Zwanger door incest

van een dubbele seksemoraal. Die dubbele moraal bestempeltseksualiteit tot een primaire, fundamentele behoefte van mannendie zich niet kunnen beheersen en bestempelt vrouwen totdegenen die verantwoordelijk zijn voor de bevrediging vanmannen en de bescherming van hun kinderen. De cliëntenzullen signalen van ‘blaming the victim’ bij de hulpverlener, hoesubtiel ook (bijvoorbeeld door taalgebruik), zeker oppikken. Ditmaakt de hulpverleningssituatie voor hen onveilig en kan eenvertrouwensrelatie met de hulpverlener verhinderen. Het gebruikvan superlatieven zoals ‘afschuwelijk’ is in dit kader dan ook af teraden.Houding en machteloosheidDe hulpverlener kan tijdens het (groeps-) hulpverleningsprocesgeconfronteerd worden met verschillende gevoelens vanmachteloosheid; bijvoorbeeld tegenover de juridische regelsof tegenover overlevingsstrategieën. Soms heeft de vrouwoverlevingsstrategieën ontwikkeld waarvan de hulpverlener beseftdat ze de vrouw geen goed doen, mogelijk zelfs beschadigen. Dehulpverlener moet dan toezien hoe een vrouw haar eigen rol in hetmisbruik groter maakt dan die is: “Het is allemaal mijn schuld, mijnvader kon niet anders”. Ook kan het voorkomen dat de vrouw doorloyaliteit naar de pleger of symbiose met de pleger, gevangen blijftin de incestrelatie en hier moeilijk een punt achter kan zetten.Bij het te boven komen van onmachtsgevoelens moet dehulpverlener valkuilen weten te vermijden, zoals machteloosheidomzetten in irritatie, meegaan in de machteloosheid en hetbagatelliseren van machteloosheid die zich kan uiten in een ‘nietzeuren-benadering’of een te krampachtige ‘kop-op-houding’.Overnemen van emotiesEen goede balans in ‘afstand en nabijheid’ is essentieel. Het te veelmeegaan in de angst en woede van de cliënte en deze emotiesals het ware overnemen is, hoezeer soms ook te begrijpen,31