VZZ<strong>Vleerm</strong>uizen <strong>in</strong> <strong>de</strong> Grebbel<strong>in</strong>ieGewone grootoorvleermuisFunctionele eenheidDe functionele eenheid van leefgebie<strong>de</strong>n voor gewone grootoren bestaat uit: Ou<strong>de</strong> bomen ofzol<strong>de</strong>rruimten van ou<strong>de</strong> boer<strong>de</strong>rijen/ kerken, lanen, bosrijk gebied met afwisselen<strong>de</strong>on<strong>de</strong>rgroei van krui<strong>de</strong>n en struiken. Kraamgroepen bestaan uit een kle<strong>in</strong> aantal vrouwtjes,meestal 7-30 vrouwtjes.Individuen uit <strong>de</strong>ze kolonies jagen op korte tot zeer korte afstand van <strong>de</strong> verblijfplaatsen,meestal boven of langs <strong>de</strong> ruigere begroei<strong>in</strong>g van wegran<strong>de</strong>n, bosge<strong>de</strong>elten en ka<strong>de</strong>dijken(0,1-1,5 km) en <strong>in</strong> en tussen kru<strong>in</strong>en van bomen.Vooral <strong>in</strong> <strong>de</strong> kraamperio<strong>de</strong> zijn <strong>de</strong>ze vrouwtjes afhankelijk van goed jachthabitat direct om <strong>de</strong>kraamkolonie. Deze jachtplekken zijn meestal lanen, bosran<strong>de</strong>n en bosgebiedjes metkruidachtige vegetatie of enkele struiken.Grootoren overw<strong>in</strong>teren op korte afstand van hun zomerverblijfplaatsen <strong>in</strong> diverse typengebouwen. Dit zijn vochtige kel<strong>de</strong>rruimten zoals pompkel<strong>de</strong>rs en bunkers, maar soms ook <strong>in</strong>kerktorens en zol<strong>de</strong>rruimten van landhuizen en kerken.Waarnem<strong>in</strong>genDe gewone grootoor is op een beperkt aantal locaties <strong>in</strong> het Grebbel<strong>in</strong>iegebied aangetroffen.Verblijfplaatsen van gewone grootoren zijn aangetroffen <strong>in</strong> boomholten <strong>in</strong> lanen(Kofschotterdijk), <strong>in</strong> boomholten <strong>in</strong> bossen en landgoe<strong>de</strong>ren (Kasteelbos Renswou<strong>de</strong>,Laarserberg, <strong>de</strong>n Treek, Broekerbos, Hoevelakerbos), op zol<strong>de</strong>rs van landhuizen (’t Jachthuis,Heygraeff) en <strong>in</strong> schuren van boer<strong>de</strong>rijen. Vooral <strong>in</strong> het gebied tussen <strong>de</strong> Gl<strong>in</strong>d, Overberg enAmerongen zijn meer<strong>de</strong>re groepen gewone grootoren aanwezig. In het huidige bestand zijngeen waarnem<strong>in</strong>gen aanwezig van op of langs <strong>de</strong> ka<strong>de</strong>s van <strong>de</strong> Grebbel<strong>in</strong>ie jagen<strong>de</strong>grootoorvleermuizen. Dit is echter waarschijnlijk eer<strong>de</strong>r het gevolg van een ger<strong>in</strong>ge<strong>in</strong>ventarisatie <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g dan van afwezigheid van <strong>de</strong>ze soort. In het gebied zijn enkelew<strong>in</strong>terlocaties bekend <strong>in</strong> kazematten die regelmatig verstoord wor<strong>de</strong>n door menselijkebezoekers (met en zon<strong>de</strong>r vandalisme). Vooral <strong>in</strong> <strong>de</strong> Duitse kanonkazematten van het typeR702 wor<strong>de</strong>n regelmatig overw<strong>in</strong>teren<strong>de</strong> grootoren aangetroffen en af en toe <strong>in</strong> <strong>de</strong> grotere ofzwaar<strong>de</strong>r uitgevoer<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse mitrailleurkazematten.KaartbeeldMeestal zijn 3-6 bezoeken aan een terre<strong>in</strong> noodzakelijk om te kunnen vast stellen of <strong>de</strong>ze soort<strong>in</strong> een gebied aan- of afwezig is. Het is moeilijk <strong>in</strong> te schatten hoe compleet het huidigeverspreid<strong>in</strong>gsbeeld is. In <strong>de</strong> grote open gebie<strong>de</strong>n <strong>in</strong> het noor<strong>de</strong>n en zuidoosten zal <strong>de</strong> soortgroten<strong>de</strong>els afwezig zijn.Waarschijnlijk is <strong>de</strong>ze soort wel aanwezig rond Coelhorst en <strong>de</strong> Schans bij Amersfoort. Ook zal<strong>in</strong> <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re <strong>de</strong>len van <strong>de</strong> Grebbel<strong>in</strong>ie reken<strong>in</strong>g gehou<strong>de</strong>n moeten wor<strong>de</strong>n met <strong>de</strong>aanwezigheid van <strong>de</strong>ze soort.Waarschijnlijk wordt van het aantal jachtplekken m<strong>in</strong><strong>de</strong>r dan 5% weergegeven <strong>in</strong> het huidigekaartbeeld. Voor enkele gebie<strong>de</strong>n is dit zelfs m<strong>in</strong><strong>de</strong>r dan 2%.Kwaliteit van <strong>de</strong> functionele eenhe<strong>de</strong>nBijzon<strong>de</strong>r geschikt jachthabitat is aanwezig langs <strong>de</strong> Grebbel<strong>in</strong>ie op en rond het werk aan <strong>de</strong>Daatselaar, langs <strong>de</strong> l<strong>in</strong>iedijk rondom het kasteelbos Renswou<strong>de</strong>, <strong>in</strong> en rondom <strong>de</strong> Lambalgen,rondom het Broekerbos, en rondom <strong>de</strong> Boom. Bij <strong>de</strong> opknapbeurt van <strong>de</strong> Schans bijAmersfoort is helaas geen reken<strong>in</strong>g gehou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> aanwezigheid van <strong>de</strong>ze soort.Aanbevel<strong>in</strong>genPopulaties gewone grootoren bestaan uit een zeer kle<strong>in</strong> aantal dieren met een kle<strong>in</strong> leefgebied.Zij zijn alleen daar aanwezig waar alle <strong>de</strong>elleefgebie<strong>de</strong>n op korte afstand van elkaar aanwezigzijn en goed met elkaar verbon<strong>de</strong>n zijn. Gebouwbewonen<strong>de</strong> groepen zijn kwetsbaar voorrestauraties en veran<strong>de</strong>rend gebruik van zol<strong>de</strong>rruimten en het verdwijnen van geschiktjachthabitat b<strong>in</strong>nen een straal van 500 meter van <strong>de</strong> verblijfplaats. Boombewonen<strong>de</strong> groepenzijn afhankelijk van holten <strong>in</strong> slecht groeien<strong>de</strong> bomen en <strong>in</strong> <strong>de</strong>els do<strong>de</strong> takken. Onzorgvuldigeplannen van restauraties en/of laanbeheer op lokale schaal kunnen lei<strong>de</strong>n tot het directe28
VZZ<strong>Vleerm</strong>uizen <strong>in</strong> <strong>de</strong> Grebbel<strong>in</strong>ieverlies van populaties.• Een meer <strong>in</strong>tensievere <strong>in</strong>ventarisatie is noodzakelijk om <strong>de</strong> belangrijkste jachtgebie<strong>de</strong>nen vliegroutes <strong>in</strong> het gebied <strong>in</strong> beeld te krijgen, vooral <strong>in</strong> gebie<strong>de</strong>n waar <strong>in</strong>grepengepland zijn <strong>in</strong> lanen of ka<strong>de</strong>s met ou<strong>de</strong>re boomgroepen.• Extra aandacht is nodig voor het beheer van groenstructuren direct rond gebouwen metkolonies gewone grootoren zoals rond kerken, koetshuizen, landhuizen en ou<strong>de</strong>reboer<strong>de</strong>rijen.• W<strong>in</strong>terverblijfplaatsen moeten een goe<strong>de</strong> aanb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g hou<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> vorm van dichtehoutwallen of laanstructuren zon<strong>de</strong>r gaten, met <strong>de</strong> betere zomerleefgebie<strong>de</strong>n.29