"Het geheim van de blauwe broer". - Radboud Universiteit

18Volgens het examenprogramma van de vakken Grieks en Latijnmoeten alle domeinen aan bod komen in het SE, domein A, Ben C moeten terugkomen in het CE. Domein A omvat wat menvroeger onderscheidde in taalreflectie en tekstreflectie. Domein Bcorrespondeert met cultuurreflectie.3.5 doelstellingen en eindtermen herbevestigdDe in 3.2 genoemde doelstellingen van het vak en de bijbehorendeeindtermen bestaan dus al twintig jaar, en blijkens de enquête diedeel uitmaakte van de in het najaar van 2009 gehouden veldraadplegingis er een breed draagvlak voor. Ook de Verkenningscommissieis van oordeel dat de in 1991 ingevoerde eindtermen vanhet onderwijs in de Klassieke Talen nog steeds een goede vertalingvormen van de maatschappelijke en academische doelstellingendie met dit onderwijs beoogd worden. In de enquête was de wegingvan de verschillende doelstellingen niet geëxpliciteerd. Uit de velereacties en gevoerde gesprekken is echter naar voren gekomen hoezeerhet leren van de talen en het lezen (‘vertalen’) van de tekstenals de kernactiviteit van de lessen in de Klassieke Talen wordenbeschouwd. Deze opvatting van het veld laat zich goed verenigenmet de in dit rapport geformuleerde visie van de commissie. Watde commissie echter wil benadrukken is dat het curriculum zichniet tot het leren van de taal en het vertalen mag beperken.3.6 discrepantie tussen theorie en praktijkDe vele onderwijsontwikkelingen van de afgelopen jaren en desteeds moeilijker condities waaronder het onderwijs gegevenmoet worden, hebben ertoe geleid dat de wenselijke en breedgedragen doelstellingen geregeld uit het oog verloren zijn: algemeenwordt erkend dat de les- en toetspraktijk zich slechts richtop een beperkt deel van deze doelstellingen. 10 Door de verwoedepogingen om het ‘zelfstandig lezen’ te realiseren en het niet ofnauwelijks terugkomen van de domeinen B en C in het CE, heeftéén (belangrijk) deel van het vak, de taalbeheersing, vrijwel al hetandere in de praktijk van de klas (teaching to the test) verdrongen.Hoofdstuk 5 gaat hier uitvoerig op in. Bovendien werd (enwordt) een onevenredig groot gewicht toegekend aan wat menals enig mogelijke toetsvorm van deze vaardigheid beschouwde:het maken van een proefvertaling van een niet eerder bestudeerdtekstgedeelte.Vooral doordat men geen afstand kon nemen van deze toetsvormwerd het onmogelijk goed vast te stellen in hoeverre leerlingenin staat zijn om na vijf of zes jaar onderwijs in een klassieke taaleen niet eerder gelezen tekst grammaticaal en inhoudelijk tebegrijpen – een eindterm waarvan het belang in de visie van decommissie voorop staat, maar die inmiddels wel nadere expliciteringnodig heeft. Opvallend en veelbetekenend is hierbij datzelfstandig lezen, althans voor zover blijkend uit een proefvertaling,ook vóór 1990 al niet lukte. 113.7 verhouding taal en cultuurOm de doelstellingen te kunnen realiseren, is het van belang eenhelder beeld te hebben van de relatie en de samenhang tussen hettaaldeel en het cultuurdeel van het onderwijs in de Klassieke Talen.Deze discussie neemt al gauw abusievelijk de vorm aan vaneen zero-sum game: het lijkt dan alsof de tijd die er aan taal wordtbesteed afgaat van de cultuur en andersom. Hoe makkelijk datgebeurt werd nog eens bevestigd door de discussie in de medianaar aanleiding van het verschijnen van het tussenrapport van decommissie, een discussie die inderdaad geheel volgens dit formatvan de zero-sum game verliep. Maar in feite bieden juist de KlassiekeTalen een unieke kans om te demonstreren dat de studievan taal en cultuur hand in hand behoren te gaan en elkaar danversterken: taal is natuurlijk een onderdeel van een cultuur. Bestuderingvan de taal en de in die taal geschreven teksten leidt toteen beter begrip van de cultuur als geheel (taal als entree voor decultuur). Bestudering van de cultuur als geheel hoort de omgangmet de teksten te vergemakkelijken (taal als aspect van een cultuur).In het vwo-curriculum is bovendien alleen bij de KlassiekeTalen evident ook de taal zélf een historisch object: 12 deze dodetalen laten zien dat elke taal, ook die van onszelf, in een bepaaldehistorische en culturele context thuishoort. Zo is het besef van deverwevenheid van taal en cultuur een belangrijk leerdoel, dat ooktot een bewustere omgang met de eigen taal zou moeten leiden.Naar het oordeel van de commissie geldt dit in principe zowelvoor het onderwijs in de onderbouw als in de bovenbouw.