFERS<strong>Binnenvaart</strong> verankert zich verderin Vlaamse economieKaap van honderd miljoen. De Vlaamsebinnenvaart heeft in 2005 57 procent meervervoerd dan in 1995. Het aantal gerealiseerdetonkilometer – het vervoer van éénton over een afstand van één kilometer – bedroegvorig jaar 4,55 miljard. Door het aangekondigdeverdwijnen van de trafiek van ennaar de hoogovens in Luik is dat 2,89 procentminder dan in 2004, maar de structurelegroei zet zich door: het aantal ladingen enlossingen verder blijft toenemen, wat betekentdat de binnenvaart zich alsmaar verderin de Vlaamse economie verankert.De opmerkelijkste groei werd vorig jaar alweerin de containervaart gerealiseerd. In‘Het aantalladingen steegvorig jaar met10,2 procent.’2005 werden maarliefst 13 procent meerbinnenvaartcontainersvervoerd dan in2004. Het netwerk vanVlaamse containerterminalsbehandelde in totaal 456.279 TEU:bijna acht keer meer dan acht jaar geleden.Daarnaast overschreed het binnenvaartvervoerin de vier Vlaamse zeehavens de symbolischekaap van honderd miljoen ton. Datkomt overeen met zowat 2.650.000 TEU: debinnenvaartoverslag houdt dus gelijke tredmet de maritieme containeroverslag.Kaaimuren en extra ladingen. Minstenseven belangrijk voor de verankering van debinnenvaart in de Vlaamse economie zijn deladingen en lossingen. Daaruit blijkt dat debinnenvaart bij alsmaar meer bedrijven eenvaste plaats verovert in hun logistieke organisatieen productieapparaat. Zo nam het– traditioneel al hoge – aantal lossingen vorigjaar met 3,2 procent toe, en steeg het aantalladingen met 10,2 procent. Vooral dat laatstecijfer is veelbetekenend, omdat het bewijstdat de binnenvaart meer en meer voor afvoerwordt ingeschakeld.‘In 2005 werden13 procent meerbinnenvaartcontainersvervoerd.’Het gestegen aantalladingen en lossingenhangt nauw samenmet de kaaimurenpolitiekvan de voorbijejaren. Na zevenjaar publiek-privatesamenwerking voorlaad- en losinstallaties zijn bijvoorbeeld al119 kaaimuren aangevraagd, waarvan er eenvijftigtal in bedrijf zijn. Dat zorgde er ondermeer voor dat vorig jaar langs alle Vlaamsebinnenvaartwegen zowat 37,5 miljoen tongoederen werden gelost of geladen. In vergelijkingmet 1998, toen het kaaimurenprogrammawerd ingevoerd, is dat een stijgingis van 28,5 procent.


Shortsea trafiekkent opnieuw sterke groeiDe shortsea trafiek in de vier Vlaamsezeehavens is vorig jaar met 5,3 procent toegenomenten opzichte van het jaar voordien.Daarmee bevestigt shortsea shipping detrend van de afgelopen jaren: in 2005 werd113 miljoen ton shortsea lading verhandeld,bijna 28 procent meer dan in 1999. Bovendienwerd vorig jaar meer dan de helft (50,4%) vanalle haventrafiek in <strong>Vlaanderen</strong> door shortseashipping gegenereerd.Antwerpen blijft de belangrijkste shorseahaven, waar maar liefst 70,2 miljoen ton ofzowat twee derde van alle shortsea trafiek totstand wordt gebracht. Daarna is Zeebruggenaar absoluut aandeel de tweede shortseahaven met 25,8 miljoen ton. De haven vanOostende blijft relatief het sterkst op shortseagericht. 98,8 procent van alle trafiek iser shortsea, en de groei tot 7,7 miljoen tonis er bijna volledig aan shortsea te danken.In Gent volgt shortsea shipping dan weer dealgemene daling van de maritieme trafiekenin 2005. Het volume zakte er tot het niveauvan 2002.Shortseashippinggenereerdemeer dan dehelft van allehaventrafiek.Op de grote kanalen en rivieren tot slot isde shortsea trafiek gestabiliseerd. Vorigjaar werden op het Albertkanaalen op het Zeekanaalnaar Brussel voor1.436.421 ton shortseavrachten vervoerd. Quavolume shortsea ladingblijkt het Zeekanaal intussendubbel zo belangrijkals het Albertkanaal.Naar aantal schepen werdenop de twee kanalen respectievelijk 346en 314 geladen schepen geteld.


SCHEEPSBOUW‘Zo goed als volgeboekttot 2010’De structurele groei van de binnenvaart laat zich ook in descheepsbouwsector voelen. Vorig jaar besliste AntwerpShiprepair om zich voortaan ook op binnenvaart te richten.Het bedrijf zette een aparte binnenvaarttak op poten die ooknieuwe casco’s zou gaan bouwen, én dat intussen doet.De corebusiness van Antwerp Shiprepair isal jaren reparatie en onderhoud van zee- enbaggerschepen, maar sinds eind vorig jaar isbinnen het bedrijf ook een binnenvaartpootactief. ‘Eerst en vooral wil ik opmerken datwe echt een aparte entiteit hebben opgericht,’zegt Harry Huijbrechts, algemeen directeurvan Antwerp Shiprepair <strong>Binnenvaart</strong>.‘We wilden er niet zo maar wat binnenvaartbijnemen, onze binnenvaarttak werkt volledigzelfstandig. Het enige wat we met dezeevaart gemeen hebben, is onze raad vanbeheer. Op die manier garanderen we datbinnenschepen honderd procent dezelfdeservice krijgen als zeeschepen.’‘De Vlaamsescheepsbouwmoet meeren meerin menseninvesteren.’Pieken en dalen. De beslissing om een binnenvaarttakop te zetten, past binnen eennieuw businessplan van Antwerp Shiprepair.Dat streeft op deeerste plaats naar meercontinuïteit in het werkvolumeen het stelt dathet onhoudbaar wordtom alleen onderhoud enherstelling van zeeschepenaan te bieden. HarryHuijbrechts: ‘In het verledenmoesten we continu enorme pieken endalen zien op te vangen. Als we de ene dagtweehonderd mensen nodig hadden, warendat er de volgende dag bij wijze van sprekentwintig. Een aantal vaste onderhoudswerkenkun je wel inplannen, maar met pannes luktdat per definitie niet. Terwijl we ze natuurlijkaltijd dringend moeten kunnen oplossen.’Een andere reden om het schommelendewerkvolume aan te pakken, is dat de scheepsbouwerde voorbije jaren onvoldoende in zijnpersoneel kon investeren. Als gevolg daarvankampt Antwerp Shiprepair – net als demeeste bedrijven in de sector – met eenverouderd personeelsbestand. ‘Doordat deBelgische scheepsbouw al tien jaar zo goedals stil ligt, studeren er ook geen jonge werkkrachtenmeer af,’ zegt Harry Huijbrechts.‘We hebben dan ook mee aan de kar getrokkenom een VDAB-opleiding scheepsbouwop poten te zetten. Want volgens ons zal deVlaamse scheepsbouwsector meer en meerin mensen moeten investeren om de komendejaren competitief te blijven.’‘We willen omde twee maandeneen nieuwbinnenschipbouwen.’Twee binnenvaartdokken. Vooraleer AntwerpShiprepair in de nieuwe binnenvaartactiviteitinvesteerde, heefthet uiteraard de marktverkend. Al bleef die prospectievolgens HarryHuijbrechts vrij beperkt: ‘Ik heb geprobeerdom marktonderzoek te verzamelen, maar delaatste echte studie bleek al van 1982 te dateren.Daarnaast zeggen de trafiekcijfers vande binnenvaart eigenlijk voldoende: de binnenscheepvaartzit al een aantal jaren in delift. Dankzij onze ligging in de haven hoordenwe ook meer dan geregeld dat er een tekortis aan binnenvaartherstelplaatsen.’Intussen heeft Antwerp Shiprepair tweedokken aangepast voor reparatie- en onderhoudswerkaan binnenschepen. Het gaat omtwee dokken van respectievelijk 146 op 18 en166 op 21 meter. De dokken zijn lange tijd zijndicht geweest, maar in november werd heteerste binnenschip er ontvangen. ‘De dokkenzijn perfect afgestemd op de alsmaargroter wordende binnenschepen,’ zegt Harry12 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


Huijbrechts. ‘Bovendien is onze site aan debinnenkant van de haven gelegen, waardoorbinnenschepen ons direct vanaf het Rijn-Scheldekanaal kunnen bereiken.’Investering in toptechnologie. Naast devernieuwde dokken heeft Antwerp Shiprepairook in nieuwe infrastructuur geïnvesteerd.‘We hebben heel bewust de modernste lasersystemenen de nieuwste las-, pers-, rol- ensnijapparatuur in huis gehaald,’ zegt HarryHuijbrechts. ‘Er kwam niet alleen een nieuwelashal van tweeduizend vierkante meter bij,maar ook een extra ketelmakerij met dezelfdeoppervlakte. Daarnaasthebben we een nieuwebrandermachine aangekochtvan 25 op 6 meter,waarmee we bak- enstuurboord in één werkgangkunnen branden.’‘We startenmet 6binnenvaarttankersen6 -containerschepen.’Om de investering te verantwoorden,rekent Antwerp Shiprepair eropom telkens gelijktijdig aan vier schepen tewerken. Het heeft arbeidsschema’s opgestelddie gebaseerd zijn op een werkvolumevoor zowat zeventig mensen, dat tijdens depiekmomenten oploopt tot honderd tachtig.Harry Huijbrechts: ‘Dat betekent dat we omde twee maanden een binnenschip en om dezes maanden een zeeschip moeten kunnenbouwen. Dat blijkt alvast geen probleem:voor binnenvaart zijn er al overeenkomstenvoor zes tankers en zes containerschepen,waarvan straks trouwens de eerste sectiein het dok ligt. En met alles wat nog hangendeis, zitten we eigenlijk zo goed als voltot 2010.’Het geheime ingrediënt. Hoewel het bekendis dat heel wat buitenlandse wervenvolgeboekt zijn, blijft het opmerkelijk datAntwerp Shiprepair sinds kort ook voornieuwbouw kan opboksen tegen de concurrentieuit lageloonlanden. De troeven planning,technologie en servicezijn al genoemd, maarheeft het bedrijf echt geenander geheim? ‘Hm, erkomt inderdaad ook eenorganisatorische vondstbij kijken,’ geeft HarryHuijbrechts na lang aandringentoe. ‘En neen, metschimmige tussenfirma’s‘Het is ietste vroeg omhet achterstevanonze tong telaten zien.’heeft het niets te maken. Maar alles is nogiets te pril om onze concurrenten het achterstevan mijn tong te laten zien.’


14 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


PLEZIERVAARTUITGELADENMinister Peeters dooptoverlegplatformVlaams minister van Openbare Werken Kris Peeters(CD&V) heeft tijdens de Belgian Boat Showde eerste algemene vergadering geopend van hetOverlegplatform Waterrecreatie, -sport en –toerisme.Nadat alle leden zich aan elkaar haddenvoorgesteld, suggereerden de verschillende afgevaardigdenmeteen enkele eerste actiepunten.Het Overlegplatform voor Waterrecreatie, -sport en –toerisme is officieel uit de startblokkengeschoten. De Belgian Boat Show in Gentvormde de ideale aanleiding om het platform– waarvan het kernteam bestaat uit <strong>Promotie</strong><strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong>, de Vlaamse waterwegbeheerders,Toerisme <strong>Vlaanderen</strong>, Blosoen NautiV – officieel boven de doopvont te houden.Zowel de leden van het kernteam als van desubteams verzamelden in Flanders Expo in Gentvoor de allereerste algemene vergadering.Werk aan de winkel. Vlaams minister vanOpenbare Werken Kris Peeters (CD&V) kreegde eer om de vergadering officieel te openen.Hij benadrukte dat de sector dankzij het platformeindelijk in het beleid verankerd wordt.Daarnaast stelde de minister dat het platformop de eerste plaats de wensen en noden van deverschillende watergebruikers op elkaar zalmoeten afstemmen. Op die manier hoopt ministerPeeters – die het platform samen metzijn collega’s van Toerisme Geert Bourgeois(NVA) en van Sport Bert Anciaux (Spirit) heeftopgericht – ‘over alle domeinen heen een optimaleinvulling van de beschikbare middelente bekomen’.‘We moetende wensen ennoden van degebruikersbeter op elkaarafstemmen.’Net als de minister wezen ook de andere sprekersop het toenemende belang van de waterwegin de vrijetijdsbesteding in <strong>Vlaanderen</strong>. Zomerkte Rik Goetinck, waarnemend AWZ-directeuren voorzitter van de algemene vergadering,op dat het platform de basis moet vormenom ook de andere actiepunten uit het beleidsplanWaterrecreatie en –toerisme te realiseren.Vervolgens kondigde Wim <strong>Van</strong>severen,hoofd van Toerisme <strong>Vlaanderen</strong>, aan dat ookzijn sector veel van de nieuwe samenwerkingverwacht, al wees hij er tegelijk op dat er nogveel werk aan de winkel is om concrete initiatievenuit te werken.Eerste actiepunten. Als slot van de vergaderingleidde Filip Martens, voorzitter van <strong>Promotie</strong><strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong>, een sectorgesprekwaarin de aanwezigen een aantal eerste actiepuntenkonden suggereren. Naast een opmerkingover de samenstelling van de subteams,wezen de meeste afgevaardigden op het moeilijkehuwelijk tussen verschillende vormen vanwaterrecreatie, al dan niet in combinatie metberoepsvaart. Na een tiental noodgedwongenkorte opmerkingen volgden alvast twee conclusies:enerzijds dat praten het wederzijds begripduidelijk stimuleert, anderzijds dat het platformeen boeiende en drukke tijd wacht.


EEN DAG OP PAD METCCT-manager Tom Lauwers‘Het rendementvan binnenvaart tastbaar maken’Containerterminals spelen een alsmaarbelangrijkere rol in de logistieke keten. Maarweet u hoe de terminals hun transporten in depraktijk aantrekken en organiseren? We liepeneen dag mee aan de zijde van Tom Lauwers,Terminal Manager van de gestaag groeiendeCargovil Container Terminal in Grimbergen.08:13 Vaste klanten en tarifering. Samenmet een Nederlandse vrachtwagenchauffeurarriveren we op de terreinen van de CargovilContainer Terminal (CCT) in Grimbergen. Wepikken nog net op dat onze noorderbuur eencontainer voor Sumitomo Chemical komt afhalen,als Terminal Manager Tom Lauwersons verwelkomt. Die verklapt meteen dathet Japans bedrijf uit Machelen momenteel,na Carrefour, de tweede grootste klant vanCCT is. ‘Voor Carrefour leveren we bijna alleproducten voor de non-food magazijnen, dieaan ons domein grenzen,’ zegt Tom Lauwers.‘Al richten we ons evengoed op kleinschaligtransport: elke container kan via ons vervoerdworden.’We vergezellen de Terminal Manager naareen eenvoudig kantoor, dat hij met zijn bediendenSerge en Youssef deelt. Op het computerschermvan Tom zien we dat hij net zijnmailbox aan het checken was: op het schermprijken 37 onaangeklikte berichten. ‘Het merendeelzijn ordersvan vaste klantendie in de transportplanningingebrachtmoeten worden,’zegt Tom, terwijlhij een bericht vande firma Haesaerts‘Carrefouren Sumitomozijn onze tweegrootsteklanten.’opent. ‘Daarnet hebik ook een paar mailsvan prospecten beantwoordover commerciëlebezoeken.En ik zie dat mijncollega’s van HessenatieLogistics, die inAntwerpen onze facturatieverzorgen,vragen of ik enkeletariferingsdetailskan bezorgen.’‘CCT en TCT hebbeneen belangrijksamenwerkingsakkoordafgesloten.’09:52 Het Duitse voorbeeld. Vier jaar nade oprichting van de CCT liggen bij terminaluitbaterIBO opnieuw ambitieuze plannenop tafel. Eind vorig jaar kreeg de site metTom Lauwers een nieuwe manager – die hetvak leerde in de Antwerpse scheepsagentuur– en in februari werd een belangrijksamenwerkingsakkoord afgesloten met deTrimodal Container Terminal (TCT) uit Willebroek.Tom: ‘Naar het voorbeeld van eenDuitse Fahrgemeinschaft hebben we met TCTafgesproken dat zij de planning doen en onseen dagelijkse afvaart naar Antwerpen eneen wekelijkse afvaart naar Rotterdam garanderen.Dat is voor beide partijen voordeliger,en ik mag zeggen dat de samenwerkingbijzonder vlot verloopt.’We rillen even van de kou als Tom de deuropent om een sigaret te gaan roken. Buitenvertelt hij dat de CCT vorig jaar afklokte opeen verhandeld volume van 23.000 TEU, endat de doelstelling voor dit jaar duidelijk is:groeien. ‘Dankzij onze ligging vlakbij Brusselmoet dat lukken,’ zegt Tom. ‘<strong>Van</strong>af onsterrein bereik je in minder dan een uur allegemeenten binnen een straal van vijftig kilometerrond Brussel. Bovendien kunnen wehier tot 800 containers stockeren en biedenbinnenvaartcontainers het voordeel dat je totin detail kunt plannenom de doorlooptijd inte korten.’12:07 Prospectieplannen.. De komendemaanden ishet voor de nieuwe‘Dankzij ons kunje het rendementvan je magazijnenopdrijven.’Terminal Manager een absolute prioriteit omzo veel mogelijk verladers en expediteursaan te spreken die rendement kunnen halenuit een multimodale oplossing. Tom Lauwers:‘We moeten dringend onze prospectieverder uitbouwen. Heel wat bedrijven reali-16 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


Tom Lauwers:‘De binnenvaartmoet nog vakerimport aan exportkunnen linken.’seren zich nog niet dat ze de rendementenvan hun magazijnen kunnen opdrijven doormet ons te werken. Het nadeel is dat het veeltijd en energie vergt om onze voordelen tastbaarte maken.’Nadat Serge volgens de beurtrol belegdebroodjes heeft afgehaald, worden de dossiersop de drie bureaus opzijgeschoven.Terwijl Youssef en Serge het nieuws uit hunkrant becommentariëren, legt Tom de visieachter zijn prospectieaanpak nog wat verderuit. ‘Volgens mij liggen er in de binnenvaartnog heel wat mogelijkheden open om, ookbuiten onze regio, import aan export te linken.Betrouwbaarheid en just-in-time-leveringenzijn voor iedere klant belangrijk. Maarmet kostprijsbeheersing, bijvoorbeeld dooreen one-way te organiseren, kun je pas iedereenovertuigen.’’15:11 Hallo Tarkana. De zoveelste vrachtwagenvan de dag heeft nog maar net de CCTverlaten, als Youssefplots naar buitenwijst. De brug overhet Zeekanaal blijktverder en verderopen te gaan. Eencontainerschip komtaangevaren. Na een‘<strong>Van</strong>af onsterrein is dewijde regio rondBrussel vlotbereikbaar.’korte blik op de transportplanning weet Tomdat de Tarkana, een containerschip van 80op 8,2 meter, vanmiddag zesentwintig containersnaar de haven van Antwerpen moetbrengen. Met de hulp van de CCT-kraanmanen van Serge, die de inland douanebehandelingvlot afrondt, kan de Tarkana al om ietsvoor vier zijn weg naar Antwerpen voortzetten.Waarna wij, de files in het achterhoofd,besluiten om dezelfde richting uit te rijden.


KORTPleziervaart: een op vijfvaart niet rimpelloosZowat een vijfde van de pleziervaartuigenin België is niet met alle reglementen in orde.Dat blijkt uit de 2590 controles die de Scheepvaartpolitievorig jaar heeft uitgevoerd in hetkader van de preventiecampagne Rimpelloosvaren. De agenten stelden voornamelijkinbreuken vast op het vlak van registratie,reddingsmateriaal en overdreven snelheid.Daarnaast constateerde de politie al te vaakeen gebrek aan respect tussen plezier- enberoepsvaarders.Bourgeois: ‘Watertoerisme heeftactief promotiebeleid nodig’Vlaams minister van Toerisme GeertBourgeois (NVA) wil de waterrecreatiealle kansen geven. Tijdens de opening vanBoot Düsseldorf, de grootste watersportbeurster wereld, zei hij dat watertoerismeen –recreatie de wind in de zeilen hebbenen dat dat moet worden uitgespeeld om<strong>Vlaanderen</strong> internationaal op de kaart tezetten. De minister vindt dat er nood is aaneen actief promotiebeleid en benadruktedat de sector met een gemiddelde bestedingvan 26,4 euro per klant per dag vooreen duidelijke economische return zorgt.Voorts verwees hij hoopvol naar het nieuweOverlegplatform voor Waterrecreatie,-sport en -toerisme, en tot slot kondigdehij aan dat het volgende wereldcongresvan de jachthavenafdeling van ICOMIA (dewereldorganisatie voor watergebondenbedrijven en overheden) in 2008 in Oostendezal plaatsvinden.Naast de controles heeft de Scheepvaartpolitieeen enquête uitgevoerd bij meer dandriehonderd pleziervaarders. <strong>Van</strong> hen blijktbijna driekwart (73 procent) zijn boot voorwatertoerisme te gebruiken. De hengelaarsvormen met 17 procent de tweede grootstegroep, terwijl 9 procent aan sportieve pleziervaartof waterski doet. De gemiddeldepleziervaarder blijkt tot slot een man van 55jaar, die jaarlijks gemiddeld 66 dagen uitvaart.Seine-Schelde: VNFverwacht 18 miljoen tonDe Voies Navigables de France (VNF) voorspellendat er over vijftien jaar zowat achttienmiljoen ton zal worden vervoerd overhet nieuwe kanaal Seine-Nord. Op basisvan de eerste marktonderzoeken rekenende VNF op vijftien miljoen ton bulklading en400.000 containers per jaar. Het gros vande lading zou uit traditionele bulkgoederenals bouwmaterialen en landbouwproductenbestaan, al worden ook flink wat containers,afval, chemische producten, voertuigen enondeelbare stukken verwacht. De VNF voorzienin de plannen trouwens een dertientaloverslagsites, naast enkele jachthavens enaanlegplaatsen voor cruiseschepen.Hinder door werken aanSeine-Nord-verbindingDe Voies Navigables de France (VNF) meldendat er de komende maanden hinder zalzijn door werkzaamheden in verband metde toekomstige Seine-Nord-verbinding.Tussen 22 mei en 2 juli verwacht men ondermeer een scheepvaartonderbreking op deverbinding Dunkerque-Valenciennes, omdater gesleuteld wordt aan de écluse deFlandres en de écluse des Fontinettes ophet Canal de Neufossé. Wie in de buurt moetzijn, controleert het best de uitgebreide lijstmet werkzaamheden (‘chômages 2006-2007’) die de VNF in maart heeft bekendgemaakten die u vindt op www.vnf.fr.18 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006


Nieuwe gratiskennismakingsfolderover binnenvaartWilt u klanten laten kennismakenmet de binnenvaart? Of bent u zelf geinteresseerdin een overzicht van destatistieken tot en met 2005? <strong>Promotie</strong><strong>Binnenvaart</strong> <strong>Vlaanderen</strong> heeft eengloednieuwe, viertalige folder klaar diekort de voordelen van binnenvaart opeen rijtje zet. Bovendien bevat de folderstatistieken van het binnenvaartvervoer– inclusief de containertrafiek– tot en met 2005, en ook de PBV-missiewordt kort uitgelegd.Meer weten? Vraag de gratis folder aanvia www.binnenvaart.beOpening jachthavenZilvermeer in MolGoed nieuws voor pleziervaarders: <strong>Vlaanderen</strong>krijgt er een nieuwe jachthaven bij. Aanhet provinciaal domein Het Zilvermeer in Molis namelijk een nieuwe toervaarthaven aangelegd,die plaats zal bieden aan 48 boten. Opzaterdag 10 juni wordt de jachthaven officieelgeopend, en hoewel het feestprogrammanog niet bekend is, hebben wij die datum almet stip in onze agenda aangekruist.Meer weten? www.zilvermeer.beWist u dat…U op de PBV-website ook een archiefpaginavindt met alle voorgaande nummersvan ons magazine BinnenVaart?Klik in de rubriek Meer weten doornaar Folders en brochures. Als vijfdepublicatie vindt u daar ons magazine,waarvan u de voorgaande nummers inpdf-formaat kunt nalezen.Roro-expo en -conferentie in mei<strong>Van</strong> dinsdag 16 tot donderdag 18 mei vindtin Flanders Expo de tweejaarlijkse Rorobeursen –conferentie plaats. Net als bij devorige edities verzamelen alle belangrijksteroro-partners in Gent om er ideeën en plannenuit te wisselen. Dit jaar staan daarbij driethemazones in de kijker: een zone voor innovatie,een voor rekrutering & opleiding, eneen demonstratiezone in openlucht. Tijdensde beurs, waar <strong>Promotie</strong> Shortsea Shippingstand D30 zal bemannen, vinden opnieuw talvan interessante conferenties plaats: ondermeer Scheepsontwerpen, Binnenwateren enhet project Motorways of the Sea komen alsthema aan bod.Meer weten over de beurs en of de onderwerpenvan de conferenties?Surf naar www.roroex.comSchippersinternaatDon Bosco huldigtnieuwe kamers inHet nieuwe gebouw van het DonBosco-internaat in Wijnegem, dat traditioneelheel wat kinderen van binnenvaartondernemersaantrekt, isafgewerkt en in gebruik genomen. Inde krokusvakantie konden de leerlingenal verhuizen van de oude slaapzaalnaar de nieuwe, comfortabele kamerswaarin ze alleen of per twee slapen.Het nieuwe gebouw heeft een capaciteitvoor zestig leerlingen en wordtin bisschoppelijke aanwezigheid ingehuldigdop vrijdag vijf mei.Neem gerust contact op voor informatieof voor een bezoekje:Elly Mondelaers, tel. 03 353 61 89,internaat.donboscowijnegem@telenet.be19


20 <strong>Binnenvaart</strong> april 2006‘Waarom je terreinkennisook niet op andereactiviteiten toepassen?’

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!