"Het geheim van de blauwe broer". - Radboud Universiteit

38De vakken GTC en LTC worden in grote lijnen zo ingerichtdat in de onderbouw, net als nu in de vakken Grieks en Latijn,basiskennis en -vaardigheden worden aangebracht, waarbijvanaf het begin daar waar mogelijk en dienstig taal en cultuur insamenhang worden aangeboden, en het grammaticaonderwijszo veel mogelijk ten dienste staat van het lectuuronderwijs. In debovenbouw kiezen de leerlingen voor Griekse Taal en Cultuur(GTC) of Latijnse Taal en Cultuur (LTC) of beide. In deze vakkenvan elk 760 uur is het vak KCV volledig geïntegreerd. In de lespraktijkblijft het gezamenlijk lezen van originele teksten centraalstaan. Maar om de rijke doelstellingen van de vakken zowel in debreedte als in de diepte te kunnen realiseren moet de hoeveelheidteksten en andere cultuuruitingen waarmee de leerlingenkennismaken wel worden uitgebreid. Voor de uitbreiding van dehoeveelheid tekst is een verstandige inzet van vertalingen in hetonderwijs noodzakelijk.In de rest van dit hoofdstuk zullen wij de voorstellen nader uitwerkenen onderbouwen. Aan de orde komen achtereenvolgens:taal- en cultuuronderwijs in de onderbouw; taal- en cultuuronderwijsin de bovenbouw; de positie van het Grieks; eindtermenen eindexamen; ondersteuning van de docent. Desgewenst kande lezer de meer technische passages (in kleinere letter) overslaanen zich in deze paragrafen beperken tot de concrete aanbevelingen.Deze aanbevelingen worden steeds voorafgegaan door eendrietand .9.4 de onderbouwHet motto ‘niets doen is geen optie’ geldt evenzeer voor deonderbouw als voor de bovenbouw. In de visie van de commissiemoet ook in de onderbouw het onderwijs gericht zijnop het bereiken van specifieke doelstellingen. Deze doelstellingenstaan enerzijds in het teken van voorbereiding op de in debovenbouw te bereiken doelen, maar dienen ook te laten ziendat het onderbouwprogramma op zichzelf een waardevol geheelvormt. Voor de motivatie van de leerling is het van belang dateen betekenisvolle context gecreëerd wordt voor alle onderdelen(taal, tekst, cultuur) die in de onderbouw worden aangeboden.Om de ambitieuze doelstellingen van het vak ook daadwerkelijkte realiseren, zal er in de onderbouw een stevig fundament gelegdmoeten worden, waarbij taal en cultuur ook al in samenhangworden aangeboden en leerlijnen uitgezet worden die op natuurlijkewijze doorlopen in de bovenbouw.9.4.1 taalonderwijs in de onderbouwIn de plannen van de commissie maken de onderbouwleerlingen,net als nu het geval is, grondig kennis met de talenGrieks en Latijn. Bij de vakken GTC en LTC dient echter naasttaalverwerving/grammaticaonderwijs ook en vooral veel tijd enaandacht uit te gaan naar het begrijpend lezen, waarbij de grootsteuitdaging wordt gevormd door het slaan van een brug tussende taalverwerving en het ontwikkelen van leesvaardigheid. Hetis een bekend gegeven dat leerlingen in de onderbouw doorinzet van veel tijd en energie weliswaar een redelijke lexicaleen grammaticale kennis opdoen, maar die kennis niet effectiefweten in te zetten bij het daadwerkelijk lezen van teksten. Het lezenblijft, ook in de bovenbouw, vaak beperkt tot een moeizaamontleden van zinnen, waarbij het begrip van de tekst als geheelen het plaatsen ervan in een ruimere context onderbelicht blijft.Bovendien blijkt de in de onderbouw zo moeizaam opgedanelexicale en grammaticale kennis bij de meeste leerlingen inde bovenbouw al weer grotendeels ‘verdampt’ te zijn. Hetrendement van het taalverwervingonderwijs is dus, zeker als wedat afzetten tegen de grote hoeveelheid tijd en energie die er inwordt gestoken, te gering. De leerlingen ervaren weinig succesen hebben onvoldoende zicht op het doel van het taalverwervingsonderwijs.Dat werkt voor veel leerlingen demotiverend.Als doel op zichzelf heeft het traditionele, vrijwel uitsluitend opkennis en reproductie van losse taalfeiten gerichte grammaticaonderwijsgeen bestaansrecht, en in dienst van het begrijpendlezen blijkt het onvoldoende effectief.Het is een illusie te denken dat dit al decennia lang onderkende‘transferprobleem’ door een eenvoudige verlegging vande didactische of vakinhoudelijke koers geheel verholpen zoukunnen worden. Toch denkt de commissie, mede op basis vangesprekken met de vakdidactici en het volgen van innovaties diemomenteel in het Klassieke Talenonderwijs in andere Europeselanden worden doorgevoerd, 60 dat op dit punt nog aanzienlijkewinst te behalen valt. De commissie pleit niet voor eensubstantiële reductie van het aantal uren dat aan taalverwerving/grammaticaonderwijs wordt besteed, maar vindt wel dat de